Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
9 ARALIK1992 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
Ihale çelişkisi
• ANKARA (ANKA)-
MaliyeveGümrük Bakanı
SümerOral, AN AP İstanbul
Milletvekili Adnan
Kahveci'nin devlet ihaleleri
konusundakı soru
önergesine verdiği yanıtta
"ik biçimdeçelişkiyedüştü.
,-al. davetiye usulüyle
yapılan kamu ihalelerinde
önseçim kurahna "titizlikle"
uyduklannı belırtti. Ancak
bu yıl ıçınde gerçekleştirilen
24ihaledeönseçime
gıdilmediğini açıkladı.
KİT'lerde ücret
• ANKARA (AA) - Anayasa
Mahkemesinin KİTlerde
bır sayılı cetvelde yer alan ve
şube mjidüründen genel
müdüre kadar olan yöneticı
kcsinıin sözleşmeli olarak
çalıştınlmasına ilişkin
düzenlemeyı ihmal
ctmesinden sonra hükümetin
ağustos ayında yaptığı
düzenleme. KİTçalışanlan
arasında yeni bır sorun
yaraitı. KİT'lerde bir sayılı
cetvelde çalışanlar ocak
1993"ten itibaren 657 sayılı
Devlet Memurlan
Yasasında göstenlen
kadrolanna ait ücretleri
alacaklar.
Maliye'nin
enflasyonu
yüzde 61.5
• ANKARA (ANKA)-
MaliyeveGümrük
Bakanlığı. enflasyon oranı
olarak da nitelendirilen
yenıden değerleme oranını
1992 yılı için yüzdeöl .5
düzeyinde belirledi. Maliye
veGümrük BakanlığYnın
1992 yılına ilişkin yeniden
değerleme oranını acıklayan
•ebliğı Resmi Gazete'de
ayımlandı. Yeniden
değerleme oranı, bilanço
esasına göre defter tutan
Gelir ve Kurumlar Vergisi
mükelleflerinin bilançolanna
dahil amortismana tabi
iktisadi kıymetler ile bu
kıymetler üzennden
aynlarak bilançolann
pasifindc göstenlen
amortismanlan yeniden
deeerlemede kullanılıyor.
"KaraŞalıiıf'için
imza
• AN-
KARA
(AA)-
Türk
Sılahlı
Kuvvetleri'nin ihtiyacı olan
genel maksat
helıkopterlerinın tedariki için
ABDli Sikorsky firması ile
anlaşma imzalandı. Anlaşma
uyannca 45 adedı doğrudan
alım. SOadedi iseTürkiye'de
ortak üretım voluyla olmak
üzere toplam 95 adet "Black
Hawk-Kara Şahin" tıpi
helıkopter temınedilecek.
Savunma Sanayii
Musteşarhğı'nda yapılan
anlaşma imza törenine
katılan başbakan Süleyman
Demırel, burada yaptığı
konuşmada "en doğru
seçimın yapıldığını" belirtti.
Hamsi sanayii
canlandı
ITRABZON(AA)-
Oenızlenmızde avlanan
bahk miktannın büyük
bölümünü teşkil eden
hamside son y ıllarda
yaşanan azalma nedeniyle
üretime ara veren bahk unu
ve yağı fabrikalanndan
baalan bu sezon yaşanan bol
mıktarda avlanma ile birlikte
yeniden üretime geçtıler.
ICaradenız Bölgesi'nde yer
alan 25 cıvanndaki bahk unu
ve yağj fabnkası özellikle son
5 yılda yaşanan hamsi avı
azalması nedeniyle üretime
ara vermek zorunda
kalmışlardı. Fabrikalann bir
çoğu da tamamen
kapanmıştı.
Yeni otoyola
başlanmıyop
•I ANKARA(AA)- Rahat ve
güvenli ulaşımsağlaması
nedeniyle tercıh edilen ve her
geçen gün yolcusu artan
oto\ ollann uzunluğu 675
kilometreyi bulurken
önûmüzdeki yıl yeni bir
otoyola başlanmayacağı ve
inşaatı halen devam eden 286
kilometrelik otoyolun
tamamlanarak hizmete
açılacağı bıldirildi.
