Katalog

16 NAZİRAN 1996 PAZAR CUMHURİYET SAYFA HABITATII HABITAT çerçevesinde çalışan II. Komite bildirgesinde, STK'lerin uluslararası karar alma sistemine dahil edilmesi istendi 6 Yerel yönetmıler güçlendirihnefi' HABITAT YORUMU OKTAY EKİNCİ HABITAT-II Konferansı ıçin da- ha 1994 yılında yine ÇırağanSara- yı'nda yapılan ilk tanıtım toplantı- sında, Cumhurbaşkanı Süleyman DemireTin şu v urgulaması ilerleyen aylarda da sürekli dile getirilmişti: "Bu zirvenin İstanbul'da yaptlması, Tüıidye açısından alnn firsatur-" Şimdi geriye dönüp, öncekı ak- şarn muhteşem havai fişek gösteri- leriyle sona eren 15 günlük marato- na baktığımızda, Türkıye içın en önemlı soru elbette yine aynı söy- lemle oluyor: "Acaba bu essb nrsa- n yetermce değeriendirebikük mi?" HABFTAT-II, "kentlesmemizT irdeleme ve "sorgulama'" ıçin ger- çekten büyük birolanaktı ve üstelık yine ülkemizin sorunlannı çözebıl- mek ıçin "uluslararası bir bilgilen- me, deneyim ve görüş alışverişi, hat- ta dayanışma ortamınr ayağımıza kadar getırecekti. Bunun dışındakı "turistik tkari ve tanıtıma dÖnük1 " elde edilecek olanaklar ıse yine ülkenin öncelikle "esenliğe çıkmast" yönündekı bek- 'Altın fırsat' Taşkışla'daydı lentılenmızın yanında doğrusu çok büvük birönem taşımıyordu... Şımdi, bu yaşamsal beklentinin, hiç değilse "sorunlanmızıveneden- lerini sergfleme" düzeyinde, önem- li oranda yerine geldiğinı söyleyebi- linz. Denebılırkı Türkıye'de bugü- ne dek yaşanmamış ölçülerde bir katılım ve "konuzenginBği*'içersin- de. ülkemizin yine kentleşme, ko- nut, kültür. çevre. demokrasi ve in- san haklan bağlamındaki hemen tüm sonınlan, birbiri ardına düzen- lenen etkınlıklerle yoğun olarak HABITAT gündemıne taşındı. Özellikle bu gibi toplumsal ko- nularda duyarh, bırikımleri olan ve gerçekten yine bu sorunlann artık yaşanmaması ıçin yıllardır özverilı çabalar sergileyen "hükümet dışı'" kuruluşlanmız. "albn firsao" bu an- lamda değerlendırmek üzere elle- rinden gelenı yaptılar. Ne var ki yine bu "kendi konula- nnda çahşkan" STK'lerimızin, hıç değilse genelde fikir birliği içersin- de olduklan sorunlara "ortaklaşa" sahip çıkıp, yabancı NGO'lann da desteğıni alarak. konferansın resmi kararlanna bu sorunlar hakkındaki önerilennı yansıtma konusunda da benzer bir başanyı gösterdiklenn- den ne yazık kı söz edemiyoruz. Gerçi, daha önce BM ile "sıcak Oişkî"" kurmayı beceremeyen ya da buna "sivil nedenlerte" gerek duy- mayan yabancı NGO'lann büyük çoğunluğu da bizimkilerden pek farklı değillerdi. Ama öyle bile ol- sa, bir "evsahiptiğr avantaj ımız var- dı venıtekim HABITAT-H'nin STK forumlanna Türkiye'den gerçekle- şen katılım, neredeyse uluslararası katılımdan daha fazlaydı... Yine de kimi STK'lanrruz, resmi kararlara katkı koyma konusunda "firsab kaçırsalar" bilc, sonuçta "HABrTATsüredninbelgeleri''ola- rak geleceğe kalabilecek bazı ortak bildirgeleri "sonbirkaç gün" içinde yayımlama kararlılığını gösterdiler. Bunlardan bıze ulaşanlan ve elde edebildiklerimızi. HABITAT'aayır- dığımız bu sayfada da yayımlaya- rak "belgesd değerterine" katkıda