Katalog

Sağlık Hangi boyun fitığı cerrahi tedaviyi gerektirir? Boyun ağrısı ve boyun tutulması -boyun hareket kısıtlılığı- gibi şikâyetler özellikle uygun olmayan ergonomik şartlarda masa başında çalışanlarda ve uzun süre boynun aynı pozisyonda kalması sonucunda (mesela uzun süren seyahatler veya koltukta uyuya kalmak sonrasında) sıklıkla görülüyor DOÇ. Dr. Htkan BozkllŞ, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi Nöroşirurji Bölümü G enellikle boyun adalelerinin asitnetrik spazmı son- rasında oluşan bu tiir şikâyetler, basit bir ağrı kesi- ci veya lokal sıcak uygulama sonrasında birkaçsa- at veya gün iyerisinde normale dönmektedir. Gevmeyen ve- ya tekrar eden boyun ağrıları beraberinde kollardan birine veya her ikisine yayılan ağrı, uyuşma ve güç kaybı gibi şi- kâyetler ile birlikte olduğu durumlarda boyun fitığı olasılı- ğını düşünmek gerekir. Boyun anatomial nasıldır? Anatomik olarak boyun omurgası toplam yedi boyun oınur kemiğinden oluşur. Bu omur ketnikleri birbirlerine ön taraflarında disk dokusu ve ligamanlar, arka taraflarında ise faset eklemleri ve ligamanlar ile birleşerek eklem yapar. Ön ve arka eklemler arasında ise, omuriliğimizin geytiği otnurilik kanalı bulunur. Boyun omurlarımızın dizilimi geniş açılı bir "C" harfine henzetilebilir. Bu dizilim, boynumuzun ön ve arka tarafındaki bu eklem ya- pılarını daba çok kuvvetlendiren adale dokuları ile güç- lenmektedir. İlk iki omur kemiği anatomik ve fonksiyonel özelliğin- den dolayı aralarında disk dokusu bulunmadığından diger boyun omurlarından farklılık gösterir. Kafatasını taşıyan ilk omur kemiğinin tıbbi adı "Atlas"tır ve klasik Yunan mito- lojisinden gclir. Atlas, Titan'lartn Olimpianslara karşı olan savaşını kazanamadığından, Zeus tarafından dünya ve gök- • kubbeyi başının üzerindc taşımakla cezalandırır. Kafatasımız bir dünya gibi tasvir edildiğinde, onu taşı- yan ilk boyun omur kemiğinin adının neden atlas olarak isinv lendirildiği anlaşılabilir. Boyunftdğınedir? Boyun omurlanndan üçüncüsü ila ye- dincisi arasındaki berbangi bir bölgedeki disk dokusunun ornurilik kanalına taşması sonucunda, omuriliği veya bu böl- geden çıkan sinir köklerini fonksiyonel anlamda etkileme- siyle ortaya çıkan durumdur. Boyun omurlan arasındaki disk dokusu, lastik paket bandı veya somya yayları benzeri vis- koelastik materyal yapıdadır. Bu tür yapıların özelliği, üzer- lerine gelen yük kalktığında eski hallerine kolayca döne- bilmeleridir. Boyun disk dokusu, içerisinde zengin su ve bağ dokusu içeriği bulunduğundan dolayı, bir süspansiyon gör- evi ile boyun hareketlerimize yardımcı olur. Ancak disk dokusu, zaman içerisinde özellikle su içeri- ğini kaybedip deforme olur ve artık süspansiyon görevini ye- rine getiremez ve dejenerasyon sürecine girer. Travmatik du- rıımlar dışında, dejenere olmuş bir disk dokusunun omur- ilik kanalına doğru taşması, bazı durumlarda aniden olabi- leceği gibi yavaş yavaş, da olur ve beraberinde küçük ke- miklcşmeler de oluşturur. İster