Katalog

TEKNOLOJİ H AFTAN IN G Ü N D E M İ 'Uçakta bomba var!' S on uç yıl ıçınde sıvıl havayolları uçakla rına duzenlenen bombalı saldırılarda 700 den (azla yolcu oldu Son olarak Iskoçya uzerınde bombanın patlaması sonu cu duşen Amerıkan yolcu uçağında 269 kışı kurban gıttı Uzmanlar plastik bomba gıbı bazı bomba turlerının uçağa gırmeden once yapılan gu venlık denelımlerı sırasında saptanamadığını ve plastik bornbaların bu denetımı aşabıldı ğını belırtıyorlar Bu nedenle plastik bomba ları saptayabılecek yenı teknikler gelıştırıldı Bu teknikler gercı her turlu bombayı gırışte saptayabılme olanağını verıyor ancak bu yenı teknıklerden henuz hıçbırı havaalanlarında uygulanmıyor Halen uygulanmakta olan kontrol mekanız maları uçakları hava korsanlarından koru mak sılan ve el bombası gıbı metal malze melerı keşfetmek soz konusu oldugu donem lerde gelıştırılmıstı Bu nedenle de havaalan larındakı yolcu bagajları rontgen ışınlarıyla kontrol edıhyor Çesıtlı maddeler ışını emıyor Ancak bu ışlem maddelerın yogunluğuna bağlı olarak farklı goruntuler verıyor Absor be edılmemış bolum ozel lotodıyotlar tara fından tutsak edılıp dılım dılım dıgıtal bır ekranın hafızasında yenıden bırleştırıhyor Boylelıkle metal parçaları ekranda sıyah bır goruntu verıyor Orneğın tekstıller ya da cam ve kağıt rontgen ışığı ıçın şeffaf olduğundan monıtordekı goruntu beyaz bır renk alıyor Ancak plastik maddelerden yapılmış mal zemeyı bırbırınden ayırt etmek daha zor Bun lar genelde benzer bır yoç,unluğa sahıpler Bu nedenle guvenlık gorevlılerının orneğın tenıs ayakkabılarının tabanında ayrıca plas tık patlayıcı maddelerın gızlı olup olmadığı nı saptaması neredeyse ımkansız Havaalanlarındaki "bomba arayan cihazlar" plastik bombaları yeterince saptayamıyor. Bu nedenle yeni teknikler geliştiriliyor. Şımdı bu kontrol cıhazlarında onemlı olçu lerde duzeltmeler yapıldı Bugune dek grı renk veren tabloların renklendırılmesı gorev lılerın çalışmasını bır haylı kolaylaştırdı Yak laşık bır yıldan bu yana da farklı enerjıler ba rındıran ıkı rontgen kaynagına sahıp aletler var Plastik maddeler daha az enerjıye sa hıp rontgen ışınını daha guçlu bır şekılde emıyorlar Ikı dedektor ısınları saptıyor son ra da bunlar renklı bır goruntuye donuşturu luyor Boylece hıç olmazsa farklı yoğunluk lara sahıp uç alanı bırbırınden ayırt etme ım kanı doğuyor Ancak rontgen teknığının ge nel eksıklığını bu kuçuk hıle ıle de gıdere bılme olanağı yok Patlayıcı maddelerın kokusunu alabılen" klmyasal burunlar bu ış ıçın çok daha uy gun Bagaı bır basınç odasında ısıtılıyor sı zan hava emılıyor yakılıyor ve bır spektromet rede tahlıl edıhyor Iz suren bu aletler tek nık olarak bır haylı masraflı ve tam anlamıy la guvenılır de değıl Bagajın yavaş hareket eden notronlarla ışınlanmasını ongoren bır yontem ıse daha umut verıcı gozukuyor Notronların tutsak edılmesınde çesıtlı elemanlar karakterıstık gama ısınları yayıyorlar Bunları da tahlıl et mek oldukca kolay Patlayıcı maddelerde bu yuk mıktarda bulunan nıtrojen orneğın 108 mılyon elektrovolt yukseklığınde kolayca ayırt edılebılen bır sınyal verıyor Yapılan on arastırmalar gızlenmış patlayıcı maddeyı ortaya çıkarma olasılığının yuzde 95 oranında oldugunu gosteıdı 40 bın baga) parçasının ıncelenmesı sırasında ışın dedek torlerı yalnızca bır kez yanlış alarm verdıler Soz konusu bavulda radyoaktıı Thorıum 237 ıçeren Meksıka seramıgı vardı Ancak bu aletlerın fıyatları bır buçuk ıle ıkı mılyon mark arasında değışıyor (S.N NuW) 'ağdaş toplumlarda "sağlıkh yaşatn" kavramının ıçerığını oluşturan henten tum unsurlar gıderek saydamlaşıyor "tyı beslenme"den anlaşılan, artık sadeıe "dengelı