bulunmuş oiacağız. Ancak galiba şimdi STK'lerimi- ze düşen en önemli görev, "gend bir HABITAT-II değerfendirmesinT yi- ne sadece tek başlanna ya da "yan- daşlankuruluşlarla''dcgıl. olabildi- ğince geniş katılımla ve "oıtakla- şa"yapabilmeleridir. Işte.eğerböy- lesı bir süreç bundan sonra başlatı- labilirse, konferansın resmi kararla- n ne olursa olsun, Türkiye'ye karşı "sivil sorumluluklar" açısından HABITAT nrsatmı7 " yine de kaçır- mamış oiacağız. Çünkü bugüne dek olduğu gibi, bundan sonra da gerçekleri elbette ki STK'lerimız dile getirecekler. Yıllann bilim ve kültür yuvası olan tanhı Taşkışlabınası. işte bu umuda ve coşkuya bir kez daha "beşikJik"" yapnğı için, ne kadar övünseazdır. Yakın geçmtştekendisını "otelvag- macılanndan" kurtaran "hükümet dışı" duyarlı dostlanna. belkı de bundan daha anlamlı bir "teşekkür armağanı'" sunamazdı... • Ii. Komite toplantılan sonucunda üzerinde görüş birliğine varılan bildirgede, "Hükümet dışındaki kuruluşlar ilk kez Istanbul'da, büyük bir katılımla bir araya gelerek BM'nin resmi toplantılanna dahil olmaktadırlar.'lstanbul Ruhu'nda ortaya çıkanlan STK'ler, yerel yönetimler, akademisyenler, vakıflar, özel sektör, sendikalar ve parlamenterler. uluslararası karar alma sistemine dahil edilmeli ve BM'de daha etkin bir konuma sahip olmalıdırlar" denildi İstanbul Haber Servisi - HABITAT 11 toplanmanna dahil olmaktadırlar. çerçevesındeçalışmalarını sürdüren II İstanbul Ruhu'nda ortaya çıkanlan Komıte'nın sonuç bıldırgesı. komite Sivil Toplum Kuruluşlan (STK), yerel toplantılan sonucu Jün onaylandı. II. yönetimler. akademisyenler. vakıflar. Komite toplantılannda görüş bırlığıne vanlan bildirgede. hükümet dışındaki kuruluşların ilk kez İstanbul'da, büyük bir katılımla bir ara> a gelerek BM'nin resmi toplantılanna dahil olduğu belırtıldi. Komite II toplantılarında, Türkıye aktıf bir rol oynadı \e ın.san haklan. sınıra^an sular. göçmen ışçıler ve yerel hükümetler gıbı dört önemli konuda önerilennı kabul ettırdı. "İstanbul Ruhu"nun onaylanması olarak da ıfade edılen ve HABİİAT ll'ye katılan tüm gruplann, kent sorunlarının çözümüne yönelık görüşlennın ve beklentıİennın yer aldığı, II. Komite toplantılan sonucunda üzerinde göriiş bırlığıne vanlan bildirgede. özetle şu düşüncelere yer verıldı: "Hükümt't dışındaki kuruluşlar ilk kez İstanbul'da, bü> ük bir katüımla bir arava gelerek BM'nin resmi özel sektör, sendikalar ve parlamenterler, uluslararası karar alma sistemine dahil edilmeli ve B.M'de daha etkin bir konuma sahip olmalıdırlar. Tüm bu bükümet dışı kuruluşlar, HABITAT II gündeminin iki ana amacı olan yeteıii bannak ve sürdüriilebilir insan >etieşimleri kalkmmasını gerçekleştirmede katkıda bulunmalıdırlar. Bu kuruluşlar, HABITAT llnin aldıgı kararlann yerine getirilmesinde etkili olabilmek için daha sıkı işbirliğine gitmelidirler. Diinvadaki tüm şirketler. sosyal \önü ağırlıklı \e çevreve savgılı olmalı, rekabet kurallannda asgari ahlaki prensipler uygulanmalı Yerel yönen'mler güçlendirilmeli ve teşvik edilmeli. Şehirk-rde daha çuk