Katalog

YAŞAM Cumhuriyet Geri dö ü Toplum olarak çöpümüzün değerini bile bilmiyor, her yıl bîr serveti boşa harcıyo- ruz. Günlük 5 milyon lîra değerinde kâğrt-karton, metal, cam, plastik, tekstil ve ah- şap gibi atık üreten Türkiye, bunun sadece 2 milyon liralık kısmını "çöpten geçi- mini sağlayanlar" sayesinde ekonomiye kazandırıyor. Çöpe atılarak geri dönüşe- meyen atıkların değeri ise yılda 1 milyar 100 milyon lira... G ün boyunca çöpe attığımız kâğıtların, plastiklerin. camların doğada yok olması 2 ila 5000 sene arasında değişiyor. Bin- lerce yıl kalan bu atıklar dünyayı çöplüğe çevi- riyor. Tam da bu noktada geri dönüşüm her za- mankinden daha fazla önem kazanıyor. Peki siz Türkiye olarak çöpümüzün ne kadarını geri dönüştürebiliyoruz? Geri dönüşümün bize en önemli katkısı doğayı koruma....Ancak ekonomik açıdan da yararı göz edilemez. Geliz biz de bu ilk soruya bir ikincisini daha ekleyelim. Çöpü- müzün değerini ne kadar biliyoruz? Istanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavir- lerOdası'nın (İSMMMO) hazırladığı "Çöptekı Ha- zine" başlıklı raporuna göre, Türkiye'de çöpe atı- larak geri dönüşemeyen atıkların değeri yılda 1 milyar 100 milyon lirayı buluyor. ISMMMO'nun, ÇEVKO Vakfı, atık yönetimi birimleri, belediyeler ve geri dönüşüm tesisle- rinden edinilen bilgiler ve ilgili taraflarla yapılan birebir görüşmeler doğrultusunda hazırladığı araştırmaya göre, günlük 5 miiyon lira değerin- de kâğıt-karton, metal, cam, plastik, tekstil ve ah- şap gibi atık üreten Türkiye, bunun sadece 2 mil- yon liralık kısmını "çöpten geçimini sağlayanlar" sayesinde ekonomiye kazandırıyor. Raporda dikkat çe- ken diğer başlıklar ise şunlar: -Yüzde 100 geri dö- nüşümlü kâğıttan üre- tilmiş bir ton kâğıt, sa- atte 400 kilovat enerji, yaklaşık 26,5 metre küp su tasarrufu anlamına geliyor.1 ton atık kâğıdın yeniden değerlendiril- mesi 17 ağacı kurtanyor. -Bir ton kâğıdın geri kazanımı 700-1000 do- ların ülkemizde kalması anlamına geliyor. Yal- nızca Istanbul'da bir yıl- da tüketilen 450 bin ton kâğıt geri kazanılsa, Tür- kiye'de yılda 38 kilo- metre karelik ağaçlık alan korunabilir. -Kâğıt ve karton ge- ri dönüş tesislerinde günlük tesis başına 450 ton işlem yapılıyor. Bu rakam ithalatın yoğun ya- pıldığı dönemlerde 700-800 tonlara kadar çıkı- yor. -Büyükşehirlerde kişi başına atık miktarı günlük 1,5 kilograma kadar çıkıyor. En az atığın çıktığı iller ise Doğu ve Güneydoğu bölgelerin- de bulunuyor. Bu bölgelerde kişi başına atık 750 gram olurken, bunların içinde geri dönüşe konu olacak atıkların, soğuk geçen kış iklimleri ne- deniyle yakıldığı izleniyor. Karadeniz bölgesin- de de atıklar daha çok yaylalarda yakacak ve kap olarak değerlendiriliyor. Her 1 kilogramlık atığın 400 gramlık kıs- mını geri dönüştür- meyi başaran büyükşehirlerdeki uzmanlara gö- re, geri dönüşüm oranının en az yüzde 6O'ı bul- ması gerekiyor. Her ne kadar bu konuda son dö- nemlerde birbiri ardına yeni yatırımlar yapılıp, dönüştürülebilir