Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 7 EKİM 1996 PA2ARTESİ
12 DIZIYAZI
A j * f / l M i 3 liiittııkçulmzıııı Inın if 4fszunı\tcın
uzmındtkı ıifjfıiını daha u\nıwlı okııak elt cılınamızın
lU'ckm hıı ık ıılkıiıın dıçti \ln\hıman ulkehıe çoit daha
/aıklı wu/w loşuHaı altında hulunnudaı ı u
4tuııırk(,ıılıık en dogıudan ıtkıleımıeleıı sonıiciııuht s:\a\t
\t i(>p!ııw\ıdi/cuıml<.j
n çııi}iııif olmulaııdıı Bıı ba^lamda
luıııdu Rızuyıh Pehleu (1921-1941) \c 4fsanı\hında
Emanullah ('919 1929) Aialııık ılekaı$ıla,uııılan hıı<,ok
aıaıtınmnıın konu\u ohmtştaıdıı (1) )ımn Rulnııd
Atatuık^uhık ık lıaıı aıasındakı ılışkıkıı mtıknıış (2)
Semılı laını It 1991 \dında bıı konma ılişkın olanık
ı upılaıı ı/i ı ıııtılı hıı ııu t lenıt ı / ı oıu tmi)Itı (3) 4nıııı
Suıkiildifindıkı MizaıUıı Tııık inııiM 4f%an tophımhıııııt
hııklı ıuiılıkk'iı u ııı, dt\lıi adamıııın kı^ısı/taıklılıkluıını
uııılıılınaıak nıodtink^mt alaııında etkıleıvı deiınıım
ndd(.rmıki(.dnUı Bııııa kaışın iııııı \azailai 4tatııık
TıııkiMsı nınJiMim \wecı nıııde mnadığı teniıl çon\ı
kıihııl ıiııukhdıılıi Koııın a ılışkın i>oı ıışleı ıımzı
İKİııımeılıiı diıce ıtç ıtlke aıtıundakı Jıplonnıtık ılışkıUııı
hm ııılurım soptamtn a <, ıılışaı ciçız
Kemalizm,
Afganistan
, Turk-lran 1yı komşuluk ılışkılerı sıyasetı, 5 Kasım 1932 de ımzalanan dostluk antlaşması, 23 Ocak 1932'de adlı ışbirliğı
a anlaşması ayrıca sınır antlaşması ıle pekıştırılmış, son olarak da 1934 Hazıram'nda Şah, Turkıye'yı zıyaret etmıştı.
Savaş ülkeleri yakınlaştirdıAnadohı da 1919 da başlatılan mücadele, Afganistan da aynı yıl çıkan savaş, 21 Şubat
1921 de Iran da Şah Rıza 'nın iktidara gelmesi ve ozellıkle Büyük Britanya 'ya karşı
verilen ıılusal bağımsızhk mücadeleleri, ilişkileripekiştiren ilkunsuru oluşturmuştu
ıııIKI Dıınva Savasi ndaıı
soıııa Turkıve Iraıı ve
\t.:aııistaıı ııasındakı
ılıskıleıın Kteıılıgı koııusu
| k behı_!in sıvıTamazdı
Çıınku Tıırkıve nııı Afgaııistan la ortak
Miıııı voknıı Iraıı ık ol ııı oıt ık simr
ıse Satevıler ıle Osmanlı
ImparatorlugLi arasindakı dını sivası
\e cojıatı ı,atiMnalarııı ızlcrını
tasıvoıdu (4)
Aııadolıı da 1919 da başlatılan
mücadele Afızanistan da avııı vıl *,ıkan
savıs 21 Şubat 1921 de Iranda Şah
Rıza nın ıktıdaıa gelmesi \e ozellıkle
Bııuık Brıtanva va karsı \enlen uluvil
bıgımsızlık muıadclclerı ılışkılerı
pekıstırcn ılk unsiırıı olııstıırmustu
Tıırk ıılıis^uhıgunıın oıta\a atılmasi
elbette bıı vakııılasmanın temel
unMirındıı Aıuak bıı aı ıda
Emjnullah ııı Mustata Kemal'ın
1922 de kazandıyı zateıdeıı daha oıue
1919 da bırs.ıvas kazanarak
Rau ilpıııdı \ntlaMiıası vlaCıhatşetı
ha\ jMiıa burıınmus oldugunu ve
nerede\se halıtelık ıstevebılecek bır
konuma gt.ldiüinı dt belırttnelıvız
Hıntlı Muslumanlarm ı,ogıınıııı
dıı\dııkları sempatı sonin.ii
Atganista» a goı, Umelerı bır kralın
se<,ılmesi gerektıgı dogıultusunda
i(,erıden \e dıvirıdın vapılan (.agrılar
Iııgılızlerı uıdıseve dıısıııınıistu
Hındıst ın dı bır fngılız gızlı servıs
aıanı 1920 tkıın avıııdı "Turkıstan.