Ozonu koruyan
uzdolabı
• tZMİR (Cumhuriyet Ege
Bürosu) - Buzdolabı üreticisi
Frigidaıre Fırması'nın ozon
tabakasının incelmesine yol
açan "kloroflorokarbon"
maddesinin buzdolabı ve
derin dondurucularda
kulanımını azalttığı bildirildi.
Firma tarafından yapılan
açılclamada. izalasyonda
kullanılan maddenin yeni
mcKİellerde.eski modellere
göre y üzde 50 daha az
kulhnıidıetbelirtildi.
Türk sanayiinin beşiği 1980 sonrası ekonomide gerileme dönemini yaşıyor
Ege 'has evlat' olmakpeşinde
• ANAPiktidarlan
döneminde politik
nedenlerle teşviklerden
mahrum edilen Egeli
sanayici yatınm
heveslerinin alevlenmesi
için devlet desteği istiyor.
İZMİR (Cumhurivet Ege Bü-
rosu) - Bır dönem sanayıleş-
menin öncülüğünü yapan Ege
Bölgesi, yaünmlarda son 10
yılda geriledi. Devlet yatınm-
lannın azalması, özel teşebbü-
sün yeterli teşvik alamaması ve
yaUnm yapmada çekingen dav-
ranması bölge ekonomisıni ge-
riletti. İşadamlan ve sanayiciler
bu durumu aşmak için örgütler
arası güc birliğine giderken çc-
şitli girişimlerle yatınmlann
bölgeye kaymasını amaçlıyor-
lar.
Ege bölgesindekı illerin sa-
nayileşmeleriyle ilgili durumlan
ve sorunlan şöyle:
Denizli
Sanavi gelişmeşınde DPT ta-
rafından "model" olara göste-
nlen Denizli, kendısini 2000"lı
yıllara haarhyor. Türkıye gene-
linde sanayıye davalı kalkınma-
da 16. sırada bulunan Denizli'-
nin hedefı 2000 yılında ilk 10
ıçine girmek. Ege bölgesinde İz-
mir'den sonra ikinci büyük
merkez olan Denizli'de 1970
yılından sonra kurulan işçi şir-
ketlen bölge sanayisine canlıhk
getirdi.
Türkiye'nin en büyük 300 fır-
ması içınde Denizli'den 12 fir-
ma bulunuyor. Denizli Sanayi
Odası Mecİis Başkanı Ali Ya-
4O0OO-,
30000-
I Yatırım Trtan B Efle Dışırvlaıki D Ege Bölgesi
(Milyar TL)
20000-
1OOOO
1987 1988 1989 1990 1991 1992
* İlk 9 ay rakaımd.r
vuzcehre, tüm bu atılımlara
karşın ciddi sorunlarla karşı
karşıya bulunduklannı dile ge-
tirivor. Yavuzçehre, "Kredi fa-
izleri, altyapı, enflasyon ve dö-
viz artışlan bunlar arasında
başlıcalan. Aynca Denizli"nin
eneıji şebekesi artık yeterli gel-
miyor.Organize sanayi bölge-
sinde enerji kesintileri üretimde
büyük sorun. Biz devletten
yardım ıstemiyoruz. Sadece alt-
yapı hizmetlerinde katkı sağ-
lansın yeter. Organize sanayide
şu anda 57 fabrika çalışıyor. Bu
sayı 140*ı bulacak. Devlet bu iş-
letmelere kredi desteği sağlasın.
Devlet bugüne kadar üvey evlat
muamelesi yaptığı Denizli'ye
artık has evlat gözüyle bak-
malı" diyor.
Denizli Sanayici ve tşadam-
lan Derneği Başkanı Müjdat
Keçeci de geçen yıl Denizlide
toplam 643 milyar 822 milyon
liralık vergı tahakkuk etüğıni
vurguladı ve şöyle konuştu:
•'Türkiye'nin hiçbir yerinde 750
bın nüfuslu bir ildc-bu kadar
vergi hacmi olmamıştır. Bu yıl
vergi hacmi belki de 1 trilyonu
aşacaktır. Devletten ıstediğimiz
bu noktayı gözden kaçırmasın"
Manisa
Ege Bölçesi sanayisinde Ma-
nısa. ağırhğını özellikle son yıl-
larda hibsettinmeye başladı.
