Catalog

CMYB C M Y B 5 AĞUSTOS 2010 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13ekonomi@cumhuriyet.com.tr İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER ABD Irak’tan Çekiliyor(!) soner@cumhuriyet.com.tr Obama aylar önce verilmiş sözlerinden, ilan edilmiş takvimden geri dönmeyeceklerini, Irak’tan askeri güçlerini çekeceklerini açıkladı. Seçimlerden sonra aylar geçmesine karşın iktidarın oluşturulamadığı Irak’ın siyasi liderliklerinden kaygı, paniği dillendiren yanıtlar geldi... Zaten hemen her gün ırklar, dinler, mezhepler üzerinden katliamların sürdüğü Irak’ta, ABD’nin askeri gücünü çekmesinden sonra kaosun büyüyeceği, daha çok kan döküleceği dile getirildi... ABD’nin Irak’ı kollamayı sürdüreceğine, başıboş bırakmayacağına ilişkin güvenceleri güven veremedi... Irak’ı emperyal güç odağı olarak, müttefikleri ile birlikte, terörü yok etme, Irak’a demokrasi getirme adına, sonradan hepsinin de yalan olduğu ortaya çıkan bir dizi gerekçeyle işgal eden ABD’nin o zamanki havasından eser yok. Kanlı petrolün önlenemez yükselişinin getirisi ile uçan dünya piyasalar düzeninin büyük krizi, altüst oluşunun ardından ABD, Irak bataklığı eksen artık kendisine çok pahalıya mal olan Ortadoğu petrolünün maliyetini aşağı çekme gerçeği ile yüz yüze geldi. Bush’un gidişini, Obama’nın gelişini temel politikalar değişiklikleri olarak açıklıyorlar... Ekonomi dünyasında daha radikal, dürüst söylemlerde ise ABD’nin birkaç yerde birden sıcak savaş yürütemeyecek konumda olduğu vurgulanıyor. Günümüz dengelerinde öncelik Afganistan-Pakistan çatışmaları, operasyonlarına veriliyor. Hoş her iki ülkedeki ABD askeri operasyonları istenen etkinlikte, başarılı yürütülemiyor. Sivil ölümlerindeki artışlar, ABD askeri gücünden verilen kayıplar giderek olumsuz bir tablonun oluşmasını getiriyor. Özeti ABD’nin Irak’taki siyasi yandaşlarının sorunlarını, kaygılarını gözetecek hali yok gibi. Kendi çıkarları açısından ise istenen güvenceler var. Irak işgalinin ilk günlerindeki sahneleri anımsamakta yarar var. Bizim 2. cumhuriyetçilerin barıştan yana tezlerinde aksi çok fazla vurgulanmış olsa da ABD’nin Irak önceliği bütünlüğünün korunmasından yana olmadı. ABD fiilen askeri güvence için kendine Kuzey Irak’ı seçti. Şimdilerde orada çok güvenlikli, aynı zamanda siyasal ve ticari denetimlerin de merkezi olacak biçimde merkez üssü var. Doğrudan Irak’ı parçalamak gibi açık proje gündemde olmasa da düşük yoğunluklu konfederal yapıya onay verildi bile... Kuzey Irak’ın özerk resmi kimliği ile fiilen ayrı devlet, ayrı ekonomi, ayrı askeri güç başta idari yapılanmasında adım adım yol alması ABD tam destekli, güdümlü. Aslını ararsak Irak’ın çatışmaların en yoğun olduğu merkez bölgelerinde de askeri gücünü çoktan yüksek korumalı duvarlar arkasındaki üslere çekmişti. Ağırlıklı