Katalog

SMFA CUMHURtYET 13 TEMMUZ1992 PAZARTESİ 16 BIZBIZE ERDALATABEK Avanta Toplumu... "Avanta"sözcüğü Italyan dilindeki "avanti-önde olma" sözcüğünden argo dilimize girmiş: "Çalışmadan elde edi- ten, çaba harcamadan kazanılan" anlamlarına geliyor. Toplumdaki değişmelere baktğımız zaman görüyoruz ki, tarım toplumuyduk da endüstri toplumu olmaya mı başla- dık, yoksa bilgi toplumuna ucundan ekleniyor muyuz?" derken "avanta toplumu" olma yolunda iyi beceri kazanı- yoruz. Televizyon kanaltarını açın bakın, her kanalın ken- dine özgü yöntemleriyle yürüttüğü bir "yarışma" ya da "bul kazan", "Telefon et kazan" programı var. Şimdi Baf- nın geiişmiş ekonomik yapılarında bu programlar ilgi çeki- ci şirinliklerdir, ama bizde hayatı değiştirecek bir nitelik kazanıyor. Çarkıfelek programında feleğin çarkını çeviri- yorsunuz, sorulan harileri buluyorsunuz, sonu pahalı bir otomobile kadar uzanan armağanlar atıyorsunuz. Diğer bir kanalda (interSTAR) programlar sürerken verilen şifre- leri bildiriyorsurtuz, telefonla arandığınız zaman bu şifre- leri doğru söylerseniz arabanız oluyor. Devletin resmi televizyon kanalı da geri kalmıyor, size ekranda tombala oynatıyor; şansınız yaver giderse para ödülü kazanıyorsu- nuz. Yapılan bir kamuoyu yoklaması televizyon kanalla- nnda en çok bu programların izlendiğini gösteriyor. Kali- teli filmler hak getire, iyi programlar izlenmiyor, belgesel- ler ekrandan yitip gitti, arayan soran da yok. Yazılı medya da uzun süredir aynı yolun yolcusu olmuş. kupon gönder, araba al. Kupon gönder, armağanını al. Te- lefon da değişimden payını fazlasıyla alıyor, "alo" diyene baygın sesle seks pazarlayanlardan çeşitli konulara ka- dar herkes hazır... Toplumda yaşayan herkes "potansiyel müşteri" olmuş, her şey satılıyor, her şey alınıyor. Umutiar değişiyor, beklentilerdeâişiyor, istekler değişiyor, ilişkiler degişiyor. Her şey size hem çok yakın hem de çok uzak. Size çok uzak olanı, çok yakına getirmek elinizde. Bunun için de okumanıza, çalışmanıza, emek harcamanıza gerek yok. 900lü telefontar elinizin altında, basın tuşlara. Ne ka- dar çok telefon ederseniz o kadar çok kuraya katılma hak- kınız olur. Kesin kuponları, gönderin. Çok kupon gönderin ki çok katılma hakkınız olsun. Toplum bir "avanta hum- ması"na düşürülmüş ki ortalık toz duman... Insanı üretmeden tüketen bir "avantacı yapmaya çalı- şan toplumsal ideoloji belki de toplumun en büyük tehlike- sidir. Toplumdaki olumlu değişme çabalarını ortadan kaldıran büyük bir tehlikedir "avanta ideolojisi". Bir toplu- mun gelişmesi ekonomisiyle olur, kültürüyle olur, sanaty- la olur, bütün bunları destekleyen eğitimiyle olur, dünyaya açılan üretimıyle olur, üretimiyle dengeli tüketimiyle olur. Bir toplumun gelişmesi o toplum bireylerinin bütün bunları çalışarak elde edeceğine inanmasıyla olur. Emeği aşağı- layan.emeklealayeden "avanta kültürü'yle hiçbir toplum gelişemez. "Avantacı" yaratarak çağ atlanmaz, dünya uy- garlığına ortak olunmaz. Böyle bir ideolojiyle ancak köşe- dönücülük yüceltilir, açıkgözlük alkışlanır, üçkâğıtçılık beslenir. Oyle bir pazar yaratjlır ki artık her şey alınır, her şey