1970'li yıllarda devreye giren
Manisa Organize Sanayi Böl-
gesi ile 30 fabrikanın çalışmaya
Ege'nin merkezi, bölge ekonomisindeki dinamizmini yitirdi
Izmirli sanayici de hevessiz
MERtHAK
Ege Bölgesi'-
nin ticaret mer-
kezi olan tzmir
sıkınulı yıllar
yaşıyor. Yatınm
teşviğinde istedi-
ğı payı almayan
Izmir ekonomisi
özel gırişimcıle-
rin çabalanyla
ayakta duruyor.
EBSO'nun
araştırmasına
göre 1992 yıLnın
ilk 9 ayında üretimdeki artış bır önceki yıla
oranla yûzde 42 dolayında gerçekleşti. Ayn-
ca fırmalann yaklaşık yüzde 70'inın yatınm
yapmayı düşünmediğı ortaya çıkanldı. Fir-
malann istıhdamında da büyük bir durgun-
luk yaşandığı belirlcndı.
EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Murat
Demirer, Ege Bölgesi'nin ve Jzmır'ın ekono-
mideki dinamizmini kaybettiğini söyledi. De-
Ekrem Demirtaş OğuzTatiş
mircr, "Bir duraklama yaşanıyor. Istihdam-
daki düşüşle yaunmdaki düşüş orantıh"
dedi.
Kamu harcamalanyla, yatınm teşviklerin-
den Ege Bölgesı'nin yeterince pay ala-
madığını da vurgulayan tzmir Ticaret Odası
Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş,
şöyle konuştu: "Türkiye'nin 1992 yılı iti-
banyla 75 trilyon lira tutan toplam yatınm-
lan içinde Ege
Bölgesi'nin payı
4.9 trilyon fi-
radır. Izmir'in
payı ise 3.6 tril-
yondur. Yanı
toplam yatınm-
lardan Ege
Bölgesi yuzde
6.5. tzmir ise
yüzde 4.8 oranı-
nda pay almak-
tadır. Bu du-
rum tanm. sa-
nayi ve ticaret
sektöründüki
buyüme hızlan-
ve yatınm eğilimlerini.yavaşlatmaktadır."
Ege Sanayicıleri ve işadamlan Derneği
(ESIAD) Yönetim Kurulu Başkanı Oğuz
Tatıs. bölge ekonomisinin önemli ölçüde
"kan kaybı" yaşadığını belırterek "80'li yıl-
larda bölgemiz için verilen yatınm teşvikleri
dığer bölgelere kıyasla azalmış. bu durum
bölge sanayicısi ve işadamında yatınm isteği-
nin gelişmesini engellemiştir" dedi.
Murat Demirer
nı
Fransa, Türkiye'yi 'stratejik ülke'
olarak kabul etme hazırlığında
Parisbalıaıı• 2000 yılı için dış ticaret staretijisini saptayacak
olan Fransa, Türkiye ile birlikte 14 ülkeye 'stratejik
ülke' statüsü tanıyarak, karşılıklı ticareti
geliştirecekçalışmalara başlayacak. Yunanistan ise,
'stratejik ülke' olarak kabul edilmedi.
ANKARA (Cumhuriyet Bü-
rosu) - Fransız hükümetinin
2000'li yıllara doğru dış ticaret
stratejisini oluşturmak üzere
yaptığı çalışmalarda Türkiye,
"stratejik ülke" olarak belirlen-
di. "2000 Yıh İçin Dış Ticaret
Projesi" adlı raporun önûmüz-
deki günlerde. Ekonomi ve
Maliye. Bakanhğı'nca kabul
edilmesi durumunda, Türkiye
ve diğer 14 stratejik ülkeye yö-
nelik yeni çalışmalann başlaya-
cagı belirtiliyor. Yunanistan,
Fransa'nın belirlediği stratejik
ülkelerin dışında kaldı.
