Katalog

OOOF OFF LINE Tanol Türkoğlu (tanolturkoglu@gma1l. com) Yaşamın kaotik bir ortamda tesadüfler ya da keyfiyetlerden uzak belli bir düzen ve seviyede ilerleyebilmesi için değişmez standardlann toplumun her kesimi tarafından deneyimlenmiş, idrak edilmiş ve kabul edilmiş olması bir zorunluluktur. Işığa Doğru Okumakmı daha önemlidir, yazmak mı? Dinlemekmi daha Onomlidiryoksa konuşmakmı? Tabii buradaki tuzak, olgular- dan bir tanesini diğerine tercih etmeye zorla(n)maktır. Her ey- lemi gerektiği yerde icra etmek eş önemdedir. Dijital altyapmm getirdiği hız unsuru ne yazık ki bu bakış açısını gölgeleyebiliyor. Dijital kültürpek de hissettirmeden sanki yazmanın okumaktan, konuşmanın dinlamektan daha önemli olduğunu empoze ediyor. Bunu doğal karşılamak gerek. Eğer birey(ler) dijital imkân- larla (internet, cep telefonu vb) tanışmadan önceki yaşamla- rında kendilehni ifade etme konusunda yeterli imkânlara sahip değillerdiyse dijital imkânları bulduklarında ilk yapacakları şe- yin bu açlıklarını gidermek olması normal bir reaksiyondur. Ya da bu tümceyi terstan değerlendirmek gerekirse, bugûn an çok konuşanlardûn arzu ettiğıkadarkonuşamamış demektir. Benzerbirdurum "yazma" eyleminde de mevcut. Düne ka- dar rafları süsleyen yeni kitapların sayısı sınırlı kalırdı; fakat son yıllarda yaymcriıkta birpatiama yaşanıyor. Ancak ne hik- metse "az okuma"sorunu hâlâ aşılabilmiş değil. Demek ki ya- zıldığı kadar çok okunmuyor. Öte yandan bu sorunun yanında yeni bir sosyal sorun daha ortaya çıktı. Yazılanlann içeriğil Sınırlı sayıda yayın yapılan zamanda sürece dahil olmuş, yer edinmiş eleme aşamalan vardı. Bu elekten geçirme süreci belki bugün de var ama eski imtiyazJı durumunu kaybetmiş du- rumda. Bunun doğal sonucu da içeriğin kalitesinin düşmesidir. Oysa bu sorun da kemikleşmiş "az okuma" sorunu ile denge- lenmektedir: Çok fazla okuyan yoksa yazılan içeriğin çok da kaliteli olması gerekmezl Dijtal kOltûr toplumun bugûne dek Oretmiş olduğu "aracıla- n" bir bir ortadan kaldırmakta ya da gücünü zayıflatmakta. Eğer bu aracılar bireyin özgürlüğünü, yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiliyor, bunlara sınır getiriyor, bunlarm gelişmesini en- gelleyen roller icra ediyorlardıysa ortadan kalkmalan olumlu bir gelişmedir. Ancak bu aracıların ortadan kalkması kaliteyi, standardları aşağı çekici bir durum yaratıyorsa böyle bir geliş- me pek de tercih edilmez. Işin ilginci imtiyazlı durumunu elinden kaçıranlar (ya da ka- çırma korkusu yaşayanlar) toplumu kalitenin düşeceği yönün- de uyarıyor (tehdit ediyor). Bu tehdide aldırmadan cesur adım- larla ilerleyenler ise geliştirilmiş olan standardlann, imtiyazı elinde tutanlann kişisel çıkarian için üretmiş olduklan birer mekanizma olduklan (yanlış) düşüncesiyle bunları kolayca terk edebiliyor. Tüm bunlar aynı resme bakıp farklı yorumlar yapmaktan başka bir şey değil. Yorum farkı ise bireyin ya da toplumun mevcut gelişmişlik düzeyi. Yaşamın kaotik bir ortamda tesadüf- ler ya da keyfiyetlerden uzak belli bir düzen ve seviyede ilerie- yebilmesiiçin değişmez standardlann toplumun her kesimi ta- rahndan deneyimlenmiş, idrak edilmiş ve kabul edilmiş olması bir zorunluluktur. Ki ne değişirse değişsin bu asgari müşterek- te bir zaafiyet oluşmasın. Anayasa Mahkemesi'nin alacağı kararları yok saymayı önermekgibi, Google'a Youtube'a yasak koymak gibi gündemi olan bir ortamda kaostan, keyfiyetten kurtulmak sanki herge- çen gün daha da zorlaşmakta. Oysa unutmamak gerek kige- cenin en karanlık anı ışığa en yakın andır. BILIM TARIHI I İlk kadm tıp tarihçilerimizden Emine Atabek Ülkemizin akademik unvana sahip ilk kadm tıp tarihçisi ve deontoloğu olan Emine M. Atabek, kadınların tıp tarihindeki rolleri üzerine öncü nitelikte çalışmalar yaptı. Osman Bahadir bahadirosmanOhotmail.com E mine Melek, 27 Mart 1914'te dogdu. İlk ve orta ögrenimini Fransız okullannda gören Emine Melek, 1932'de Notre Dame de Sion Fransız Kız Lisesi'nden mezun oldu. Istanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden 1938-1939 ögrenim yılında mezun oldu ve İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Kliniği'nde (/.