Katalog

9 ARALIK1992 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA HABERLER KEI'de ortak bildiri için çalışılacak • Ankara (Cumhuriyet Bürosu)- Antalya'da yann bir araya gelecek olan KEİ •şişleri bakanlan .oplantısında Türkiye'nin. özellikle Balkanlar ve diğer uluslararası sorunlarla ilgili olarak bir ortak bildiri metni yayımlanması için çahşacağı bildiriliyor. Dışişleri çevreleri. 11 Karadeniz ve Balkan ülkesinin dışişleri bakanlannın bir araya geleceği bir toplantıda bir bildiri yayımlanmasının beklenTnesi gerektiğini bildirerek. ancak bildirinin içeriğinin ne olacagının önemli olduğuna dikkat çekiyorlar. Dışişleri kaynaklan, kuruluşu itibanyla Türkiye'nin öncülük yaptığı KEİ'nin uluslararası bir forum oluşturduğunu, ancak. KEÎ'nin geleceği açısından "atlaşmalann fazla" olduğu konularu dokunulmamasının beklendiğini dıle getiriyorlar. Ermenistan'a elektrikyok • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü, Türkiye'nin Ermenistan'a elektrik verme karannın banş yönünde bir adım aulmasına bağlı olduğunu, Ermenislan'ın son günlerde Azerbaycan'a yönelik saldınlarının artması nedeniyle elektrik verilmesinin beklenmemesi gerektiğini söyledi. İnönü, Azerbaycan dönüşü Esenboğa Havaalaru'nda yaptığı açıklamada, ayareti ırasında Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfeyz Elçibey ve diğer yetkililerle yaptığı görüşmelerin çok yararlı olduğunu söyledi. Karabağ'ın Azerbaycan toprağı olduğunu ve öyle kalacağmı, Türkiye'nin sorunun banşcıl yollarla çözülmesi için çaba gösterdiğini söyleyen İnönü, Türkiye'nin bu ortamda Ermenistan'a elektrik veremeyeceğini bildirdi. Dev-Sol operasyonu • İstanbul Haber Servisi - İstanbul'da geçen hafta yakalanan 4 Devrimci-Sol militanmın ele geçirilmesinden sonra genişletilen operasyonlarla çeşitli terör olaylanna kanştıklan iddia edilen 30 kişidahayakalandı. İstanbul Emniyet Müdürlüğü'nden yapüan açıklamaya göre, 26 kasım tarihinde, Devrimci-Sol örgütüne yönelik olarak başlatüan operasyonlarda, çoğunluğu örgütsel buluşmalarda ve feodal ilişki olarak nitelendirerek kaldıklan sempatizan ailelerin yanında olmak üzere. aralannda örgütün milis örgütlenmeşinin askeri üst sorumlusu, İstanbul genel sorumlusu ve birlik omutanlan ile üst düzey bir kuryenin de bulunduğu 34 kışi yakalanarak gözaltına alındı. Çetin Emeç anısına kitap • İstanbul Haber Senisi- Uğradığı silahlı saldın sonucu l990yılında öldürülen gazeteci-yazar Çetin Emeç'in arusmı yaşatmak amaoyla Sadun Tanju'nun yazdığı "Çetin Emeç: Bir Basın Şehidinin Anatomisi" adlı kitap dün Galatasaray Lisesi, Tevfık FikretKonferans Salonu'nda düzenlenen toplanOda basına tanıtıldı. Galatasaray Eğjtim yakfı Başkanı Inan Kıraç, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Yüksel Çakmur, kitabın yazan SadunTanju ile Galatasaray Lisesi Müdürü Prof. Yıldızhan Yayla'run birer konuşma yapoğı toplantıya Çetin Emeç'in eşi Bilge Emeç, Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Necmi Tanyolaç, Basın Konseyi Başkanı Oktay Ekşi, gazetemiz üntiyaz sahibi Berin Nadi ile çok sayıda yönetici, yazar ve basın mensubukatıldı. atama • ANKARA (UBA> Milü Eğitim Bakanlığı tarafından daha önce diğer bıranşlarda yapılan atamalar gjbi sıruf öğreünenüği branşına yapılan atamalar tamamlandı. Bakanlık bünyesindealınan önlemlerle anıf öğretmenleri atamalan da yapıldı. Sıruföğretmeni atamalan yanndan itibaren öğretmenlere bildirilecek. 