satılır. UmutJar, sevgiler, saygılar, deger yargıları, dogruluk, dürüstlük... her şey, her şey pazara çıkarılır. "Avanta toplumu" insana iki seçenek sunar Ya avanta- a olmak, ya da avanak olmak. Çünkü böyle bir toplumda "avantac»"ları avantalarına kavuşturmak için daha çok sa- yıda "avanak" gerekir. Birilerinin "üretmeden tüketmele- ri" için, daha çok kişinin "tüketmeden üretmesi" gerekir de ondan. Ne avantacı ne avanak olanların çevrelerine çi- zilen çemberlere karşı çıkmaktan başka careleri var mı? Bir toplumun temel güvenliği, bireylerinin kendilerine güvenleriyie, birbirlerine güvenleriyle, geleceğe güvenle- riyie kurulur. Toplumda giıveni ortadan kaldıran "avanta- cılık" böytesine kutsanır, böylesine desteklenirse toplum olma özelliği yavaş yavaş yitirilir. Insanlar biraz avantacı, biraz avanak olmaya zorlanır. Sonuçta yitirilen de insanın insanlığı olur. Insan olmak için binlerce yıllık deneyimden sonra bu gi- diş acı olmuyor mu?.. 60 Y1L ÖNCE Cumhuriyet Karagümrük Şampiyon Memnun... 13TEMMUZ1932 Gazetemiz tarafından gayrimüttefık kulüpler araanda tertip edilen futbol turnuvamaçlan,geçencuma günü hitam bubnuştur. Tumuvaya iştirakedenon aln kulüparaanda tasfiye usulile yapdan bu müsabakalann neücea'nde Karagümrük ve Bakırköy fınale kalmışlardı. Fınal maçında, Karagümrük takımı, iki sayıya kara beş sayı ile gahp gelmiş ve tumuva şampiyonu obnuştur. Bakırköy takımı, final maçında Karagümrük takımı. fınal maçında Karagümrük takımında oynıyan Rahmive Dimaki isrnindeiki oyuncuya itirazetrniş, bunlardan Rahmi Beyin Vefa kulübünden, Dimaki Efendınin de Pera kulübünden olduğunu iddia eylemiştir. Halbuki hakem raporuna nazaran o günkü Karagümrük takımında Dimaki isrnindebir oyuncu oynamamışür. Rahmi Beye gelince, bu hususta yaptığımız tahkikat ve tetkikat neticesinde Rahmi Beyın Vefa kulübik bir alâkaa olmadığı anlaşümışur. Rahmi Bey, vaktile Vefa kulübü futbol kaptanı Sami Bey, bu hakikatı teyit ettiği gibi İstanbul nunükası futbol heyeü de Vefa kulübünün lisansh oyunculan araanda Rahmi isrninde kirnseolmadığını bize tnkiirrnıştir. Bu ıtıbarla Bakırköy takımınınitirazı muteber addedılememiştir. Gazetemiztarafından turnuva şampiyonuna hediyeedılecek olankupa, önümüzdeki cuma günü Karagümrük takırruna merasimleverilecektir. Bumünasebetle Karagümrük stadyomununda küşat resmi yapuacak, ayni gündeburada müteedditaüetizmmüsabakalan, futbol maçlan, ıera edüecek ve büyük merasim yapılacakur. Bu merasime saat ikide başlanacaktır. 30 YIL ONCE Cumhuriyet Gazetecilik Başan Araıağanı 13TEMMUZ19© Gazetecüer Cemiyetı tarafından tertiplenen 1962 Gazetecilik Başan Arrnağanı neticeleri bellı olmuştur. Gazetecilik Başan Armağanına çeşitlikoüardan (64)eseriştirak eonişür. Kûcuk ve Büyük Jürininçakşmalan neticesinde Armağan kazanan gazetecilerin isrnleri aşağıdadın Seri Röportaj: Halit Çapın(Birinci) Miffiyet'teki yazısı ile, Yüksel Kasapbaşı (Mansiyon) Hürriyetteki yaaa ile, Orhan Kantoglu (Mansiyon) Yeni Sabah'taki yaaa ile. Röportaj: Ibrahım Ziya Nebioğlu(Manayon) Cumhuriyet'teki yazja ile, NailGüreli (Manayon). Haber. Oğuzöngen(Birind) MüMyet'teki yaaa ile, Kâmuran