aniden isterse zaman içerisinde oluşsun, sinir do- kusu u şekilde etkilcnir: Kol/önkolda geçmeyen ağrı, uyu- şukluk tarzında değişik bis kusurları, refleks azalması/kaybı vc/veyn kuvvet kaybı... Bu klinik bulgular, ani görülebile- ceği gibi zaman içinde birbirleri üzerine eklenerek de orta- ya çıkabilir. Ayrıca, ayırıcı tanıda düşünülmesi gcreken di- ğer bastalıklar söyle: Omurilik kanal darlığı, sinir kökü in- flamasyonu (radikulit, pleksit), demyelinizan hastalıklar (MS), motor nöron hastalığı (ALS) ve eklem (omuz, dir- sek, elhileği) kaynaklı bastalıklar. Boyun fıtığına bağlı sinir kök veya köklerinin etkilen- mesini ve düzeyini, sinir ileti bızı ölçme tekniği olan elek- tromyografi (EMG) ile saptamak çoğu zaman mümkün. EMG saye.sinde ayırıcı tanıdaki olası hastalıkların da tanıları ko- nulabilir. EMG tetkiki, boyun fıtığından etkilenen sinir kö- künde sinyallerin engellenmesinin saptanması durunıunda cerrahi tedaviye karar vermede de etkili olur. Günüınüzde radyolojik tanı tetkiklerinden manyetik re- zonans (MR), omur ve omurilik ile çevre yumuşak dokula- rın görüntülenme.siyle boyun fitığı tanısında altın standarttır. Bilgisayarlı tomografi (BT), omur ve cklcmlerin kemik ya- pısını değerlendirmede önem taşır. Klasik boyun röntgen film- leri ise, kemik ve eklem yapılarının morfolojisi konusunda bilgi verir. Boyun röntgeni ve BT tetkikleri genelikle trav- ma sonrası durumlarda boyun stabilizasyonunu görmek için tercih cdilirken boyun fitığı şüphesi olan hastalarda ta- nı için MR tetkiki uygundur. ALTERN ATİF TEDAVİLER Boyun fıtığına cerrahi müdahale, mikroskop altında disk dokusunun çıkarılması şeklindedir. Mikrodiskektomi olarak tanımlanan bu teknik birçok olguda boyun ön tarafından girilerek yapılır. Bazı özellik an eden boyun fıtıklarında (fo- raminal, ekscraforaminal) easeden yalclaşım ile fıtıklaşnıış disk dokusunun kısmi (.ikartılması da müm- kün. Mikroskop sayesinde cerrah daha aydınlık ortamda ve değişek a^ılarda (.alışır. Boşaltılan disk dokusu yerine hiçbir şey koymamak ve iist ve alt boyun omur kemiklerinin kendiliğinden kemik- leşmesini beklemek bir tercihti. Ancak bu tür girişinılerde, uzun dönemde, sinir köklerinin çıkış yollarının zaman ice- risinde daraldtğı ve ameliyat öncesi benzer şikâyetlerin tek- rarltıdığı görülebiliyor. Bu nedenlc, boşaltılan disk dokusu yerine iki boyun omu- ru arasındaki yüksekliği idame ettirebilecek bir materyelin kullanılması, uzun dönemde daha oluınlu olduğu gösteril- di. Bu amaçla, hastanın değişik yerlerinden alınabilecek ke- mik greftleri (otogreft), kadavra kemigi (allogreft), kemik yerine ge<,)ehilecek materyel (hidroksiapatit ve diğer), de- ğişik materyellerden yapılmış kafesler (karbon, titanyum, pe- ek ve diğer) kullanılıyor. CERRAHİ RİSKLERİ VE SONRASI Boyun fitığı cerrahisi genel anestezi altında yapılır. Boynun ön tarafından yapıldığında, disk dokusu tamanıa ya- kını boşaltılabildiğinden, aynı yerden tekrarlama olasılığt ol- dukça düşüktür. İnfeksiyon, damar