Buhara. Iran \e Vfganıstan
de\ k'tlerının bır f nıır u'\a halıfe
başkanlı»ındakı federasNonundan" soz
ednordu tııııı ise sultaıı \e\a lıalıte
olank tanımlaııabıleLektı Dıgeı bır
Ingıli7 aıaıı ise 1920 nın kasım avında
\erdığı rapoıda enıırın ada\
gostenlmcMnııı Hındısian a vonelık en
\akıu \e en bu\uk rehlıke\ı
olusturdııgunu bıldırmtkte\dı (5).
Elbeıtekı halıtelık sermenınden daha
oncnılı olaıı uıısur vabancı
emper\alıznııııe karsi bağımsızhk
mutadelesi \eien bıı ın, savgın
\oııeticinııı \ ırlıgı ıdı
]lk bakisu bıı ııı, ulkenın vakııılasmaM
olgıisu teıs gelebılıı Rus\a bırkomsiı
gıiv olaıak LK ulkenın
\akınlaşmasında onemlı rol cnnamistı
1921 vılmdaıveSStB ın, ulkeu
bırbınne bagla\ ııı anlasmalar
ımzalamiştı ŞSC B \losko\ada 20
^ııbatta lıan la 2s subatta
Atgmistan la 1 \lart 1921 deTurkı\e
\e Atganıstan la 16 \lart 1921 de ise
Tıırkı\e ıle a\rı<.a Tahran da 2 Hazırın
1921 de lıaıı \e Afganistan la
anlasmalar ımzal ımistı Bu
anlasiııaların besi \1osko\ada
ınızalaııırken gudulen ısil sıvasıamaç
bolgede lııgılız etkısıne kaisi \enlen
miKadelede gııç bırlığı saglamaktı (6)
Bııııuıı Naııı MIJ bu anlasmalar Pan-
Islanuı bır davanismaııııı
oııgoıuldııgııııu orx ı\a ko\makti\dı
Nıtekım soz koıııisu anlasmalar
Afjanıstan da C emal Pasa gıbı
ÜMiıanlı ulusı,ııları nrafından
baslatılmistı (7» Orııegm I \lırt
1921 de ımzalanan Tıırk Atgan
anlasiııasının * maddesı dogunun
ınaııisinı T.ııırı »ın bıı eserı olarak
selamlamaktı lulıtehgı \e
Turkne nın "lslanıı\etın kıla\u/u"
oldugunu kabııl etmekte a\rıca
Mııslum ın ulkekr arasinda
ıhskıleı kııııılması geregını
\urgulamakta\dı (8)
Ortava ı,ıkan Pan-lslamtılığı \e
So\\etlerle kurıılan ılışkılerı hangı
oKude degerlendırmeln ız' Gerı,ekte
bağımsızhk ivın nedıhkle \erılmesı
uereken mucadekdc 1921 de
lsl ımnetın empeıvalızme karsı bırguı,
olarak kııllanıhııası haklı bırnedene
davaııdırılmıstı Bu uv ulkenın
dıploınatık ılışkılerı arasinda get,erlı
u/aklasmıslardı Bovklıkk 22 \isan
1926da Turk Iran 2^ Ma\is 192Sde
de Turk-A/g ııı aııtlasiııal ııı
ger(,eklestırılmistı (9)
Turk-lıan ı\ı konisııluk ılıskıkıı
sivasetı > kasım 19i2 de ımz ılanaıı
\eııı dostluk antl.ism ısı 2> (k ık
19ı2dt adlı ısbırlıgı \e ıızlasrıa
anlaşması asrKa avııı taııhte vapılaıı
sınır antlaşması ıle pı.kıstııılmıs son
olarak da 1934 Hazııanı nda Şah
Tıırkıve vı zıvaret etmistı (10)
Emanullah ın 192K mavis-hazıran
a\larında Tuıkıve vı zıvaret etnıesı
sonııcımda ıkı ıılke arasinda (,ok daha
uuımlu bırortam varatılmis Turk \e
\fgan si\ası re|imkıı aıasindakı
ıdeolojık vakınlıgın ve ısbırlıgının en
Tıırkıve lıaıı ve Irık avııı vılın kasım
avında Vtganistan ııı da katılmasivla
t em.v le de hır s ıldırmazlık antlaşması
ımzalamislaıdı
Doıt ulkı. "• TLiıımıız 19^" gıınu
Sad ıb ıd S ıı ısı ııd ı v ıpiıkl ııı
ıııtl ism ı ıiKtnıiK MI sozkrk
basl ımisl ırdı "Ortak aıııacınıı/.
