Katalog

Sağlık Da Vinci Robot Yardımlı Ürolojik Tümör Cerrahisi Ürolojik kanserlerin tedavisinde 'robotyardımlı' (Da Vinci robot sistemi) cerrahi girişimler, hızla yaygınlaşıyor. Temel olarak, laparoskopik (vücuda açılan ufak deliklerden yapılan) bir yöntem olmakla beraber, Da Vinci robot sistemi, üçboyutlu görüntü sağlaması,titremefilt resine sahip olması ve 1015 kat görüntü büyümesine olanak vermesi gibi, cerrahi açıdan önemliteknik avantajlar sağlıyor. Prof.Dr. TankEsen,Doç.Dr. AhmetTefekli,\lebb\ Koç Vakfı Amerikan Hastanesi Üroloji Bölümü A " D T~\de 2001 yılında FDA onayı almış olan 'da Vinci l \ . LD ly robot siscenıi' ilc bugüne kadar, prostat kanseri te davisinde 300 binin üzerinde 'radikal prostatektomi' ameliya tı yapıldı. Yine ABD'de 2009 yılında, prostat kanseri nedeniy le yapılan radikal prostatektomi ameliyatlarının %80'den faz lasının "Da Vinci" robotu yardımı ile yapıldığı bildirilmektedir. Diinya üzerinde 2009 sonu itibari ile kullanımda olan 1504 adet da Vinci robot sistemi var. Bunların 1028'i ABD'dedir. Avrupa'da 248, Asya'da 67, Güney Amerika'da 13 tanc da Vinci robotu bulunuyor. Ülkemizde, 3'ü eğitim hastancsi, 3'ü ö:el has tane olmak üzere, 6 merkezde da Vinci robot sistemi kullanı lıyor. Da Vinci robotu aslında 'Master slave' (usta uşak) iliş kisine dayanan bir sistemdir (Şekil1). Adınm anımsattırdığı nın aksine, 'Star Wars' filmlerinde izlediğimiz yapay zekâ sahi Resim 12: Robot yardımlı cerrahi yapılan ameliyathanede, konsol başındaki cerrah ve hasta başındaki asisan vte hemşjrelerin yerleşimi. bi bir makine değildir. Da Vinci robotu, tamamen, konsolun başında oturan cerrahın kontrolündedir. Yalnızca cerrahın el ve parmak hareketlerini, hastaya yerleştirilen özcl tasarlanmış laparoskopik kollara yan sıtır (Resim2). Robotun sağladığı optik büyütme, üçboyutlu gö rüntü, titreme filtresi, ve 7 dereceli bilek ha reketleri çok hassas işlemlerin yapılmasını ko laylaştırır. Ancak işlcmi yapanın cerrahtır. Ürolojik onkolojide da Vinci robot sistemi, prostat kanserinin radikal cerrahi tedavisinin yanı sıra, böbrek tüınörlerinin ve mesane kan serinin cerrahi tedavisinde ve retroperitoneal kitlclerin çıkarılmasında kullanılabiliyor. Ancak da Vinci sisteminin dünya çapmda bu kadar hız la yaygınlaşmasının altında yatan en önemli se bep, prostat kanserinin cerrahi tedavisinde sunduğu kolaylık ve üstünlüklcrdir. da Vinci robotunun kullanım sıklıkları ve yayımlanan bi limsel ınakalc sayıları, bu gerçeği destekliyor. Ancak kanıta dayalı tıp çağında, organa sı nırlı prostat kanserinin cerrahi tedavisinde nik ile robot yardımlı tekniği prospektif ve randomize olarak kar şılaştıran geniş çaplı bir çalışma henüz bildirilmedi. Da Vinci robotunun sağladığı üstünlükler, yaytmlanan meta'analizlerin ve kişisel serilerin bulgularma dayandırılıyor. EN SIK GÖRÜLEN KANSER Prostat kanseri, erkeklerde en sık görülen kanserlerdendir. Ancak erken (organa sınırlı) evrede, doğru tedavi ile son de rece iyi tedavi edilebiliyor. Organa sınırlı prostat kanserinde; 1) Cerrahi (radikal prostatektomi), 2) Işın Tcdavisi (radyote rapi), 3) Brakiterapi, standart güncel tedavi seçenekleridir. Bu seçeneklcr arasında, cerrahi tedavi (radikal prostatek tomi), cn sık uygulanan ve 15 yıllık başarı oranlarının %95'le re ulaştığı seçkin tedavi yöntemidir. Cerrahi tedavi, birkaç yön temle uygulanabilir. Bu yöntemlerden ülkemizde en yaygm uy gulananı 'açık radikal prostatektomi1 atneliyatıdır. Son yıllar da, aynı işlemin birkaçdelikten yapıldığı 'laparoskopik radikal prostatektomi' ameliyatı da giderek artan sayıda yapılıyor. Ancak, prostat kanserinin cerrahi tedavisindeki en önem li teknolojik ilerleme 'Da Vinci Robot yardımlı radikal pro statektomi' ile oldu ve son zamanlarda hastaların önemli bir kıs mı bu yöntemle tedavi edildi. Robot yardımlı radikal prostatektomi işleminin en önem li üstünlükleri, hastanede kalış süresinin daha kısa olması, da ha az kesili vc ağrılı bir işlem olması ve tcknolojinin sağladığı görüntü vc hareket becerisi sayesinde fonksiyonel ve onkolo jik sonuçların daha iyiye doğru gitmesidir. Robot yardımlı ra dikal prostatektomi sonrası, hastalar daha kısa süre sondalı kal makta, idrar kontrolü ve ereksiyonun korunması da daha ko lay oimaktadır. PENİS SÎNİRLERİNE AZ HASAR Da Vinci robotunun bu denli yaygın