Katalog

13 EKİM 1996 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / YATIRIMCIREHBERI BORSAVERİLERİ Hısse Senetlerı Pıyasası Işlem Hacm mılysr TL) Işlem Mıktarı mılyon) Sıleşık Endeks Mah Endeks Sanay Endeksı Repo Pıyasası Işlem Hacmı (mılyarTL) Haftalık Faız (Yıtlık Agırlıklı Ortalama % Aylık faız Yıllık Agırlıklı Ortalama %] Tahvıl Pıyasası Işlem hacmı (mılyar TL) Tescıl Pıyasası Işlem hacmı(mılyar TL) Onceki Hafta 64 333 9 208 76694 86 71199 97 82527 97 399 658 72 27 75 91 77 236 102 811 Geçen Hafta 65 463 9 281 76210 51 70277 46 82240 42 428 316 7173 75 05 101 829 142 988 Değişim 32 64 0 79 0 63 130 0 35 7 30 0 74 1 13 31 84 30 06 Piyasalar rekorlara alıştı BORSAOA CEÇEN HAFTA Menkul Kıymel atfı ULUSAL PAZAR Demırbank Denızlı Cam Denmod Deva Holdıng Dışbank D taş Dogan DemrY O Dogan Hold Doktaş Duran O<set Ecz Başı II Ecz Başı Yap Ecz Başı Yat Edıp Iplık Ege Bıraclk EGSDşTıc Ege Endustrı Ege Gubre Ege Profıl Ege Seramık Emek Sıgorta Emınış Amb Emsan P Çel Emsan B Yldz Enka Holdıng Egeplast Erbosan Ercıyas Bıra Eregl, D Ç Esbank Esem Evren Yat O Factofınans Fenış Alumt Fmans F K Fınansbank Ffnans Yat Fngo Pak Garantı Bank Gedız Iplık Gentaş Global Men D Global Yat O Goltaş Çtm Good Year Gubre Fabr Guney Bıra Guneş Sıgor Hektaş Humyet Haznedar Tu 1ntas Hold Ikt F Kır Intema Iş Bankası A Iş Bankası B Iş Bankası C Iş Bank KU I M P ston Iş Yatınm IzmrO Ç Izocam Kaplamın Kartonsan Kav Koç Holdıng Koç Yatırım Kent Gıda Kepez Elktr Kerev taş Kelebek Mob Konrrut Gıda Konya Çım Kordsa Koniteks Koytaş Karsu Tekstı Kutahya Por Luks Kadıfe Marmans A Y Makına Takım Maret Mudurnu T Medya Hold Merko Metaş M gros MıllyetG Mlpa M Martı Otel Mard n Çım Marshafl Mut u Aku M > imaz Yat Nergıs Hold Netaş Oysa Nığde Net Holdıng Net Tunzm Okan Tekstıl Olmuksa Otokar Otosar Oz F nans F Parsan Peg Prof lo Petkm p-aş Pınar Su P Kent Tur Pınar Et Pınar Sut Pınar Un Polylen ÇBS Pnntaş Petrol Ofisı Raks Rant Fın Kır Paks Elk E A Sabah Yayın Sabah Pazar Sarku>san Sıfaş Şışe Cam Soktaş Sıemens S Pamuklu Sonmez Flam Tat Konsen, e Tuborg Tekst bank A Teletaş Bosch Fren S TH Y Tıre Kutsan T Kalkınma B Tansaş Tofaş Oto F Tofaş Oto T Trakya Cam T'ansturk H TSKB T Demtrdokum Tukaş Tjmteks T Tupraş Turcas Petr Tutunbank Usaş Uçak S UKI Konfeks Uny Çımento Uşak Seramık VakfFn K \estel Vakıl Yat O k ng Kağıt Yasa? >ataş Yapı Kredı Y Kredı Y O Yunsa İJlem ıttan (100) FİYAT Kapaıtı; Fıyjtı 7619 1657 11433 42803 12813 48870 26562 14187 27126 2397 86677 41778 13021 6224 5651 49963 36752 55164 5264 370 71467 14009 81826 156852 5669 10567 305 78312 7595 41014 34117 21015 9520 28275 122640 12212 1715 40343 13076 4927 10940 18478 122170 2190 1535 5906 26766 23511 19159 53796 14866 39757 1245 236155 64260 32372 13957 258266 7796 6136 110486 18033 41877 973 7483 58491 15900 18844 1718 25912 87838 7300 861 407 532 27955 37936 2506 291099 2903 39136 18830 35154 2211 13046 62290 1793 26962 64890 3857 43320 19544 8366 537 2463 36132 419 36484 