Katalog

13 HAZİRAN 1996 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 Rus komünistleri metroda meydana gelen patlamadan Devlet BaşkanıYeltsin'i sorumlu tutuyor Rusya seçmderi dinanritLendiDış Haberler Servisi - Moskova metro- sunda önceki akşam meydana gelen pat- lamada dört kişi öldü, 12 kişi yaralandı. Bombalı saldınnın pazar günü yapılacak genel seçimleri sabote etmeyi amaçlayan bir terörist eylem olduğu açıklandı. Ko- münistlerin saldından dolayı suçladıkla- n Devlet Başkanı Boris Yettsin. olayın ar- dından yaptığı konuşmada, halkı seçim- lerde "istikrar"a oy vermeye çağırdı. Moskova Belediye Başkanı Yuri Luj- kov, Moskova metrosunda bir vagonda meydana gelen ve dört kişinin ölümü, 12 kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan patla- maya yanm kiloluk patlayıcının neden ol- • Moskova metrosunda 4 kişinin öldüğü, 12 kişinin de yaralandığı bombalı saldınnın ardındaki kişi olmakla suçlanan Devlet Başkanı Boris Yeltsin, patlamadan sonra yaptığı ilk açıklamada, halkı istikrara oy vermeye çağırdı duğunubelirtti. Lujkov. olay yerinde yap- tığı açıklamada "Bu patlama. 16 haziran- da yapılacak seçimler öncesinde kanşık- lık yaratmayı amaçlayan saldınlar zinci- rinin bir parçasıdır. Saldıru devlet başka- nına ve bana yöneltttmiştir" dedi. Rus- ya"da 16 haziranda devlet başkanlığı ve belediye başkanlığı seçimlerinin ilk turu yapılacak. Geçen cuma günü yine Mos- kova'da gerçekleştirilen bir bombalı sal- dında da belediye başkanlığı adaylann- dan Valery Shantsev yaralanmıştı. Yetki- liler, Shantsev'e geçen hafta dûzenlenen saldın ile önceki günkü saldınnın birbi- riyle bağlantılı olduğunu tahmin ediyor- lar. Devlet Başkanı Boris Yeltsin, saldınnın ardından dün yaptığı konuşmada halkı, pazargünkü seçimlerde "istikrar"dan ya- na oy kullanmaya çağırdı. Seçimlerde ko- münıst hder Cennady Züganov'la çekiş- mesi beklenen Yeltsin "Aşın uçlann ey- lemlerine verilecek en iyi yanrt. 16 haziran- da istikrar ve Rusya'nın geleceği için oy vermektir" dedi. Dört kişinin ölümüne yol açan bombalı saldınyı seçimlerin bi- rinci turu öncesinde Rusya'n\n ıstikran- nı bozmayı amaçlayan "barbarca vevah- şi bir eylem" olarak nitelendıren Yeltsin "Masum insanlan hedef alan bu saktınvı düzenleyenler hak ettikkri biçimde ceza- landınlacaktır" dedi. Rus komünistleri, Yeltsin ve yardımcı- lannı bombalı saldından sorumlu tutu- yorlar. Komünıst liderlerden Viktor An- pikıv. "Yeltsin ve adamlan halk arasında bir komünizm düşmanlığı yaratnıak isti- vorlar. Diinkü patlamanın da geçen hafta Shantsev "e karsı gerçekleştirilen suikastuı da arkasında onlar var" dedi. Komünıst Parti'nin üstdüzey yetkililennden ve Par- lamento Güvenltk Komisyonu Başkanı Viktor İKukhin. saldınnın muhalefete baskı uygulayabilmek amacıyla Yeltsin tarafindan düzenlendiğini ileri sürdü. Yeltsin'in ve Zyuganov'un arkasında farklı çıkar grupları var Egemen güçlerin tercihi "Yeltsin Rus çarlannın gözdesi Kazaklar, seçimlerde Yeltsin'i destekliyor. (Fotoğraf: REUTERS) HAKANAKSAY MOSKOVA- Rusya'da bugün iktıdarda kim var? Yalnızca Devlet Başkanı Boris Yeltsin mi?.. Yeltsin kimi temsil ediyor?.. 