Mıllctler C enıı\etı So/le^mesı K,ınde \er
alan uarantık-n> ek tılarak Ortaduğu'da
«uvcnlık \c baıı^ı sa«lanıaklır." Sureklı
bıı kuı ııl t ııatınd ııı uvgıılamav ı
konulan S ıd ıb ıd Paktı nın ılkelerı
sovle sirılanıvordıı Tarat ıılkelerden
bııını tehdıt cdetck bolucıı gruplarııı
olıismasinın onlenmesı (ozellıkle
kıırtler) kaisihkh saldııılardan
kaı,ıııılmisi oıtak soruııların karsilıklı
Anlaşması 22 vıl soııra \taturk
ılkelerını vozla^tıraıı bıranlavıs iı,ınde
24 Şubat 19ss tanlıınde Bagdat ta
once Tıırkıve ve Irak arasinda
ımzalaıımis d ılıa soııra 4 Nısan 199>
gııııu Buvıık Brıranva ve2^ Evlul
19>s gunu Pakisian taratmdan
ımzalanmıs ı kasım I9>s tanhınde de
Iran bu anlasmava katılmis sonuı,ta
ı,ok taratlı anı.ak bağımsızhk nıtelığını
vıtırmıs bır ıttıfak ortava (.ıkmıstı
Irak ın I9s9 vıhnda bu ıttıtaktan
avnlması uzenne ^ovvel tehlıkesine
karsı kurıılan bıı ıttıfaktakı İngılız
korumatılıgı bıı kez \menkan
koıumaı.ıhgına donusııuıs avıi' sureı,te
C E NTO (Merkezı \ntlasma Orgutu)
kurulmuştu Sadabad Paktı nın ı<,erıgı
ıle C eııto tcmelde tarklıydı Bu
nedenle Sadabad Paktı nın kurucuları
olaıı Ataturk \e Şah Rıza ıle Bagdat
Paktı nı olusturan Adnan Menderesve
lıak Basbakaııı Nun Saıt'ı bırbırlerıvle
karsılastırnidk olanaksızdır Ataturk ve
Şah Rıza dis sivasetlerınde
bağımsızhk ılkesine sıkı sıkıva
baglıvdılar Ovsa Menderes ve Nun
Saıt SSC B karşisında guvence
saglanıak uzcrı. ABD \e ve Buvuk
Brıtanva va bağımlı bıı sivaset
ızlemektevdı Bıı gerçegı dıkkate
aldyımızda Ataturk ve Şah Rıza nın
1 9 ^ vıhndager(,eklestırdıklen
venılık*,! \e guv'u bolge sivasetıne
kıvasla Irak ıııoııarsisının ateslı vanlısı
\e I9>s ıhtıLılının kurbanı Nurı
Saıt ın Mendeas ıle bırhkte
olusturdukl ın sıvasetın vetersız
kaldıgını behrtmelıvız Cstelık Nun
Saıt paktııı onemlı noktalaıını
Londra da lıazırlamistı (13)
Surecek
Emanullah, Mustafa Kemal'ın 1922 dekı zaferınden daha once, 1919 da bır savaş kazanarak Ravvalpindi
Antlaşmasıyla Cıhat şefı havasına burunmuş ve neredeyse halıfelık ısteyebılecek bır konuma gelmıştı.