139130 36355 174 106691 10031 69463 0 123 1566 311800 0 002 3654 10136 43792 5182 6174 43225 95640 167763 19844 5048 73866 12574 21296 52525 53620 14909 675 20844 703 42013 7431 1373 132276 46084 66058 673958 30614 297636 2577 136836 50259 69706 51212 4932 26919 4911 38311 1912 30063 146932 25292 26244 4132 26184 125666 44095 3158 1144 13628 2913 6503 1650 19457 16911 4460 52585 43171 65486 49176 14156 31645 19836 25519 32255 60762 97701 4723 1364 2402 2186 2312 504 49724 65092 20061 83864 37583 14242 61140 271819 2831 41077 124675 54421 8742 67960 27046 157191 111436 10712 2340 12071 65794 13107 50352 6995 5007 25057 50694 3541 203813 6921 5366 4950 3500 24250 980 6200 10750 6800 3050 5200 182S0 59000 14250 1625 13500 13500 3050 3600 9500 13250 1350 4000 19000 3850 10000 J375 810 1050 14250 16750 7600 2550 8400 43500 2950 6700 8600 12250 14750 680 10750 24000 1975 3850 28000 7500 13250 3900 74000 8400 2000 2800 4850 3900 2025 1625 3300 590 3050 6100 5800 4450 3550 8200 8000 30000 7600 4500 4500 18750 2700 840 18500 7500 12750 25500 8900 5600 48500 9300 1010 5700 1125 12000 25000 2550 1725 940 3050 4550 14250 4850 1250 1450 20500 43500 6800 16250 4550 5200 4500 16500 15000 2700 2550 2700000 200000 11750 200000 11500 1750 740 5800 8800 8000 2050 15750 16250 55000 84000 5200 17000 8600 11750 33000 38000 7700 7500 2300 5800 3150 1450 9400 8500 1100 4900 4650 87000 1275 1375 2050 3800 6400 4650 650 3600 23750 3450 2800 23000 2800 10000 9000 33500 1325 10250 8100 42500 17750 3400 3950 1800 2750 8600 2100 8000 27500 22500 8200 38500 1350 1325 5700 2125 9700 4000 25000 3850 9100 13500 68000 2050 5800 172500 28500 2950 5300 16000 3600 7700 5400 810 2550 4550 2900 1925 16500 6600 920 155000 21250 2750 4500 3750 16500 1025 13750 6600 21750 2150 950 2950 DEĞİŞİM Haftalık Yıllık Tuzde Yrate 4 81 1 45 000 2 97 1 64 -6 52 1 45 1 67 000 988 484 18 75 7 14 000 8 47 -6 15 000 404 392 000 588 500 1000 1 96 000 -4 71 500 1400 -4 29 20 63 5 56 909 3 33 -6 35 000 5 49 208 484 5 56 8 51 2 13 4 82 2 67 000 000 536 263 -6 33 1 18 0 00 5 08 000 3 70 1 22 000 294 7 81 1 67 10 91 10 77 11 25 4 05 7 89 127 1 64 556 2 27 000 -6 25 5 26 3 45 12 12 1 32 000 000 5 32 7 69 8 49 5 10 000 000 000 11 11 566 377 000 309 000 706 000 300 6 38 1 75 2 38 1 16 000 000 2 25 5 05 7 14 000 25 00 3 57 I 92 1000 588 -4 08 000 800 1 41 1 33 000 2 22 390 -4 65 18 87 3 17 -6 78 7 69 5 45 -4 23 13 16 208 11 86 1 33 494 854 3 16 3 33 3 08 3 33 6 82 366 000 5 77 34 78 1 14 000 1 79 5 75 1 30 3 03 2 11 4 41 5 38 1 04 548 980 000 -6 67 11 1i 1 12 24 07 5 36 5 67 II 96 000 -4 05 1 45 5 95 2 70 1 79 3 37 10 53 3 90 1 85 1 10 1 23 11 59 5 26 8 62 500 11 84 396 1 23 204 3 75 1 11 5 26 28 30 12 33 3 33 56 82 500 484 1 92 28 00 588 1 32 1 89 3 57 17 24 1 09 3 33 1 28 6 45 8 20 2 13 1 59 000 3 51 9 09 506 2 94 4 65 000 1 49 5 43 14 85 500 000 69 76 83 89 1829 16 93 61 02 183 04 140 39 158 31 89 75 86 80 199 02 13 88 91 80 58 82 106 42 87 57 11049 192 86 248 29 1000 30 43 306 74 217 53 85 19 37 50 12 50 1250 132 74 5 33 181 71 120 15 98 85 202 37 22 37 17 69 141 40 33 51 163 39 1 45 53 38 4 35 6 33 48 23 47 37 38 30 846 20 46 93 08 1 08 24 53 112 16 54 56 92 42 1644 78 08 000 484 67 12 58 01 7 41 157 97 5 97 86 17 811 42 86 9 52 53 33 11 95 121 77 8 67 98 03 177 96 150 00 131 82 111 02 108 64 75 53 76 84 99 05 5144 . 