Fransa Büyükelçiliği Eko-
nomi ve Ticaret Müsteşan Je-
an-Claude Lalou, Cumhuri-
yet'e yapöğı açıklamada, Tür-
kiye'nin çevresinde 2000'li yı-
llarda oluşacak çok geniş bir
pazar için "giriş kapısı" (gate-
way) olacağının öngörülmesi
nedeniyle. stratejik ülke seçildi-
ğini söyledi.
Lalou, Türkıyenin şu anda
Balkanlar. Kafkaslar. Karade-
niz, Orta Asya ve Ortadoğu
bölgesindeki etkınliğinin ticari
ve sanayi etkinliğe dönüşmekte
olduğunun saptandığını belir-
terek, "2000 Yılı İçin Dış Tica-
ret Projesi" raporunun bu hafta
Paris'te toplanacak olan Fran-
sa Dış Ticaret Müsteşarları
Konferansı'nda ele alınacağını
bildircn Lalou, raporun daha
sonra Maliye ve Ekonomi Ba-
kanhğı'na onay için sunula-
cağını kaydetti.
Lalou, raporun amacının dış
rekabet alanında başanlı ol-
mak için dış ticaret örgütlenme-
sinde modernleşme Sciğlamak
olduğunu bildirdi. Fransa'nın
stratejik ülkelerdeki dış ticaret
örgütlenmesindede yeni düzen-
lemelere giderek. söz konusu
ülkeleri ve firmalannı daha iyi
tanımak ve daha iyi ilişkiler
kurmak için yeni çalışmalann
başlatılacağını ifade etti. Lalou.
stratejik ülkelerin aynı zaman-
da "temel ortaklar" olarak da
seçıldiğını söyledi. Lalou, göre-
viyle ilgili olarak bütün Tür-
kiye'yi dolaşmakta olduğunu
bildirerek, Türkiye'nin en
önemli kozunun yeni yetişen
genç kuşak işadamlan ve uz-
manlannın kalite yüksekliği ol-
duğunu vurguladı.
TOBB'den İkinci
Ekonomi Zirvesi
İZMİR
(Cumhuriyet
Ege Bürosu) -
V~ ^ ^ T~& Türkiye Oda-
Ç^^/fî lar ve Borsalar
^ d v^ Birliği'nce
(TOBB) dü-
zenlenen "İkinci Ekonomi Zirve-
si" 16 aralık çarşamba günü
tzmir'de yapılacak.
İzmir Büyük Efes Oteli'nde
gerçekleştirilecek zirveye. Başba-
kan Süleyman Demirel, Devlet
Bakanlan Tansu Çiller, Cavit
Çağlar, Mehmet Batallı, Ekrem
Ceyhun. Maliye ve Gümrük Ba-
kanı Sümer Oral, Enerjı ve Tabıi
Kaynaklar Bakanı Ersın Faral-
yalı. Sanayi ve Ticaret Bakanı
Tahir Köse ile üst düzey bürok-
ratlarkatılacak.
1992 yılının genel bir değerlen-
dinnesinin yapılacağı ve 1993 yılı
beklentilerinin ele alınacağı top-
lantıda, öncelıkli sorunlar da
tartışılacak Açış konuşmasını
TOBB Başkanı Yalım Erez'in
\apacağı toplantıya diğer kuru-
İuş temsılcilen de İcatılacak.
tartışmasız!... TYT BANK'ın faiz oranları
şimdi daha yüksek. Hemen
TYT BANK'a gelin... Size
en yüksek kazancı sağlayacak
faiz alternatiflerini görüşün.
• Vadesiz
• 1 ay vadeli
• 3 ay vadeli
• 6 ay vadeli
• 1 yıl vadeli
50 mityona
kadar
%10
%60
%72.5
%74.5
%77
3'er aylık ek gelirleriniz:
6 ay vadeli
1 yıl vadeli
%69
%70
50 milyon ve
üstü
%10
%62
%74.5
%76.5
%79
%71
%72
TÜRKİYE TURİZM YAT1RIM V« DIŞ TfCARfT BANKASI A.Ş.
TTT tANK HaıMy»: Cumhurıyet Cod 301 Hortnye/ISTANBU.
