Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 MAFTT 1995 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER TOridye• ABD Dışişleri Bakanı Christopher, Türkiye'nin operasyonda sivilleri koruyacağını ve harekâtın sınırlı olacağmı Washington'a bildirdiğini söyledi. Peppy'den İpan'a suçlama •MANAMA (ÂA) - ABD Savunma Bakanı William Perry, tran'in Basra Körfezi'ndekı Hürmüz Boğazı'nda bulunan adalara kimyasal silahlar, savaş gemilerine karşı kullanılan fuzeler, uçaksavar fîizeler ve 8 bin kadar asker sevkettiğini ileri sürdü. Perry, Körfez gezisi çerçevesinde gittiği Manama'da düzenlediği basın toplantısında Iran'ın, adalara yaptığı bu askeri yığınağı kullanarak bir gûn Körfez'den petrol sevkıyatını kontrol etmeye çalışabilecegini savundu. umudu zayıflıyor • Dış Haberler Servisi - Bosna-Hersek'te kalicı banşa ulaşma yolundaki umutlar giderek zayıflıyor. Bir yandan Sırplarla Boşnaklar arasındaki çatışmalar alevlenirken diğer yandan Sırplar BM'ye yönelik saldınlannı yoğunlaştınyorlar. Tuzla kentinde Sırplarla Boşnaklar arasında çatışmalar meydana gelirken. başkent Saraybosna yakınlannda Birleşmış Milletler (BM) konvoyuna saldıran Sırplar bir ağır makineli tüfek ile cephane çaldılar. Danimapka'da nevnuz: 2 yaralı • KOPENHAG(AA)- Danimarka'da nevruz dolayısıyla gösteri yapanlara polisin müdahalc etmesi sonucu çıkan olaylarda, 2 kişi yaralandı. Polis tarafından yapılan açıklamada. göstericilerden Kopenhag'ın belediye binasının bulunduğu meydanda yaktıklan şenlik ateşinin söndürülmesinin ıstendiği. ancak göstericilerin bunu reddettikleri ifade edildi. Mtsıp'da tpene saldıpı • Dış Haberler Servisi - Mısır'da dün. Islamcı milıtanlann bir trene saldırdıklan ve ilk belirlemelere göre 4 kişiyi öldürdükleri bildirildi. Mısır'da, Asyut-Minya seferini yapan yolcu trenine Kahire'nin 250 kilometre güneyinde Minya kenti yakınlannda yapılan saldında, 4 kişinin de yaralandığı açıklandı. 6Hamasçı tutuklandı • GAZZA (AA) - Filistin polisinin. tsrail'de park e tmış bir kamyonla saldın düzenlenme hazırlığında olan aşın dinci Hamas örgütünün 6 militanını tutukladığı bildirildi. Hamas'a yakın kaynaklardan edinilen bilgilere göre söz konusu altı militan, Gazze'nin Şejaiya semtinde önceki gece tutuklandılar. Yabancı ülkeler Türkiye'nin Kuzey Irak harekâtını dikkatle izliyor. Irak, ilk kez Türkiye'yi suçladı Dış Haberler Servisi - Türkiye'nin Kuzey Irak'ta giriştiği harekat dış dün- yada dikkatlerin odak noktası olmaya devam ediyor. ABD, harekata desteği- ni sürdürürken Batı Avmpa'da tedir- ginliğin başladığı gözleniyor. Irak ıse Türkiye'yi ilk kez suçladı. ABD ABD Dışişleri Bakanı VVarren Christopher, Türk Silahiı Kuvvetle- ri'nin Kuzey Irak'taki PKK terör örgü- tüne karşı yürüttüğü askeri harekâtın "sınırhbiroperasvon" olduğunu yıne- ledi. AA'nın haberine göre Fransa Dı- şişleri Bakanı Alain Juppe ile dün Pa- ris'te Christopher. daha sonra gazete- cilere yaptığı açıklamada "Türki- ye'nin yürüttüğü operasyon sınırlı ve sürelidir. Türkiye aynca operasyon sı- rasında bölgedeki si\il halka zarar ver- meyeceğini de belirtti'' diye konuştu. Christopher, ABD'nin Türkiye'den Kuzey Irak'taki sivillere zarar veril- memesini istediğini kaydetti. Alain Juppe de Avrupa Birliği'nin bütün ül- kelerin toprak