Katalog

ÇEVRE ROPÖRTAJ Herkes otel odasından denize atlamak istiyor • Turistten "çevre vergisi" alınmalı. • Sahillerin betonlaşması, kesinlikle önlenmeli. • Denizi kullanmanın yasak olduğu bölgeler ayrılmalı. nebitirdi? Cousteau: En kârlı yol, beledıye meclıslerını, doğanın korunması gerektığı konusunda ıkna etmek Bu, yapılabılecek en kesın ve uzun vadelı yatırım olur Kaptan Cousteau'nun Akdeniz'i kurtarma planı Kurtarma planı Cousteau tarzı bir "Akdeniz'i kurtarma planı" nasıl olurdu? Cousteau: Bır Cousteau planı her şeyden once yapıları denize 100 m'den fazla yaklaştırmazdı Bugun yapılan turızm son derece saçma Herkes neredeyse otel odasından ayağını denize sokmak istiyor. Cousteau planı, denızcılere gelışı guzel demır atmalarını da yasaklardı, çunku yatların çapaları vahaları bozuyor Ayrıca, bırçok balık turunun tukenmesıne neden olan denızaltı avını da olabıldığınce engellemeye çalışırdım Geleneksel balıkçılıkta, balık yeme gelırdı, oysa şımdı balıkçılar balığın bulunduğu her yere gırıp onarılmaz denız dıbı yıkımlarına neden oluyorlar Yıne de oldukça lyımserım Eğer Akdenız bugunden başlanarak sabırla ve ozenle korunursa, burasının kısa surede 30 yıl oncekı zengınlığıne ulaşacağına ınanıyorum Kitle turizminin belll çeşitlerinin yasaklanabileceğine olasılık veriyor musunuz? Cousteau: Hayır, ancak denizi kullanmanın yasak olduğu bazı bölgeler belırlenmelı, doğanın hıç değılse bır bolumu rahat bırakılmalı Ikıncı bır ısteğım ıse, çalışanların ızınlerının tum bır yıla paylaştırılması Herkes, denızın olanaklarının kısıtlı olduğu 2 yaz ayında tatıle çıkıyor Bu tarıhlerde denız suyu sıcak olduğu ıçın, yeterınce oksıjen ıçermıyor, balıklar yaşamlarını zaten zorlukla surduruyorlar Turıstyığınları, akın ettıklerı bölgelerı kırletmekle kalmıyor, kısa bır sure ıçın yeterlı olsun dıye geregınden fazla yapılaşmaya neden oluyorlar Eğer turıst sayısı tum bır yıla paylaştırılırsa, ınşa edılen yapıların 1/6'sı bıle yeterli olurdu İç bolge ulkelerden gelen turistlerden bir "çevre vergisi" alınmasını nasıl karşılardınız? Cousteau: Neden olmasın? Uzmanların hesaplarına gore, Akdeniz'in korunması ıçın oluşturulacak odenek, turıstler arasında paylaştırılsa, kışı başına duşen vergı ancak bır park cezası kadar tutardı Sizce turizm yapmak ve denizleri korumak birarada yuruyebilir ml? Cousteau: Oyle kıyılar var kı Fas kıyılan gıbı buyuk turıst yığınlarını rahatlıkla kaldırabılıyorlar, buna karşın Karayıb Mercan kıyılan hıçbır şekılde ınsan yığınlarını kaldıramaz Akılcı bır turızmde bu gıbı bolgesel farklılıklar goz onune alınmalıdır Akdeniz'de hâlâ bırkaç doğal bolge var bunlar turızmın tabu bolgelerı ılan edılrnelı Çok çekıngen olan fokların soyu, yatçılar taratından kaçırıldıkları ıçın tukenıyor Eğer yatların ıstedıklerı ada onunde demır atma ızınlerı surerse, fokların yaşam şansı pek kalmayacak Bızım, barışçıl, çevreyı kırletmeyen bır turızme ve Derleyen: Nazlı Işıklı I flj nlu okyanus araştırmacısı olan, AkI