kalan tek unsur ıılusal bagımsizlıga
\enlen oncelık olmııştu
Turkıve Iran \e Afganistan ıle SSCB
arasinda 192^ teıı 192S ekadaraltı
anlasma ıle ıkı protokol ımzalanmıştı
Buııunla bııhkte SSCB nın bıı ılıskıler
ıızerındekı etkısı aıtık gutunu
Mtıımektevdı
Doğu Blokuna yonelme
Sov vetler Bıılıgı nın gıderek guçlenen
telılıkeh ve etkılı bır komsu ıılke
olması vanı sira lııgıhzlere karsı
takınılan dıismanca tutumdan zamanla
vazgeçılmesı sonucıı Turk've Iran ve
Atganistan kıırdııkları ılıskılerde
Sovvet koııımacılısıından
ııst duzevıne ulasilmistı Heı ıkı ulkv.
I932 sılahsızlanma konferaıisınjı
ortak bıı tutıını ızknıis \e Tıırkıve
Atgınistan ın I9i4 te Mılletler
Metlısı ne gırmesındt onemlı IOI
ovnaınıstı (11)
karşılıklı sivasi dostlukiar soıuiıunda
gerı,ek bır "Doğu Bloku" varatılmistı
Tıırkıve Disislerı Bakanı Tc\tlk Ruştu
\ras. Akdenızde Italva nın vavılma
sivasetıne bıı blokla vaıııt vermektevdı
Ozellıkle İngılız ve So\vet
empervalızmıne karsı veıılen
mücadele sırasında bırlesnıenın
varattığı tehlıkevı ıvı kavıavan
bolgesel gııı,ler venı bırdonemı
basîatmıslardı Nıtekım 2 bkım I9i5
tarıhınden ıtıbaren bırarav ı ızelen
olaı ık goııisulmcsi ve bıı ıılkekıın
bırbııleııne nıudalıalc etmesinden
kaıjnılması (12) \s|mda bu paktııı
ına lıedetı Iraıı ııı I9V Evlul avmda
Mılleıleı MeJısı konsevı neuve
ol ıbılmesını kolavlastırmak oldııgu
n,ııı dıgv.r İKdetleıı sinırlı kalıvoıdu
Paktııı Suvvet \L İngılız
enıpervahzmıiK karsı veterlı gııuı
olıısturnıam ıs> asi! degerını vıne de
gozden dusuınıenıehvdı Çıınku
Dogııdj ılk kez ıılusal bağımsızhk
bolgesel ısbırlıgı ve t,ok taratlı bıı
sııiı.k, Kinde guveiKe altına
ahnnıaktavdı
boz koıııisu bajıııisızhgın hcdctı
Atatuıkı,u ılkelerle tamamen
uvıısmaktavdı Aııcak Bagdat
/ 4 Dfttret Rcii>rmı\mt /uuı\ant ın Iran
Tlıryııu tl Ijçhamstan IV2H IVII) ııı
Cnıllntıtum ıBruksıl) ııll \\\ll 1982 nu I \.
I6~ 1X4 intın St^ıkül htmuh\nı ır\ ıtıflıunııs
ıttl Inın atııl ifçhunfıtaıı Inurnarıonul Jountal
uf Tıırkı^h Sruılıes 11X1 2 ııll2 mı 2 > 2ı 32
Htıkın tntoııu Fleun Laptnttratum alUmande
an MIIMII Orıını IVI9 1939 Cını\n 19'^
2 )unn Rıchıırd Lı kımalnrıu ıf / Iran ın F
Geıırt;ıt>n İ doLulp a%t \ 60 ~>
3 Sıınılı I unıı Moıltrnıuıtıon Aııtotıtaırı. ın
Tıırıfiıu ıtınlran l ritırınııtiüıı Puın 1991
4 \unıı Rıılıaıı/ Lt hııııafı\ınt ıt I Iraıı
a , ( \ fıll R k Ratna^unt Tllı Fortiiiiı Pollı\ of
Irttn 1^110 1941 I ımtrsın Pn\\ of l ıri>ınıu
CharlonesMİIe /VfSli > 2bX 269
* LIIJHIJ II Kduıtıı lf«httnı\tuıı \ Fouıçn
\ffaır\ ın flıı \lıd T*ınrt Cıntun L nı\ enın oj
Iıı nna Tut\nn I9'l s ~9 Bakın Lııın B
Ponlludıı Rtfıırm ıınd Rıbtllıotı ııı tfi>lıanntan
1919/929 (t/rml lıııunm /•«>> 1V~İ ı 4~-l8
A trnold I Tınnbı S«rwı of Inlırnatıonal