16 haziranda Yeltsin'in en büyük rakibi olan Rusya Komünist Partisi lideri Gennadiy Zyuganov'un se;imleri Yeltsin uzatmaları oynuyor 1993 sonbahanndakı kanlı parlamento olaylan Yeltsin iktidannı yıprattı. Sıyasal arenada komünistler yenıden güçlenırken ve ıfadesini V ladimir Jirinovski'de bulan mıllıyetçı şıddet yandaşlığı ilk kez Kremlın'e meydan okurken yeni biçimlenmekte olan egemen sınıflar da Yeltsin dışında bir lıder arayışına gırmış oldular. Aynı arayış süreci, Rusya'nın zayıflamasından ve kapitalistleşmesınden çıkan olan Batılı çe\xeler açısından da gündeme gelmişti. Üstelik Yeltsin sık sık öngörülmesi olanaksız tavırlar içine ginyor, aynca alkol alışkanlığı, kalp yetersizliği gibi sorunlarla siyasal riskleri son derece arttınyordu. Ancak arayış içınde olan gruplann son derece farklı olması, yeni bir lider üzerinde anlaşılmasını güçleştiriyordu. Bütün bunlar Batı yandaşı genç ekonomist Grigoriy Yavfinski'ye de. ulusal burjuvazi ile ordu içinde destekçileri olan Aleksandr Lebed'e, ya da göz doktoru Svyatosbv Fyodorov'a da fazla şans bırakmıyordu. Banka sermayesi. büyük şirketler, askeri sanayıi çevreleri ve Batı, zorunlu olarak Yeltsin'i tercih etti. Böylece 4 yıl içinde Yeltsin'in yerine "herkean içinde ânebilecek r yenı bir lider arama umuduyla karar verip mücadeleye gınştı. kazanması ne anlama gelecek?.. Zyuganov kimi temsil ediyor?.. Yanıtlanması sanıldığından zor olan bu sorular üzenne kafa yoımak, şu gerçeklerin aynmına varmak açısından önemli: Rusya'da pazar günü yapılacak devlet başkanlığı seçimlen, görünürdeki sıyasal gerginliklerden, çeşitli liderler arasında geçen ve gazete sayfalanna yansıyan rekabetten öte bir anlam taşıyor. Seçimler. sağcılar ile solcular, anti komünistler ile komünistler, Yeltsin ile Zyuganov arasındaki mücadelenin ötesinde; ekonomik sınıf ve karmanlann. iktidann yeniden biçimlenmesindeki tercihlerinin, kendi aralanndaki güçler dengesinin bir yansıması. Korkutma taktiğinin müthiş başansıGeçen yılın sonunda ve bu yılın ilk iki ayında anketlerde aldığı puan ortalaması yüzde 5-6'yı geçmeyen ve güçlü liderler sıralamasında ancak dördüncü, beşinci gelebilen Yeltsin neredeyse olanaksızı başardı. Daha doğrusu seçimlerini Yeltsin'den yana yapan çevreler, adaylannı güçlendirmek ıçin oldukça başanlı bir taktik izlediler. 1 1 başkan adayından 9'unu sılıp süpüren bir propaganda ya\ gmlaştırdılar; "3. seçenek"ı yok ederek genye yalnızca Zyuganov'la Yeltsin'ı bıraktılar. Son zamanlarda sönümlenmeye başlayan anti komünızmi yeniden hortlatarak halkı geriye dönüşe ve komünist iktidara karşı tek çarenin Yeltsin olduğuna ikna ettiler. Sağın, merkez sağın ve ılımlt solun seçmeni "zorunlu olarak"Yeltsin'e yöneldı. Televizyonlar başta olmak üzere medya, görülmememiş bir anti komünist propagandaya gırişti. Yeltsin'in seçim kampanyasına açıktan veya çeşitli biçimlerde büyük finans desteği verildi. Bütçede kaynağı açıklanamayan milyarlarca ruble "bir yerlerden bulunarak" (kimilerine göre gizlice para basılarak ya