Lsrihdanı yaratılmasının imkânlan araştınlmalı. partamenter demokratik sistemler desteklcnmeli, kentsel kalkınmalarda özel sektör-kamu ve yerel yönetim işbirliği sağlannıalı." Komite II toplantılarında. Türkıye'nın aktıf bir rol oynadığı öğrenıldı. Türk heyetı. insan haklan. sınıra^an sular. göçmen ı^çıler ve yerel hükümetler gıbı dört önemli konuda önerilennı kabul ettirdi. Edmılen bılgılere göre Türk heyetı. insan haklarının temel, bıreysel, evrensel haklar olduğunu hatırlatarak hazırlanacak metınde bu unsurların bulunmatnası durumunda metnın eksık \e "İstanbul Ruhu"na a>kın olacağına dıkkatı çektı Bunun üzerine II. Komıte'nın ba^kanı. aynı görüşü paylaştığını ve bu konuyu nıhaı metne yansıtacaklannı belırttı. Türk heyetının, göçmen ışçıler ve sınır a'jan sular konusundakı önerılerının de kabul gördüğü ve son olarak karşı çıkılan "yerel hükiimetler" tanımlamasının da Türkıye'nın ıstedığı bıçımde. "yerel makamlar" şeklınde değıştınldığı öğrenıldı. 11 Komite'de kabul edılen prensipler. Küresel Eylem Planı'nın sonunda ekler halınde yer alacak. NOTLAR Kimler geldi kimler geçti LEYLA TA\ ŞANOĞLL HABITAT süresıncels- tanbul'dan kimler geldı ., kimler geçtı... Neler. ne- leroldu.BMGenelSek- .reteri Butros Gali'nin bir " HABITAT davetinde ye- mekten zehirlendiği söy- lendi... Oysa işin aslı baş- ka. Butros Paşa'nın toru- nu. evet, yediği yemekten " midesini ve barsaklannı 1 bozmuştu, ama hayır, bir ^HABITAT davetinde de- > ğtl. Bur Yunanlı dostuy- • la İstanbul'da gittiği mey- - hanede yediği mezeler- den, içtiği içkiden... ." • • • Butros Pa$a'run torunu- nun ıki kayınbiraderi de " HABITAT ıçin İstan- , bul'daydı... Edrin ve Em- ' manuel Nadder» Bembe- yaz saçlı. masmavi gözlü, 'kapı gibi ıkı adam... New York'ta bankerlik yapıyor- lar... VVisdom Keepers (Hikmet Bekçılen) adlı bir sivil toplum örgütünün (N- GO) toplantılanna katıldı- lar. Hikmet Bekçileri, Ame- nkalı dıplomat ve çe\Tecı Maurice Strong'un kansı Hanna Stroog'un girişi- miyle kurulmuş. Çeşıtli dinlerin temsilcileri bu top- luluğa üye. BM'ye kayıtlı ilk "nı- hani" nıtelikli sivil top- lum örgütü. Gülav Aöğ, Şışli Belediyesi'nin üst kat salonunu onlann top- lantılanna açtı. Kendi de konuşma yaptı "kar- deş"lerine... Konuklara görkemli uğurlamaHABİTAT-II Konferansı dün akşam Çırağan Sarayı'nda verilcn resepshon ve İstanbııl Boğazı'ndaki havai Tışek »österisi ile sona erdi. Cumhurbaşkanı Sülcv man Demirel ve eşi Nazmiye Demirel'in katıldığı resepsiyona /irvc>e katılan ülke temsılcilerinin >anı sıra, İstanbul Valisi Rıd\an Yenişen, TOKİ Başkanı \ iğit GüJöksü/^ İstanbul Bihükşehir BeledJ\e Başkanı Ta>Aİp Erdogan ve Türkiye Milli Oünıpi\at Komitesi Başkanı Sinan Erdem vediğer davctlikr katıldı. Çırağan Sarayı'nın bahçesinde verilen resepsivonda kısa bir konuşma yapan Sinan Erdem. HABITAT toplantısının ardından Türldye'nin 2004 Olimpiyatlan'na ev sahipliği yapma>i istedigini ve bundan mutluluk duyacağını söyledi. Boğaz içerisinde teknelcrden ve Boğa7 Köprüsü'nden yapılan lazer ışık göstcrilcri ile ha\ai fişek gösterileri