Katalog

8 27 ARALIK 2009 / SAYI 1240 KULE CANBA '11111» > »IIIII Kunduracılara ne olmuş? P laton bir gün atcş tanrısını "Hafcstos! Platon'un sana ıhtiyacı var!" diyerek yardima çağınr ve yazmış olduğıı şiırleri atcşc atar. Böylelikle şiir akadcmiden kovulmuş olur. Ama Platon'un dünya görüşü, yaşamı ele alışı, yüzyıllar boyunca nice şairın dizelerinde varlığını sürdürür. Orhan Veli'nin şıirımızdc başardığı biraz da bu ctkınin yıkılışıdır. Şairin arkadaşlanyla çıkardiğı "Garip" adlı ortak şiir kitabınm giriş yazısından bir bölüme göz atalım: "Bugiine kadar burjuvazinin malı olmaktan, yüksek sanayi devrinin başlamasmdan evvcl dc dinin ve feodal zümrcnin kölcliğini yapmaktan başka hiçbir işe yaramamış olan şiirde, bıı değişmeyen taraf; mürcffch smıfların zevkine hitap etmiş olnıak şeklinde tccelli ediyor. Müreffeh sınıiları yaşamak için çalışmaya ihtiyacı olmayan insanlar teşkil cdcrler. O insanlar gcçmiş devirlerin hâkimidirler. O sınıfı temsil etmiş olan şiir layık olduğundan daha büyük bir mükcmmcliyete erişmiştir. Ama yeni şiirin istinat edeceğı zevk, artık akalliyeti teşkil eden o sınıfın zcvkı dcğıl. Bugünkü dünyayı dolduran insanlar yaşamak hakkını mütemadi bir didişmenin sonunda buluyorlar. Her şey gibi, şiir de onlann hakkıdır, onların zevkine hitap edecektir." Orhan Veli'nin "Kitabe-i Seng-i Mezar" adlı şiiri yukardaki düşüncelerin dizeye yansımasıdır: Hiçbir şeyden çekmedi dünyada Nasırından çcktiği kadar; Hatta çirkin yaratıldığmdan bile O kadar müieessir değildi; Kundurcısı vurmadığı zamanlarda Amnazdı ama Allahın adııu, Günahkâr da sayümazdı. Yazık oldu Süleyman Efendi'ye Ganp'ın yaymlanmasının ardından "asıl Türk şiirine yazık oldu" gibisinden son derece kısır, düzeysiz, edebiyatımızın bir türlü kurtıılamadığı türden seviyesiz sataşmalar doldunır ortahğı... Ama, olan olur, kunduranın vurduğu nasır girer şiire. Böylelikle Platon'un şu sözlerindeki "olgunlaşma" kavramını şiirde arayanların köküne de kibrit suyu dökülür: "Kunduracılara ne olmuş, kimlermiş bunlar. Bu devlcti pek az ilgilendirir. Önemlı olan koruyuculardır. Çünkü dcvlctin ödevi, belirsiz kunduracıların rcfahını sağlamak değil, olgunlaşmaktır." Kunduracılann kimler olduğu sorusunun yanıtını ise 1920'li yıllann Amerika'smda arayalım... Bir kundura fabrikasmda işçi olarak çalışan Nicola Sacco, arkadaşı Bado'nun arabasmı tamirciden almaya gider. Yanlarında Vanzetti ve Orciani de vardır. Arabanın hazır olmadığının söylenmesi üzerine ayrılan dört arkadaştan Sacco ve Vanzetti tramvayda gözaltına alınır, polis tarafından!.. İtalyan asılh iki arkadaş karakola götürüldüklerinde, 15 Nisan 1920'de Boston'da yapılan bir silahlı soygun ve işlenen cinayetin sanıklan olarak suçlandıklannı öğrenirler. Savcı Micheal E.Stewart'ın şüphesini üzerine çeken Bado kayıplara kanşır. Orciani ise iki arkadaşından bir gün sonra evinde yakalanır. Savcı, Bridgevvater'daki bir soygun girişiminin de, bu dört arkadaş tarafından yapıldığını ıddia eder. Orciani söz konusu tarihlerde işyerinde olduğunu ispat eder ve serbcst bırakılır. 15 Nisan günü izinli olan Sacco ve yaşamını balıkçılık yaparak sağlayan Bartolomeo Vanzetti'nin ise hiçbir tanığı yoktur. Mahkeme 5 Mayıs 1921 tarihinde başlar. Jüri orta ve üst sınıf beyazlardan oluşup, hepsi de "Birinci smıf' Amerikan vatandaşıdır!.. Aralannda özellikle seçilen antikomünistler göze batar. Sacco ve Vanzetti'nin İngilizceleri yeterli olmadığından bir tercüman bulunur. Ne var ki, tercüman diye getirilen adamın yaptığı çeviri yanlışlan giderek daha da zor bir duruma sokar sanıklan. "Proctor" adlı bir silah uzmanı, cinayetin işlendiği silahm Sacco'nun tabancası olduğunun anlaşıldığını söyler. Tanık olarak getirilen bir kadın işçi de, soyguncularm tarifıni yaptıktan sonra savcının "onlar bu salondalar mı?" sorusu üzerine parmağıyla Sacco ve Vanzetti'yi gösterir. 