bütünlüğüne saygı du- yulması gerektiğine inandığını belirt- ti. ABD Savunma Bakanlığı (PENTA- GON) Sözcüsü Dennis Boxx da yaptı- ğı açıklamada. ülkesinin Türkiye'nin Kuzey Irak operasyonunu "suuıiannı ve güvenliğiııi konımaya yönelik bir çaba" olarak rutelendirildiğini söyle- di. Boxx, şöyle konuştu: "Amerikan yönetimi için PKK Kürtleri ile ulusla- rarası koaiis\on tarafından Körfez Sa- vaşısırasında Irak askerlerinden koru- nan Kürtter farkhdır. Bir aynm yap- mak gerekiyor. PKK, Türkiye'nin emin olduğu vedümada da destek btıl- duğu şekilde terörist örgütün insanla- nnı temsil eder. Kuzey Irak'ta yasayan KürtJerin hepsi PKKüyesi dcğildir. Ba- zıian ise üyedir. Türkiye'nin operas- yon çerçevesindeki eylemleri, sınırlan- nı ve güvenligini korumak için çabala- ndnf Irak Irak hükümeti dün, Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kuzey Irak operasyo- nunu kınayarak, operasyonun Irak'ın egemenliğıne karşı bir saldın olduğu- nu açıkladı. Irak Dışişleri Bakanlığı sözcüsü , yaptığı açıklamada "Operasyon Irak'ın egemenliğine bir saldırı- dır.Türk Silahlı Kuvvetlerinin ülke- nin toprak bütünlüğüne karşı yap- tıkları saldırıları protesto ediyoruz" dedi. Fransa Paris muhabirimiz Mişel Perlman' ın bildirdiğine göre Fransız medyası, Türkiye'nin Kuzey Irak'taki askeri operasyonu dikkatle izliyor. Özellikle televizyonlann harekatı aynntılı bi- çimde sundugu da dikkat çekti.Sağ eğilimli Le Figaro gazetesi ajans bül- tenlennden derlediği aynntılı haberin- de, operasyonun şu ana kadar kayde- dilen bilançosunun tartışmaya neden olduğunu öne sürdü. Sol eğilimli Liberation gazetesi de gelişmeleri özetleyen haberine, "Ku- zey Irak'taki Türk harekaOna ulusb- rarası eleştiri" başlığını attı Bunun yanı sıra "Kemalist devletin zor dönüşümü" başlıklı ve Maro Se- mo imzalı bir yorumda, sürekli 3 an- laşmazhğın Türkiye'nin geleceğini tehlikeye düşürdüğü, bunlann, Türk- lerle Kürtler, Sünnilerle Aleviler ve la- iklerle lslamcılar arasındaki sorunlar olduğu belirtildi. Almanya Bonn muhabirimiz Metin Dal- man'm bildirdiğine göre Almanya Savunma Bakanı VölkerRühe, Türki- ye'nin Kuzey Irak'ta düzenlediği ope- rasyonu değerlendirirken "Türki- ye'nin Kuzey Irak'taki operasyonu- nun yanı sıra PKK'nin faaliyetlerinin de Almanya'nın görüşleriyie çeiişkili okhığunu"söyledı. Rühe. Alman haber ajansı DPA'ya yaptığı açıklamada "Elindeyeteri ka- dar bilgi oJmadığı için Türkiye'nin Ku- zey Irak'taki girişimi ile ilgili aynntılı bir yorum yapamayacağını''söyledı. Savunma Bakanı Rühe "Bağunsız bir Kürt de\ letinin kurulmasına kar- şıyım, bölücü terör örgütü hem Tür- kiye'de hem de Almanya'da şkJdete başvuruyor'' dedi. Alman "Birtik 90/YeşiIler Partisi" ıse Dışişleri Bakanı Klaus Kinkel'ın 23 mart tarihinde Ankara'ya yapaca- ğı geziyi iptal etmesini istedi. Millet- T1ME dergisi Kuzey Irak'ı irdeledi Washington, Kürtleri korumaktan tedirginDış Haberler Servisi - Kuzey Irak'ta büyük bir kargaşa hüküm sürüyor. Amerikan Time dergisi son sayısında bu konuya ayırdığı yazıda, Irak lideri Saddam Hüseyin'in güçten düştüğü bır sırada Kürt liderler Celal Talabani ile Mesut Barzani'nin birbirlennın boğazını sıkmakla meşgul olduklannı yazıyor. Lüksyaşam Time dergisi "Talabani ile Barzani, Saddam'dan bağımsızlıklannı