57 24 2931 598 55 17 68 107 83 62 16 20 00 10 73 102 35 50 00 158 67 10 11 68 89 109 76 190 63 84 00 89 33 86 27 48 04 158 38 146 27 80 00 125 00 65 12 55 60 116 28 129 06 4 33 50 93 I 45 9 56 58 93 8 87 58 13 57 00 203 44 106 25 58 33 205 26 0 89 460 66 32 31 142 55 145 71 50 00 160 33 58 62 15 49 103 37 51 81 45 00 49 43 241 14 29 145 00 106 67 181 51 150 93 71 88 154 92 16 87 13 56 103 61 1096 12 35 44 23 44 19 123 08 195 18 7 69 20 71 52 38 245 00 83 23 65 32 130 89 58 67 470 27 76 92 51 92 23 45 61 67 63 16 8 36 42 86 204 67 66 67 203 70 201 96 12 50 45 00 32 22 1 92 232 64 17 22 103 92 2 67 521 29 89 98 84 70 37 73 13 178 23 251 85 0 44 236 51 52 38 6 78 25 16 133 54 II 00 42 29 17 92 20 47 11 08 63 37 148 74 20 84 107 62 165 63 82 1 9 83 73 196 89 187 24 5 40 87 59 111 56 11 22 158 00 28 38 16 52 HACERGEMİCI Para pıvasalan borsadan son- rabonodada rekorlara alıştı Ge- çen haftalarda art arda tanhı re- korlar kırarak 80 bıne kadar da- \anan borsa bıleşık endeksı kâr realızasjonları gelınce du>uşe geçtı Hısse senetlerı \uzde 0 6 oranında değer kavbederken ı$- lem hacmı venıden lOtrıKonlar duzeyınegenledı "Stopajsızson bonolar" reklamı \apmava de- \am eden Hazıne ıse talep \e ;>a- tışta tanhı bır rekora ımza attı 4 hazıran vadeiinı deneven Hazı- ne bır gunde çe\rek katrıl>onu aşkın bır borçlanmava uıderek vıllıknet>uzde III 2faızle288 tnl>on lıralık satı^ vaptı Istanbul Menkul Kı>metler Borsası(lMKB) geçen hafta re- korlann ardından gelen satışlar- la venıden duşu^e geçtı Pazarte- sı gunune 76 bın 694 puandan Yatırım araçlarınm haftalık getirisi (%) Fazter net ve donem socıu olarak hesapfanmrştır Repo faızten IMKB verılendır Dovız ve alttn serbest pıyasa fıyatidır ^ ^ £ £ M as o 7?, s s 3 adım atan borsa bıleşık endeksı hatta ıçınde 80 bını de test ettı Ancak daha sonra karamaçlı sa- ti!>lar gelınce endeks hızla du>- me>e ba^ladı \e hısse senetlerı vuzde 0 6 oranında değer ka>- bettı Geçen haftava damgasını vu- ran bır ba^ka gelısme ıse Hazı- ne nın tum rekorlan altust eden bono ıhalesı\dı Hafta ıçınde 145 2 trılvon lıra gen odemesı bulunan Hazıne Merkez Banka- sı a\ansının oldukça \uksek ol- ması ve 20 gun kadar bır sure yuklu baska gen odemesı bulun- mamasının verdığı rahatlıkla 4 hazıran vadelı bono ıhalesı açtı 8 ekım salı gunu gerçekleştınlen 238 gunluk bono ıhalesınde bu- gıme kadar rastlanmavan bır ta- leple karşı kar^ıva kalındı Top- lam 480 trılvon lıralık teklıfın geldığı ıhalede jıllık bıleşık fa- ız vuzde 130 7olarakgerçekleş- tı Ihalede 288 2 trılyonluk satış yapan Hazıne boylece stopaj kararnamesının halen Bakanlar Kurulu