yaralanması (karotis da- ınarı), ses kısıklığı, sempatik sinir zincirinin etkilenmesi, omurilik veya sinir kökünün hasarlanması, omurilik veya si- nir kökü kılıfını hasarlanması gibi olası komplikasyonlar, mik- ro-cerrahi teknikleri sayesinde (,t)k azaldı. Boyun fitığı cerrahisi sonrasında hasta aynı gün veya er- tesi gün aktif hayata katılabilir. Hastalar (travma dışında) cerrahi sonrası dönemde genellikle boyunluk da kullan- mayabilir. İşe başlama, araba kullanma gibi aktiviteler ge- nellikle iki haftalık bir nekahat döneminden sonra tavsiye edilir. Boyun fitığı cerrahisi sırasında amaç; sinir dokusu üze- rindeki basının kaldmlmasıdır. Cerrahi sonrası dönemde et- kilenmiş sinir dokusunun fonksiyonlarının normale dönmesi hirçok olguda kısa zamanda, bazı olgularda (sistcmik has- talıkların varlığı, nöropatik ağrı varlığı) daha uzun zaman alabilmektedir. ARÇELİK A.Ş.'ye 16 ÖDÜL BİRDEN Arçelik A.Ş., Beko, Blomberg ve Grundig markala- rıyla "Plus X" yarışmasında toplam 16 ödüle birden layık görüldü. B eyaz eşya ve tüketici elektroniği sektörlerinde faaliyet gösteren Aryelik A.Ş., Avrupa'nın en saygın yarışma- larından biri olan "Plus X" yarışmasında yenilikçilik, ergonomi, kullanım kolaylığı, tasarım, ekoloji ve/veya fonksi- yonellik olmak iizere beş farklı kategoride toplam 16 ödüle layık görüldü. Köln'de gen^kleştirilen "Plus X" ödül törenin- de Arçelik A.Ş.'nin Beko markası altı ürünüyle ödüllendiri- lirken, Blomberg sekiz, Grundig ise iki ürünüyle ödül kazan- dı. BEKO 4+ (GNE 114610 FX ) buzdolabı, 'tasarım ve kullanım kolaylığı', Bek») One-Touch (DFN 1000 X) bulaşık makinesi, 'kul- lanını kolaylığı ve tasarım', Beko DFN 71042 S bulaşık makinesi 'kullanım kolaylığı, tasarım ve ekoloji', Beko OCM 25500 X kompakt ankastre fırın 'kullanım kolaylığı ve tasarım', Beko DRW 11400 FB ısıtma çekmecesi 'tasarım ve eko- loji', Beko 9kg Akılh XL9 (WMB 91242 LC) çamaşır maki- nesi 'kullanım kolaylığı ve ekoloji' kategorilerinde ödül ka- zandı BLOMBERG Blomberg TKF 7459 A kurutma makinesi 'ekoloji', Blomberg TKF 8439 A kurutma makinesi 'kullanım ko- layhğı', Blomberg BEO 9770 X ankastre fırın 'kullanım kolaylığı ve tasarım', Blomberg 4 Kapılı Side-By-Side (KQD 1360 X) buzdola- bı 'kullanım kolaylığı ve tasarım', Blomberg Greenplus (GSN 9582 XB7) hulaşık makinesi 'kullanım kolaylığı ve ekoloji' Blomberg Greenplus WNF 8447 A50 çamaşır makinesi 'kullanım kolaylığı ve ekoloji', Blomberg Greenplus BEO 9761 X ankastre fırın 'tasarım ve ekoloji1 , Blomberg BGM 15320 DX PR profesyonel solo fırın 'ta- sarım' ödülünü kazandı. GRUNDİG Grundig Vision 8 LED TV 'kullanım kolaylığı' Grundig FineArts LED TV 'kullanım kolaylığı' ödülünü kazandı. H PlusX"ödttUerl: "Plus X" ödülleri, yenilikçi bakışa sahip markaları ve ha- yatı kolaylaştıran, ekolojik ürünlcri değerlendirmeye tabi tu- tuyor. Yarışmada "yenilik, yüksek kalite, tasarım, kullanım kolaylığı/fonksiyonellik, ergonomi ve çevre" kategorilerinde yılın ürünleri se<,iliyor.