resepsiyona kafılanlar tarafindan da ilgiyle i/Jendi (Fotoğraflar: ERZADE ERTEM HATICE TUNCER.KUBİLAY TÜNTÜL) GÖR ÜŞ / AYDIN AYBAY istanbul deklarasyonu onaylandı ÖZGÜRULÜSOY HABITAT II İnsan Yerleşimi Kon- feransrrun iki sonuç bildirgesinden biri olan "İstanbul Deklarosyonu", önceki gün geç saatlerde onaylandı. ' Öncekı gün yoğun bir tartışmadalar- dan sonra üzerinde görüş birliğine va- nlan ve insan yerleşunlerinin iyileş,- tirilmesi yolunda atılması gereken adımlan detaylandıran HabitatGün- demi başlıklı metmn uygulamaya konmasında bir "taahüt" niteliğinde olan İstanbul Deklarasyonu toplam jonbeş maddeden oluşuyor. Devlet ve hükümet başkanlan ile ülkelerin resmi delegelerinin üzerin- de anlaşmaya vardığı dekiarasyonu- nun ilk maddesınde. "herkese yeter- li bir konut sağlamak, insan verieşûn- lerini daha güvenli, daha sağhkb, da- ha yaşanabUir, sürdürülebilir ve daha verinıli bir hale getirmek" şeklındekı - evTensel hedeflerin hayata geçırilme- si için bu Konferansın bir fırsat oluş- turduğu belırtilerek şöyle deniyor: . "Habitat Gündemi'odeki bedeflere, ilkelerc veönerilere bağb kalarak, yü- rütülmesi için karşıüklı davanışma içinde olacağumza söz veriyoruz." 15 maddeden oluşan Deklaras- yon'un ıkınci maddesınde de, insan yerleşimlerindeki ve bannaklannda- kı bozulmaya rağmen. "kentlerin ay- nızamanda uygariığın, ekonomik kaJ- kmmanın, sosyaL kültüreL ruhani ve bflimsel ilerleınderin merkezi*"oldu- ğunu kabul eden devlet, hükümet başkanlan ile delegasyonlar. "Yerie- şimlerimiz tarafindan sunulan ola- naklan kullanmau. insanlannuzara- sında dayanışmayı sağlamak için çe- şitüliği korumalıyH" dıyorlar. Üçüncü maddede bütün ınsanlık için daha iyı yaşam standartlan konu- sunda uzlaşan ülkeler, BM'nin daha önce düzenlediğı ilgili konferenslar- da alınan kararlann Habitat Günde- mi'ne dahil edilmesini onaylıyor. Dördüncü maddede, insan yerle- şımlerinı iyıleştırmek için.gelışmek- te olan ülkelerin koşullanndaki kötü- leşme ile savaşılması gerektiği v urgu- lanırken, nüfus yoğunlaşması, evsiz- dümada şehiıierdeki, kasaba \ç kö>- lerdeki yaşam koşullannı düzeltmek için işbirliği \e çabalanmızın güçlen- dirilmesi gerektiğini kabul edivoru/." Yedınci maddede Habitat Günde- mi'nin uygulanmasında insan unsu- runun temel teşkıl ettiğini kabul e- den ülkeler. "kadınlann, çocuklaruL gençleria, daha güvenli, daha sağlık- lı yaşam koşullan için" özel ıhtıyaç- lan bulunduğunu kabul ederken, mutlak yoksulluk içinde yaşayan bir milyar insana aynca önem venldığı- nı de ıfade edivorlar. 'evlet ve hükümet başkanlan ile ülkelerin resmi delegelerinin üzerinde anlaşmaya vardığı deklarasyonunun ilk maddesinde. evrensel hedeflerin hayata geçirilmesi için bu Konferansın bir fırsat oluşturduğu belirtilerek şöyle deniyor: "Habitat Göndemi'ndeki hedeflere, ilkelere ve önerilere bağlı kalarak, yürütülmesi için karşıhklı davanışma içinde olacağımıza söz veriyoruz." lik, artan yoksulluk. işsizlik, sosyal dışlanma, ailedeki ıstikrarsızlık, ye- tersiz kaynakJar, temel altyapı ve hız- met eksikliklen, plansızlık, artan