nda beklemesinın de meyvelennı toplamış oldu Dovız pıyasaları da geçen hafta oldukça hareketlı ıdı Pa- zartesı gunu 92 bın 600 lıradan ışlem goren dolar 93 bını de aşa- rak hattavı vuzde I 2 lık artısla 93 bın 750 lıradan kapattı Mar- kın getirisi ıse doların da onune geçtı \eyuzde 1 4 Iuk<,ıkışla61 bın 350 lıraya ulaştı REFAHYOL hükümetinin 1997 yılı bütçesinin iki yakası bir araya gelmiyor Bütçede 2.2 katrüyonluk delik 1996 % (Bırtçe Kanunu) Değışım Personel ! Dıger Carı 7.463 1 890_ 654 3,511 112.6 910 303 J077_ 1158 | Yatınm | Faızler (ıç+dış) 1 Sosyal Guvenlık Kur 1 Fonlara Transfer " Vergıler 756 3 500 580 230 5.263 4 000 239 1 296 213 186 2.650 2 073 216 3 170 1 172 3 23 7 96.6 930 Dıger Gelııier ( Kaynak Paket % Açık 63 1 200 -Z20O 577 -861 155.5 YATIRIM FONLARI NE GETİRDİ? Yatınm Fonu Adı Haftalık Degışım °o Yılıçı Değışım % A TtPl FONLAR Iş Yatınm 2 Iş Yatınm 3 Iş Yatınm 7 Iktısat Yat 4 Garantı Yat 4 Garantı Yat 5 Esbank Fon3 Vakıf Hısse Dışbank Beyaz Dışbank Pembe lutOj) Fon l finans Foa 2 Fmans Fon 4 Halk Fon 3 Emlak Fon 2 Emlak Fon 5 Sumerfon A Ege Fon 2 Kalkınma Fon 2 Demır Fon l Turkbank Fon l TSKB Uzman Fon AkbankATıpı Tekstıl Fon 3 Atafon l KoçbankFon l Koçbank Fon 3 Global Fon KorfezFon l Tebmfon Ekofon Kentfon CU Sıgorta Fon Alternatıf F l Hakfon I ŞekerFon l öyakfon l Eczacıbaşı F 2 Ekspres Fon l Gedık Hısse F Toprakfon 2 Tekfen Fon l B TİPİ FONLAR Iş Yatırım l Iş Yatınm 4 Iş Yatınm 5 iş Yatırım 6 Interfon 4 Interfon 5 Iktısat Yat 3 Iktısat Atılım Garantı Yat 1 Garantı Yat 2 Garantı Yat 3 Yonca Fon 1 2 46 129 2 17 189 149 147 143 125 120 186 015 2 40 2 30 2 55 0 88 194 3 38 1 70 2 28 211 158 0 72 0 83 0 06 2 84 161 174 4 78 0 04 190 146 2 37 2 24 131 0 83 0 02 0 09 5 59 2 04 2 37 2 35 1 70 132 129 0 96 138 198 153 2 13 197 145 1 17 175 2 13 10151 87 90 87 13 103 04 101 73 59 52 7199 66 84 94 13 73 70 55 46 87 64 9932 94 66 62 20 66 49 18 83 53 35 7124 94 58 90 67 60 05 32 38 76 69 92 01 94 20 67 69 99 42 72 02 106 60 19 09 74 58 89 86 122 94- 91 14 55 54 77 33 14 48 66 52 83 78 28 86 19 44 79 42 73 96 46 87 82 57 103 55 99 03 98 61 97 08 87 32 80 08 85 79 "2 50 Yatırım Fonu Adı Haftalık Yılıçı Oeğışım % Değışım % Esbank Fon 1 Esbank Fon 2 YKB Fon 1 YKB Fon 2 YKB Fon 3 YKB Fon 4 YKB Fon 5 YKB Fon 6 YKB Fon 7 rKB Fon 8 YKB Fon 9 Vakıf Fon 2 Vakıf Fon 3 Vakıf Dunya Vakıf Fon 6 Dışbank Mavı Tuiun Fon 2 Tutun Fon 3 FmansFon3 Fmans Fon 5 Zıraat Fon 1 Zıraat Fon 2 Zıraat Başak F Zıraat Fon 4 Halk Fon 1 Halk Fon 2 PamukFon 1 Pamuk Fon 2 Emlak Fon 1 Emlak Fon 3 Emlak Fon 4 SumerFon 1 Ege Fon 1 Kalkınma Fon 1 DemırFon 2 Tarış Fon 1 Tarış Fon 2 TurkbankFon 2 Etıfon TSKB Fon 2 Akfon 1 Ak Karma Fon Tekstıl Fon-1 Tekstıl Fon 2 Atafon Z Koçbank Fon-2 Korfez Fon-2 Tebmfon 2 Alternatıf F 2 Alternatıf F-3 Eczacıbaş F 1 Ekspres Fon 2 SYKB Yatırım 1 Gedık Fon 2 Ek n Fon Kapıtal Fon 1 Toprak'on 1 121 ! 