Katalog

Osman inci'yle Trakya (İstanbuTun İşgaline) Direniyor1 üzerine 'Trakya, istanbul'a kurban ediliyor' 1950'lerden başlayarak plansız bir şekilde gejişen İstanbul metropolünün ya- rattığı yakıcı bölgesel so- runlar, Marmaradakiyakın illeri de etkilemeye başladı. 1980li yıilarda yaşanan is- tanbuj'dan Trakya'ya birinci sanayi göçü, bölgenin sür- dürülebilir yaşam dengele- rini altüst etti; 2006 ve 2009 İstanbul çevre düzeni plan- ları ise ikinci ve daha vajiim bir göç dalgasını öngörü- yor. Trakya Üniversitesi'nin yürütücülüğünde 2000'lerin başında hazırlanan "Trakya Altbölgesi Ergene Havzası çevre Düzeni Planı", bu olumsuzlukların giderilme- sini ve bölgede sürdürülebi- lir bir kalkınmanın sağlan- masını amaçlıyordu. Ancak 2004'ten itibaren, çevre ve Orman Bakanlığı pianda yaptığı değişikliklerle ve "uyumlaştırma" adı verilen uygulamalarla, Trakya'yı is- tanbul'un çarpık gelişmesi- ne teslim etti. Trakya Kal- kınma Birliği'nin girişimiyle hazırlanan bir protokolle de, yeni plan yapımı bir yıl içinde bitirilmek koşuluyla İstanbul Büyükşehir Beledi- yesine devredildi. Yüzün üzerinde sivil toplum örgütü açtıkları davalaria bu süreci engellemeye çalı- şıyor. Trakya (İstanbul'un İşgaline) Direniyofu kaleme alan bilim adamları da, yap- tıkları çalışmaları, Trakya'da başlayan bilinçlenmeyi ka- muoyuna duyurmayı, 2010'a kadar yaşananları belgelerle ortaya koymayı ve yapılan hatalardan ders çıkarılacağını umarak tari- he bir not düşmeyi amaçlı- yor. Kitabın yazarları Os- man Aysu, Emre Aysu, Ce- mil Cangir, Jeoloji Yüksek Mühendisi osman Cande- ğer. Trakya (istanbulunİş- galine) Direniyotu yayıma hazırlayan Osman Inci ile konuştuk. SAYFA 4 Gamze AKDEMİR -C umhuriyet'in kuru- luş yıllarmda, eko- nomimizin lokomo- tifı olan tarımın sonraki süreçlerde gereken ügiyi göremediğini yazıyorsunuz. En önemli nedeni neydi bunun? Cumhuriyetin kuruluş yılların- ; daki dünya ekonomik girdileri de göz önünc idındığında vc Osman- lınin endüstriye ve sanayiye olan ilgisi nedeniyle yeni kurulan Türkiye Cum- huriyeti, elindeki verileri en iyi şekilde kullanarak bağımsız bir ulus devlet ol- ma yolunda çok önemli kararlar aldı. Bu yülar incelendiğinde tarım yurdu- muzun en önemli zenginliğiydi. Anado- lu toprakları işlendiğinde ve tarımsal makinizasyon geliştirildiğinde ekono- mik olarak kendimize yetmeninde öte- sinde bölgemizde ciddi bir ekonomik güç olacakuk. Cunıhuriyet hükümetleri Anadolu toprağmm verimliliğini göz önüne alarak örnek çiftçilik merkezleri tohumluk ve danıızhk hayvan üretim merkezleri halinde devlet çiftliklerini kurdu. Köylünün eğitiminde çok önem- li bir yer üstlenen Köy Enstitüleri bün- yesinde tarım ve hay\'ancılık eğitimi ve- ren üniteler, aynı zamanda fabrika ku- ran fabrikalar ve tarımsal ürünleri işle- yen tarım sanayileri geliştirildi. Türkiye tarım devrimini henüz yapmaya başla- mıştı. Işte bu yıllarda ekonomimizin lo- komotifi görevini tarımsal ürünlerimiz sağlıyordu benim çocukluğumda okul- larımızda düzenlenen yerli malı haftala- rında okullarmııza hâlâ tarımsal ürünler götürüyorduk. Sloganımız "Yerli malı yurdun malı hcrkes onu kullanmalı"ydı. "TRAKYA TÜMÜYLE SİT ALANI OLMALI" - Türkiye tarım toprakları açısmdan zengin bir ülke değildir diye yazıyorsu- nuz. Kamuoyunda bu nedense yanhş bi- sL W linen bir konu. Trakya ise bu anlam- da nasıl bir istisna? Rakamsal veriler ışı- ğmda kısaca anlatır mısmız? - Toprakbilimcile- ri ve bu kitabın ya- zarlarından olan de- ğerli bilim adamı merhum Cemil Can- gir ve TEMA bu konuda net verilere sa- hip. Türkiye lopraltları verimlilik açısın- dan ve arazi kullanım yetenek sınıflan- dınnasma göre bu durumda. Türkiye arazi varlığına görc toplam arazinin yüz- de 36'sı işlenen tarım arazileri. Yüzde 27.6'sı çayır ve mera, yüzde 29'u ise