30 eski milletvekili, CHP'nin bir hizbin hayata geçirilmesinde araç olduğunu iddia ediyor CHP'desorunerkenbaşladıANKARA (Cumhuri)et Bürosu) - CHP'li eski 30 kadar milletvekili ve yöneıici, gectiğimiz hafta sonunda bir araya gelerek, "CHP'nin bir hizbin hayata geçirilmesi • için bir araç gibi kullanıldığı" görüşüne \ardilar. CHP'li eski milletvekilleri. önümüzdeki günlerde bir bildiri yayımlayarak, CHP'nin yönetim anlayışını eleştirecekler. Anadolu Kulübü'nde geçtiğimiz hafta sonunda bir akşam yemeği yiyen 30'a yakın CHP'li eski milletvekili ve yönetici, soldaki son gelişmeleri gözden geçirdiler. CHP'nin son kongresinde genel başkanlığa aday olan Erol Tuncer'in de • Anadolu Kulübü'nde geçen hafta bir araya gelen 30 eski CHP milletvekili partideki gelişmeleri değerlendirdi. Toplantıda söz alan CHP'liler, soldaki bölünmüşlükten yakınarak, yeni CHP'nin bu bölünmüşlüğün gjderilmesi yönünde çaba harcamaması üzerinde durdular. katıldığı yemekte, şu isimlerin yer aldığı öğrenildi: "Memduh Ekşi, Metin Tüzün, Orhan Akbulut. Mehmet Gümüşçü, Coşkun Karagözoğlu. Hasan Yıldınm, Şevket Köksal, Abdülgani Demirkol, Abdullah Emre İlen. Yücel Akına. Kamuran Ekmenoğlu. Hüseyin Baytürk. Nurettin Sandıkçıoğlu, İlhami Çetin, Metin Somuncuoğlu. Neccar Türkcan, Yaşar Kemal Yüksekli, Orhan Okay. Şevket Köksal. Kemal Ataman, Halis Soylu.. Nedim Korkmaz, GülerGürpınar. Ömer İhsan Paköz, Abdi Özkök, Hasan Çetinkaya, Rıza Polat, Ali Kırca." Toplantıda söz alan CHP'liler, soldaki bölünmüşlükten yakınarak, yeni CHP'nin bu bölünmüşlüğün giderilmesi yönünde çaba harcamaması üzerinde durdular. Kimi üyeler, CHP'nin SHP ile birleşmesini önerirken. kimi üyeler de, sosyal demokrat ve demokratik solculann birlikteliğinin sağlanması için CHP ve diğer partilerin yönetimleri üzerinde baskı unsuru olunması gerektiğini dıle getirdiler. Üyeler, şu andaki CHP yönetimin, partiyi bir hizbin hayata geçirilmesi için araç gibi kullandığını da vurguladılar. Toplantı sonunda. ortaya çıkan görüşlerin bir bildiri ile kamuoyuna açıklanması da kararlaştınldı. Hazırlanacak bildirinin. önümüzdeki günlerde basına açıklanması bekleniyor. DYP Genel Başkanı ve Başbakan Demirel yeniden açtlması için düzenlenen yemekli toplantıda eski arkadaşlarını bölünme konusunda uyardı. AP'yi yeniden diriltme yemeğinde eski milletvekilleri Demirel'in önünde küfürleşti BölünmedalgasıDYP'yedemi çarpacak?ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Adalet Partisi'nin (AP), 19 aralık cumartesi günü yapı- lacak büyük kongrenin ardın- dan siyasi yaşamına devam edip etmeyeceği tartışması sü- rüyor. AP'li eski milletvekili ve delegelerin katıldığı yemekte. Başbakan Süleyman Demirel'- in önünde, küfürleşmeye varan tartışmalar meydana geldi. AP'nin siyasi yaşamına devam etmesini isteyen bir grup eski milletvekili. Demirelle tokalaş- madı. Bazı partililer. yeniden açılacak AP'nin kapatılmasının 12 Eylül askeri yönetiminin ka- rannın devamı niteliğinde ola- cağını savunurlarken, Demırel, karann kongrede verileceğini belirterek, "'Bazı gerçekler var. Bu gerçekleri unutamayız. Bu- gün. 178 milletvekili ve 2 mil- yon üyesi ile DYP var ve DYP bugün hükümette" dedi. Kapatılan siyasi partilerin tekrar açılmasına olanak sağla- yan yasa çerçevesinde. 19 aralık cumartesi günü yapılacak 10. büyük kongresiyle siyasi ya&a- ma yeniden adım atacak olan AP'de, partinin geleceği konu- sundaki görüş aynlıklan sürü- yor. Başbakan Demirel'in de katıldığı AP'li eski milletvekil- leri ve delegelerin Anadolu Kulübü'nde önceki akşam verdi- ğj yemek, sırasında söz alan 15. dönem milletvekillerinden Gül- tekin Kızıhşık'ın, 12 Eylül dö- neminde başka siyasi oluşum- lar içinde yer almalan nedeniyle bazı AP'lileri eleştirmesi. bir grup partilinin sert tepkisine nedenoldu. Eski Muğla Millet- vekili Ahmet Buldanlı, Ankara Milletvekili Kâzım Coşkun, Yozgat Milletvekili Neşet Tan- ndağ. Ankara Senatörü İsmail Yetiş ve eski parlamanterlerden Atilla Çiloğlu'nun da bulundu- ğu masadan, Kızıhşık'a "Otur yerine yağcı herif. Polis köpek. O çocuğu" gibi ağırhakaret- ler içeren laflar atıldı. 'APdestanı' Demirel, yemeğin sonunda yaptığı konuşmada, AP'nin bir "'destan" olduğunu vurgulaya- rak. "Bizim dışımızdaki siyasi partilerdeki bölünmeler. gayet tabii ki bizden de beklenmekte- dir. Türkiye'nin bugün istikrar- sızlığa tahammülü yoktur" dedi. AFnin 21 Eylül 1980'de yapılamayan büyük kongresini 19 aralık cumartesi günü yapa- cağını, aradan geçen 12 yıllık süre içinde bazı dargınlıklann yaşanmasının doğal olduğunu, 12 Eylül 1980 sonrasında AP'ye hiçbir suç yöneltilemediğjni an- latan Demirel, "Bu toplantı bir hesaplaşma toplantısı değüdir" dedi. Devlet, asker vedemokra- sı düşmanhğı vapmadıklannı vurgulayan Demirel, "Burada birbirimizi ıncitmeye gerek yok. Çok zor günlerden geldik. Bu akşam bu kırgınlıklan tasfi- ye edelim" dedi. Türkiye'de "kantann topu- nun. temsil etükleri siyasi harc- kctte olduğunu" vurgulayan ve "Biz halkız, halkın ta kendisi- yiz. Şimdi ne olacakür meselesi- ne gelince. O kongrenin işidir" diyen Demirel'e bazı partililer. "ÂP devam edecektir" diye laf attılar. Demirel, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Kongrenin karannı siz ver- meyin. O zaman demokrat ol- madığmuzı koyanz oıta yere. Kongrenin karannı kongre ve- rir. Hepiruz gelin. beraberce dü- şünelim. taşınalım. hangı yolu seçeceğimize karar verelım. Çe- şitli düşünceler olabilecektir. AP. yeniden. Türkiye'nin ufuk- lannda hangi istikametin ken- disi karar versin. Bazı gerçekler de var, o gerçekleri unutama- yız. Bugün 