Çefebi (Mansiyon), MetinSoysal (Manayon)Yeni Sabah'taki yazısıfle. Fıkra: Refik Aşçjoghı (Mansiyon). Mizampaj ve Sekretertik; (Bu koldamükâfat kazanan olamamıştır.) Karikatur (Bu kolda müiajat kazanan olmamıştır.) Fotoğraf: Yurdaer Acar (Birind), Hilmi Sahenk (Mansiyon), Şeref Köylübay (Manayon). Yanşmaya kaulanlararaandaen fazJa puvan kazanan Halit Çapınvıİıngaztfeaa olarak ilânedilmıstir. Genelkurmay Düşeıı ııçak için açıklama ANKARA(AA) - Genelkur- may Başkanlığı Hakkâri'nin Şcmdinli ilcesi, Silo yaylası mcvkiine bomba düşmesi ola- yıyla ilgili bir açıklama yaptı. Açıklamada özetle şöyle denildi "Bölücü eşkıyaya karşı icra edilen silahlı keşif harekâtına kalüan uçaklann görev dönüşü csnasında, bir uçaktan düşen bombanın patlaması sonucu bir çocuğun öldüğü 10 vatan- da^ımıan hafif olarak yaralan- dığı öğrenilmiştir. Olayla ilgili soruşiurmaya devam edilmek- tcdir." Başkaldırmın yüdönümü Kanada'nın Montreal kentinde iki yüdır KızılderUUer büyük bir tören düzenliyorlar. El^erindea alınan haklan ve topraklannı geri isteyen Oka kabilesi üyeleri, fotoğraftaki bu savaşçının yapbğı gibi tören giysikri içinde yıldöniimü kutlamalanna katılıyorlar. (Fotoğraf: REUTER) Kurumlar sınavında birinci Izmir'den ANKARA (AA) - Milli Eğı- tim Bakanhğı'ıica gerçekleşti- rilen kurumlar sınavı sonuçlan dün açıklandı. Sınava İzmir'- den katılan Tuba Senger top- lam 476.097 puanla birinci oldu. Milli Eğiü'm Bakanlığf ndan 1 yapılan açıklamaya göre, sına- va 96 bin 373 aday katıldı. Adaylardan 2 bin 837 öğrenci kazandıklan okullara asıl ola- rak yerleştirilirken, 8 bin 807 aday da yedek listede yer aldı. Sınava Izmir Bornova'dan ka- tılan Tuba Senger toplam 476.097 puan alarak birinciüği eldeetti. Vahşi at yanşlan at yanşlan. Üçer kişilik on altı takım bu yanşlara katüıyor. Ta- kım elemanlan ele avuca sıgmayan vahşi atlan yakalayip eyerte- yerek fıniş çizgisine kadar sürmek zornnda. Bunn bcceremeyen- ler eleniyor. Becerebilenler ise çok az. (Fotoğraf: REUTER) HABERLEREV DEVAMI Kiraya gizli Dövizle kiralama olnıaz • Baştarafi 1. Sayfada Gecekondular: 500-750 bin lira arasında. İSTANBUL- Levent- Etiler Ortalama kiralar 5-6 milyon arasında değişiyor. Beşiktaş: 3-4 milyon. Şişli: 2 milyondan başlayıp 3 milyona kadar çıkıyor. Yalı fıyatlan: Bin dolardan başhyor, 2 bin dolara kadar çı- kıyor. Göztepe Soyak Sitesi: Alt U- mit 3 milyon lira. Anadolu yakası mınibüscad- desi üst kesimi: 1,5 milyondan başhyor. Anadolu yakası sahil kesimi:. 2,5-5 milyon arasında değişi- yor. Bu bölgede kiralar daha çok dolar bazında. Bin 500 ile 2 bin dolar arasında bulunuyor. Caddebostan ve Suadiye: 3 milyon dolayında. Kadıköy. Bu semtte daha çok işyerleri bulunuyor. Kira- lar, 2 milyondan başhyor. İZMİR- Alsancak 1. kordon: Bu semtte kiralar daha çok do- lar bazında olup, 700-1000 do- lar arasında değişiyor. İç kesim- lerde ise ortalama rakam 3 milyon. Karşıyaka: Yalı tarafında ki- ralara 5-6 milyona kadar çıkı- yor. İç taraflarda ise 2-2,5 mil- yon dolayında bulunuyor. Mithatpaşa- Güzelyalı: Kira- Jar dolar bazında ve ortalama 800-900 dolar dolayında. An- cak yeni 200 metre karelik dai- relerin kiralan bin dolannda üzerinde. Hatay: En düşük kira 1,5 milyon. Ancak bu semtte kira- lar 6 milyona kadar çıkıyor. Yeşilyurt ve Balçova: Ortala- ma, 1 milyon. Üçkuyular. 