Sunnilerle Şiilerin birbirlerini öldürdükleri katliamların odağında kalmıyorlardı. Olan hepsi de Iraklı sivil halka oluyor. Ölümler, katlanan sayılarla yaralananlar, yaşam alanları yok edilenler, yoksulluk, yoksunluğa mahkûm edilenler, çaresiz kalan Iraklılar. ABD’nin Kuzey Irak’tan kendi çıkarlarını kollamak koşulu ile askerlerini çekmesinden duyulan kaygı bundan.. Tabii ki ABD’nin yeni gündemi, koşullarında Kuzey Irak’ta oluşturduğu kendi çıkarları için çok güvenlikli tablonun güçlü, uzun soluklu ayakta kalması gerek. PKK, “Büyük Kürdistan” projeleri eksenli Türkiye’den gelebilecek risklere izin verilemez; Irak işgalinden bu yana ABD çıkarları ile Türkiye çıkarları arasında kaçınılmaz çelişkiler yaşanmakta. TSK mensuplarına Kuzey Irak topraklarında çuval giydirilmesi, Erdoğan’ın Başbakanlığında danışmanın istediği üzere sifon çekilmeden iyi ilişkilerin sürdürülmesi, bir dönemin stratejik tercihi olarak değerlendirilebilir. Gelin görün ki günümüz gelişmeleri, sorunlarına artık yanıt veremiyor. ABD’nin Erdoğan hükümetine jest, Kuzey Irak’ta PKK’yi barındırmaktan vazgeçebileceği izlenimi veren geçen yılların gelişmelerinin koşullarında değiliz. PKK terörünün “açılım” politikalarının ardından yeni tırmanışı bir başka dengelerin, politikaların ürünü. En azından Irak’tan önemli sayılarla asker çekecek olan ABD’nin kendini Kuzey Irak’ta daha güvenlikli görebilmesinin yeni koşulları, dayatmaları olabilir. Çok net okunabilecek gerçek; ABD’nin Türkiye çıkarları öncelikli TSK yapılanması yerine daha sadık bir TSK’ye gereksinim duyduğu... Afganistan’da, Pakistan’da istenilen ölçeklerde sıcak çatışmaya sokulamayan TSK’ye duygusal kızgınlık olduğunu söylemek aklımdan geçmez. Uluslararası çıkar ilişkilerinde güncel hesaplar her şeyin üstündedir. ABD’nin askerlerini Irak’tan çekerken Türkiye’den, TSK’den neler istediğini, yeni dönemin stratejilerini bilebilecek durumda değiliz. Sonu görülemeyen Ergenekon operasyonları, sıcak, YAŞ krizi, “suçlu olsalar da olmasalar da darbeci zanlısı her kademeden komutanın temizlenmesi operasyonu..” isterisinin perde arkasında Pentagon’a daha bağımlı bir TSK projesi olabilir mi? İnsan sağlõğõna zararlõ 691 ürün olduğunu belirleyen ATO, yetkilileri sakõncalõ markalarõ açõklamaya çağõrdõ Yüzlerce ürün zehir saçõyor Ekonomi Servisi - Ankara Ticaret Odasõ (ATO), sağlõk açõsõndan tehli- ke saçan ithal ürün sayõsõnõn 77 ile sõ- nõrlõ olmadõğõnõ, bunlarõn dõşõnda 691 ürünün daha bulunduğunu açõkladõ. Yetkililere ürünleri ve markalarõ açõklamasõ yönünde çağrõ yapan ATO, bazõ ürünlerle ilgili saptamalarõnõ da aktararak bu ürünlerin kullanõlma- masõ yönünde uyardõ. ATO Başkanõ Sinan Aygün, yazõ- lõ açõklamasõnda, 2005 yõlõnda Avru- pa Birliği’ne uyum kapsamõnda ya- yõmlanan bir dizi tebliğle, çoğu Uzak- doğu menşeli 768 üründe Türk