1920'li yıllann Amerika'smda, Sovyet Devrimi'nden etkilenen işçiler arasında gücün kendilerinde olduğu bilinci giderek yayılmaktadır. Sacco ve Vanzetti de, sosyalist düşünceleriylc tanınan iki insandır. Iki arkadaş, yargılanmalannın asıl nedeninin dünya görüşleri olduğunu defalarca kez vurgular mahkemede. Avukatları da zaten, sesini yükselten işçilere karşı açılan davalan almasıyla tanınan Fred H.More'dur. Hâkim Thayer, daha ilk günden avukat More'dan nefret ettiğini açıklayıp, değiştirilmesi için uğraşsa da * başanya ulaşamaz. Yedi hafta süren duruşma 12 Temmuz 1921'de sonuçlanır. Jüri, Sacco ve Vanzetti'yi suçlu bulur. Bunun üzerine hâkim, İtalyan asılh iki göçmenin clektrikli sandalyeyle infaz edilmesinc karar verir. Bunun üzerine dünyanın her köşesindeki emek savunuculan ayaklanır. Mahkemeye ve bölge valisine yüz binlerce protesto metni gönderilir. 1926 yıhna gelindiğinde yakalanan bir sabıkalı Sacco vc Vanzetti'nin suçlandığı olaylann "Morelli çetesi" tarafından yapıldığı söyler. Bu ifadc üzerine oluşturulan bağımsız bir kurul davanın yeniden görülmcsini istcr. Hâkim bu öncriyi geri çevirir. Valinin de af istekleri karşısmda kayıtsız kalmasıyla iki suçsuz insan 23 Ağustos 1927'de elektrikli sandalyeye oturtulur. Sacco ve Vanzetti öldürülür ama, mahkemede cinayet silahının Sacco'nun tabancası olduğunu söyleycn polis memurunun, hazırladığı ilk raporda bunun olanaksız olduğunu yazdığı unutulmaz. Tıpkı, mahkemede parmağıyla iki arkadaşı teşhir eden tanığın ilk ifadesinin, tabanca sesinden sonra pencereye koştuğu ve yalnızca hızla giden bir araba gördüğü yönünde olduğunun unutulmaması gibi!.. • Pazar Çizer yazar çizer: Zafer Temoçin ([email protected]) Kurmalı birsaatin içini açıp baktınız mı? Bakmadıysanız çizelim...$öyle bişeydir. hışırtışı değif, zaman çarkTannın sesidir aslında... (İyi laî ettik be!) içi gibidir. Birsehirefsanesi olarak, Bünyamin ağbinin bir kez iki dakıka Bünyamin ağbiyle zaman arasındakiyakın ilişki /raıannı tionmn e& «i vmw 9©"' kaldığı söylenır... ...... / yalnızca hergün 7'yi göstermesiyle de sınıtiı değildir. ızkagıt «*»&»** 0*0*0 ... . ?/<^^TKU>W<«. "iobinpar&lıkmüzayedeleri8dakikadabitirebilmek" şeklinde özetlenebilecek bir zaman1 değerlendirme başarısı vardır...(lnanmayan Pazargünleri saat 13'de Cumhur'un dükkanına gelip görebilir...) fi»\ Sözü uzatmayalım. Kadıköy Kafkas Paşajı sahaflannda iş bir adım daha ^»«3SAHAR ileri gitmiştirve bu pasajın herakşamüstü ' 7'de kapısından çıkıp memleketin saat ayarı yapmasını sağlayan bir Bünyamin agbisı vardır... Saatin dışı nasıl olursa olsun, içindeki irili ufaklı çarklarm, pandüllerin, zembereğin güzelliğine bakmaya doyamazsmız... Zamanla yüzleşiyorsunuzdur... AaaalMüzayedebitmişbib... O zaman pasajın üstkatına çıkıp Müzik aletlehyapan Arslan Çekiç'e bir memaba .. diyelim... Zorla çayiçirmesi dışında kötü huyu yoktur. " GÜVENHOCA 0LALKİTABEVİ) BfiRŞ(BARlŞSAHAF) Genebirşehir ,elsanesinegOre, buolaydan sonra \ pasajm zembeneğ tfv.ıu.v boşalmış, CP$' r * ^ * c*ş»te/;çankfer ^ » * Ğağtimışveogünbugûndür tyjradahesnkgmyüzügöniTemiştr... : katılıyorsanız kulağınızı dört açmanızı önehriz... ,0ENYA?TtM -m ÖNCÇıSTeDigİM £İ£6İL6&