da devletın altın birikimtnin bir bölümünü satılarak) işçi ve memurlara aylardır ödcnmeyen ücretlerin büyük bölümü ödendi. Seçımlere kadar Çeçen savaşını dondurmak ıçin çeşitli manevralara girişıldi. Bütün bunlar Yeltsin'in seçilme şansını arttırdı. Ancak yine de Rusya gibı sürprizlerle dolu ve seçmenlennin yüzde 15-20'sının son günde karar verdiğı bir ülkede öngörüde bulunmak oldukça zor. Komünistler sürprizyapabilir Ülkenın en kitlesel, en örgütlü ve belki de gerçek anlamda tek partisi olan Rusya Komünist Partisi, seçım kampanyasına ıyi başladı. 200'e yakin sol parti ve hareketle ıttifak kurdu. Büyük kentlerde zayif kalmasına karşm, anketlerin uzanamadığı kırsal alanda ciddi bir çalışma yürüttü. Yalnızca komünistlerin, solculann oyuna değil, 5 yıllık Yeltsin iktidanndan zarar gören tüm seçmenlere yöneldi. Bir anlamda, iktidann öteki 9 adayı devre dışı bırakan taktiğinden kendi açısından yararlanmaya çalıştı. Zyuganov daha çok sosyal demokratlara yakın bir lider olmasına karşın kendi partisi içinde, ittifaklan arasında ve seçmen kitlesinde geçmişi özleyenlerin baskısı altında, ciddi bir özeleştiri yapamadı. fComünist Partisi'nin artık yenilendiği yolundaki propaganda fazla başanlı olamadı. Zyuganov'u destekleyerek son 5-6, belki 10 yılın rövanşını almak isteyen güçler arasında yalnızca reformlar sırasında yoksullaşmış toplumsal gruplar yer almıyor. Eski konumunu yitiren nomenkulatura temsilcileri, ekonomik rekabetten zarar gören bazı sermaye kesimleri, bugünkü düzenı ne pahasına olursa olsun devırmek isteyen çeşitli milliyetçi kesimler de bulunuyor. Seçimleri Yeltsin'in ya da Zyuganov 'un kazanması durumunda, Rusya'nın egemen güçleri arasında yeni dalgalanmalann olacağı kesın. Bu değişimin, bugün Yeltsin'i destekleyen bazı çıkar gruplannın sol muhalefete kayması, ya da tersıne, şu anda Zyuganov'a oynayan çeşitli güçlenn saf değıştirerek iktidarla işbirliğıne yönelmesi sonucunu doğurması şaşırtıcı olmayacak. Seçimler, egemen güçlerin isteyerek \e/veya kaçınılmaz olarak gerçekleştirmek zorunda kaldıklan siyasal-ideolojik değişiklikler açısından bir sıçrama noktası. Rusya'nın egemen güçleri kim?.. Bunlar arasındaki mücadele açısından 16 haziran seçimleri ne anlama geliyor?.. Kim bu güçler? Sovyetler Birhğı'nde. Komünist Partisi genel sekreterlen, politbürolan ve merkez komıteleri ile ifade edilen sıyasal iktidar. belhbaşlı ekonomik, toplumsal ve askeri güçlerin temsilcilerini bağnnda topluyordu. Parti ve ülke yönetimı, özellikle ağır sanayi, tanm ve askeri lobılenn çıkarlannı dengelemeye büyük özen göstenyordu. Zaman içinde bu lobilerin önde gelen temsilcileri, gıderek güçlenen bürokratik yapı içinde bagımsız bir sıyasal- toplumsal güç yarattılar. 