Stan- dartlarõ Enstitüsü (TSE) denetiminin kaldõrõldõğõnõ, 1 Ocak 2006 tarihinden bu yana, oyuncaktan şõrõngaya, bibe- rondan yemek tabağõna kadar yüz binlerce sağlõksõz ürünün Türkiye’ye girdiğini ve vatandaşlar tarafõndan kullanõldõğõnõ belirtti. Toplatmak zor, kullanılmasın Sanayi ve Ticaret Bakanlõğõ’nõn piyasa denetim faaliyetleri sonucun- da kanserojen olduğu tespit edilen 77 ürünün toplatõlmasõ yönünde karar al- dõğõnõ hatõrlatan Aygün, 768 çeşit üründen 77’sinin piyasadan toplatõ- lacağõnõ ancak geriye kalan 691 ürün için tehlikenin hâlâ devam ettiğini kaydetti. Kanserojen olduğu tespit edilen 77 ürünün açõklanmasõ gerektiğini ifa- de eden Aygün, şöyle dedi: “Bu ürünlerin neler olduğunu açıklamak, toplatmaktan daha etkili olabilir. Toplatma kararı çıkmadan önce satın alan vatandaşlar, ne sa- tın aldıklarını bilsinler ki o malı kul- lanmayıp çöpe atsınlar. Ya da raf- ta görürlerse satın almasınlar. Tü- keticiler ve satıcılar hangi malların zararlı olduğunu bize soruyor. Bun- ların mutlaka açıklanması lazım.” Avrupa Birliği ülkelerinin, standart dõşõ ürünlerden, ürüne ilişkin her- hangi bir ülkede ithalatõn engellen- diğine dair bilgi de dahil olmak üze- re tüm bilgilerin yer aldõğõ RAPX (Ra- peks) adõ verilen sistemle kendini ko- ruduğunu belirten Aygün, Türki- ye’nin AB’ye üye olmamasõ nedeniyle sisteme dahil edilmediğini bildirdi. B U Ü R Ü N L E R D E N U Z A K D U R U N  1.5-2 liraya satõlan tişörtler, 5 liraya satõlan pantolonlar giyilmemeli. Çocuklara 1-2 liraya oyuncak satõn alõnmamalõ. Alõnan ürünlerde TSE damgasõ aranmalõ.  Güneş gözlükleri gözü ultraviyole õşõnlardan korumuyor, gözü bozuyor.  Çin menşeli bazõ diş macunlarõ, soğutucu ve çözücü ürünlerde kullanõlan “dietilen glikol” adlõ zehirli bir madde içeriyor. Bu macunlar Japonya ve Yeni Zelanda’da toplatõldõ.  Zararlõ kurşun içeren malzemeden yapõlan musluk ve bataryalar insan hayatõ için büyük tehlike arz ediyor.  Ucuz laminant parkelerin bir kõsmõ insan sağlõğõna son derece zararlõ “formaldehit” içeriyor. Bu madde astõma neden olabiliyor.  Porselen yemek takõmõ, zehirli maddeler olan kurşun ve kadmiyum içeriyor.  Seramik kupalar, tabaklar ve kaplar kanserojen maddeler içeriyor.  Cam biberonun boyasõ çõkõyor ve sağlõğa zarar veriyor.  İdrar sondalarõ mikrop taşõyor. Ameliyat eldivenleri kolayca yõrtõlõyor. Diş fõrçalarõnõn kõl sertliği yetersiz.  Elektrikli oyuncaklarõn birçoğu emisyon üretiyor. Yakõnõnda bulunan elektrikli malzemeleri bozuyor. Ayrõca kanser dahil pek çok rahatsõzlõğa yol açõyor.  İpli oyuncaklarõn ipleri standart ölçülerin üzerinde olduğu için çocuğun boynuna dolanma riski bulunuyor.  Tansiyon aletleri doğru ölçüm yapmõyor. Cerrahi bõçak ve pensler paslanõyor. Bisiklet dõş lastikleri kopmaya karşõ dayanõksõz.  