TEL 234 51 60 (10 hat) 231 50 27
TYT tAHK Mufvovnanlv*: Nu<uosmanıye Cod 94 CağoıoOluılSTAMBUL
'EL 512 86 44 46
TYT (ANK Kapattçorfi: Sandal Bedes'enı Sk 14 KaDOhçarş.'SIANBUL
TEL 511 29 91
TYT MMK Ankara: Cınnah Caö Gûteme Sk Nazrn Bey Iş Meıkezı 1/2
Kavaklıdere/ANKARA TEL 127 28 70-72
TYT IANK Antalya: Cumhunyet Cad 70/A ANTALYA
TEL 18 75 38 [4 fıat)
TYT IAMK faantr Cumhunyet Bulvotı 8 7/A AlsancakyiZMlR
TEL 13 53 54
EKONOMIYE BAKIS
TANER BERKSOY
başlaması kentin sanayisini
canlandırdı. I980 yılından iti-
baren özellikle özel girişimci
Manisa'da atağa kalktı. Hükü-
met yatınmlannın hemen he-
men durduğu bu dönemde
Raks. Vestel, Polinas, Serel,
Nacanco, May Tekstıl ve
Goldstar kentin dünyaya açı-
lan fırmalan oldu.
Uşak
Ege bölgesinin deri. tekstil ve
seramikte öncü ili olan Uşak
sanayısı organize sanayi bölge-
sinin devreye girmesiyle can-
landı.Halı. seramik. tekstil sek-
törlerinde önemli üretim ra-
kamlanna ulaşıldı. Deri sektö-
rii de Türkiye'nin en önemli
merkezi olma yolunda. 25 fab-
rika ve 250 işyerinde yılda 20
milyon taneelbiselik sığderi, 35
atölyede de günde 400 adet deri
gıysi üretimi yapılıyor.
Uşak Sanayi ve Ticaret
Odası Başkanı Erhan Akçay.
"Özellikle organize sanayi böl-
gemizin devreye girmesı bek-
lenmektedır. Yapımı planlama
aşamasında olan den organize
sanayi bölgesinin devreye gir-
mesiyle bölge ekonomisi daha
da güçlenecektir" dedi.
Muğla
"Bacasız sanayi"de son yıllar-
da büyük atılım yapan Muğla.
sanayileşmede bölgenın en geri ili
durumunda. Muğla'da ozel gıri-
şim zor günler >aşarken. şırketle-
rin birçoğu da ıflas eşığınde.
Köyceğiz'de yıllar önce kurulan 2
işçi şırketi bu yıl iflas ederken,
halk ortaklı Kireç Sanayı AŞ zor
günler yaşıvor.
Muğla Ticaret Odası Başkanı
Saim Gürsoy, kentte sanayinin
yok denecek durumda olduğunu
belirterek "Muğla'da var olan
birkaç sanayi kuruluşu ya devle-
tin \a da özel idarenın elıne geç-
miş durumda. Muğla'da bir sa-
nayıleşmenın yaratılmasını
mümkün görmüyoruz. Ancak
turizm konusunda ılımiz şanslı.
Bu yönde de çalışmalar yapıyo-
ruz" dedi.
Balıkesir
Sanayide atılım yapmaya çalı-
şan Balıkesir, organize sanayi
bölgesıni bekliyor. Bahkesir'de
bugüne kadar sana>i konusunda
önemli bir atılım olmamasına
karşın sanayıcılerin kendi ça-
balanyla önemli gelişmeler kay-
dettiğini belırten Balıkesir Sanayi
Odası Başkanı Yücel Aytaç.
"Bölgemizdekı sana>i hareketi
son yıllarda büyük aşamalara
ulaştı" dedi. Aytaç "Organize sa-
nayi bölgesi Bahkesir'in güçlü sa-
nayi kuruluşlanvla birlikte
Bahkesır'e en büyuk katkıyı ge-
ürecektir. Bahkesir'in büyümesi
için orgarüze sanayi sitesınin en
kısa zamanda gerçekleşti rilmesi-
nı istiyoruz" şeklınde konuştu
Liberalleşme ve
Para İkamesi
1980li yıllarda ekonomide sürdürülen liberalleşme
politikası en somut uygulamasını mali piyasalarda ve
döviz işlemlerinde yaşadı.