almak için güçbüiiği yapacaklanna birbirlerini yiyorlar" dıyor. Dergi, Talabani ile Barzani arasındaki çekişmenin kişisel rekabetten kaynaklandığını. iki liderin birbirinden nefret ettiklenni belirttikten sonra geçen mayıstan bu yana çatışmalarda en az 2 bin kişinin öldüğünü bildiriyor. Time'daki yazı şöyle devam ediyor: "Kuzey Irak'ta halkın büyük çoğunluğu ancak BM ve Türk Kızılayı'nın yardımlanyla yaşamlannı sürdürürken Talabani ve Barzani lüks bir hayat yaşıyorlar. Lüks dağ evleri ve yabancı marka otomobilleri var. Talabani'nin partisi (Kürdistan Yurtsever Birliği) daha çok kentli aydınlarla solculardan oluşuyor. Barzani'nin Kürdistan Demokratik Partisi ise kırsal alanlarda geniş tabana sahip. Barzani Bağdat'la müzakereden yana. Talabani ise Saddam rejimine meydan okuyor. Bagımsız Kürdistan Talabani'nin düşü Irak. Iran ve Türkiye'nin bazı bölümlerini içeren bagımsız Kürdistan'm kurulması. tkı lider arasındaki çatışmalar Saddam Hüseyin'in iktidannın sarsılmaya başladıgı bir sıraya rastladı. Bır Amerikalı yetkili. Irak'ta huzursuzluğun 350 bin kişilik orduya da sıçradığını, ama tam bu sırada Talabani ile Barzani'nin kanlı bir savaşa tutuştuklannı belirtiyor. Mart ayında Saddam Hüseyin kendisine karşı planlanan bir darbe girişimini kolayca engelledi. Darbe planı uyannca Talabani 10 bin peşmerge ile Irak ordusuna saldırdı. Ne var ki Barzani. darbe girişimine katılmayı reddetti. Güneydeki Şiiler de olayın dışında kalınca, darbe kendiliğinden çöktü. Pentagon rahatsız Talabani-Barzani çatışması herkesten önce Saddam'a yanyor. Pentagon (Savunma Bakanlığı), Kuzey Irak'taki uçuşa yasak bölgede Kürtleri korumaktan giderek daha fazla tedirginlik duyuyor. Bir Pentagon yetkılisi şöyle diyor: "Sözümona Kürtleri koruyoruz. Ne için? Birbirleri ile savaşmalan için." Geçen salı giinü AJmanya'nın Bonn kentinde 130 Kürtün kaûldığı gösteri yürüyüşünde Türk Silahlı KuvvetJeri'ni nKuzev Irak'ta' }üriittüğü askeri harekat kınandı. Göstericilerin ellerindeki dövizlerde "Ölüme sürgün edilmek istemiyonız" vazıvordu. 'Tiirfclere saldırılar artabilir'Dış Haberler Servisi - Alman güvenlik yetkilileri, Türk Silahlı Kuvvetlen'nin Kuzey Irak'ta başlattığı as- keri harekâtın, Almanya'daki aynlıkçı Kürtlerin Türk kuruluşlanna yönelik saldınlannı arttıracağından duy- duklan kaygıyı dile getirdıler. Alman Anayasası'nı Koruma Dairesi Sözcüsü Hans Gerd Lange Türk kuruluşlanna yönelik saldınlann, ya- sadışı bölücü terör örgütü PKK ve aşın sol örgütler ta- rafından düzenlendığini iddia etti. Sözcü, geçen hafta meydana gelen yaklaşık 70 saldında seyahat acentele- rinin, dükkanlann ve kültür merkezlennin hedef alındı- ğını kaydetti. Lange, Alman Haber Ajansı'na (DPA) yaptığı açıklamada. Türk seyahat acentelerine yapılan saldınlann PKK tarafından gerçekleştirildiğini belirte- rek "Amaç, tam rezervasyonların başladıgı dönem- de Türk turizmini baltalamaktır" dedi. vekili Angelika Beer. yaptığı yazılı basın açıklamasında. Türkiye'nin Kuzey Irak'ta yaptığı operasyonla uluslararası insan haklannı çiğnedi- ğı iddia edildi. BM Komutanı Kuzey Irak'ta insani yardımlann dağıtılmasıyla göre\ li BM birlikleri- nın komutanı Yarbay Poul Dahl, Türk ordusunun başlattığı operas- yonda sivil halkın zarar görmediğirü bildirdi. AB, kınadı mı. kınamadı mı? Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kuzey Irak'ta gerçekleştirdiği operasyon için Avrupa Birliği (AB) tarafından bir "kmamanın" söz konusu olmadı- ğı bildirildi. AA'nın haberine göre AB kaynak- lan. Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe'nin önceki gün operasyonla il- gili açıklamalannın, bazı ajanslar ta- rafından "AB'nin kınaması" şeklin- de verilmesi üzerine "bu konuda res- mi bir açıklama yapılmadıgını" be- lirttiler. Alain Juppe'nin sözlennde bir "k>- nama" olmadığını vurgulayan kay- naklar, Juppe'nin sadece "Türidye, insan haklanna ve Irak'ın toprak bü- tünlüğüne saygı göstermeüdir" ifade- sini kullandığinı söylediler. Haydar Aliyevden destek Azerbaycan Cumhurbaşkanı Hay- dar Aliyev, "Türkiye, birlik\e bütün- lüğüne yönelen saldırganlann kökü- nü kısa sürede kazıyacaknr" dedi. Cumhurbaşkanı Aliyev, Türki- ye'nin Bakü Büyükelçisi Altan Ka- ramanoğju'nu kabul etti. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kuzey Irak'taki sınırötesi harekâtını dikkat- le izlediklerini belirten Aliyev "Tür- kiye ile Irak sınınnda. PKK'nin Türk devletine yönelik saldırgan faaliy etle- ri bizi son derece rahatsız etmekte- dir" diye konuştu. Türkiye Cumhurbaşkam'nın kud- retli bir devlet olduğunu vurgulayan Aliyev, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin kısa sürede sonuç alacağına olan inancını ifade etti. Talabani'nin demecl Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği Lideri Celal Talabani, AA'ya verdiği demeçte, "Bagımsız Kürdistan bir hayaldir. Kürdistan'ı kursak Tür- kiye, tran, Suriye ve Irak kapılan- nı kapatsa biz nasıl yaşanz? Bizim hareketimiz bir Kürt hareketi de- ğil, bir Irak hareketidir" dedi PKK konusunda da, terör örgütü- nün Barzani kontrolü altındaki bölge- lerde bulunduğunu belirten Talabani, "Bizim tarafımızda da Bote bölge- sinde PKK kampı var ancak, bu kampta çoğunluğu kadın ve sakat olmak üzere 200 kadar PKK'lı var Bunlann Türkiye aley hinde faaliyet göstermeleri mümkün degil" dedi. Konuk yaz^r Kıbns sorununa yeni bir çözüm arayışı İSIVIAİLSOYSAL Emekli Büyükelçi x Cumhuriyet'in 17 mart sayısında "Kıbns sonınunun çözümü için bir öneri" başlıklı ilginç ve umut verici bir yazı çıktı. Yazı, tanınmış bazı emekli Yunan büyükelçilerinin görüşleri ve SİSAV Vakfının Dış Polıtika ve Savunma Araştırma Grubu'nun üyeleri emekli bakanlar, büyiikelçiler ve generallerin bu Yunan göriişüne verdikleri yanıttan oluşuyordu. Iki tarafin görüşleri uyum içindeydi. Yunanlı diplomatlar artık adada iki ayn devlet bulunması seçe- neğinin ele alınması gereğini ilen sü- riiyorlar, böylelikle hem Rumlarla Türkler arasma sağlam bir sınır konul- muş olacağını hem de Rum bölgesının AB'ye daha çabuk katılmasının sağla- nabileceğini savunuyorlardı. SlSAV grubu da öteden beri Türki- ye'nin savunduğu, etnik kökeni, dili, dini ve kültürü farklı Kıbnslı Türkle- rin ayn bir devlete sahipolması formü- lünden daha sağlıklı bir seçenek bu- lunmadığını belirtiyordu.. Atina'da çoktandır görmeye hasret kaldığımız sağduyulu, banşçı ve uzla- şıcı biryaklaşımın sesiydi bu. Papand- reu hükümetinin böyle bir çağnya ku- lak vereceğini sanmıyoruz. Ama en azından. bu girişimin günümüzde de- ğilse de yakında Yunan kamuoyunda yankılar