19 1 14 136 153 134 1 13 135 134 133 114 190 145 0 70 125 177 146 167 163 142 165 159 154 148 2 09 176 100 137 1 77 178 219 2 42 118 177 165 131 152 159 241 2 28 120 1 18 0 89 106 169 151 159 221 174 199 154 128 2 02 2 03 164 189 2 72 77 18 75 83 7148 85 16 57 63 8817 70 78 88 64 8811 8912 74 29 87 98 87 21 47 61 87 16 76 59 85 48 "5 53 10105 84 37 93 58 97 07 89 04 85 50 85 07 84 36 8125 87 48 11017 106 72 99 70 8106 76 57 77 97 103 90 98 45 98 92 97 25 9616 5154 74 62 74 09 83 24 94 75 14 26 10019 103 66 103 89 98 99 36 05 88 70 37 80 "7 27 26 38 82 48 58 74 34 99 ESRAYENER ANKARA- REFAHYOL hu- kumetının 1997 v ılı butçe hedef- lerı şekıllendı Başbakan Nec- mettın Erbakan ınvatınm per- sonel \ e transter odeneklerının kısılmaması talımatı uzerıne 1997 butçe harcama tahmını 7 katrılyon463 trılvon lırayaulas- tı Gelır hedetının ıse 1 "> katrıl- yon lıralık pakete dayandırılan "havali kavnaklar"ın da eklen- mesıne karşın s katrılyon 263 mılyar lırada kaldığı oğrenıldı 1997 butçe tasarısında personel odeneklerı ıçın I katrılvon 890 trılvon lıralık odenek ayrıldı Odeneğın yılbasında maa^lara vaklasık v uzde 35-40 artışa denk geldıgı behrtıldı CHP Genel Başkan Yardımcısı kocaelı Mıl- letvekılı Onur Kumbaracıbaşı butçenın ekonomıdekı kotu gıdı- şjn bır gostergesı olduğunu v ur- guladı Anavasava gore I ocak olarak kabul edılen malı yılba- şından 75 gun oncc TBMM ye sunulması gereken butçe yasa ta- sarısına son şeklı verılıyor But- çe harcama kalemının I katnl- yon 890 trılvon lırasını personel. 654 trılyon lırasını dıger carı. 756 trılvon lırasını yatırım ıçın ayrılan odenekler olusturuyor Butçeden gelecekyıl 3 5 katnl- von lıralık ıç-dış borç taız ode- mesı yapılacağı 580tnlvonlıra- nın sosyal guvenlık kurulusjarı- na 230 trılyon lıranın da trans- fer kalemınden fonlara aktanma gıdeceğı belırtıldı Butçe tasarısında 5 katnlyon 263 trılyon lıralık gelır hedefı yeraldı Gelırhedefının4katrıl- yon lırasının vergılerden karşı- lanması beklenırken. 1 2 katrıl- yon lırasının hukumetın •'paket" olarak açıkladığı projelerdekı hayalı kaynaklaradayandırıldıgı oğrenıldı 1997 vılı butçe açığı- nın da 2 2 katrılvon lırava ulas- masının hesaplandıüı oörenıldı REF\H\OL hukunîetı but- çe uzenndekı son değışıklıklerı bu hatta tamamlavacak CHP Genel Baskan Yardımcısi eko- nomı profesoru Onur kumbara- cıbaşı hukumetın hazırladıgı 7 katnlyon 463 tnlyon lıralık but- çenın ulkenın ekonomık duru- munu açıkça gosterdığını belır- terek "Bu butçe, Uluslarası Pa- ra Fonu'na (IMF) paket olarak sunulanıa/. IMF boyle bir but- çe>le anlaşmaya gjtmez" dedı SPK'derfdenetçilere gözaltı Ekonomi Senisi-Sermaye Pıyasası Kurulu (SPk) yapılan de- netımlersonunda lObagımsızdenetım kuruluşunun uyarılmasına 7 kurulusun ıse bağımsız denetlemeye yetkılı kuruluşlar lıstesın- den çıkarılmasına karar verdı SPk'nın haftalık bultenındeyeralan bılgıye gore yapılan dene- tımler sonunda bağımsız denetım ılke ve standartlanna aykın ha- raketettıgı belırlenen Aydın Bağımsız Dış Denetleme ve Malı Mu- şavırlık \etkın Denetım Tasdık ve Vemınlı Malı Musavırlık