beslenme" değıl Bu donem çoktan aşılmış Çağdaş toplumlarda tuketıa bugun, yıyeceğı urunun kaynağını araştırıyor Domales honnonla rnı buvutulmuş, yoksa doğal şartlarda mı? Salatalık velıştırılırken Kıınvasal gubre kullanıbtuş mı9 Tavuklar haiıgı koşullarda \e nasıl beslenmışler, ılaç verılımş mı, verılmemış mı? Turkıye'den gelen sebze, me\veleıın vetıştırıldığı alanlarda tarım ılaçlan kullanılmış mı7 \1il\onkvia tuketuı. amk bu soruluıınu gmenılıı \anıtlar aldığı urunlerı leuılı edeı oldu Çok doğal seyreden bu gelı^me, va^amın hemen her alamnda gozlenıvoı Tıp bılumılen, bu savımızda da surdurduğumuz "ışık" konulu yazımızdu da okuvatağmız v,ıbı, \apav ısıgın ınsan organızması urertndekı olumsuz etkılennı ayııntılaınla saptarken, fızıkçıler, leknık adamlar, sağlığa en az zararlı, guneş ışığına en vakın /s/ç/ ureiıne ve kullunma sıınınu vanşı ıçmdeler Yaşanılan mekanlann ıyk donanımı, <,oht<m uvn bu uzmanlık alanı oldu bıle Tuketıcının, haşka bır devı^le, sokaktakı ınsanın "sağlıkh vu)unı" dmutlığı B,UI\ net,tık<,e "ıncelnoı" ve evrenselleşıvor Orneğın, çe\re\ı kııleten plastik şışelere kaışı bu kampun\ayu ılgısı vevu ozon tubakasını dclen kloıfloıkurbon gazlaıını u,eıen spreylert tepktst hukumetlen \e sanaMtılerı haıekete ge<,ırebılecek, onlenılet aravışına ııecek bovutlaıa ulaşabılıvoı Sokaktakı ınsanın bu yenı ve çağdaş du\ranu? bıt,ımının sıvası çoruş a\ııhklaıını safdışı bırakması da gelışmenın başka bır ılgını, vanını olıi!}turu\or • • • Bu hafta da sızleıe, ayrı bır "sağlık haberlerı" sasfalı, kaptan Cousteau'hı, lazeı şovlu, uzavda başka dunvalar aravışlarnla dolu, zengın bu dergı hazırlaınava çalıştık Gelcıek cumanesı hulw>mak umııdınla, ^aŞlıklı bu hufıa dılerız Ç O K U R D A N Sayın sorumlular Uzun zamandan herı gazetenızın ve dergınızın okuyucusuyum Dergı genel olarak kendı ıcınde oldukca tutarlı ve belırlı bır nıfe/ıge u/osmodo sımdıye kadar basanlıydı bence Ama genelde teknık, tıp, zoo/o/ı ve bunlara yakın bılımlenn konu edınılıp, ekonomı, toplumbılım vb bı/ım/ere daha az hatia bazılanna bıc yer verılmemesı bır ekonomı ogrenası olarak benı bır o/cuc/e uzuyor Bundan sorıro sosya/ bılımlere de yer vermenızı dılıyorum Cem Bakır BIZE susuzluğunu gıderdığınden dolayı dergıyı kutlarım kteklenm de sunlar 1 Oncekı sayılarda suren yesıl sayfalara yer verılmesı, 2 On dokuzuncu sayıdakı bır okuyucunun sesine kulak verılmesı Bu okur, "Bılım adamlannın yasamına, katkılanna sayfalanmızda yer verelım" dıyor ıdı Gercı "Bı/ım Portre" kosesınde, bırkac bılım adamı tanıtıldı Bu yeterlı değıl 3Okullarımızda ne yapılıyor? Sınırlı ve kısıtlı da o/so buralarda neler oluyor, ne yapılıyor? (Arasfırma yapılması) Alı SahınlAYDIN Okuyuculann sesine kulak veriniz! Dergıyı ılk sayısından bu yana okuyup bınkUnyor ve cıltlıyorum Once, beğendıgım kose yazılannı sıralayarak ısleklere cjeceyım 1 Cok Bı/ımı, 2 Yer Bılımı, 3 Zoo/o/ı, 4 Bılım Kultur Denızlenmız Dosyası, Tıb Fakultelen roporfa/ı ve TUS farfısma yazıları, kamuoyunda' durgunlugu harekete gecırmeye yeftı Boyle yazılann surmesını dılerım Bılım alanındakı bcj/uğu doldurduğu ıcın okuyucunun Basının yuzakı Eserınız her gecen gun daha lyıye gıdıyor Bu gorgumu sıze ıletmeyı odev bı/dıfn Sayfa sayısının 24'e cıkmasını cosarak karsıladım Basınımızın yuzakı olan bu dergının arkasında guclu bır gendık var Herfcese ıyı calısmalar ve selamlar Cem OZKAN Cumhurlyet Billm Teknik • Sahıbı Cumhu rıyet Matbaacılık ve Gazetecılık Turk Anonım Şırketı adına Nadlr Nadi • Genel Yayın Mu duru Hasan C«mal • Muessese Muduru Emln* Uşaklıgll • Yazı Işlerı Muduru Okay Gönenaln • Yayın Yönetmenı Orhan Bursalı " Grafık Yönetmen Tüles Masdemlr •