Otomobil farõ yeterli aydõnlatmõyor. Otomobil lastikleri güvenli değil. Cankurtaran kemerleri güvenli değil.  Kõrtasiye ürünlerini parlatmak için kullanõlan nikel ve kalay gibi ürünler deri ile temas ettiklerinde, eklemlerde, böbreklerde ve karaciğerlerde birikiyor. Çocuklarda sinir ve bağõşõklõk sistemini tahrip ediyor. 1 Ocak 2006’dan bu yana, oyuncaktan şõrõngaya, biberondan yemek tabağõna kadar pek çok sağlõksõz ürünün Türkiye’ye girdiğini belirten ATO Başkanõ Aygün, “Bu ürünleri piyasadan toplatmak zor, hangileri olduğu açõklansõn ki vatandaş almasõn” dedi. AKBANK İLE HESABINI CEPTEN ÖDE Ekonomi Servisi - Visa Europe ve Akbank, cep telefonlarõnõ temassõz kredi kartõ özelliği ile buluşturan yeni bir uygulamaya imza attõ. 2010 sonuna kadar hayata geçiril- mesi planlanan proje sayesinde cep te- lefonlarõ ile Türkiye’de ve dünyadaki tüm Visa temassõz alõşveriş noktala- rõnda mobil ödeme yapõlabilecek. Hiz- metten yararlanmak için cep telefon- larõnda hafõza kartõ girişi bulunan müş- terilerin telefonlarõna yakõn alan ileti- şimi olarak adlandõrõlan NFC özellik- li bir hafõza kartõnõ takmalarõ yeterli ola- cak. Halihazõrda abonesi olduklarõ GSM operatörünü değiştirmeleri ya da yeni bir SIM kart takmalarõ gerekme- yecek. Diğer temassõz uygulamalarda olduğu gibi 35 TL’ye kadar alõşveriş- ler şifresiz olarak yapõlacak, 35 TL’nin üzerinde ise işlemler şifre girerek ger- çekleşecek. Finansbank doktorların her derdine deva olacak Ekonomi Servisi - Finans- bank, doktorlara finansal çö- zümlerin yanõ sõra seyahat, ta- til, eğlence, alõşveriş gibi bir- çok konuda özel avantaj, fõrsat ve indirimler sunan “ClubFi- nans Doctors” programõnõ Edirne’de tanõttõ. Finansbank Bireysel Segment- ler Yönetimi Grup Yöneticisi Onur Özkan bu kart ile doktor- lara tatilden, yurtdõşõ seyahatleri öncesi havaalanõnda ayrõcalõklõ hizmetlere, adrese teslim kuru temizleme hizmetinden özel müşteri temsilcisi hizmetleri ka- dar sayõsõz ayrõlacaklar tanõndõ- ğõnõ belirterek şunlarõ söyledi: “ClubFinans Doctors, günlük hayatlarında zamana karşı bir yarış veren doktorların ban- kacılık işlemleri sırasında za- man kaybetmemeleri için dü- zenlendi. Üyeler, banka şube- sine geldiklerinde kendilerine özel hizmet verecek olan müş- teri ilişkileri yöneticisi, özel Xclusive Oda’da bankacılık ve yatırım işlemleri hakkında her türlü soruya cevap verip ken- dilerini en doğru şekilde yön- lendirecek.” IMF raporu ay sonunda çõkacak Ekonomi Servisi - Uluslararasõ Para Fonu’nun (IMF), Türkiye’ye ilişkin 4. madde gözden geçirme çalõşmalarõ çer- çevesindeki raporunun nihai hale getiril- mesi sürecinin halen devam ettiği ve sü- recin ağustos sonuna doğru tamamlan- masõnõn beklendiği bildirildi. CHP Genel Saymanõ Faik Öztrak, ön- ceki gün IMF İcra Direktörleri Kurulu’nun Sudan, Rusya, ABD ve Fransa ülke ra- porlarõnõ kamuoyuna