And Yemınlı Malı Musavırlık ve Denetım Hızmetlerı Guçbır \emınlı Malı Musavırlık \oga Bağımsız Denetım \e Malı Musavırlık Stan- dart Serbest Malı Musavırlık ve Denetım ınsermaye pıyasası mev- zuatına uyum konusunda uvanlmasına karar venldı DÖVİZ - ALTIN NE GETİRDİ? Amerıkan Ooları Alman Markı Ingılız Sterlını Isvıçre Frangı Hollanda Florını Fransız Frangı Cumhurıyet Altını 24 ayarkjlçe 22 ayar bılezık (H) 61750 42 200 97 000 53 400 38 500 12 600 5 250 000 773 000 758 000 IMiilji < HsRtUK (Tl) , (11) 92(00 60 500 145 250 73 650 54 000 17 850 7 eoo ooo 1 138 000 1 120 000 93 750 61350 147 750 74 600 54 650 18100 7 750 000 1 154 000 1 135 000 Oe»j»(S) ttUlçMi 124 140 172 128 120 140 197 140 133 TIİ0* 5182 45 37 52 31 39 37 4194 43 65 47 61 49 28 49 73 S AYLIKLARDA KAR PATLAMASI rfî SABfT KUR OLITIKASI VEDAT AKMAN; ( Q BORSA YÖNETİMİ COK İYİ BORSAOAKİ REHBERİNİZ KKTCÜe ekononıik işbirliği 4NKARA(\\)-Türkıye ıle Kuzey Kıb- rıs Turk Cumhurıvetı arasındakı ekonomık ı^bırlığının daha da gelıştınlmesını ongoren \eKRTCekonomısındekoklu değışıklıkle- rı hedefleyen ekonomık protokol KKTC'de bugun parafe edıldı îkı ulkenın başbakanlan duzeyınde ımza- lanacak protokolu Turkıye adına Dışışlen Bakanlığı Musteşar Yardımcısı Buvukelçı Inal Batu KkTC adına da Malıye Bakanı SaJıiıCoşarıle Ekonomi Bakanı ErdalOnur- han parafe ettıler Inal Batu yaptığı konuş- mada ekonomık ışbırlığı protokolunun Tur- kıye ıle KKTC arasındakı ekonomık ışbırlı- ğını dennleştırmevevonelık venı bıranlavış uzenne ıns.a edıldığını soyledı KKTC ekonomısı ıstıkrara kav uşturulur- ken sorunlann elbırlığıy le aşılacağına ışaret eden Batu. "Protokolun KKTC ekonomisi- ne yeni bir dinamizm \e guç kazandıracağı- na inanıvoruz" dedı Batu protokolun basbakanlarduzeyınde ımzalanmasımn ardından uygulanma proto- kolunun gundeme getınleceğını belırterek KKTC'nın ıhracat sorunlarının son zaman- larda alınan bır dızi tedbırle onemlı olçude çozumlendığını ıtade ettı Protokolun ıhra- catın daha da arttırılmasını \e gelır arrtırıcı projelenn uygulanmava konulmasını hedef aldığına ışaret eden Inal Batu şıınları soy le- dı " Bu çerçevede ozel sektore onemli gorev- lerduşmektedir. E\imbank kredileri, bu pro- jeleri desteklemek uzere arttırılmıştır. Turki- yeileKKTCarasındaortakyatirımlardabu çerçevede desteklenecektir. Turizm sektoru- ne, sanayicive, ureticive ve çiftçi>e gerekli kre- di kolaylıkları sağlanmaktadır. KKTC eko- nomısine gerekli finansman desteği sağlana- caktır. Ancak bunun mıktan, projelenn or- taya koy acağı tutara gore belirienecektir." YORUM ÖZTİIV AKGÜÇ Yurtdışı Birikimlepin Ülkeye Çekilmesi Turkıye'nın onemlı ekonomık sorunlarından bın ve bel- kı de başlıcası ıç tasarrufların GSMH'ye (Gayrı Safı Mıllı Hasıla) oranının duşukluğudur Iç tasarruflarımızın yeter- sız oluşu, ekonomının buyume hızı, dış tıcaret dengesı dış borçlar uzerınde olumsuz etkı yapmakta, ekonomıdekı enflasyonıst baskıyı şıddetlendırmektedır 1980 sonrası polıtıkalannın başarısız