ılışınaya haşjadı. 1940'ca avııkac Reşat Atabek ile evlendi. Bir süre için üni- versitedeki gcirevinden aynlan Emine M. Atabek, Bedi N. Şehsuvaroğlu'nun (1914-1977) bir gün kendisi- ne "tıp tarihi alanında (.nlışmayı düsünmez misin?" şek- lindeki önerisi üzerine, 21 Eylül 1957 tarihinde İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Deontuloji Enstitüsü'ne asistan ularak girdi. Şehsuvaroğlu'nun ve A. Süheyl Ünver'in (1898- 1986) makalelerini Fransızcaya çevirmek, enstitüde- ki ilk görevleri arasındaydı. Enstitü adına uluslarara- sı bilimsel kongrelere de katılıyordu. Bu kongrelerde Türkiye tıp tarihiyle ilgili bildiriler sıındu. Bin,ı>k ulus- lararası tıp tarihi kongresinde Uluslararası Tıp Tarihi Derneği'nin, Türkiye ulusal temsilcı.şi .seı,ildi. Emine M. Atahek, "Hollandalı H. Boerhave'nin Aforizmalarının Türkyeye Tercümesine Dair Kısa Tarihi Bir Malumat" başlıklı teziyle 1963'te doktora derecesi aldı. 1967'de de, "1851'de Paris'te Toplanan I. Milletlerarası Sagiık Konferansı ve Türkler" adlı tez çalışmasıyla da doçent unvanını aldı. 1969'da Edirne Tıp Fakültesi'nin kurucuları anısınd;ı yer aldı ve iki yıl süreyle bu fakültede görev yaptı. 1973'te, Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver'in cmekli olnıası üzerine, İstanbul Üniversitesi Cerralıpasa Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Deontuloji Kürsüsü baş- knnlığı görevini üstlendi. 1980'de profesör olan Emine M. Atabek, 1983'te emekli oldu. Emine M. Atabek, Türkiye'de tıbbi deontoloji ala- nındu da ilk ^ılışmaları yapan bilim insanlarımızdandır. Tıbbi Deontoloji Konuları (1983) adlı kitabı, bu bi- lim dalının ülkemizdeki klasikleşmiş eserleri arasında sayılmaktadır. Atabek, kadınların tıp tarihindeki yeri üzerine de öncü çalısmalar yap- mıstır. 1959'da Barcelona-Madrid'de toplanan 9. Bilimler Tarihi Kongresi'nde sunduğu "Türk Tıbbının Gelişmesinde Kadınlann Etkisi" baş- lıklı bildirisi, "Eski Yunanistan'ın İlk Kadın Hekimi: Agnodice (M.Ö. III. Asır)" (1965) ve "Türk Kadm Hekimler" (1997) başlıklı makaleleri de bu konuda- ki (.alışmalannın diğer örnekleri arasındadır. Ortaçağ Tababeti (1977) adlı bir başka önemli eseri ile yerli ve yabancı dergilerde ya- yımlanınış 40'a yakın ma- kalesi bulunan Emine M. Atabek, 7 Haziran 2OOO'de vefat etti. İstanbul Üniversitesi Cerrabpaşa Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı, 7 Haziran 2010'daf Emine M. Atabek'in ölümünün 10. yılı münasebetiyle bir an- nıa toplantısı düzenledi. Emine M. Atabek'in ya- kınlarının, meslektaşla- rının ve öğrencilerinin karıldığı toplantıda, bu değerli bilim insanımız bütün yönleriyle tanıtıldı ve onunla ilgili anılar paylaşıldı. Yararlanılan Kaynak: Feryul Saytıılıgil, "Tıp Tarihi ve Deımtoloji Alanında Öncü Bir Kadm: Emine M. Atabek", Sağlık Alanında Türk Kadını, Cumhuriyet'in ve Tıp Fakültesi'ne Kız Öğrenct Kabulünün 75. Yılı. EJittir: Prof. />. Nunn Yıldınm, s. 245- 25i, Novartis yayını, İstanbul, 1998. ORTA(.A<-, TAJMttTI ALİ ERDEMİR'E ARGONNE'DAN ONURSAL UNVAN Sürtünme ve aşınma konularındaki öncü ve başarılı çalış- malanyla dünyaca tanınan Prof. Dr. Ali Erdemir, çalışmakta olduğu Argonne Laboratuvan'nda "Distinguished Fellow" olarak kurumun en üst bilimsel ve mühendislik düzeyine tanı- nan mevkiye gctirildi. Profesör Dr. Ali Erdemir ile birlikte Argonne'nun Nano Ölçekli Malzemeler Merkezi yönetıcisi Amanda Petford-Long ve Malzeme Bilimi Bcilümü uzmanla- rınd.m Orlando Auciello'na da Erdemir ile birlikte bu üstün unvanı taşımaya hak kazandı. Argonne'da Distinguished Fellow unvanı, kendi alanına olaganüstü katkılar yapmış bilim insanlarına tanınan onursal bir mevkidir. Bu unvan, topluma büyük yararlar sağlama po- tansiyeline sahip öncelikli projelerin teknik liderliği ile ilgili, seçktn bilimsel ve mühendislik çalışmalarına Soldan sağa Amanda Petford-Long, Orlando Auciello and Ali Erdemir. tanınır. Argonne'nun Distinguished Fellovvs unvanlı bilim insanlarından üçü Nobel ödülü, 98'i R&D 100 Ödülü, 700'den fazlası yeşitli ulusal ve uluslararası ödüller ve 800'den fazla patent almaya hak kazanmıştır.