178 milletvekili ve 2 milyon üyesiyle DYP var. Bu- nu kimse aklından çıkarmasın. Bu bir vakıave DYP bugün hü- bölunmeyen bır tek DYP'nin sonunda.kümette." Yemeğin AP'lieskiparlamenterler Kâzım Coşkun. Atilla Çiloğlu. İsmail Yetiş, Ahmet Buldanlı ve Neşet Tanndağ. partilileri tek tek öperek uğurlayan Demirel'le tokalaşmadılar. Demirel dün yapılan DYP'- nin basına kapalı bölümünde. kaldığını belirterek AP konu- sunda karar verilirken 'DYPde bölündü' dedirtmemek gerekti- ğini vurguladı. Demirel, 19 Aralık'a değin süre bulunduğu- nu. gelişmelerin hep birlikte iz- lenmesini ve ondan sonra ne yapılması gerekiyorsa birlikte karar verilmesini önerdi. CUMHURtYET KİTAP KULÜBÜNDEN 1 ARMAĞANLI KİTAP KAMPANYASI. ÜYE OLAN VE OLMAYAN HERKESE, TÜM OKURLARA... 7-31 ARALIK 1992 3 /b35'e varan indirimler... 150.000.- T.L.'ya kadar armağan kitap CumhuriyetKitap KulübüTaksimMağazamızda(Istiklal Cad. Zambak Sokak 4/1 Fransız Konsolosluğu yanı) dilediğiniz kitabı seçin, armağan paketinizi ve sürpriz hediyenizi alın. Sipariş Tutarı 250.000-500.000 arası 500.001-1.000.000 arası 1.000.000'un üstü İNDİRİM Elden %25 %30 %35 eP T T % 20 % 25 % 30 ÜyeOI- mayan %1O %1O • %10 Armağan Paketi Tutan G 50.000.-T.L. G 100.000.- T.L. D 150.000 TL'Iİk Kitap veya DBeyoglu 1930 Albümü (I ütfsi tTTimnğiniri ifsreüeyinK) Önemli Not: KampanyayaPTT ile katümak isfeyenleriçin mevcut kitaplar listesi Cumhuriyet Kitap Eki'nde yer almaktadır. Sipariş tutannı Posta Çekd No.: 666322 (Çağ Pazarlama A.Ş.) ye yatırdığınızailişkin fotokopiyi ulaşunn. Kitaplannızvehediyepaketinizadresinizegönderilecektir. Cumhuriyet Kitap Kulübü, Çağ Pazarlama A.Ş. Istiklal Cad. Zambak Sokak No.: 4/1 Taksim- İSTANBUL Tel.:252 38 81-82 POIJTIKA GUMAJGU HtKMET ÇETtNKAYA DİSK, Kürt Soranuna . Nasıl Bakıyor... DİSK Araştırma Enstitüsü'nün bülteni DİSK-AR'ın ara- lık ayı sayısında 10 soruda Doğu Anadolu gerçeği ve Kürt sorununa değiniliyor... Biz, ilginç bulduğumuz soru veyanıtların kimi bölüm- • lerini bugün okurlarımıza aktarmaya çalışacağız. - "Kürt sorunu "nun ekonomik ve sosyal boyutlarını nasıl tanımlayabiliriz? - Bugünkü Türkiye Cumhuriyeti sınırlan içinde yaşa- yan Kürtler, yüzyıllardır bu topraklarda yaşayan çeşitli halklann en önemlilerinden biridir. Türkler ve diğer halklarla birlikte Anadolu 'yu işgal etmek isteyen emper- yalistlere karşı birlikte savaşmış, cumhuriyeti Türklerle birlikte kurmuşlardır. Ancak, Kürtler, resmi düzeyde, ayrı bir halk olarak kabul edilmemiş, kimlikleri reddedil- miş, kendi dillerini, kültürlerini geliştirme olanaklan ta- nınmamıştır. Kürtler, 'Türk kimliği' altında ise, diğer Türklerden pek farklı muamele görmemiş, seyahat et- mede, dilediği işi Mmada, siyasi partilerde görev a/ma ve ülke eliti içine girmede Türklerle eşit muamele gör- müşlerdir. Bunun sonucu olarak da, büyük patronların, politikacılarm, üst düzey bürokratların, kısaca toplum pi- ramidinin en üst dilimlerinde yer alanlar arasında Kürt- ler de vardır. Ancak yine de Kürtlerin