1- 1,5 milyon arasında değişiyor. Eşrefpaşa: Ortalama 750 bin dolayında. Narhdere: 500 bine bile ev bulunabiliyor. Bu semtteki en yüksek kira bedeli, 2,5 milyon lira. Bornova: 1-2 milyon dola- yında. Denktaşsız • Baştarafi 1. Sayfada Hukuk Daıresi'nın. 2 Mart 1992 tanhinde oybirliği ile aldı- ğı 9337 41% sa'yılı karannda. kira sözleşmesinde, kira bedeli- nin dolar karşılığı olarak belir- lenmesinin doğru olmadığı kaydedildi. Yargıtay karann- da. doğru olmadığı belirtilen bu uygulama, sözleşmede yer alan "dolar karşılığı" ibaresı orta- dan kaldınlarak düzeluldi. Yargııay, "Kararda, aylık kira- nın 260 dolar karşılığı olan 543 bin 311 lira 60 kuruş olarak tes- pitine denilmesi doğru değilse de bu hususun düzeltilmesi ye- niden yargılama yapılmasını gerektırmedığinden, bu yöne ilışkin temyiz itirazlannın ka- bulü ile hüküm fıkrasındaki '260 dolar^karşılığı olan' sözle- rinin cıkanlmak suretiyle hük- mün düzeltilmesine ve düzeltil- miş bu şekliyle onaylanmasına. 2 Mart 1992 gününde oybirli- ğiyle karar verildi" hükmü ile ilk mahkeme karannı düzelte- . Sayfada "Bir kere Kıbns, Türkiye- ABD veya Türkiye-Yunanis- tan arasındaki bir sorun de- ğildir. Kıbns sorunu, iki cemaat tarafindan çözüle- cektir. Bu konu ABD'ye bir kez daha tekrarlanacakur." Yaratta, Türkiye'nin, Bir- leşmiş MiUetler Genel Sekre- teri Butros Gali'nin çözüm çabalanna destek verdiği be- Ürtikrek, Kıbns'ta iki toplu- mun kabul etmediği bir çözü- mün zorla dayatılamayacağı ' dayeralacak. ABD'ye, üstü örtülü ola- rak, Kıbns sorununa çözü- mün, KKTC Cumhurbaşka- nı Rauf Denktaş olmadan bulunamayacağı da bildirile- cek. 30yıldır • Baştarafi 1. Sayfada Mahkemesi, iptal karannda, konut ve işyeri darlıgı devam ettiği sürece, özellikle kiralann belirlenmesinde yasayla sınır- landıncı hükümler konulması- nın, anayasaya aykın olamaya- cağjnı öngördü. Ancak konula- cak hüküinlerin mülkiyet hakkının özüne dokunmaması gereküğini de karannda vurgu- ladı. Anayasa Mahkemesi 1 nin, ip- tal ettiği bu maddelerin yerine, işbaşına gelen iktidarlann, yak- laşık 30 yıldır yeni bir düzenle- me getirmemeleri, ev. sahibi- kiracı ilişkilerinden doğan so- runlann "yasal boşlukta" kal- ması sonucunu doğurdu. HAVA DURUMU rek onayladı.. Aynı daire, kira bedelini mark karşılığı belirleyen bir ki- ra sözleşmesiyle ilgili davada da kira bedelinin mark üzerinden değil, ancak bunun Türk Lirası karşılığı olarak saptanabilece- ğıni kaydetti. 11 Kasım 1991 tarih ve 14549 12556 sayılı kararda, "Alman Markı'nın (sözleşme tarihindeki) Türk parası karşılı- ğının usulünce belirlenerek ona göre yeni dönem kirasının tes- piti gerekir" denildi. Yargıtay'ın bu karannın, başta Ankara ve İstanbul ol- mak üzere büyük kentlerde son yıllarda yaygınlaşan, kira bede- linin döviz üzerinden saptan- ması uygulamasına önemli ölçüde darbe vuracağı belirtili- yor. Ev sahipleri ile yaptıklan kira sözleşmelerinde, dövız kar- şılığı kira bedelini kabul etmek zorunda kalan kiracılann, Yar- gıtay'ın