şid- det, çevredeki bozulma, hastalıklar- daki artış gibi konulara öncelik veri- leceği belirtiliyor. İnsan yerleşımlen ile ilgili sorun- lann global olmakla birlikte. ülkele- re özel, ve bu yüzden özel çözümler gerektiren sorunlann da var olduğu- na dıkkat çekjlen 6. maddede de şu ıfadeye yer verilıyor: "Başta, duru- mun daha vahim olduğu gelişmekte olan ülkeleıie, ekonomisi geçiş döne- mivaşayan ülkeler olmak üzere bütün Sekizıncı maddede, bütün bu so- runlarla savaşta hükümet dışı kuru- luşlann, kamunun ve özel sektörün aktif katılımı kabul edilirken, doku- zuncu maddede herkesin ev sahibı olabilmesi ıçin pazann verimli işle- mesinin önemıne ışaret edilıyor. Onuncu maddede yerkürenin eko- sısteminın korunması ıçin kürcsel bir ortaklığın önemi v urgulanırken, on- binncı maddede, "Tarihi, küllüreL mimari, doğai dini ve ruhani önemi olan yerleşim kahptannda binalann, anıtiann. açık alanlann korunması, bakımı ve restorasyonunu teşvik ede- ceği? " deniyor. "Taahütlerimizin hayata geçirilme- si için ortakhk ve katılımı en demok- ratik ve en etkin vol olarak görüyo- ruz"cümlesıyle başlavan onıkinci maddede. \erel yönetimler Habitat Gündemı'nin hayata geçırilmesinde "en yakın ve en önemli ortaklar"ola- rak tanımlanıyor. Parlamenterler. özel sektör, sendikalar, hükümet dışı kuruluşlar vesıvıl toplum örgütleny- leişbirliğınınarttınlacağmınbelırtıl- diği maddede. "Kadının toplumun- daki rolünü arttırarak, özel sektörün çev reci ve sosyal sonımluluk taşıyan yatırımlannı teşvik edeceğiz'* deni- yor. Habitat Gündemi'nin uygulanma- sı ıçin fonlara ihtıyaç duyulduğu ifa- de edılen onüçüncü paragrafta, "L'lu- sal ve uluslararası dü/eyde. finans kaynaklannı harekete geçirmeli, iki ya da çok tarafılı anlaşmalarla, ka- mudan ve özel sektörden ek kaynak- lar yaratmalıyız. Bu amaçla. uygun teknoloji ve know-ho>\ transferinden de vararianmalıyı/" deniyor. Habitat Gündemi'nin etkin biçim- de uygulanması ıçin BM İnsan Yer- leşimleri Merkezı'nın rol ve yetkıle- rinin güçlendirilmesi gerektiği vur- gulanan ondördüncü paragrafta. "Bu amaçla. Habitat Gündemi ve bağlı Eylem Planı'nın başanlı bir biçimde yürümesi için desteğimizi vereceğjz" deniyor. Deklarasyon'un son paragrafinda da ülkeler şu görüşlerde birleşıyor: "İstanbuPdaki konferans. yeni bir iş- birliği dönemine, hir davanışma kül- türü dönemine işaret etmcktedir." 116 yıllık bir kurum: istanbul Hukuk Fakültesi 17 Haziran günü bıryıldönümü- nü kutluyoruz: İstanbul Universite- si Hukuk Fakültesi tam 116 yıl ön- ce, 17 Hazıran 1880'öe (5 Haziran 1296'da) kurulmuştu. Kuruluştaki adı Mekteb-i Hukuk'tu ve adliye nezaretine bağlı olarak açılıyordu. 