Mali piyasalar bir yandan genişlerken bir yandan da
tasarrufları taşıyan bırçok yeni araç girdi sisteme.
Döviz işlemlerindeki serbestleşme ise daha kapsamlı
oldu. Önceki dönemlerde sıkı kambiyo kontrolleri ve ya-
sal yaptırımlarla donatılmış olan sistem, kısa sürede her
türlü döviz işleminin serbestçe yapılabileceği, denetim-
den arındırılmış bir kimlik kazandı.
Bunları biz icat etmedik Dünyada bu yönde bir eğilim
vardı. Dışa açılma ve finansman alanında, deregülas-
yon dediğimiz, kısıtlardan arınma genel kabul gören bir
polıtika haline geldi. Biz de ayak uydurduk.
Mali piyasalarda ve döviz işlemlerinde serbestleşme
mutlaka sakıncah bir gelişim olmayabilir. Tersine, uy-
gun ortamlarda yapılırsa tasarrufçunun ezilmesini ve fi-
yatdışı rantlann oluşumunu engelleyerektoplumsal re-
faha katkı da yapabilir bu uygulamalar.
Ama uygun ortamın varlığı gerekir bunun için. örne-
ğin, enflasyonun kronik bir hastalığa dönuştuğü, kamu
finansman açığının dev boyutlara ulaştığı ve tüm bunla-
ra ilişkin beklentilerin tırmandığı ortamlar serbestleşme
için uygun değil. istikrar ve denge sağlanmadan girişı-
len geniş çaplı serbestleşme, beklenen yararları ger-
çekleştirmek bir yana, ciddi sakıncalar da doğuruyor.
Bu da bizim keyfi bır saptamamız değil. Son dönemin
dünya deneyiminde çıkıyor bu sonuç.
İstikrarsız ortamda liberalleşme, üretken girişimler-
den çok, spekülasyon eğilimlerini besliyor. Yaygın spe-
külasyonun bireysel sonuçları var. Kazanan da oluyor,
kaybeden de
istikrarsız ortamda liberalleşmenin makroekonomik
sonuçları da var. Bunlar belki daha da önemli. örneğin,
mali araçların getiriferinin hızla tırmanması ve spekü-
lasyonun cazıp kazançlar vaat etmesi, tasarruflann sa-
bit sermaye yatırımlanna yönelmesini caydırıyor. Bu-
nun ekonominin uzun dönemli gelişmesi üzerinde ya-
rattığı ciddi bir fren etkisi var.
Döviz işlemlerinde serbestleşmenin olanak verdiği
para ikamesi de bir başka makro sonuç. istikrarızlık ulu-
sal paranın hızla değer yitirmesine neden oluyor. Döviz
piyasalarının serbest olması sonucu döviz kurları buna
ayak uyduruyor. Döviz edinebilmek de serbest olunca,
ulusal paradan kaçma, dövizi ulusal para yerine ikame
etme kazançlı, en azından enflasyona karşı güvenli bir
olanak haline geliyor.
Para ikamesi son dönemde bizde de yaygınlaşan bir
eğilim. insanlar, bırakın tasarruflarını, düzenli gelirlerini
bile döviz olarak tutmaya başladılar.
Ulusal para yerine ikame edince, dövizi cebinizde
taşıyabiliyorsunuz. Dövizi banka hesabında tutma ola-
nağı da veriliyorsa, cebinizdeki paranın değer kazan-
masının yanı sıra faiz de almanız mümkün. Bizde döviz
tevdiat hesabı dediğimiz banka hesabı bu türden. Dövizi
banka hesabında tutma olanağı veriyor. Kısacası, para
t ikamesi için her türlü olanak hazırlanmış durumda. Bu
iş nasıl oluyor diye şaşmaya gerek yok. Istikrarsızlık
sürdükçe para ıkamesinin boyutları da büyüyor.
işte bazı kanıtlar. Toplam mali araçlar arasında döviz
tevdiat hesaplarmın payı 1987de 6.5 trilyon lıra değerin-
de olan döviz mevduatı, 1992de 100trilyon lirasınırına
dayanmış. Dövize endeksli gelir ortaklığı senetleri 1987
yılında 150 milyaF lira karşılığı döviz kadarmış. Bu tırtar
1992de5.5trilyon lirayafırlamış.