açõkladõğõnõ belir- terek ülke raporunun tamamõnõn kamuo- yu ile paylaşõlmasõnõ istemişti. Hazine Müsteşarlõğõ yetkilileri, IMF’nin yayõm prosedürleri kapsamõn- da, 4. Madde sürecine ilişkin olarak ha- zõrlanan rapordaki maddi hatalar ve di- ğer değişikliklerin İcra Direktörleri Ku- rulu toplantõsõ öncesi ve sonrasõnda ya- põlabildiğini belirtti. Yetkililer bu çer- çevede, raporun ağustos sonuna doğru ta- mamlanmasõnõ bekliyor. PO’nun kârõ yüzde 99 azaldõ Ekonomi Servisi - Petrol Ofisi’nin (PO) ikinci çeyrekte ana ortaklõk pa- yõna denk gelen konsolide net kârõ dü- şük marjlar, provizyonlar ve kur za- rarõna bağlõ olarak yüzde 99 düşerek 1.42 milyon lira oldu. Şirket geçen yõl aynõ dönemde 176.7 milyon lira net kâr elde etmiş- ti. Şirketin KAP’ya açõkladõğõ kon- solide bilançosuna göre, ikinci çeyrek satõş gelirleri ise yüzde 27 artõşla 4.33 milyar lira olarak gerçekleşti. Şirketin satõş hacminin jet yakõtõ ve oto LPG satõşlarõna bağlõ olarak yüz- de 5 artõş kaydettiğine işaret edildi. PO’nun ilk altõ ay itibarõyla net kâ- rõ yüzde 68 düşüşle 46.64 milyon li- ra; satõş gelirleri ise yüzde 20 geri- leyerek 7.59 milyar lira olarak ger- çekleşti. PO hisseleri yatay bir seyirle açõlõş fiyatõ olan 6.40 liradan işlem görüyor. Garanti’nin kârõ 2 milyar TL’yi aştõ 526 milyar dolarlõk havayolu ulaşõmõndaki pazar payõnõ iki katõna çõkarmayõ hedefliyor THY’nin gözü yükseklerde ÖZCAN YAŞAR Türk Hava Yollarõ (THY) Genel Müdürü Temel Kotil, dünyada 526 milyar dolarlõk toplam havayolu taşõmacõlõğõ pazarõnda Avrupa’nõn payõnõn yüzde 28 olduğunu belirte- rek, “Transit uçuşlardaki payı biraz daha arttırarak, bu pasta- dan daha fazla pay alabilmenin arayışındayız” dedi. Kotil, THY’nin büyüme stratejile- rine ilişkin bilgi verdi. Türkiye’nin yolcu ağõrlõk merkezi olarak çok iyi bir yerde bulunduğu- na dikkat çeken Kotil, dünyadaki top- lam transit uçuşlarõn yüzde 66’sõnõn Avrupa-Asya koridorundan geçtiği- ni, THY’nin de bu pazarõn peşinde ol- duğunu söyledi. Kotil, dõş hat yol- cularõn 3’te 1’inin transit yolcudan oluştuğunu ifade ederek noktadan noktaya taşõdõklarõ 10 milyon yolcuya karşõlõk, 6 milyon transit yolcuya sa- hip olduklarõnõ bildirdi. Kotil transit yolcu sayõsõndaki oranõ toplam yol- cunun 3’te 2’sine çõkarmak istedik- lerini dile getirerek, “Bu durumda 10 milyon yolcunun sabit kaldığı- nı düşünsek bile transit yolcu sa- yımız 20 milyona çıkmış olacak. Toplam dış hat yolcu sayımız 30 milyona ulaşacak ve iki kat büyü- müş olacağız” şeklinde konuştu. Ekonomi Servisi - Garanti Banka- sõ, 2010’un ilkyarõsõnda 2 milyar 54 milyon 731 bin TL net kâra ulaştõ. Bankanõn 2. çeyrek net kâ- rõ, kredi ve diğer alacak karşõlõk- larõndaki düşüş ve maliyetlerdeki gerilemeyle geçen yõl aynõ döne- me göre yüzde 20 artarak 919 milyon 900 bin TL oldu ve tah- minlere