yonlennden ve so- nuçlarından bın de yurtıçı tasarrufların GSMH'ye oranının arttırılamamış olmasıdır 1996 programında yer alan bıl- gılere gore yurtıçı tasarrufların GSMH'ye oranı, bunalım- lı bır yıl olan 1994 yılında dahı yuzde 22 9 duzeyınde ıken, bu oran 1995 yıhnda yuzde 21 2 oranına gerılemış, ıçın- de bulunduğumuz yıl ıçın de yuzde 21 3 olarak tahmın edılmıştır Bu oranlar, 1980 oncesı ulaşılan duzeyın dahı altında bulunmaktadır Turkıye'de kısa surede, hele ızlenen polıtıkalarla ıç ta- sarrufları buyuk olçude arttırmaya olanak olmadığından, yatırımların ozellıkle uretken yatınmların arttırılabılmesı ıçın yurtdışı kaynaklann ulkeye çekilmesi veya yonlendı- rılmesı gerekır Turkıye'nın dış borçları yuksek duzeylere ulaşmış bulunduğundan, dış borçları arttırma yoluyla ya- tırımların fınansmanı, hem olanaklı, hem de uygun gorul- memektedır Dış borçlanma seçeneğı bır yana bırakıldı- ğında dış sermaye gırışını hızlandırılacak onlemlenn alın- ması onerılebılır Turkıye ye sermaye gırışının başlıca uç yolu var (1) Doğrudan yabancı sermaye yatırımları, (2) Portfoy yatı- rımlan, Turkıye'de çıkarılmış menkul değerlere yurtdışın- da yerleşık kışılerın yapmış oldukları yatırımlar (3) Yurtdı- şında yerleşık kışılerın, Turkıye'de faalıyette bulunan ban- kalarda açtırmış oldukları dovız tevdıat hesapları ıle Dresdner Bankası aracılığı ıle TC Merkez Bankası'nda açılan kredı mektuplu dovız tevdıat hesapları Yurtdışın- da yerleşık kışılerın açtırmış oldukları DTH'ler ıle kredı mektuplu dovız tevdıat hesaplannın onemlı bolumunun yurtdışında çalışan vatandaşlara aıt olduğu tahmın edıl- mektedır Açıklanan verılere gore, Eylul 1996 başı ıtıba- rıyla yurtdışı DTH'ler 3 3 mılyar USD, TCMB'dekı kredı mektuplu DTH'ler de 12 2 mılyar USD olmak uzere bu yol- la gelen dış kaynak 15 5 mılyar USD ye ulaşmıştır Turkıye'ye doğrudan yabancı sermaye gırışı net olarak 1990 sonrasında azalma eğılımı gostermektedır 1996 yı- lının ılk ıkı ayında bu kapsamda yabancı sermaye 19 mıl- yon USD duzeyınde kalmıştır Yine bu yılın eylul ayında yabancı sermaye ızın başvurusunun tutarı 67 mılyon USD'dır Gumruk bırlığıne yandaş olanların, GB'denson- ra "Turkıye'ye yabancı sermaye gırışı artacaktır" tahmın ve savları da gerçekleşmemıştır Kaldı kı son yıllarda ge- len yabancı sermaye duran varlık yatırımları gorelı olarak duşuk olan hızmetler sektorunde yoğunlaşmaktadır Ger- çekten Eylul 1996 sonu ıtıbarıyla Turkıye'de faalıyette bu- lunan 3 463 yabancı sermayelı kurulusun yaklaşık yuzde 71 O'ıhızmetsektorundedır Yabancı sermaye gırışını art- tırabılmek ıçın yap-ışlet-devret yontemı yap-ışlet şeklın- de uygulanmak ıstenıyor Yap-ışlet-devret (BDT-Bult- Operate-Transfer) 19'uncu yy'da somurgelerde uygulan- mış bır yatırım finansman yontemı Bu yontemle kılıt sek- torlerı ve enerjı uretımının yabancılaştırılması hem tehlı- kelı hem de malıyetı yuksek bır seçenek Turkıye, temel yatırımları kendı olanaklarıyla gerçekleştırmelı, son gun- lerde gundeme