uyandıracağına inanıyoruz, daha doğnisu manmak ıstiyoruz. Bu vesile ile, Kıbns sorununda böy- le sağduyulu ve günümüzde sık sık kul- lanılan Almanca deyişiyle "reelpoli- tik" ürünü bir çözüm yolu için general de Gaulle'ün 1969 yılında Türkiye'ye yaptığı resmi ziyaret -ki tarihte ülkemi- ze gelen ilk Fransa devlet başkanıdır- sırasında sözlerinı anımsatmak istiyo- ruz. 28 Ekim 1968'de Çankaya'da yapı- lan resmi (ve gizli) görüşmelerde. ge- neral de Gaulle Cumhurbaşkanı Sunay ve Başbakan Demirel'e Kıbns konu- sundakı görüşünü şöyle açıklamıştı (x): "Yunan çoğunluğunun Türkleri ezmesini önlemek bakunından Birieş- miş Milletler'in girişimini destekliyor ve BM Banş Gücü'nün giderierine ka- tatayoruz. Ama bu bir çözüm yohı ola- maz. Çünkü sorun tehlikeli bovutlar kazanıp Türkiye ile Yunanistan'ı çanş- madunımuna getirebilir. Kıbns'da \u- nanhlar Vunanistan halkının bir parça- a, Türkler de Türkiye Türklerinin bir parçasıdır. Birbirinden çok farklı olan bu topluluklan bir de\ let içinde birieş- tirmek yapay bir şey ohır, dogru değil- dir. Sürekîi olamaz. Ayn ayn yönetim- leri obnabdır. Nasıl Trakya'da bir Türk- Yunan sının \-arsa. Kıbns'da da olabi- fir. Bir ayınm sınm için Türk ve Yunan hükümederi anlaşma vapabilir. Aynca uluslararası yoidan, örneğin büyük de\lederden (Fransa, İngUtere, .4BD, Sovyetier Birliği) bir güvence de sağia- nabilir. Kuşkusuz bu. her şeyden önce stderin konusudur. Biz dolay İı olarak il- güıyiz. Benim sözlerim de yabuz Fran- sa'nın görüşüdür." Fransa'nın tarihinde büyük yeri olan, Atatürk'e hayranlık duyan de Ga- ulle, Batı'da Kıbns gerçeğini açıkça or- taya koyan tek devlet adamı olmuştu. Tarih onun görüşünün doğruluğunu kanıtlamaktadır. Surfiyor Kıbns sorunu 1963'de adada Rum- lann Türklere kanlı saldınlan üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konse- yi'nin4Mart 1964günü I86sayılıka- ranyla, haksız ve gerçeklerden uzak olarak, Rum hükümetinin tüm ada hal- kının meşru temsılcısı sayıldığından ben BM diplomasisi 30 yıldır çekişme- ler içinde sürüp gidiyor. Gerçi Türki- ye'nin 1974müdahalesiylefiilidunım değışmiştir. ama kesin bir çözüm hala bulunamamıştır. Bu yoidan bulunaca- ğma inanmak da zordur. O nedenle, tıpkı 1959'da Zürih ve Londra toplan- hlannda olduğu gibi sorunla doğrudan doğruya ilgili taraflan yani Türkiye, Yunanistan ve Kıbns'daki iki toplumun liderlerinin iki ayn devlet temeline da- yalı bir çözüm seçeneğıni ele almala- nndan başka çare gözükmemektedir. Bu vadide başan gösterilirse, sanınz, Türkiye ile Yunanistan arasında iyi komşuluk ve işbirliği ilişkilerinin ka- pısı da açılmış olur. (x) Çankaya'daki bu resmi görüşme- lere ilişkin dosyayı Dışişleri Bakanlı- ğı, Siyasal Işler Genel Müdürü bulun- duğuin sırada incelemış ve "General de Gaulle'ün Türkiye'yi Ziyareti" baş- lığı altında Tanh Kurumu'nda verdi- ğim bir konferansın belgesı olarak ya- yımlamıştım. Bkz. T. Tarih Kurumu, Belleten, No. 200 Ankara, 1987. x Ortadoğu ve Balkan Inceleme- leri Vakfı Direktörn JETKONUT'un 1 Anahtar Fiyatına 2 Anahtar Kampanyası Mart'taBüyük güne hazırlanın. 3.990.000 TL sabit taksitle hem bir daire, hem de bir DOGAN S otomobil sahibi olacaksınız. "JET PA uyarmadı" demeyin... İstediğiniz daireyi seçmek için... 31 Mart geç olabilir. aşlıyor