Afjuırsfor 1928 O\/ord Londra 1929 <. 361 362
I aıiaıı drt «orı ııı Tht f nıt rifı ııı ı ıı/ Mııdı rn
i/çfıanıytan Polrlıt •< ııf Rıfoım ıınd
\lodırm\atmn IHSO 1946 Staııfoıd I ıımr^ın
Pııs\ Call/orma 1969 s 2H
? I artaıı Grı çonun a j ı \ 214
9 4 1 Tombıı Sıını\J,ır 1921 a „• ı > <62
Mî Tı vtı'dıı trtııtı tuııa-pır^an dı 1926 ın
Ollınl Uodırno 1/ ^ 1926 •. 2>I 2"
Iıı R Rama anı a „' < \ 2~I 2~2
11 Pnı/ Jıııuıııs Thnhıte a „• ı \ 9b I
(ııı iftırıuıı a ç ı 2^2
12 Prof Jaıı/ııı\ Th ıbıı a , ı > 96 9X R
Rama anı a s
> < ^ 2~2 2"3
li Prof Jıııuıııs Tlııthu uçı * /6t
ONUK YAZAR /ŞABAN ERİK TIPMÜI^U, *nj,kau
Kapatılmış bulunan Turkıye Işçı Partısı nın ge-
nel sekreterlerınden eskı Izmır Mılletvekılı Ce-
mal Hakkı Selek'ı geçen gunlerde kaybettık
Bılındıgı uzere olum dogumuntabııbırsonu-
cudur Onun ıçın olume karşı soylenecek soz
yoktur Ama yıne de sevdıgımız kışıler ıçın olum
gelıp çattıgında onu kabullenmek pek kolay ol-
muyor Hele ınsanlıga hızmet etmış kendılerını
ınsanlık davalarına adamış yuce kışıler ıçın hıç
olmuyor Boylesı olgularda olum bızı acılara
uzuntulere boguyor Bunun nedenı de çok açık
çunku boylekışılerınolumlennde onlarla bırîık-
te lyılıge guzelhge dogruluğayolaçanbazıım-
kanları dayıtırıyoruz Onların kışılıklerınden on-
ların nıtelıklerınden dogan ımkanları
Cemal Hakkı Selek anlatmaya çalıştıgım bu
tur ınsanlardan bırıydı
Hıç lekesız temız bır hayat surdu Omrunce
Cemal Hakkı Selek - Adam Kişi
toplumsal sorumluluk duygusu ıçınde hareket
ettı Ulke hayrına bır şeyler yapmak ıçın cesıtlı
gayretler sarifettı llerıcı yayın organları çıkardı
flerıcı hareketler ıçınde yer aldı TİP te buyuk ya-
rarlılıklar gosterdı
Ben kendısını TİPtetanıdım Onu hıçgoste-
rışe kaçmadan hıç oyle bırtakım dolambaçlı
oyunlara gırmeden durust ve duzenlı çalışma
larla partıye hızmet ederken gordum Bundan
oturu onu çok sevdım Çok sevdım ve çok say
dım Aydınlık ve saglam bır kafa yapısı vardı
Her ışte olgunluk ve agırbaşlılık ıçınde hareket
ederdı Onunu ardını duşunmeden bır soz soy-
lemez bır şey yapmazdı Gorunuşunden pek
bellı olmazdı ama gururuna çok duşkundu
En zor zamanlarda part nın Istanbul II Baş-
kanlıgı nı ustlendı Defalarca oluşturdugu yone-
tım kurullarmdan uç gunde bır gorevı bırakıp ka-
çanlar oldu Bundan hıc yılgınlıga dusmedı ısı
saglam temellere oturtuncaya kadar gayretlerı
nı sabırla surdurdu llçe orgutlerının açılışların-
da gerıcı surulerının bırtakım melanetlıklerıne
maruz kalmamak ıçın gece yarıları sırtında par-
tı levhaları taşıdı Partının genel sekreterlıgını
yaptıgı gunlerde Bursa da kanlı saldırılara uğra
dı Partı maddı yonöen sıkısık durumlara duştu
gunde herkeslerden once ehnı ceDine o attı