5 Haziran 1296 Perşembe günü yapılan görkemli açılış törenine za- manın sadrazamı da dahil olmak üzere, bütün nazırlar ve devlet gö- revlileri katılıyordu. Kurumun ilk müdürü Emin Bey'di. Kurumun, başta Adliye Na- zın Cevdet Paşa olmak üzere, za- manın ünlü hukukçuları Münif Pa- şa, Ömer Hilmi Efendi, Kostaki Efendi, Sait Bey, Ismail Bey, Ha- san Fehmi Bey, Abdülseddar Bey gibi hocalardan oluşan bir öğ- retim kadrosu vardı. Bu 'mektep" daha sonra, 1900 yılında kurulan "Darülfünun"un "hukuk şubesi" adıyla üniversiteye bağlandı. Ku- ruluşla ilgili bu tarih çizgisine göre, bugünkü istanbul Üniversitesı'nin Hukuk Fakültesi 'nin 116 yıllık bir geçmişi olduğunu gözlemliyoruz: Bugün sayıları 10'u aşan hukuk fa- kültelerimızın en eskısı ve pek ço- ğunun öğretim kadrolarının kayna- ğıdır 1907'de kurulan Selanik, Beyrut, Bağdat ve Konya hukuk mekteplerinin öğretim kadrolan da esas itibarıyla İstanbul Hukuk Fa- kültesi 'nde yetışen hukukçulardan oluşmuştur. Doğaldır kı, İÜ Hukuk Fakültesi, Osmanlı döneminde hukuk bilimı alanında öğretim yapan ilk kuruluş değildir. Daha önce, daha Fatih za- manından başlayarak.Medrese adıyla bilinen kurumlarda, "ilm-i fı- kıh" (hukuk bilimi) derslerı de oku- tuluyordu. Aynca. 1838 yılından sonraki dönemde, özellikle Tanzi- mat adıyla anılan yenileşme çaba- ları içinde medrese dışında sade- ce hukuk öğrenimi yapan bazı ku- rumlaroluşturulmuştu. Fakat bun- lar uzun süre yaşamadı. Bugünle- re gelebilen hukuk bilimi öğrenim kurumu işte. çekırdeksel oluşumu 1880 yılında gerçekleşen İÜ Hukuk Fakültesi'dir. 116 yıllık geçmişinde İLJ Hukuk Fakültesi, öğretim kalite- sı bakımından her zaman üst dü- zeyde kalmayı başarmış bir kurum olarak tanımlanmıştır. Toplumda sonuçları yüksek öğretim kurumla- rına da yansıyan büyük sarsıntılar- dan en az yara alarak çıkmaya ça- ba göstermış ve üzerindeki baskı- lara karşın, bılimsel yapısından ve kalitesinden ödün vermemekte di- renmıştir. Fakültede yetişen onbinlerce hu- kukçu, kendı meslek alanlarındakı başarılı ve etkin çalışmalarıylaTurk hukuk dünyasında saygın ve dü- zeyli bırer meslek temsilcisi olmuş- lardır. Geçmişte, ülkenin siyasal or- tamına damgasını vuran yüzlerce siyasetcinin kavnağı da İU Hukuk Fakültesi'dir. (Orneğın. Turan Gü- neş, Turhan Feyzioğlu, Muam- mer Aksoy). Bugün desiyaset ala- nında adlan önde gelen pek çok İÜ Hukuk Fakültesi mezunu vardır. Yakın zamanın hukuk bilimi dün- yasının ünlü adlan da bu fakültede hizmet vermişlerdir. (Örneğin, Ebu- lula Mardin, H.V. Velidedeoğlu, T. Zafer Tunaya gibi) tşte, şanlı ve onurlu geçmişi ile haklı olarak övündüğümüz, ama övüncümüz sadece geçmişıne de- ğil, bugünkü bılim ve öğretim kali- tesiyle de ilgılı olan bu "yüzyıllıkhu- kuk çınan" kurumumuzun 116. ku- ruluş yıldönümünü 17 Haziran gü- nü hep birlikte kutlayacağız. Böy- le bir törenı düzenlemek düşünce- sinin gündeme gelmesınde iigınç ve önemli bir noktayı da özellikle belirtmek isterım: Bu düşüncenin ve bunu gerçekleştirme eyleminin sahibi, büyük Âtatürk'ün kendile- rine Türk topiumunda hakettikleri her alanı açan Türk kadınının bir temsilcisi ve İÜ Hukuk Fakülte- si'nin ilk kadm dekanı, Prof. Aysel Çelikel'dır. Her yıl 17 Hazıran'da yineleneceğinı söyledığı bu tören ıçin, Sayın Dekan'ın çağrısinı ben de fakültemızın bütün mezun ve mensuplanna duyurmak ıstiyonjm: 17 Haziran 1996 günü, saat 14'te hepinizi bu kutlama töreni ıçin fa- kültenın 1 numaralı amfisinde bu- lunmaya çağınyonjm.