bu kararlannı emsal göstererek yargı organlanna başvurmalan halinde, sözleş- melerde yer alan "dolar ya da mark karşılığı" ibarelerini yü- rürlükten kaldırabilecekleri ifa- de ediliyor. Yargıtay, enflasyonu da kira bedelinin yeniden saptanma- sında önemli etkenlerden biri olarak saydı. Yargıtay 13. Hu- kuk Dairesi'nin bu konudaki karannda, "Taraflann iradele- rini elkileyip, sözleşmeyi yap- malarına neden olan şartlann değişmesi halinde, taraflann, aralanndaki sözleşmeye bağlı tutulamayacaklan" belirtildi. Söz konusu "olağanüstü şart değişikliğTni tanımlarken sa- vaş durumuyla birlikte. aşın enflasyonu da buna örnek gös- teren Yargıtay, karannda şöyle dedi: "Yurdumuzda ekonomik koşullar önemli derecede değiş- miş, eşya fıyatlan tahminlerin üstünde yükselmiş. enflasyo- nist bir durum yaratarak birey- 43 yü sonra ük yanşlar Çin Halk Cumhuriyeti'nde 1949 vılından bu yana ilk kez at yanşlan yapıldı. Başkent Pekln'deki hi- podromudotduranmeraklılar, bahislere hatın saşılır paralar bıraktüar. Vanş sonunda birinci gelen atın binkisi de 10 bin yuan (12 milyon 600 bin lira) kazandı. (Fotoğraf. REUTER) Kiralar dövize endeksli • Baştarafi 1. Sayfada metrekare 6 oda. çıft salonlu ze- min katta yeni süper lüks dub- leks daire: 2 bin 700 dolar. Gazetelerin ilan sayfalannda hergün karşılaşüğınuz bu tiir ilanlar dövîz karşıhğında kira- lık \illa. daire uygulamasının hâlâ gündemde olduğunun gös- tcrgesı. M,S Emlak"tan Birol Cınan. aynı koşullardaki 10 dairenin 9"una kiraa çıktığını \e ellerinde kiracı bekleyen yal- nızca bir dairenin kaldığını söy- lüyor. Cinan. bu ultra lüks konutla- n daha çok şirket müdürleri ve banka yönetim kurulu üyeleri- nin kiraladıklannı belirterek, "Gayet de rahat bu parayı ödü- yorlar" diyor. Cinan'ın verdiği bilgiye göre ev sahipleri yüksek enflasyon karşısında kira be- dellerinin döviz endeksli olma- sını lercih ediyor. Bu tip pazar- lıkta. kiracı depozito ya da peşinatın yerine bir yıllık senet imzalıyor ve bir sonraki yıl yine döviz üzerinden kira ödeyeceği- ni garanti ediyor. Cinan, kira arttınmlannın daha çok yıllık enflasyon oranında yapıldığını, artık yüzde 40 oranında kira zammına gidilmcdiğini kayde- derek, "yıllık artışlar en az yüz- de 50 oluyor" diyor. Sweet Emlak sahibi Şansel Can da bu kiralama koşullan- nın noter ya da hukuk bürolan kanalıyla resmileştirildiğini vurgulayarak. bu koşullardaki lüks konutlara çok talep oldu- ğunu söylüyor. Nüfusu 10 milyona dayanan İsianbul'da ev kiralan bu yıl da ccp yakıyor. Kentin gözde semüerinde kiralar 15 milyona kadar çıkarken, yaklaşık 500 bin lira net maaş alan asgari üc- retlınin ev kiralayabilmesi için kenl sınırlan dışına çıkması ge- rckiyor. Çünkü İsianbul'da ar- tık gecekondu semtlerinde bile ev kiralan 700 bin lira ile 1 mil- yon liradan başlıyor ve 2 mil- yon liraya kadar cıkabiliyor. Kcntın "gözde" semtlerindeki kiralar ise. artık orta gelirlilerin maaşlannı çoktan aşmış du- rumda. Örneğin. Bebek'te kira- lar 750 dolardan (5 milyon 250 bin lira) başlayıp 2 bin dolara (14 milyon lira) kadar çıkıyor. 