Catalog

CMYB C M Y B 1 TEMMUZ 2010 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 15ekonomi@cumhuriyet.com.tr soner@cumhuriyet.com.tr İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Başbakan Tatile Çıktı... Medyanın Ankara haber merkezleri biraz şaşkın, dün programı boş görünen Başbakan Erdoğan’ın tatile çıkmış olduğunu duyurdular. Aslında çok dikkat çekmemiş olsa da Başbakan Erdoğan’ın çoğu dış gezileri, yurtiçi etkinliklere katılımları da hep son dakikada öğreniliyordu. Güçlü çoğunluk iktidarın yönetim üslubunda başından bu yana bakanlıklar, kadro, programlı çalışmalar yok. Her şey kapalı kapılar arkasında kotarılıyor. Oldubittiyle gündemimize dayatılıyor... Sıcak gündemi yakalamanın peşinde yarışan medyanın böylece en yetkin(!) uzmanlar eliyle sürdürdüğü PKK terörü-Kürt sorunu üzerinden gece yarışlarını aşan, cepheleşmenin sağırlar diyaloğunun yansıması sert tartışmaları, önerileri garip bir biçimde havada, askıda kaldı... O ateşli tartışmalar içinde çok fazla, soyut olarak gündeme getirildiğinde çok da akılcı, şık, demokratik görünen “gerçekleri açık açık korkmadan tartışalım” önerilerine önceki gece çok fazla kafayı takmıştım. Karşılarında olsaydım hiçbir şey söylemeden her şeyin söylenmesini karşılarından bekleyen o arkadaşlardan, “Hani artık çok şey değişti, köprülerin altından çok sular aktı” diyor, PKK, Kürtlerin (kastedilen Kürtçülerin) açılımlarını artık yok sayamayız diyorsunuz ya... Doğru artık çok daha açık istemler dillendiriliyor. Tamam AKP seçmen tepkisinden korktuğu için açık dillendiremiyor, sol muhalefet de fazla katı Cumhuriyetçi çizgisini değiştirmiyor. MHP ırkçı kimliğinden arınamıyor. “Siz PKK ya da BDP’lilerin dile getirdikleri istemler üzerinden görüşme, pazarlığı olmazsa olmaz önkoşul olarak gördüğünüze göre, bu istemler üzerinden, sürekli altını çizdiğiniz üzere parçalanmayı öngörmeyen çözüm reçeteleri önerebilir misiniz?..” türünden sorulara, sorgulamalara, tartışmalara yanıt vermelerini isterdim.. Becerebilirsem terör örgütünü muhatap almanın çözümsüzlüğü bir yana, ayrımcılık, ırkçılık ekseni üzerinden yapılan siyaset ve önerilerin eksen alınacağı tartışmalarla asla çözüme varılamayacağının evrensel, bilimsel gerekçelerini dillendirmeye çalışırdım. AKP’nin iktidar partisi olarak elbette en azından başarıya ulaşmak üzere demokratik açılım kavramı ile yola çıktığını, ancak ayrımcılıklar üzerinden uyanık siyasetin kurbanı olduğunun altını çizerdim. Kürtçülük siyasetine karşı siyasal İslamcılığa, mezheplere, cemaatlere, aşiretlere dayalı uzlaşmalarla işin içinden çıkmaya çalıştığı için Güneydoğu’dan çok oy alsa da asla kalıcı çözüm üretemeyeceğini söylerdim... Zaten tartışmaların odağındaki sıcak gündem, iktidarı-muhalefeti ile siyasi partilerin bir araya gelerek çözüm arayışlarından bir şey çıkar mı çıkmaz mı tartışması, henüz çağrı aşamasında biçim tartışmasına kurban olmuşken bizzat çağrıyı yapan Başbakan Erdoğan’ın tatile çıkışı ile de umutsuz bakıldığı, siyasi şov içerikli olduğu ortaya çıkmış oldu. G20 zirvesi sırasında zoraki de olsa gerçekleştirilen Erdoğan-Obama görüşmesine bağlanmış terörün tırmandırılmasının durması umutlarına gelince; one minute şova 40 minute maç seyretme şovu ile verilmiş yanıt polemiğini unuttum. AKP hükümetinin NATO askerinin devreye girmesi çağrısına anlamlı bir yanıt verilmesi beklenmiyor. Dahası çok çıplak ve net bir biçimde ABD kaynaklı haber sızdırmaları ile, İsrail lobisinin tepkileri karşısında Obama’nın zoraki kabul ettiği görüşmelerde Erdoğan hükümeti icraatlarını eleştirmeyi seçtiği duyuruluyor. Hamas’ı kurtarma, Kudüs’te buluşma, Ortadoğu’nun lideri