gelen saygınlığımız, buyuk olçude eko- nomık bağımsızlığımızla ılgılı Dış yukumluluğu fazla, eko- n o m i yabancılaşmış, dışanya el açan bır ulkenın, say- gınlığını koruması olanaksız Turkıye'ye portfoy yatırımı yoluyla gelen dış sermaye- nın (yabancı finans pazarlarında çıkarılan tahvıller dışın- da) 3 0 mılyar USD olduğu hesaplanmaktadır Bunun çok buyuk bır bolumu kısa surell, spekulatıf amaçlıdır 1994 yılında yaşandığı gıbı bır bunalım beklentısı halınde ulke- yı terk ederek bunalımı derınleştırebılır IMKB'de ışlem goren hısse senetlerı yoluyla şırketlerın sağladıkları fon- ların ne kadarının gerçek anlamda yatırıma, sabıt serma- ye yatırımına donuşturulduğu ıse soru ışaretıdır REFAHYOL'un ılk kaynak (') paketınde yer alan bedel- sız araba ıthalatı yoluyla aslında vatandaşlarımızın yurt- dışındakı bırıkımlerının Turkıye ye çekilmesi amaçlanıyor Bu olanaktan yararlanacak olanların Zıraat Bankası'nda 50 bın DM tutarında bır yıl vadelı hesap açtırması ve bu- na yuksek faız odenmesı ongoruluyor Sonuçta boyle bır onlem ancak kısa surelı, geçıcı olarak Turkıye'ye kaynak gırışıne neden olur ve buyuk bır olasılıkla da gerçek an- lamda yatırımlara donuşmez Onemlı olan, vatandaşlarımızın yurtdışı bınkımlerının Turkıye'de uretken yatırım şeklıne donuşmesıdır 1980 oncesınde DESİYAB (Devlet Sanayı işçı Yatırım Bankası) bu amaçla kurulmuştu Gunumuzde sozu edılen banka- nın T Turizm Bankası ıle bırleşmesı sonucu T Kalkınma Bankası oluşmuştur T Kalkınma Bankası gelıştıreceğı, destekleyeceğı projelerle yurtdışı bırıkımlerı çekmesı eko- nomık açıdan daha sağlıklıdır Bu tur bır uygulama Refah Partısı'nın adıl duzenıyle de uyumludur Vatandaşlarımı- zın yurtdışı bırıkımlerını Turkıye'ye çekerek yatırıma do- nuşmesını sağlayacak yontemler gelıştırmek yararlıdır Palyatıf, gunubırlık geçıcı çozumler, geçmış deneyım- lerımızın ortaya koyduğu gıbı sorunları hafıfletmemekte, tersıne ağırlaştırmaktadır BANKALAR NE FAİZ VERİYOR? (Yüzde) BANKA ADI Zıraat B Iş Bankas Emlatbanlı »iant v ajn HrfrJ ,nti-', HalkbarK Paınukbaıt batant B Tur+bann trsm» LA# TEB L i » lm^ DŞÎW D » •*• K ««* H ST 3W MfJf I • I < ' * Sl P » 'BtKÜ BwE< ÜE KtHTJV [ PG^cJS^ Y '~JM TC rtHt iır ay Vadelı Tl bt D S° 61 - 76 S 5 > • h D •] 7J ••5 < TL 3 > a D ı; 5 6 m S5 8f 8 81 »4 30 81 83 9 31 "j i a > T : su 65 S3 88 83 Uç ay vadelı US$ < < 35 4 3 s h 4 D 43 4ı 3 5 ^3 T 5 1 8 1 73 1 i Z 3 DM : 45 3 4 3 1 3 4 b3 '5 - s 47 3 f 65 4 h n 3 35 9 » 35 3 1 i 2 65 43 85 c Altı ay vadelı TL P 9ıj 3] » 1 i ^ c w 5u <? t 52 sı •*£ 35 ü • * h h M ~ı ) 4 n uss 4 4 4 75 35 43 - - 5 5 83 33 7 35 3 625 9 8 53 "5 Uİ! 43 3 3 3 8 8 25 3 İ 5 ıll DM 4 33 3 'n 5 45 35 b5 65 45 b5 / 33 6 W3 "5 475 '5 6 f . 3 65 45 34 3 > c 6 65 2 C i c 3 11 3 Bır yıl vadelı TL i'- f 89 95 8- 9* - Ul • 100 } IV 3 100 Î3 93 102 83 '3 ıcc ' ] lul 93 103 100 USS 4 4 43 5 75 3 1 33 8 1[ 3 6 33 " 3 1 3 83 8 72 3 İ 8 1] 8 9 6 C 6 ^ b 12 7 OM 4- 3 1 - 3 '3 A 4: f. 65 23 c - J 3 33 7 3 1 8 3 33 8 b5 12 5