'Buralarda Türk Lirası üzerin- den çok ender kiralık ev bulabi- lirsiniz" diyen bir emlakçı, Tarabya'da kiralann 3 milyon liradan 5-6 milyon liraya kadar değiştığin. Levenı'e doğru biraz daha düşerek 2.5-5 milyon, Eti- ler'de ise 3-6 milyon lira arasın- da değiştiğini belirtiyor. Gades Emlak'ıan Hakan Ar- kayın'm anlattıklan kira bedel- lerinin kentin diğer semtlerin- dcn pck farklı olmadığını orta- >a koyuyor. Arkayın'a göre. Bakırköy "de kiralar 1.5 milyon TÛRKİYE'DE liradan başlayarak, 6 milyona kadar çıkıyor. Yeşilköy, Yeşil- yurt ve Florya'da kiralann 3-6 milyon lira arasında değiştiğini belirten Arkayın, deniz manza- ralı lüks villalann ise 8-15 mil- yon lira arasında kiralanabildi- ğıni söylüyor. Arkayın, "Ata- köy'de daha çok 3-5 milyon lira arasında. Bahçelievler'de biraz daha düşük, l .5-2.5 milyon lira arası. ama Camlıkahve- Şiri- ncvler'de 800 bine de ev bulabil- mck mümkün"diyor. Anadolu yakasında emlakçı- lık yapan Arif Yalçmtunç da. 1 milyon 300 bin ile 2 milyon lira arasındaki kira bedelleriyle Fi- kirtepe'nin bölgesindeki en ucuz semt olduğunu belirterek. "Kiralar. Göztepe Çemenzar'- da 1.5-2.5 milyon, Sahrayıcedid ve Üstgöztepe'de 1 milyon 750 bin ile 2.5 milyon lira. Ancak, Bağdat Caddesi ve civannda bu koşullarda ev bulabilmek ola- naksız. çünkü kiralan 3.5'tan başlıyor 7.5 milyon liraya ka- dar çıkıyor"diye konuşuyor. Yalçıntaş aynca, bu kiralann yanı sıra kiraalardan istenen en düşük depozito bedelinin bin mark ya da bin dolar olduğunu. en az iki aylık kira bedeli tuta- nnda da peşinat isiendiğini söy- lüyor. Bostancı'ya doğru gidil- dikçe kiralar 2.5-3 milyon lira ortalama tutturuyor. DÛNYA'OA lerin hayat yükünü cekilmez düzeye çıkarmıştır. Paranın de- ğer kaybı, toplumda her zaman her yerde önemli huzursuzluk kaynağı olmaktadır. Kararda, aşın fıyat artışlan- nın da kira bedelinin yeniden belirlenmesi sonucunu doğura- bileceği vurgularurken bu ko- nuda şu uyanda bulunuldu: "Ancak sözleşmede yükleni- len edimleri tamamen başka bir anlam verecek hale getirmek suretiyle bir tarafa beklenme- dik şekilde olağanüstü yararlar sağlanamaz. Sözleşme yeni bir hale dönüştürülemez." Yargıtay'ın kira uyuşmazhk- lanyla ilgili alcîiğTbazı kararlar da şöyle: "-Her yıl yapılan kira sözleş- melennde koşullar değişüril- memiş ise eski kira sözleşmesi devam eder. -Kiranın her yıl artünlacağı- na ilişkin koşul, ihtar gönderil- mesini gerektirmez. -Kira parası saptandıktan «vre Batanlı^ Meleoratojî Genel Mûjûrtûiû'nden alınan bügrye göre yunjun kuzetfo- 5u tesımten parcalı bulutlu, öteto yerier az bulutlu ve açık geçecek Hava sıcaklığı yur- dun kuzBy kBstmlennde arta- cak, flteki yetierde d«ğışme- yecek. Rûzgâr, kusy ve do- ğu ydnterden hafif, ara sıra orö kuvvette esecek Denizterimıale rûzgâf Ege'de yıldız ve karayel, Akrienız'de tabie ve lodos, öteta denızlenmızde poyraz ve gûndoğusundan 3-5 kuvvetmde, saatte 10-21 denız mık htfla esecek. Van GöJü'nde hava az bulutlu ve açık geçe- cek. Mara Myon Ajn Man Antalya Aydın Bura ÇaıuUole A Oyartıakif A E t f m Erzunım Esk^elm isonbul tznw Kars Zooguktek A Ueran Samsun 39» 22° W> 12° 2<P 1° 29° 12» 42° 28° 40° 22° 30° 15° 30° 18° 36° 21° 30° 14° Z2° 4° 30° 11° 27° 17° 