Btenız'ı karıs kanş tanıyan Kaptan Kus^ ^ to (Jacques Yves Cousteau), Chanchen Dergısı'nın sorularını yanıtladı 10 yıl once, Akdeniz'in olmekte olduğu kehanetinde bulunmuştunuz. Bu uyarınızın olumlu herhangı bir etkisı oldu mu? Cousteau (Kusto): Sanmıyorum, çunku Akdeniz'i kurtarmak ıçın pek bır şey yapılmadı Buranın şu ankı durumunu, ılk kez daldığım 1942 yılındakı durumıı ıle karşılaştırdığımda, Akdeniz'de şimdi çok daha az balık ve bitkı bulunduğunu uzulerek soylemekzorundayım Ancak bu durumun nedenı bırçok kışının duşunduğunun aksıne sadece sanayı atıkları değıl Sorun, denız altında 050 m arasındakı yetışen vahaların bozulmasından kaynaklanıyor Bu vahalar, bırçok balık çeşıdı ıçın yumurta bırakma, yavrularını yelıştırme ve otlak gorevı goruyor Peki bu vahaları tehdit eden nedlr? Cousteau: Bunlar mekanık saldırılarla planlı bır şekılde çolleştırılıyorlar Balık avlamak amacıyla denize atılan ağlar, kıyıların doldurulması, denız kenarına havaalanlarının yapılması bu vahaların yıkımı demek Suyun bulanması yuzunden bıtkıler yeterınce guneş ışığı alamıyorlar ve zamanla oluyorlar Bugun Akdeniz'de vahalara sadece 35 m'ye kadarolan derınlıklerde rastlanıyor, oysa oncelen 45 m'ye kadar ınorlerdı Bildiğimlz kadarıyla, Akdeniz'in kurtarılması için bir tasarı vardı, oyle değil mi? Cousteau: Evet, son derece lyı nıyetlı bır tasarı vardı, yazık kı uluslararası burokrası engellerını aşarrvadı Ozellıkle denız kırlılığıne karşı alınacak onlemler uzerıne yoğunlaşmıştı, denızlerdekı hıdrokarbon azaltımına yonelıktı Ancak mekanık yıkıma karşı herhangı bır önerı getırmıyordu Akdeniz'i kurtarmak amacıyla harekete geçmek ıçın gereklı olan bılımsel Incelemeler ve bulgular mı yeterli değil? Cousteau: Yoo, en doğrusu hemen harekete geçmek olurdu, çunku son guzellıkler sıstemlı bır şekılde yok edılıyor Turıstler ne• fıs bır sahıl kesfedıyorlar, kısa sure sonra burada konaklama yerlerı kuruluyor, yollar aslaltlanıyor Eee tum bu ışler yapılırken kondurulan lokantaya bır de otopark gerek Ardından sıteler kuruluyor ve sonunda betondan bir yığın, denız ıle karayı birbırinden ayırıyor. Böyle bir betonlaşma nasıl engelle Kaptan Kusto'nun tum yaşamı doğa ve denızler uzerıne kurulu Akdenız'de son 30 yıl ıçındekı kırlenmenın verdığı uzuntuyu dıle getırırken, • 1950'lerde Akdenızdekı muhteşem guzellıktekı mercanların yerını şımdı petrol tankerlerı yuzunden grı bır çol ve karanlıklar aldı' dıyor . *' | kaç yıl sonra, petrol tankerlerının denizi kırletmesının ardından aynı yerde korkunç bır boşluk, grı bır çol bulduk Tum mercanlar ölmuştu. Boyle bır anda uyanmamak elde değıl kı' Son yıllarda buyuk gurultu koparan protesto gosterilerıne de katıldınız. Örneğin, Re adasına yapılması duşunulen kopru için... Cousteau: Bu koprunun yapımını alaya almak ıstedık Kopru, sadece adanın doğallığını bozmakla kalmıyor, yasalara da uymuyordu 3 dava açtım ve uçunu de kazandım Sonunda bır beton karıştırıcı ve vınç ıle Selne nehn kıyıs.na