Katalog

Cumhuriyet YAŞAM Geleceğin modeli: Karbon ekonomisi D ünya karbon merkezli yeni bir eko- nomi modeli ile karşı karşıya. Çev- resel tehditlerin ciddi bir noktaya gelmesi ile ortaya çıkan bu model karbon yoğunluğu düşük enerjılerin kullanılmasına dayanıyor.Uzmanlar "Dünya karbon salı- mının önüne geçmez ise 2020 yılına kadar büyük felaketler yaşanabilir" diyor. Bunun önlenebilmesi içın yapılması gerekenler var. örneğin uluslararası şirketlerin, ka- zandıklarının en az yüzde 10'unu karbon karşıtı teknolojilere yatırmaları...Avrupa Birliği, ABD ve Çin'e göre.Karbon salımını azaltmada daha kararlı görünüyor..Birlik 2020 yılına kadar Karbon'u 1990 yılı sevi- yesine göre yüzde 20 azaltacak..Almanya daha ileri gitti yüzde 40 azaltmayı vaat etti.Ama Polonya ve Fin- landrya bu karara muhalif... Son iki yıl içinde yaşanan kriz nedeniyle bazı ülkeler, ekonomik canlandırma paketlerini devreye so- karken,düşük karbon yöntemlerini hayata ge- çirmeye karar verdiler... Başta Güney Kore ve Meksika olmak üzere 13 ülkede başarılı sonuçlar alındı.. Düşük karbon eko- nomisinin 2008 yılı içindeki küresel Pazar büyüklüğü 3.650 milyar Euro'ya ulaşdı. Karbon ekonomisi yarattığı yeşil mali ve finansal programlar ile birlikte milyonlarca kişiye istihdam da sağlıyor. • Karbon ticareti nasıl yapılıyor? Karbon ticareti" hızla büyüyen multi mil- yar dolarlık uluslararası bir pazar olarak or- taya çıktı ve şu an "karbon" olarak adlan- dırılan sera gazlarını kontrol altında tut- manın, azaltmanın ve sürdürülebilir kal- kınmayı fınanse etmenin en etkin yolu ola- rak görülüyor. Karbona havayı kirletmesi sebebiyle ekonomik/parasal bir değer veriliyor ve in- sanlar, şirketler ve/veya hükümetler bunun Türkiye sera gazı salımı artışında birinci Türkiye'nin, 1990-2007yılları arasmda sera gazı salımı artışı yüzde 119gibi dünyadaki en yük- sekorana ulaştı. 1990-2004 yılları içerisinde OECD ülkelerinde enerji kullammında karbon yo- ğunluğu yüzde 4,2 azalırken aynı Türkiye'deyüzde 6,5 oramndayükseldi. Bölgesel Çevre Merkezi (REC) Türkiye Ofisi ve Türk Sanayicileri ve lşadamlan Derneği'nin (TÜSİAD) işbirliği ile kurulan tklim Platformu, KopenhagIklim Değişikliği Zirvesi öncesi "21. Yüz- yıl Karbon Uygarhğım Yakalamak; Düşük Karbon Ekonomisine Geçişte Teknoloji, Finans ve Te- hdarik Zinciri" adlı bir raporun ortaya koyduğu tespit ve öneriler şöyle: <j -1990-2004 yılları içerisinde OECD ülkelerinde enerji kullammında karbon yoğunluğu yüzde 9-4,2 azalırken aynı değerin Türkiye'deyüzde 6,5 oramnda artmış olması düşük karbon ekonomisi- V ne geçiş sürecinde Türkiye'nin rekabet gücünü zayıflatıyor. \ -Türkiye'nin, 1990-2007 yılları arasmda sera gazı salım artışı yüzde 119 olarak gerçekleşti. Bu dünyanın en hızlı artış oramdır. Bu artış hızının devam etmesi düşük karbon merkezliyeni eko- Itıomiye geçiş sürecinde Türkiye için önemli bir engel oluşturuyor. » -2008 verilerine göre, küresel düşük karbon ekonomisi 3,65 trilyon avro gibi önemli bir büyüklüğe İ ulaşmış durumda. Türkiye'nin gelişen bupazardan pay alması ekonominin sürdürülebilirliği için \Jıayati önem taşıyor. 2012 - 2030yılları arasmda düşük karbon ekonomisine geçiş için heryıl 530 İmilyon dolar yatırım yapılması gerekiyor. | -Bugün sera gazı salımlarınm azalftmı için yapılacak olan yatırımların yüzde 70'i mevcut tek- \nolojilerle karşılanabiliyor. Diğeryüzde 30'u oluşturan yatırımların "kabon tutma vedepolama" |gibi yeni geliştirilen teknolojiler ile gerçekleşmesi bekleniyor. Türkiye mevcut teknoloji imkanla- ' rını kullanarak özellikle enerji verimliliği ve enerji tasarrufuprojelerindenfaydalanabilir. ticaretini yapıyor. Bir başka deyişle, karbon satın alan ülkeler