çöpü kaynağında toplama ko- nusunda bilınçlendırme faaliyetlerine hız verilse de 16 büyükşehirde geri dönüştürülemeyen ra- kam yıllık 670 milyon lira olarak görünüyor. -En kolay geri dönüş kâğıtta sağlanıyor. Bir yılda, Türkiye, kâğıt gen dönüşünden 265 milyon 608 bin lira kazanım sağlıyor. Türkiye'de sayıları tam olarak bilinmemekle bırlikte atık toplayıcılann yıllık kazancı 95 milyon liraya ulaşıyor. Bu işte en karlı grup ise hiç şüphesiz ki geri dönüşümcü- ler. Türkiye'de sayıları 100'e yaklaşan geri dön- üştürücülerin yıllık kazancı 800 milyon lira. Kar marjı yüksek olduğu için büyük yatırım grupla- nnın da son dönemlerde ilgisi tamamen geri dö- nüşüm tesislerine yönelmiş durumda. Lisanslı ça- lışan işletme sayısı son üç yılda yüzde 70 ora- nında artış gösteriyor. Orta ölçekli bir geri dö- nüşüm tesisi için, bina hariç yaklaşık 100 milyon dolar para gerekiyor. Doğru toplama yapılması ve sistemli çalışılması durumunda kar marjı yüksek olduğu için kendini 3 yılda amorti ede- biliyor. Çöpe attıklanmız kaç yrtda kayboluyor? Muz kabuğu 1 Dıkış ıplığı \ , Pamuk \ 1 Kâğıttan taşıma çantası v ^ _ ^ ^ ^ ^ ^ ^ - Halat Portakal kabuğu Skjara Süt ve meyve suyu tetra kutulan Oerlayakkabı Plastik taşıma torbası Blyolojlk aynşablllr plastik taşıma torbası Alumınyum kutu Çocuk bezteft, dlape^^riHitogntH Cam şışe [f t|ğ|HggpÇ Plastik »ışelervekutular__^ ^ ^ Tenekekutu K > > ^ ^^yTjPİM Gazrte kâğıdı t > ^ — — T 3 ^ ^ ^ Pollstiren ^ ^ ^ ^ W / 2-10 gün / 3-14 ay / 1-5 ay / 2-5 ay 3-14 ay 6ay 1-12 yıl arası 5 yıl 25-40 yıl 15-1000 yıl 9 ay-5 yıl 80-100 yıl £»500-800 yıl 1 milyon yıl yüzterceyıl ^ 50-100 yıl 25-50 yıl Blnlerce yıl Kadınlar çÖDten çanta yapıyor "Çöp (m)adam" satıyor 1Qyıldır Türkiye'de yaşa- \3yan ve Sabancı Üni- versitesi'nde öğretim üyesi olan Tara Hopkins, Çöp(m)adam projesi ile Türkiye'de bir ilki gerçek- leştırdi. Atık malzemeden getirisi yüksek, yaratıcı, tekrar- lanabilir, sürdürülebilir ve en önemlisi eğlenceli ürün üretti. Bunu yaparken de Türkiye'nin ekonomik olarak en de- zavantajlı grubu olan kadınları tercih etti. Üretilen her çöp(m)adam çan- tası, çantayı üreten kadın için düzenlı gelir anlamına gelırken; çantayı kullananları geri dönüşüm konusunda bir kere daha düşünmeye itiyor. Tara Hopkins'in Ağustos 2008 yılında resmi olarak başlattığı pro- jede, Ayvalık (Balıkesir), Istanbul ve Diyarbakır'da 150'ye yakın kadın çalışıyor. Kadınlar çanta başına ücret alıyor. Atık malzemeden üretilen getirisi yüksek çantalardan son bir yılda atık ambalajdan 1100; bez ve naylon çuvaldan 500'e yakın çanta üretildi. Bu çantalar başta Istanbul olmak üzere birçok şehirde satışa sunuldu. Proje dâhilinde son bir yıl- da tonlarca ambalaj atığı, un çuvalı, atık kağıt değerlendirildi. Hopkins çöp(m)adam'ın en büyük des- tekçisi ve spon- sorunun Saban- cı Üniversitesi ol- duğunu Unile- ver'in de hem kullanmadığı ambalaj atıklarını göndererek des- tek olduğunu hem de finansal kaynak sağladı- ğını belirtiyor.