büyük çoğunluğu- nun birçok Türkle, Lazla vb. birlikte toplumun yoksul kesimleri arasında yer aldığı söyl&nebilir. - Kürtlerin yoğunlukta olduğu Doğu Anadolu ile Batı arasındaki ekonomik farklılığın boyutları nasıldır? - Doğu ve Güneydoğu daki 22 ilimizde yaşayan nüfus, toplam nüfusun yüzde 16-17'si olmasına karşılık bu böl- gelerde yaratılan milli gelir, Türkiye milli gelirinin yüzde 7'si dolayındadır. Üstelik bu pay, sürekli olarak gerile- mekte, Doğu Anadolu ile Batı arasındaki fark dolayısıyla eşitsizlik büyümektndir. Doğu nun 1965'te yüzde 10.4 olan Türkiye milli geliri içindeki payı, gelişme sürecinin Türkiye'nin batısında hızlanması sonucu, 1986 da yüzde 7.6ya kadar geriledi. Bu. Doğu'daki nüfus ile Batı daki nüfus arasındaki kişi basına düşen gelir farkının, eşitsiz- liğin de artması demek. Örneğin, kişi basına düşen geli- rin en yüksek olduğu istanbul ile en düşük olduğu Hak- kari arasındaki uçurum, özellikle 1975ten sonra büyüdü. - "Kürt Sorunu'na politik ve kültürel çözümler neler olabilir? - Doğu'nun ekonomik azgelişmişliği, Kürt sorununun bir parçasıdır, ancak Kürtler tüm ülke sathında yaşadık- ları için sorunları bölgesel olmaktan daha ötededir. Kürt kimliğinin Türkiye Cumhuriyeti tarafından tanınması, ancak bugünkü koalisyon hükümetinin kurulmasıyla gerçekleşmiştir. O gerekler de uluslararası belgelerde yer alan bir halkın kültürünü geliştirmesi için gerekli ola- naklan, üniter devlet statüsünde kalarak tanımaktan geçmektedir. Bu tanıma, zaten fiili olarak birçok alanda gerçekleşmektedir. Kurulan enstitüler, Kurtçe yayın. ka- set üretimleri, •belirli yasaklamalarla karşılaşsalar da sürdürülmeye çalışılan etkinliklerdir. Federasyon, ba- ğımsız devlet kurma gibi senaryoların, Türkiye gerçekli- ğine uymadığı, aklıbaşında herkesin kabul ettiği gerçek- liklerdir. Türkiye'nin gerek demografik yapısı. gerek kapitalist gelişmede ulaştığı boyutlar, bu tür senaryola- rın en çok da Kürtlerin aleyhine olacağını ortaya koy, maktadır. Yine de demokratik bir yonetim, bu tür fikirle- re sahip olanların da fikirlerin özgürce tartışmalarına, barışçı kalmak şartıyla fikirlerini savunmalarma olanak tanımayı gerektirir. - Doğu gerçeği ve Kürt sorunu konusunda sendikalara düşen görevler nelerdir? - Kültürel farklılıklar bir toplumun zenginliğidir. Sendi- kalar her etnik kökenden insanın olduğu gibi, Kürtlerin de AGİK gibi uluslararası anlaşmalarda yer alan en te- mel haklarını kullanabilme mücadelesine destek ver- melidir. Ancak bu mücadelenin, sınıfı bölecek milliyetçi boyutlara ulaşmaması için de sınıfa önemli görevler düşmektedir. Milliyetçilik. en başta işçi sınıfının karşı çıkması gereken çağdışı bir akımdır. Kürt milliyetçiliği karşısında geliştirilen Türk milliyetçiliği, yer yer aynı sı- nıftan insanlan da karşı karşıya geiirmektedir. Sınıfkar- deşliği, Türk-Kürt kutuplaşmasını dışlamayı gerektirir. Farklı etnik kökenlerden oluşan işçi sınıfı içinde şove- nizmi geliştirici girişimlere karşı