'Nomenklatura' denılen bu katman, gıderek devlete, yerel yönctimlere, parti örgütlerine. sendikalara, gençlik örgütüne vs. egemen oldu. Eski lıder Mihail Gorbaçov'un başansız reform denemesi, taşlan yerinden oynattı. Boris Yeltsin'in iktidara gclmesiyle ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla htzlanan bu süreç. pek çok nomenklatura temsılcısını yerinden etti; bazılan ıse ideolojilerini ve politikalannı şaşılacak kadar kısa sürede değiştirerek eski konumlannı konımaya başardılar. (Rusya'da merkezi ve yerel iktidarlann yüzde 90'ına yakın bölümü, eski Sovyet yöneticilerinden oluşuyor.) Son yıllarda devlet elıyle kapitalist yaratma denemesi kısa sürede ciddi sonuçlar verdi. Resmi işletmelerin yönetimlerinin olağanüstü yetkilerle donatılması, eskiden beri var olan yasadışı sermaye gruplanna açık , gelişme fırsatlan tanınması, sermaye * birikimi oluşması için mafya yöntemlerınin yaygın olarak kullanılmasına göz yumulması, gelecekteki tekelleşmeye zemin olsun diye başlatılan özelleştirme kampanyası ve Batı'yla sıkı ilişki içinde ekonominin liberalleştirilmesi, iktidann yapısını değiştirdi. Başbakan Viktor Çernomırdin'in fiili lideri olduğu Gazprom gibı büyük şirketler ve özellikle de son 1,5-2 yıl içinde banka sermayesi iktidara ağırlığını koydu. Yeltsin'in sağ kolu sayılan General Aleksandr Korjakov, Başbakan Birinci Yardımcısı Oleg Soskovets ve savunma bakanlığı yönetıminın temsil ettığı Asken Savunma Kompleksi bazen güç kaybetti; bazen de (Çeçen savaşında olduğu gibi) etkısıni arttınnak ıçin ataklara gırişti. POLİTİKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Ezen VVeizman'la Sohbet Israil Cumhurbaşkanı Ezer Weizman gülerek "Şu şansıma bakın. Israil"i terk ettiğimde iktidar- da geçici hükümet vardı. Türkiye'ye geldim. Bu- rada da geçici hükümet var" diyor. VVeizman'ın bazı gazete yazarları ile düzenledi- ği sohbet toplantısındayız. Son derece rahat Isra- il Cumhurbaşkanı. Toplantı gerçek bir sohbet ha- vasında geçıyor. "Cumhurbaşkanı Süleyman De- mirel'le görüştüm. Türkiye-lsrail anlaşması konu- sunda ne düşündüğümü söyledim. Arapların an- laşmaya gösterdiği tepki çok abartılıdır. Anlaşma hiçbir ülkeyi hedef almıyor. Türkiye ile Israil iki ba- ğımsız ve egemen ülkedir. Kendilerı için yararlı gördükleri bir anlaşma imzalamışlardır. Bunun için hiç kimseden izin almak zorunda değiller." Peki Araplann Türk-lsrail anlaşmasına bu denlı abartılı tepki göstermesının sebebi ne olabılir? "Bilemıyorum" diyor VVeızman "Belki kıskançlık. Belki de korku." Bu korkunun özellikle Suriye'de mevcut olduğunu belirtiyor VVeizman. Israil Cumhurbaşkanı, Türk-israil anlaşmasına diğer Arap ülkelerinin gösterdiği tepkiyi fazla cid- diye almıyor. Ama Mısır'ın tepkisinden canınm sı- kıldığını da saklamıyor. "Mısır'ın, anlaşmaya bu denli sert tepki göster- mesinın nedenıni ben de anlamadım" dedikten sonra devam ediyor: "Biz Mısır'la banş anlaşma- sı yapalı 18 yıl oldu. Eğer 18 yıl sonra Mısır'la hâ- lâ birbirimizi anlayamıyorsak, bunun sebebinı ken- di kendimize sormalıyız. llişkilerde nelerin yürüme- diğini sorgulamalıyız." Türkiye'de hükümet değışır de iktidara Refah gelirse askeri eğitım anlaşması devam edebilir mi VVeizman'a göre? "Anlaşma Türkiye için yararlıdır. Hangi hükümet iktidara gelirse gelsin bu gerçek değışmez." israil Cumhurbaşkanı "Eğer Refah iktidara ge- lirse Refah 'a mesa] göndeririz. Anlaşmanın Türki- ye'nin