yakõn gerçekleşti. Garanti’den yapõlan açõklamaya gö- re, bankanõn aktif büyüklüğü 118 milyar 800 milyon 306 bin TL se- viyesine ulaşõrken nakdi ve gayri nakdi krediler aracõlõğõyla ekono- miye 76 milyar 47 milyon 404 bin TL destek sağladõ. Garanti’nin açõkladõğõ solo bilançoya göre, “kredi ve diğer alacaklar değer düşüş karşılığı” ikinci çey- rekte 494 milyon 400 bin TL’den 79 milyon 570 bin TL’ye, ilk altõ ay itibarõyla ise 1 milyar 7 milyon TL’den 279 milyon 750 bin TL’ye geriledi. Bankanõn özsermaye kâr- lõlõğõ yüzde 28.4, aktif kârlõlõğõ ise yüzde 3.5 seviyesinde gerçekleşti. Garanti Bankasõ Genel Müdürü Er- gun Özen bilanço ile ilgili yaptõğõ değerlendirmede, takipteki kredi miktarõndaki düşüşün devam ettiği- ni, kredi ve mevduattaki büyüme- nin sürdüğünü ifade ederek banka- nõn vadesiz mevduatta yüzde 15.4 pazar payõna ulaştõğõnõ söyledi. Özen, “Konut kredilerinde piya- sa lideri olmaya devam ediyo- ruz. Banka ve kredi kartları toplamında 15 milyona yakla- şan portföyümüzle, kredi kar- tı, işyeri ve alışveriş cirosunda lideriz” dedi. Yeni teknolojinin tanıtımına Akbank Ödeme Sistemlerinden Sorumlu Genel Mü- dür Yardımcısı Mine Könüman, Visa Europe Bölge Genel Müdürü Berna Ülman, Akbank Genel Müdür Vekili Hakan Binbaşgil, Visa Europe Türkiye Ülke Direktörü Nur Öztin Kurak ve Visa Europe Mobil Teknolojiler Bölüm Başkanı Mary Ca- rol Harris katıldı. Özyeğin Üniversitesi çevreci kampus inşa ediyor İlk üç yõlõnda İstanbul’da Altunizade’de akademik hayatõnõ sürdüren Özyeğin Üniversitesi’nin yeni kam- pus inşaat çalõşmalarõ Çekmeköy, Alemdağ’da başladõ. Özyeğin Üniversitesi kampusunun, dünyanõn önde gelen pek çok üniversitesinin kampus ve binalarõnõ da tasarlayan RMJM firmasõ tarafõndan tasarlandõğõ açõklandõ. Özyeğin Üniversitesi Kurucusu ve Mütevelli Heyeti Başkanõ Hüsnü Özyeğin ve Rektör Erhan Er- kut’un verdiği bilgiye göre, doğal malzeme kullanõ- mõnõn ön plana çõktõğõ kampus binalarõnõn tanõmlayõ- cõ özellikleri õşõk ve şeffaflõk olacak. Kampüs, kaynak ve işletme maliyetlerinin ekonomik kullanõmõyla sür- dürülebilirlik konusunda bir örnek teşkil edecek. Özyeğin Üniversitesi’nin kampusu LEED Sertifi- kasõna sahip ilk Türk kampusu olacak. LEED, Ame- rikan Yeşil Binalar Konseyi tarafõndan geliştirilmiş bir çevre dostu bina sertifikasyon sistemi. Bu sertifikanõn alõnabilmesi için bir dizi kritere uyul- masõ gerekecek. Buna göre bina arazisinde, inşaat es- nasõnda ve sonrasõnda doğal yaşamõn korunmasõna aza- mi ölçüde dikkat edilecek. Bina arazisinde bitkilen- dirilecek alanlarõn oranõ yüzde 50’nin üzerinde olacak. Atõklar için geri dönüşüm, enerji verimliliği gibi ko- nularda da kriterler bulunuyor. Toplam dõş hat yolcu sayõsõnõ 30 milyona çõkarmayõ hedeflediklerini söyleyen THY Genel müdürü Kotil “Böylece iki kat büyümüş olacağõz” dedi.