Kısaca soylemek gerekırse Cemal Hakkı Se
lek adam kışıydı Sozcugun tam anlamıyla adam
kışıydı Aydınlık duşuncelere bağlı ınsanlık de-
gerierıne sadık ruh ınceiıklerı olan comertbırın-
sandı Selek soyadı kendısıne çok uygun duş-
muştu bu sıfat tam ona goreydı
Çocukları çok severdı Son zamanlarda hep
onlar ıçın bır şeyler yapmayı tasarlıyordu Ama
olmadı omru vefa etmedı
Hastalandıgında 95 /aş gununu henuz daha
yenı kutlamıştı llerı yaşına uzunca suren ağır
hastalıgına karşın son gunlerıne kadar aklı ba-
şında yaşadı
Kendısını zıyaretlerımde rahatsızlığının sıkın-
tıları ıçınde bunalırken dahı benden sıyası du-
rumlar hakkmda bılgıler ıstedı hep Anlattıklarım
karşısında bır gun dayanamayıp Nasıl bır te-
celn Du boyle bu kotu gıdaşatın bır sonu yok mu,
bu memleketın halı hıç duzelmeyecek mı
7
" dıye
sordu acı acı
Anısı onunde saygıyla eğılırım
POLİTİKA VE ÖTESİ
MEHMED KEMAL
Çıplak Dağlar...
'Folklor/Edebıyat' dergısınde Doç Dr Hayrettın
Rayman'ın 'Halk Şıınnde Dag başlıklı bır araştır-
masını okudum Dağ motıfı halk şıınnde evreyı an-
latıyordu
Once dagı anlatıyor Yer kabugunun çıkıntılı yuk-
sek kısımları eşanlamlı olarak cebel kûh Dağ us-
tune ılkın Yunus Emre konuşur
Daglar ıle taşlar ıle
Çagırayım Mevlâm senı
Pır Sultan Abdal'a gore dagların alçagında tur-
na sesı vardır Yazın turnalar kazlar sokun eder
AI ettıler tumalara kazlara
Daglar yeşıllendı dondu yazlara
Çıgdemler takınsın soylen kızlara
Nıçın gıtmez Yıldız dagı dumanın
Şaır sıkıldıgında ara yerde dagları gorur, onun
aradan çıkmasını ıster
Yıkılası şu dagların ardına
Aşıp gıder bır gozlerı surmelı
Dağ vardır at vardır, ışte şoyle
Başı pare pare dumanlı daglar
Baglama yolumu atım eşkındır
Araya gene at gırmıştır
Atım kalka gıdelım daglar yukan
Boyle daglar koç yığıde dağ olmaz
Daglar al gıyınmış deryalar kara
Vucudum sag degıl cıgerım yara
Bu da Âşık Veysel'den
Ovalar Bızımdır dag bızım daglar
Aglatma Veysel ı gel gozum daglar
Daglarsa sınemı gurbetlık daglar
Sevgılımden ayrı duşelı daglar
Olum olsun, yaşam olsun her davranış sırtını da-
ga vermış dağlara yaslanmıştır
Vâdesı mı yetmış kefen mı gıymış
Beyaza burunmuş dumanlı dağlar
Felege aldanmış asıra uymuş
Degışmış kararın zamansız daglar
Dağlar dağ gıbı sıralanır soylemekle tukenmez,
ondan olacak dagfarı bırakalım Faruk Guçlu'nun
halk turkulerınde ve manılerde erotık dızelerıne ge-
lelım
"Hoca okur duayı I Ufler memelerıne I Sonra so-
kar ehnı I Karanlık yerlenne I Sarıldık bırbınne I Yı-
lan sarması gıbı I Dedı ulan bu nedır I Kabak dol-
ması gıbı I Ağustos aylarında I Gıderler Akdenız e
/ Dedım domuz garılar I Bıraz da verın bıze "
"Hacer'ım Tatarmısın I Şeftalı satarmısın/Meh-
met Beyın koynunda I Nıkâhsız yatar mısın?"