çıkarına olduğunu anlatırız. Devamı ıçin Re- fah'ı ikna etmeye çalışırız" şeklinde konuşuyor. VVeizman, Arapların büyük ekonomik sorunlan ol- duğunu, Türkiye'ye karşı birleşeceklerini sanma- dığını söylüyor. Ona göre zamanla Araplar'ın tep- kileri yumuşayacak. Ya yumuşamaz da anlaşmadan duydukları kay- gı devam ederse? "Kaygılanmak istıyorlarsa, o zaman bırakın kay- gılansınlar. Turkıye ve Israil kaygılanmıyor" diye- rek kesip atıyor VVeizman. • • • Israil Cumhurbaşkanı, seçimleri Benyamin Ne- tanyahu'nun kazanmasına karşın banş sürecının devam etmekte olduğunu vurguluyor. Belki deği- şik biçinde ama süreç devam ediyor" diyor. Ancak bu "değişik sürecın'TKÖ lideri Yaser Arafat'ı zor durumda bırakiığını da kabul ediyor. "Ortadoğu'da asıl sorun Filistin sorunudur. Ara- fat'ın yeni dönemde zor durumda kaldığını belirt- mek gerekır" diyor. VVeizman, Sunye ile barış olmadan Ortadoğu'da banş olmayacağını da vurgulayarak "Biz Suriye ile görüşmek istiyoruz" diyor. Ama Netanyahu Golan tepelerini geri vermedıği sürece Suriye ile nasıl ba- nş yapılacağını açıklamıyor. israil Cumhurbaşkanı, Suriye'nin Netanyahu'ya karşı sert bir kampanya başlatmasını ise şöyle yorumluyor "Suriye, Arap dünyasına Israıl'le banş yapmayışının doğru oldu- ğunu göstermek ıstıyor." VVeizman, terörü destekleme konusunda ise Iran'ın Surıye'den daha ağırlıklı rol oynadığına ina- nıyor. "Iran çok tehlikeli. Radikal Islamcı terör, çoğun- lukla Iran'dan kaynaklanıyor"deöMec\ sonra, Su- riye'nin de Hizbullah terörünü desteklediğini, Iran'dan Hizbullah'a gönderilen silahların önce Şam'a geldiğıni, oradan Güney Lübnan'a sevke- dildiğini belirtiyor. Özetle, VVeizman, Arapların Türk-lsrail anlaşma- sına tepkisıni fazla cıddiye almıyor; zamanla yumu- şayacağına ınanıyor. Surıye'yle ise banş umudu- nu koruyor. Bu nedenle terör konusunda iran'ı ön plana çıkarırken, Suriye'nin üzerine fazla gitmiyor. Oysa Benyamin Netanyahu, Suriye'nin iki yüz- lülüğünü ve teröre verdiği desteği açıkça vurgulu- yor. Bu tutumu ile de daha gerçekçi bir tablo çiziyor. Ülkemlzde Insanlar Ingilizce öğrenmek Için artık blnlerce kilometre yol katetmiyor. INTERLANG, öğretmenlik formasyonuna sahip Ingiliz ve Amerikalı öğretmenleri ile Ingiltere'deki dil okullanna Türkiye'de atternattf oluşturuyor. Gelln, bu yaz küçük ama dev bir adım atın, geleceglnlze birlikte yön verellm. INTERLANG'de Ingilizce öğrenmenin kolay ve zevkli yanlannı görecek, Inglllzce'yi hayatınızda ilk defa dilinizin ucunda, avuçlarınızın içinde hissedeceksiniz. Ayrıntılı bllgi için, hemen 543 99 15 veya 543 57 97 no'lu telefonlardan Yesim Hanım'ı arayın, yerlnizl ayırtın. Istanbul Cad. Halkçı Sk. (Merkez Postanesl Karşısı) Yalçınlar Han No: 4 BAKIBKÖY 'KAMCÖY Şubema 1996 güz döneminde Hizmete girecebir. INTERNATIONAL LANGUAGE CENTRE BODRUM/TURGlJTREISTTf DEN2KENARI Bir film çekmek ister misiniz? NESLİ ÇÖLGEÇEN FİLM YAPIM ATÖLYESİ 18-28 Haziran 1996 Yapım-Yönetim-Senaryo Çekim-Kurgu Son başvuru tarihi: 15 Haziran 1996 Adres: G. Erol Demek Sk. 11/2 HanifHan Beyoğlu/lstanbul Tel.: (0212) 251 67 70 - 244 52 51 - 245 57 73 CANLARA ve DOSTLARA TATİL OLANAĞI Geçen yılki başanlı organizasyonumuza devam ediyoruz. 