yalandan bır kopru yapımına gırıştık Sahte bır polıs bana ' Iznınız nerede 9 " dıye sorduğunda onu ' Izne ne zamandan berı gerek var 9 " dıye yanıtladım Bence gulmece, protestonun bır parçasıdır Sizce, çevre korumasmın sağlanması için en etkili olan yöntem hangisi? Cousteau: Konuşmak, evet konuşmak Bız. mantığın ve lyı nıyetın, saçmalığı yenmesı gereken bır ulkede yaşıyoruz Her sohbetın bır parçası, konuştuğumuz kışının eğıtımının de bır parçasıdır Siz konuşmalarınızda ne glbi mesajlar verlyorsunuz? Cousteau: Benım en onemlı mesajım, bır ekosıstem olan suyun gezegenımızde ol dukça sınırlı olduğudur Olabıldığınce buyuk bır kıtleye seslenmek ve onlara lyı su olmadan lyı yaşamanın da olamayacağını soylemek ıstıyorum Bırçok kışıye sonsuzmuş gıbı gelen su kaynakları aslında sınırlı Yıllar oncesının, denızın bıtmez tukenmez bır kaynak olduğu duşuncesınden çok uzağız artık •w Yeşillerle herhangı bir ilişkiniz var mı? Cousteau: Insanlar polıtık bır gruba katılmaya çok eğılımlı, çunku o zaman kolaylıkla televızyona çıkabılıyorsunuz Ama tam bu noktada ozerklığını yıtırıyor kışı Başkanlık seçımlerınde çevre konusunun tum halka ait olduğu gerçeğını de onemle vurguladım avlanmayan dalgıçlara gereksınmemız var Sizin bllımsel araştırma ve bulgularınız da denizlerin istismar ediimesine yardımcı olmadı mı? Cousteau: Evet, ou araştırmalar bır yandan bıze denızlenn buyulu dunyasını tanıtırken, ote yandan buraların yıkımına yol açtı 20 yıl once denız araştırmacıları, som balıklarının Labrador ve Gronland arasındakı besın kaynaklarını keşfettıler Hemen arkasından som balıklarını ırmaktan değıl de denızden avlayan gemıler yola çıktı ve onların varlıklarını tehdit ettıler Ancak bılımsel bulguları gızlemek olası değıl Son çalışmalarımz hakkında bllgi verebilir mıslniz? Cousteau: Araştırmacılarım, çalışmaları sonucu, 3 onemlı dal olan ekonomı, teknolojı ve ekolojı arasında derın uçurumların olduğu sonucuna vardılar Sonunda bu 3 dalın bıleşımını yapacak bır taslak oluşturduk ve buna "ÖkoTech" dedık Bu taslağı bize biraz açablllr rpisiniz? Cousteau: Tabıı Tarımsal atıklar gelecekte balık yetıştırmecılığınde kullanılmalı Bu yontemle tımsah yetıştırmek bıle olası Tımsah etı çok lezzetlıdır, ayrıca derısı de kullanılır Boylece ozgur yaşayan son bırkaç tımsah da ayakkabı veya çanta olmaktan kurtulur Yani denizlerin işletilmeslne karşı değilsinlz? Cousteau: Hayır, ancak bu ışletme daha akılcı olmalı Denızler bu kadar istismar edılmemelı Ben denizi tarımsal açıdan olanaklı ve ekonomık açıdan kârlı bır şekılde kullanacak tasarılar oluşturmayı görevım sayıyorum Araştırmacı Cousteau'nun, çevre korumacı Cousteau olarak hareket ettiği bir anınız var mı? Cousteau: Dramatık bır değışım mı? Hayır Benım bılıncım, Akdeniz ve Kızıldenizdekı uzun araştırma gezılerınde zamanla oluştu 50lı yıllarda Kızıldenız'de gercek yeryuzu cennetlerı vardı Daldığımızda değlşik renk ve bıçimden oluşan muhteşem guzelllkte mercanlar keşfederdık Bundan bır