37° 23° 22° 5° 34» 14° 30° 25° 27° 17° 27° 15" 28° 1S° Aınstofdsni Amman Atra Bajdat Brtteet Ctn&m FrtfMufi Lefkoşa PvtBrsbufa Londra Madnd Uiano Moslrae Mûnh Osk) Pans Prag Riyad Ptofna Vıyana Zûltı y A A A Y Y Y A Y Y A Y B Y Y Y Y A Y Y Y 21° 39° 26° 40" 21° 24° 28° 36° 25° 18° 31° 26° 24° 24° 22° 21° 21° 44° 27° 24° 25° sonra yakıta zam yapılması ne- deniyle kira parasırun arttınl- ması istenemez. -Yakıt parası, aydınlatma ve temizlik ücreti, sigorta veya doğrudan doğruya taşınmazın kullanılmasından doğan mas- raf kalemlerinden olmayan ver- gi, kira tespitinde bir unsur olarak dikkate alınamaz. -Kira sözleşmesinin yapılma- sından sonra ev sahibi ile diğer ev sahipleri arasında yakıt ko- nusunda yapılan anlaşma, kira- ayı bağlamaz. -Kira sözleşmesini kan- kocanın birlikte imzalaması durumunda kira tespit davası- nm iki kiracı aleyhine açılması gerekir. -Apartman yöneticisi, ancak kat maliklerinin bu konuda özel vekâletnamesine sahip ise kira tespit davası açabilir. -Kiraa ancak ev sahibinin ki- ranın arttınlması önerisi üzeri- ne kira tespit davası açabiür." Maaş zanmıına vergi IBaştarafi 1. Sayfada nın da arttığına" dikkat çc- kiyorlar. Üçte ikisinden faz- lası eline biç geçmiyor olsa da yapılan ücret artışlan, çalı- şanlann kâğıt üzerindeki gelin- ni bir başka deyişle brüı ücreti- ni yükseltti. Birçok çalışanın yı^ık matrahlan 20 milyon lira- yı aştı. Bu nedenle ücretlerin önemli bölümünden ahnacak vergi oranı yüzde 25'ten yüzde 30'a çıktı. Çalışanlann ödeyeceği vergi oranının yükselmesi devletin topladığj gelir vergisi miktannı da yükseltiyor. Çünkü gelir ver- gısinin üçte ikisinden fazlasını ucretliler ödüyor. Diğer kesim- lerden vergi toplarken "güçlük çeken" devlet, ücretlilerden ver- gi toplamada hiç zorlanmıyor. 1991 yılında yüzde 70'lere yük- selen ücretlilerin gelir vergisi ıçindeki paylan uzmanlann he- saplamalanna göre bu yü yüzde 80'ıni aşacak. Bir başka deyişle tüm Türkiye'de toplanan gelir vergisinin 10'da 8'ini ucretliler tek başına ödeyecek. Memurlan kızdıran, işçilen eylemlere zorlayan, kısacası ye- tersiz bulunan ücret artışlan, çahşanlann ödeyeceği vergi miktanrun ve oranının da art- masına yol açtı. Gelir Vergisi Kanunu'na göre yülık matrahı 20 milyon liranın üzerinde olan bir vergi mükellefinden kesil- mesi gereken vergi miktan yüz- de 30. Son artışlarla bilikte bir- çok devlet memurunun ve özel sektör çalışanının net ücretleri 2 milyon lirayı aştı. Böylelikle yıl- lık brüt gelirleri de 24 milyon lirayı buldu. Gelir Vergisi Kanunu'na gö- re de 20 milyonu aşanlar yüzde 30 vergiye tabi kalacak. Yıllık brüt gelıri 20 milyonun altında kalanlardan ise yüzde 25 vergi alınıyor. Vergi uzmanlan, ücretliye "artış" olarak verilmesine rağ- men ücretlinin eline hiç geçme- yen, dolayısıyla kâğıt üzerinde kalan her 100 bin liralık zam- mın dağılımını ise şöyle yagı- yorlar: •Sigorta primi 14 bin lira, •Tasarrufu özendirme pri- mi 4 bin lira, •Gelir vergisi 24 bin 600 lira, •Damga vergisi 400 lira. Böylece yapılan 100 bin lira- lık artışın 43 bin lirası çakşanın cebine girmeden kesiliyor. Bu- na işverenin ödediği: •Sigorta primi 19 bin 500 