8u yıl Ku|adası Güzelçamlı'da denize sıfır Otel Eva'dayız. Ozel plajı, iki ayrı çocuk havuzu, denizle sonlanan ye|il alanıyla ve odanızdaki telefon, miizik yayını, sürekli sıcak su olanaklarıyla, aile ortamına sahip otelimizde çok rahat edeceksiniz. Sizlere 10 gün-10 gecelik paket tatil proğ- ramı hazırladık. Akşamları sazımız ve sohbetimiz hiç bitmeyecek. Efes-Meryemana-HamzaBaba, Priene-Milet-Didim, Pamukkale, KuşadasıMavi tur, Milli park gezileri proğrama danil olacak. 10 gün-10 gcce yatak+Kahvaltı + Alqam yemeği + Geziler+Ozcl gecelerH- Oğle yemekleri (Gezilerde)= 6 0 0 D M (KDVa»hil) Telefonla Ayrıntılı bilgi ve bro^ür isteyiniz. EKIN Sosyal Hizmetler Tic. Ltd. Şti. Tel: 0.256.518 36 20- 512 43 38 0.256.646 10 80- 646 19 16 GENEL KURULA CAGRI BIÜMSEL EĞİTİM KÜLTÜR VE SANAT VAKFI (BILSES) 1. OLA- ĞAN GENEL KURULU 28 Haziran 1996 Cuma günü saat 10.00'da izmır Tabıp Odası, Prof. Dr. Orhan Suren Konferans Salonu'nda (Prof. Dr Nusret Fışek Cad. No: 5 Alsancak - İzmır) yapilacak, ço- ğunluk sağlanamadtğı takdırde yine aynı adreste 15 Temmuz 1996 Pazartesı günu, saa110.OO'da aşağıdakı gündemle toplanacaktır. Teşrrflerinızı nca edenm. Yönetim Kurulu adına Başkan Prof. Dr. İBRAHİM ARMAGAN 1) Açılış. yoklama ve saygı duruşu, 2) Açılış konuşmalar. 3) Dıvanın oluşturulması, 4) Gündem maddelennin görüşulmesi, 5) Kurucu Yonetım Kurutu'nun faahyet raporunun okunması, 6) Kurucu Denetım Kurulu'nun rapoaınun okunması, 7) Yönetim ve Denetım Kurulian raporlanran goaışülmea ve aklanmaa, 8) 1996 yılı öneri çalışma programının görüşulmesi. 9) 1996 yılı bütçe önerisinin görüşülerek karara bağlanması, 10) Yöoetım KunAı ve Denetım Kurulu Üyelennın seçılmesi, 11)Ditekveonertler, 12)Kapanış Atot Sadece Kunıcu Uyelenmızm kablımtyla gerçetdeşecekolan Genel Ku- nık katılmmz mumkün o/mayacatea, stzı tems/ten kurucu uyelenınzden bınnı vehl tayın edetnlırsınız. Özel Plaj. Yarı Olımpık Havuz. Restoran. Market, Barlar, Möblelı Denız Manzaralı, Mutfak ve Minı Barlı 4 KİŞİLİK APARTLAR 2.000.000. TL. ODAK TATİL KÖYÜ (0.212) 587 42 31 - 587 44 39 l aylık minik Tekir ev anyor. 261 16 83 (Telesekreter) Romanlannız ve ansıklopedıterınız yennızden alıntr. Tel.: 554 08 04 Kirienen Dünyamızı Fidan Dikerek Antalım ORMAN BAKANLIĞI AGAÇLANDIRMA VE EROZYON KONTROLÜ GENEL MÜDÜRLÜCÜ 1* a_ HOSPITALITY EDUCATION International Programme Swiss Quality — American Management HIM offers Swiss and American Hotel Management. Diploma Programmes ın Englısh wıth paıd Svvıss work experıence followed by an American Degree ın Hospitalıty or Busıness Admınıstratıon with paıd American Hotel work experıence. contact: The Offıce of Admıssıons HIM - Hotel Instttırte Mt>ntreux 15. Avenue des Alpes 1820 Montreux - Svvıtzertand Tel. -4121 963 74 04 Far *4121 963 80 16 E-maı!' hfmeurop@ıprol'nk.ch http / 'wvw hospıtal'fynet n'/hım _g MESEN OTEL AKÇAKOCA Orman-Deniz-Sessizlık Yazlık-Kışlık havuz-sauna Y.P. 2.500.000 Rez.: 0374 611 44 36 - 611 36 78