kullanımının sebebi, yukanda sıralanan klinik üstünlükleri yaratan teknik ayrıntı larıdır. Başka bir deyişle, robotun imkân verdiği büyük görün tü ve hassas disseksiyon olanağı, radikal prostatektomi ameli yatı sırasında çevre dokulara ve özellikle de penise giden 'da marsinir demetine' daha az hasar veriyor. Prostat kapsülünün 13 mm yanında seyreden bu 'damar sinir demetinin' korunması, hastalann ameliyat sonrası idrar kont rolünü hızlandırmakta, cinsel yaşamlarmı kolaylaştırmaktadır. Günümüzde tarama ve görüntüleme yöntemlerinin yay Tarık Esen Ahmel Tefekli . > ? Sol pelvll % • * . ) * < • • ' 8 l n i r a â l siniri Korpus Kavernoz Korpus Sponglyozun retral buzgan kaslar gınlaşmasıyla, giderek artan sayıda, daha genç yaşlarda ve da ha erken evrede prosrat kanseri ile karşılaşmaktayız. Dolayısıyla, kanserin tedavisinin yanında, idrar kontrolünün ve cinsel ya şamının hızla geri kazanıldığı en 'modcm' tedavi seçeneği isteyen, bu amaçla internet üzerinde araştırmalar da yapan bir hasta gru bu karşımıza çıkmakta. İşte bu hasta grubunda, medyatik rek lamların da zorlamasıyla, da Vinci robot yardımlı radikal pro statektomi kaçınılmaz bir tedavi seçeneği oimaktadır. DİĞERKANSERLERDE Da Vinci robot yardımlı cerrahi, ürolojinin diğcr kanser lerinde (böbrek, mesane ve testis) de uygun olgularda başarıy la kullanılıyor. Bu giri^imlerde dc ürolojik onkolojideki klinik deneyim ileri teknoloji ilc birleştiğinde, son derece tatminkâr sonuçlar elde edilmekte. Kanserojcn maddelerin yaygınlığı nedcniyle giderek artan sayıda böbrek kanseri görülüyor. Ancak yine ultrason ve BT gi bi görüntüleme yöntemlerinin yaygınlaşmasıyla, tüın böbreği al tnadan, sadccc tümörün ahnmasıyla (nefron koruyucu böbrek tümörü cerrahisi) kanser kontrolünün sağlanabildiği 'ufak böbrek tümörleri' daha sık görülmektedir. Gerek tüm böbrek, gerekse böbreğin bir kısmı, açık cerrahi ile alınabildiği gibi ay nı işlemler 'laparoskopik' ve 'robot yardımlı' da yapılabilmek te. Robot yardımlı böbrek tümörü cerrahisi, daha az kcsi ile ya pılıp, çok daha az ağrıya sebep olmakta, hastanede kalış süresi daha kısa olmakta, ve tüm bu üstünlükleri sağlarkcn kanser kont rolünde açık cerrahiye eşdeğer güvenli sonuçlar vermektedir. Mesane kanserlerinin ancak %25'lik bir kısmında mesane adalesi tutulmujtur ve bu evrede mesaneyi koruyucu yöntem ler yerine mesaneyi çıkartan ve idarara yeni bir yol yada rezer vuar yaratan radikal sistektomi ve üriner diversiyon ameliyat ları seçkin tcdaviyi oluşturur. Robot yardımlı radikal sistekto mi açık ameliyata özellikle sinir korunması açısından çok kıy metli bir alternatif yaratmakta üriner diversiyon ise yine robotla ya da küçük bir kcsi ilc açık olarak yapılabilmektedir. Robot yardımlı cerralii, ürolojide onkolojik sorunlar dışında da kullanılabiliyor. Bunların en haşında 'ürcteropelvik bileş ke (böbrek çıkımı) darlık'ları gelmektedir. Robotik teknoloji nin sağladığı görüntü ve manevra kolaylığı ilc ıdrar yollarındaki darlıklar kesilip, sağlam yerden tekrar dikilebilmektedir (piye loplasti / üretcroplasti). Bu sayede, hasta açık kesiden kurtul makta, standart laparoskopi ile atılması güçdikijlcr kolaylıkla atılabilmekte, iyileşme süreci hızlanmakta, ağn azalmakta ve has tanede kalış süresi daha kısa oimaktadır. Sonuçolarak, özellikle ürolojik kanserlerin tedavisinde ro bot yardımlı cerrahi seçkin bir yöntemdir. Her olguda uygun ol masa da özellikle erken tanı almış hastalarda onkolojik pren siplerden ödün vermeksizin fonksiyonel so nuçlann iyileştirilmesi bu sayede mümkün ola biliyor. Yüksek optik kalite üçboyutlu görün tü, 1315 kat büyütme, anatomik detaylann da ha net belirlenmesine olanak vertnekte ve bu nu açık cerrahinin bilinen kesi gereksinimi sı kmtılarına yol açmadan yapabilmcktc. Ancak unutulmaması gercken, ameliyatın sonuçta bir cihaz tarafından değil deneyimli bir cerrah tarafından yaptldığıdır. Robot olsa olsa cerrahiye yardımcı bir unsurdur. Teknolojik ilerlemeler ancak mevcut yüksek üroonkolojik bilgi birikimi ile birleştiğinde so nuçları mükemmelleştirebilir. Ürolojik kan ser bilgisi ve deneyiminin yetersizliği halinde bu açıgı robotun kapatamayacağı akılda tu o o konvansiyonel açık radikal prostatektomi tek şa k i | 3. «avernöz sinirin, mesane ve prostatın lateralinden seyri ve penise doğru gidişi. tulmalı.