onu yakma hakkını almış oluyor ve karbonu satan ülkeler ise onu yakma hakkından vazgeçmiş oluyor. Bu se- beple, karbon pazarı karbonun alım ve sa- tımını kolaylaştırmak için oluşturulmuş bir ortam. Böylece, sera gazı salım kotalarını aşmak üzere olan işletmeler ve hükümet- ler, karbon kredileri satın alabiliyor. Bu kre- diler daha sonra küresel ısınmayla müca- dele etmeyi amaçlayan projelerde kullanı- labiliyor. Karbon pazarı menkul kıymetler ve di- ğer mallarda olduğu gibi yeni bir tür ser- maye piyasası ancak bu pazarda ticareti yapılan mal alışılagelmiş mallar yerine ton başına karbondıyoksit (veya tekabülü) değerinde ölçülen "sera gazı sa- lımlarınm azaltılması" (karbon kredileri). Aslında tek bir pazar ama değişik sistemler var; zo- runlu ve gönüllü. AB Salım Ticareti Programı gibi zo- runlu sistemler daha aktif ve salım azaltımları (kar- bon kredileri) fiyatları daha yüksek ancak bu sistem aynı zamanda daha düzenli ve ormancılık gibi bazı sek- törierdeki projeler dahil edilmiyor. Gönüllü pazar sistemi, ticareti yapılabilen karbon kredilerinde daha faz- la esneklik sunuyor ancak fiyatlar genelde daha düşük. Gönüllü pazar sistemi ayrıca daha az organize ve alıcı ve satıcıları bul- mak daha uzun zaman alıyor. Herhangi bir karbon emisyon yayıcısı- nın kendi denklemini gerekli seviyeye ge- tirmesi için yapabileceği 4 temel altematif bulunmaktadır. - Emisyon kredisi satın almak - Enerji verimliliği kredisi satın almak - Mevcut üretim ya da tüketim araçları ile daha az üretmek ya da tüketmek - Mevcut üretim ve tüketim araçlannı da- ha az emisyon üretenleri ile değiştirmek. Y Bunları Biliyor musunuz Enerji tasarruflu ampullerin diğerlerine kıyasla yüzde 80 daha az elektrik harcadığını ve evi bunlarla aydmlatmanın yıllık 330 kg CO2 tasarrufu sağlayacağını... Isıtmada 1 derece daha düşük oda sıcakhğının masraflarda yaklaşikyüzde 6 'lık bir azalma sağlayacağını ve kalorifer sıcaklığmdaki 1 derecelik azalmanın yılda 300 kilogram daha az C02 üretimine sebep olacağını... Klima cihazınm günde 4 saat daha az çalıştırılmasının yılda 300 kg 'hk CO2 salınımım engelleyeceğini... Enerji tasarruflu bir buzdolabının (A++) yılda 100 Kg CO2 tasarrufu sağlayacağını... Yerel üriinler satın alarakyılda 300 kg daha az CO2 emisyonuna sebep olacağınızı.. Kurutma Makinesi kullanılmayan 4 nüfuslu bir ailede yılda 90 Avro ve 300 Kg CO2 salımından tasarruf edildiğini... Dış cephede, çaatıda ve bodrum katlarda uygulanacakyi bir ısı yalıtımı sayesinde ısmma masraflarının yüzde 50 oramnda azaltılabileceğini... Televizyon ya da müzik setinizi stand by konumunda bırakmak - yerine tamamen kapatarak yılda 100 kg daha az CO2 salımmma sebep olacağınızı.... İlaçları sakın çöpe atmayın! E vlerde kullanılmayan ilaçların çöpe atılmasını engellemek için yeni bir sistem geliyor. Bu sayede kullandığımız ilaç- lan eczanelere gö- türüp uygun ko- şullarda imha edil- mesini sağlayabi- leceğiz. Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Ge- nel Müdürlüğü, son kullanma tarihi geç- miş ya da kullanıl- mayan ilaçların ülke genelinde toplanması ve bertarafını sağlayacak bir sistem kuracak. Çalışma kap- samında bir ay içinde siste- min işleyişini belirleyecek bir yönetmelik taslağı hazırlana- cak. Uygulamaya 2010 yılı içinde geçilecek. Düzen- leme ile evlerde kullanı- lan, son kullanma tarihi geçmiş ya da kullanıl- mayan ilaçlar eczane- lere verilecek. Eczane- lerde toplanan atık ilaç- lar, kayda alındıktan sonra bertaraf tesisine gönderilecek. Böyle- ce hem Türkiye'de hangi ilaçlardan ne kadar kullanıldığı ke- sin olarak ortaya çıkacak hem de atık ilaçların insan ve çev- re sağlığına olumsuz etkileri ortadan kaldırılacak.