Bunlar insanların alenen banka hesabında ya da se-
netlerde tuttukları döviz. En az bu boyutta dövizi de cep-
lerinde taşıdıkları tahmin ediliyor.
istikrarsız ortamda liberalleşmenin insanları alabildi-
ğine para ikamesine ittiği anlaşılıyor.
Döviz tevdiat hesaplarmın bankacılık kesiminde ya-
rattığı sıkıntılar kuşkusuz önemli. Bu tür mevduatı kredi-
ye dönüştürmekte de sıkıntılar var. Para ve kur politika-
larının sürdürülmesinde yarattığı sakıncalar da cabası.
Tüm bunlar bir yana, toplam tasarruflarının neredey-
se yarısını bir başka ulkenin parasında muhafaza etme-
ye çabalayan bir toplum olmuşuz.
Ulusal paraya sahip çıkmak, yüzyılların en önemli
egemenlik hakkı. Kimse bu haktan alenen vazgeçmiyor.
Biz de vazgeçmemiş görüntüsündeyiz. Ama istikrarsız
ortamda liberalleşme, örtük olarak bu haktan vazgeç-
meye sürüklemiş gibi bizi. Ne dersiniz?
ANAP'tan Isparta için soru önergesi
Baba
9
nınıııeıııleketiııe
milyarlarakıyor
• AN AP'ın soru önergesini cevaplayan Devlet
Bakanı Tansu Çiller, Başbakan Demirel'in
memleketi Isparta'ya bu yıl bütçe fonlanndan 282
milyar liralık yatınm harcaması yapıldığını, 93 için
237 milyar lık yatınm öngörüldüğünü söyledi.
ANKARA
(ANKA)- Baş-
bakan Süle\-
man DemireP-
in memleketi
Isparta, devlet
kuruluşlannın
yatmmlan için
"gözde il" ha-
line geldi.
ANAP Gi-
resun Millet-
vekili Rasim
2!aimoğlu'nun
Isparta ya yapılan yatınmlarla ilgili yaah soru önergesini ekono-
miden Sorumlu Devlet Bakanı Tansu Çıller yanıtladı. Çiller'in
verdiği \azılı yanıta göre Isparta'ya 1992 yılı içinde tanm sektö-
riinde 85 milyar liralık, ulaştırma alanında da 123 milyar 180mil-
yon liralık olmak üzere toplam 208 milyar 180 milyon liralık
yatınm yapıldı. Isparta'ya bu yıl eğitim seİctöründe 48 milyar 769
milyon, sağlık sektöründe 3 milyar lira, şehirteşme ve kanalizas-
yon için de 21 milyar 940 milyon lira olmak üzere "sosyal sektör"-
İerde toplam 79 milyar 509 milyon liralık yatınm yapıldı. Bu yıl
yapılan yatınmlann toplamı böylece 282 milyar 689 milyon lira
olarak gerçekleşti.
Tansu Çiller'in açıklamasına göre 1993 yıh yatınm programı-
nda Isparta için tanm sektöründe 49 milyar, ulaştırma sektörün-
de 90 milyar 700 milyon lira olmak üzere toplam 139 milyar 700
milyon liralık yatınm öngörüldü. 1993 yılında Isparta'ya eğitim
sektöründe 44 milyar 600 milyon lira, sağlık sektöründe 11 milyar
980 mil} on lira, diğer sektörlerde ise 41 milyar 400 milyon lira ol-
mak üzere 97 milyar 980 milyon liralık yatınm öngörüldü. Ispar-
ta'ya yapılacak yatınmlann tutan ise önûmüzdeki yıl toplam 237
milyar 680 milyon lira olacak.
Tansu Çiller. Isparta Havaalanı İnşaatı Projesi'nin Bakanlar
Kurulu karan ılc Ulaştırma Bakanlığı DLH İnşaatı Genel Mü-
dürlüğü yatınm programından bır KIT olan DHMİ Genel Mü-
dürlüğü yatınm programına alındığını Baladız-Isparta-Antalya
yolu yapımının da önûmüzdeki yıl tek proje olarak yürütüleceği-
ni bildirdi.