li- ra ve •Tasarrufu özendirme pri- mi olarak 6 bin lira katıla- cak olursa her 100 bin liralık artıştan çalışanın cebine sadece 31 bin 500 lira giriyor. Öte yandan vergi uzmanlan, hacmi giderek artan vergi, prim ve devletin aldığı diğer bazı ke- sintilerin özel sektörde işçilerle işvereni karşı karşıya getirdiği- ne de dikkat çekiyorlar. tşçi cebine girecek net ücretin yeter- sizliği nedeniyle yakınırken iş- veren giderek büyüyen brüt işçi maüyeünin sıkıntısını yaşıyor. Bu ise yıldan yıla artan vergi kaçaklannı beraberinde getiri- yor. Sigortasız bordrosuz işçi çalışürma yaygınlaşıyor. Telefon numaralan 7 haneli olacak *Alo'da Avrupa standarb A-jç* B-bukıtkı G-9üneş» H-tart S-asi Y-ytftmurtu ANKARA (Cumhuriyet Bûro- su) -PTT. Türkiye çapında yeni numaralandırma sistemine ge- çiyor. Yeni numaralandırma sistemiyle hem Avrupa"daki ye- ni standartlarla uyum sağlana- cak hem de telefon hizmetlenn- de özelieştirmenin yolu açıla- cak. Aynca. yeni yerleşim yerlerinin otomatik santrallara bağlanmasında, "kod bulma sı- kışıklığı" giderilecek. PTT AR-GE dairesi tarafın- dan geçen yıl tamamlanan ça- lışmalar sonucu gerçekleşecek olan yeni sistemde, Türkiye'- deki tüm telefon numaralan; Ankara ve İsvanbul'da olduğu gibi yedi haneye çıkanhyor. Sı- fır rakamıyla başlayan, istihba- rat, yangın gibi telefon hizmet- lerinin numaralan yeni sistem- de " t"le başlayacak. Şehirlera- rası çıkışlar "9" yerine "0"la başlarken, uluslararası görüş- melerde "99" yerine "00" kulla- nılacak. Yedi hanelik abone rakamlanntn ilk üç hanesi böl- ge kodu, son dört hanesi abone kodu olacak. PTT yetkililerinden alınan bilgiye göre, yeni sistem, Ulus- lararası Telekomünikasyon Birliği'nın (ITU) oluşturduğu standartlara uygunluk sağlaya- cak. Böylece, telefon hatlan üzerinden ses, görüntü, metin ve bilgjsayar iletişimini sağlaya- bilen ISDN (Birleşik Hizmetler Sayısal Ağı) hizmetinin Tür- kiye'de de sunulması mümkün olacak. Kaynaklar, yeni numaralan- dırma sisteminin, otomatik te- lefon ağma bağlanacak yerle- şim birimlerine kod bulma zorluğunu ortadan kaldıracagı- ru söylüyorlar. PTT tarafından hazırlanan raporlara göre, yeni numaralandırma sistemi tele- fon "taşıyra" ve diğer hizmeüe- rin özelleşürilmesine imkan tanıyacak. Eğer, PTTnin özel- leştirilmesi gerçekleşirse, abo- neler. "l"le başlayan numara- lan çevirerek istedikleri "taşıyı- a " ^ finnayı secebilecekler. PTT yetkilileri, yeni numara- landırma sistemine iki üç yıl içinde, aşama aşama geçileceği- ni bildiriyorlar. İstanbul ve Ankara'da " 1 "le başlayan abo- ne numaralannın "2" ve "4"le değiştirilmesi de yeni plan uya- nnca yapıhnışü. PTT tarafın- dan yapılan çalışmalara göre, yeni numara sistemi ve eski sis- tem bir süre paralel olarak kul- lanılabilecek. PTT yetkilileri, geçen yıllarda Fransa'da eski sistemden yeni sisteme geçişin bir gecede tamamlanmış oldu- ğunu, bu süre içinde hiç telefon konuşması yapılamadığına dikkat çekiyorlar. PTT yetkili- leri, hiçbir dış destek olmadan, tamamen Türk uzmanlarca planın hazırlanmasının, Tür- kiye'nin oluştugu teknolojik düzeyi göstermesi bakımındarı önemli olduğunu ifade ediyor- lar.