or- manlık ve fundalık. Trakya topraklarında yer alan arazile- rin ise yaklaşık yüzde 74'ü mutlak tarım toprakları, buna marjinal tarım da ekle- nirse bu oran yüzde 81 'e ulaşıyor ayrıca verimlilik yaklaşık 4/5 ve stratejik ürün- ler açısından Trakya toprakları orta Anadolu topraklarının 3.4 katı verimlili- ğe sahip. Örneğin buğday üretiminde en üst düzeyde verime sahip, ayrıca bazı özel ürünler (Prinç, Ay çiçeği, Pancar, Üzüm vb) çok daha verimli. - Trakya 'da tarını arazileri neden önemli, Ergene Havzası 'nda yer alan ekosistemlerin niteliği, Trakya arazileri- nin yaklaşık yüzde 80'i neden tarımsal SİT niteliğinde? - Trakya'daki tarım arazileri hem top- rağın niteliği açısından hem de sulu ve kuru tarıma uygunluğu açısından, bah- çe tanmının ve özel ürün tarımmın üst düzeyde yapılabileceği muhteşem top- raklar açısından çok önemli. Trakya'da yapılan tarihöncesi döneme yönelik ar- keolojik kazılarda elde edilen buluntu- lar, MÖ 6400'Iere tarihleniyor. Hatta Avrupa da çiftçiliğin ortaya çıkışını an- latan en önemli bıduntular bu bölgede saptandı. Mehmet Özdoğan'ın bu ko- nudaki çalışmaları çok önemli buluntu- lar ile devam ediyor. Insanoğlunun yer- leşik düzene geçişine özgü bulgular Trakya'daki kazılarda net olarak ortaya çıktı, benim de katılmış olduğum Trak- ya'daki tarıma yönelik tüm bilimsel top- lantılarda Trakya'nın tümüylc tarımsal sit alanı olarak ilan edilmesi tüm sonuç bildirgelerine koyuluyor. Türkiye top- raklarının yüzde 2.3'ünü oluşturmasına karşm tarımsal toprakların yüzde 8.2'si- ni kapsar. Ayrıca diğer tarım dışı top- raklar ise orman, mera ve özel eko sis- temlerin olduğu bölgeler. Örneğin Iğ- ncada Longoz ormanları, Gala Gölü bölgesi, kuşlarm yavrulama alanları ve göç yolu bu bölgede gerçekleşiyor. ÜNİVERSİTE VE ÇEVRE SORUNLARI - Bu bağlamda kitapta bu konu hangi haşlıklar altmda kamuoyuyla paylaşıh- yor ve tarih boyunca lstanbuî'u besle- yen, Istanbul'un bahçesi niteliğindeki Trakya bugün îstanbul için nasıl kur- ban ediliyor? Bu konu kitapta birinci bölümdeki Trakya da planlama gereksinimi üçüncü bölümdeki Trakya'daki kırsal arazi planlaması, bcşinci bölümdeki 11-12-13 No'lu başlıklar ve yedinci bölümdeki Trakya'ya yönelik tehditler, arazi kulla- nılması ve tarımı başlıklartnda işleııiyor. Bir bölge üniversitesi olan Trakya Üni- versitesi bünyesinde Tekirdağ Ziraat Fakültesi, kurulduğu tarihten beri Trakya'daki verileri arşivlemiş, toplum- la paylaşmış ve ilgilileri devamlı uyar- mıştır. Üniversitenin çevre sorunları merkezi aynı duyarlılıkla toprak ve su kirliliğine yönelik gelişmeleri ilgili ve yetkilüere devamlı iletmiştir. Trakya topraklarının elden çıkmasının miîadı Çerkezköy organize sanayi bölgesinin kurulması ve buraya teşvik verilmesidir organize sanayi bölgesi dışmda gelişen ve Ergene Nehri boyunca yerleşen ka- çak sanayi çevresinde yeni yerleşimleri getirmiş, birinci sınıf tarım topraklarını işgal etmiş Ergene Havzası'nın yeraltı sularmı kontrolsüz vc acımasızca kul- lanmış ve atıklarmı bu nehre deşarj et- miştir. 1985'te başlayan toprak İcongre- leri Makine Mühendisleri Odası'nın ön- cülüğünü yaptığı sanayi ve kirlilik scm- pozyumları bazı belediyelerin göstermiş olduğu duyarldıklar ve nilıayet bir böl- gesel alt plan karannm verilmesi süreci son nokta oldu. Bu planın yapılmasının temelinde Trakya'ya olan baskısını ve olumsuz etkilerini kontrol altın almak yatıyor. Planın onaylan- dığı ve yürürlüğe girdiği dönemde Istanbul'un he- nüz bir çevre pla- nı yoktu. Trak- ya'nın planı 13 Temmuz 2004'te yürürlüğe girdi. İstanbul il çevre düzeni planı ise 2006'da ancak bi- tirilebildi. Biz Is- tanbul'un Trak- ya'ya bazı sanayi kuruluşlannı de- santralize edece- ğini hissediyor- duk. Istan- ; bul'un Çer- ~ C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1069