olunmalı, sınıf bilinci- nin yok edildiği milliyetçi kan davalarına işçi sınıfı karşı durmalıdır. Sınıfın gücünü bölücü saflaşmalara karşı du- rulmalı, patronların Türk-Kürt ayrımı yapmadan sınıfın karşısında olduğunu unutmadan, tek vücut olarak biriik- telik korunmalı ve geliştirilmeli, işçi kimliğinde 'sınıf' tanımı din, dil ve ırk farkı gözetmeksizin her zaman en önde olmalıdır. DİSK, Kürt sorununa böyle bakıyor. Bizim de görüşü- müzaynı çizgide... DYP'den memura siyasetengeli Koıılisyoııdagergiıılik • Memurun siyasal partilere girebilmesine olanak sağlayan öneri, Anayasa Komisyonu'nda DYP'li üyelerin oylanyla reddedilince, koalisyon ortaklan arasında gerginlik ortaya çıktı. ANKARA (Cumhuriyet Bö- birlikte hareket ettikleri dikkati rosu) - Koalisyon ortaklannın anayasa paketinde yer alan ve kamu görevlilerinin siyasal par- tilere girebilmesine olanak sağ- layan öneri, Anayasa Komis- yonu'nda DYP'li üyelerin oy- lanyla reddedilince. koalisyon ortaklan arasında gerginlik or- taya çıktı. SHP Grup Başkan- vekillerinden Aydın Güven Gürkan. "Bu. koalisyon proto- kolünde yer alan bir vaat" der- ken. DYP grup başkanvekille- ri, maddenin Anayasa Komis- yonu'nda yeniden görüşülmesi için girişimlere başladılar. DYP ve SHP gruplannın hazırladığı 5 maddelik anayasa değişikliği paketinde yer alan anayasanın 68. maddesinde de- gişiklik yapılması ile ilgili öneri Anayasa Komisyonu'ndan geçmedi. DYP ve SHP öneri- sinde "kamu görevlilerinin si- yasi partilere üye olabilmelerine ilişkin sınırlamalar kanunla dü- zenlenir" denilmesine karşın, oluşturulan 5 kişilik alt komis- yon. "İşçi niteliği taşımayan kamu görevlileri siyasal partile- re üye olamaz. Öğretim üyeleri- nin durumu kanunla belirlenir" görüşüne vardı. Uzun tartışma- lann ardından. DYP ve SHP gruplannın ortak önerisi de. alt komisyonun önerisi de redde- dildı. Oylamalarda bazı DYP'- lilenn de, ANAP \c RFlilerle çekti. SHP Grup Başkanve- killerinden Aydın Güven Gür- kan. DYP'li üyelere koalisyon protokolünü anımsatırken. DYP'li Nevzat Ercan. "Ben böyle düşünüyorum" kar- şılığını verdi. Önerilerin redde- dilmesinden sonra. anayasanın 68. maddesinin son fıkrasının aynen kalması önerisi oylandı ve benimsendi. Böylece. '•hâkim- ler. savcılar, yüksek yargı or- ganlan mensuplan, öğretim elemanlan. kamu görevüleri. öğrenciler ve silahlı kuvvetler" üyelerine siyasal partilere girme yasağını içeren fıkra aynen ko- runmuş oldu. Komisyondaki görüşmelerin ardından DYP ve SHP grup- lannda tartışmalar başladı. SHP Grup Başkanvekillerin- den Aydın Güven Gürkan. "DYP grup yönetimiyle bir gö- rüş aynlığımız yok, ancak mil- letvekilleri farklı görüşte. Bu konuda koalisyon pro- tokolünde taahhüdümüz var. Bu unutulmamalT dedi. DYP Grup Başkanvekillerinden Be- kir Sami Daçede, "Arkadaşlar, memurlann partilere üye ol- ması konusunda tedirgin. Sı- nırlann sonradan yasayla be- lirlenmesi konusunda da kuş- kulan var. Koalisyon kolay de- ğildir. Ama bu. CML'K'la kanştınlmamalı dıye konuşıu.