"Boyu uzun belı ınce I Memeler benzer turunca/
Yanak lâle agız gonca I Kaşları hılâle benzer"
"Kaleden ındım aşagı I Topladım arpa başağı I
Kız Allah 'ını seversen I Indır donun aşağı "
'Kayanın ara yen I Sızılaryara yen I ıkı meme ara-
sı I Cennetın orta yen
Şunu da Şeyh Galıp'e benzetmışler
"Fıstanı turuncu bağ-ı cennet I Çeşmı oturunca
mest-ı hayret "
"Alnını zannettım pecenın camı I Gerdanı sankı
karpuzun hamı I Layık mı gıymeye bır mavı dımı I
Enegın ıçınde bır guzel gordum "
Dınsel açıdan yasaklanmış nıce erotık dızeler var-
dır Ama agızdan agıza kulaktan kulaga soylenırdu-
rur
Bu guzel ve çırkını aramadır Artık guzel ve çır-
kın kırsal bolgelerde değıl gecekondularda aranı-
yor
BULMACA
SOLDANSAGA
l/kızıl vada vesıl
renkte ı,ok sert v e '
damarlı bır mer-
mereturu Bırno-
ta 2/ Bıı renk
Labadadadenılen
ve vaprakları seb-
ze olarak kullanı-
lan bıtkı V kana-
da nınkuzevdogu- °
sundakı buvuk va- j
rımada 4/ Eskı
Mısırlıların kutsal 8
savdıkları okuz n
1 2 3 4 5 6 7 8
Bovutlar 5/Sevgı-
hvekavıisma Lluslarara-
bi Çahsma Orgutu nun
sırngesi 6/Iskandınav mı-
tolojısınde goksel guçlerın
tanrısı Parola 7/ Cev- 3
lan Tohumlarından elde 4
edılen vag sabuncukıktı
kullanılan bır agaı, 8/ Dıl
devrımının ılk vıllarında "
beledne anlamında kulla-
nılansozcuk Tathbırço-8
rek 9/Tıfogıbıbazıhasta- g
lıklara eshk eden kas za-
vıflıaı
VLK.ARID4N AŞAĞINA.
1/Pobtavapurlarındaustguvertenınaltındakıguverte 2/Af-
rıkada vasavan batakları bevaz çızgılı bır ha\\an Bır
pevgamber 3/Nester 4/^aklasıkbeşkılometrelıkeskı uzak-
lık olçıisu İkı tarla arasindakı sınır 5/ Bır ısı verıne getır-
me kıırutasulve (tl Bır duvardakı tas va da tugla sirası
Radvumun simgesi 7/Otel tıvatro gıbı verlerde gırise va-
kıngenısver kavak 8/İstanbul uneskıadlarından bırı 9/
llkel bır sılah kadın bas suslemesinde kullanılan genel-
lıkel gumuşten vapılmıs takı
\KDAĞMADENİ KADASTRO
VUHKEMESİ'NDEN
DosvaNo 1994 224 Esas
Davdi.1 Ornıan Isletme Mudurlugu taratmdan davalılar
HJU \ akın \e arkadaslan ale\ hıne a>,ılan kadastıo tespıtı-
nın ıptalıda\asınınmahkenit:mızdevapıiana«,ık vargılama-
sı sirasında \enlen ara karan jeregıiKe -\kdagmadeni ıl-
(,esi Abdurrahmanlı kovunde vapılan kadastro çalı^maları
sırasında Vbdurrahınanlı kovu kocagunev mevkıınde 108
ada 48 4V so \ e 60 nolu parsdlenn da\ alılar adına tespıt
jıııdugunu bu nedenle \apılan tespıtm ıptalı ık tasınmaz-
larınonııanadınd tesLilınekarırvenlmcsını talep ctnu> da-
vulılaı Alı kırtıl \e ^atma kınıl adlarına ı,ıkartılan davetı-
\elenn teblıg edılemedıgı \c açık adıeslerı dc tespıt edıle-
medıgınden da\a dılek^esının basin ılan kummu mudurlü-
gunce ılanen teblıgıne karar \erılmıştır Davalılann
10 10 1996 gunu sjat 9 00 da nıusadıt bulunan duıiisınava
gelmedıkkrı \L\a bır \i.kıl ıle ttiıisil (.dılmtdıklerı ıbraz
ctnıek ıstedıkkrı bolgeleı 1 ıbıa/etıiKdıklerı takdırde tahkı
kat \e \argılanıa\a \okluklannda bakılarak hukunı kurula
caaı ılanen tcblıs olunur Ba-m 1096^8