olma dış politika düşleri fena halde taşa çarpmışa benziyor... Belki de çözümü kendi içimizde, gerçek barışa, çözüme yönelik arama dersleri için çok yararlı bir gelişme... Türkçüsü, Kürtçüsü, dincisi ile, bir havuç bir sopa eksenli emperyal güç odakları, siyasetlerinin yaşamışlıklardan gereken dersleri alabilsek... İşkembeden atmak, bilmeden, sorumluluk almadan çözüm reçeteleri sunmak da kolay... Zor olan kulaktan dolma bilgilerle, sihirli anahtar duygusu veren parlak sözler, sloganlar, başka ülkeler örneklemelerinden yola çıkarak sorunları yumak haline getiren, çözümsüzlükleri gerçek çözüm gibi gündeme taşımak.. Birlikte, barış içinde yaşamanın olmazsa olmaz koşullarının dokunulmazlığını unutmamak.. Dünyanın en gelişmiş çokkültürlü, halklar için özgürlükler simgesi ülkelerin bugün neden kan revan içinde paramparça olduklarının yanıtlarını verebilmek... İşkembeden atanlar istedikleri kadar gericilikle, çözümsüzlükle suçlasınlar, konfederal yapıdan, ayrı ırklar üzerinden üst kimlik oluşturulmasından, yerel ölçekte ekonomik, siyasal özerkliklerden yola çıkılarak Kuzey Irak-Güney Anadolu fiili ekonomik birleşkesinden siyasal çözüm reçetelerinin yaratılması düşleri ile barışa varılamaz. Barışın yolu ortak vatandaşlık üst kimliğinde buluşma; ırk-din, kimlik ayrımcılığı yapılmaması, insan haklarından ödün verilmemesi eksenindedir... Büyüme yüzde 11.7 oldu. Uzmanlar, baz etkisine dikkat çekerek, kriz öncesine dönülemediğini belirtti İlk çeyrekte reel büyüme yokGeçen yõl yüzde 14.5’lik oranla Cumhuriyet tarihinin en büyük daralmalarõndan birini yaşayan Türkiye ekonomisi, baz etkisiyle çift haneli rakama ulaştõ. BETAM, ilk çeyrekte ekonominin reel olarak büyümediğini vurguladõ. ANKARA/İSTANBUL (Cumhuri- yet) - Türkiye ekonomisi 2010 yõlõn ilk çeyreğinde çift haneli büyüdü. Yõlõn ilk üç ayõnda üretim yöntemiyle hesaplanan GSYH değeri geçen yõlõn aynõ dönemi- ne göre sabit fiyatlarla yüzde 11.7 artõş- la 23 milyar 350 milyon TL oldu. 2009’un ilk çeyreğinde yüzde 14.5 daralmayla Cumhuriyet tarihinin ikinci en büyük küçülmelerinden birini yaşayan Türkiye ekonomisi, 2010’un aynõ döne- minde güçlü baz etkisine karşõn tarihi bir rekora imza atamadõ. Takvim etkisinden arõndõrõlmõş sabit fiyatlarla GSYH 2010’un ilk çeyre- ğinde geçen yõlõn aynõ dönemine göre yüzde 11.8’lik artõş gösterirken, mev- sim ve takvim etkilerinden arõndõrõlmõş GSYH değeri bir önceki döneme gö- re yüzde 0.1 arttõ. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türkiye ekonomisinin bu yõlõn birinci çey- reğinde yüzde 11.7 büyüdüğünü açõkla- dõ. Başbakan Tayyip Erdoğan’õn “Bü- yüme rekoru kıracağız” iddiasõna kar- şõn, ekonomi 2004’ün ikinci çeyreğinde ulaştõğõ yüzde 11.9’luk hõzõ geçemedi. TÜİK, üretim yöntemiyle hesaplanan gayri safi yurtiçi hasõla (GSYH) 2010 bi- rinci çeyrek sonuçlarõnõ açõkladõ. Buna gö- re, üretim yöntemiyle hesaplanan GSYH tahmininde, 2010 yõlõ birinci üç aylõk dö- neminde bir önceki yõlõn aynõ dönemine göre cari fiyatlarla GSYH, yüzde 16’lõk artõşla 243 milyar 258 milyon lira oldu. Ekonomi Servisi - İhracat yõlõn ilk beş ayõnda yüzde 15.6 artarak 45 milyar 546 milyon dolara, it- halat yüzde 36.6 artarak 68 milyar 125 milyon do- lara yükseldi. Aynõ dönemde dõş ticaret açõğõ yüz- de 115.5 artõşla 10 milyar 478 milyon dolardan 22 milyar 579 milyon dolara çõktõ. TÜİK, mayõs ayõ dõş ticaret istatistiklerini açõk- ladõ. Buna göre, mayõsta ihracat geçen yõlõn aynõ ayõ- na göre yüzde 34.5 artarak 9 milyar 885 milyon do- lar, ithalat da yüzde 35.4 artarak 14 milyar 719 mil- yon dolar olarak gerçekleşti. Aynõ dönemde dõş ti- caret açõğõ yüzde 37.3 artõşla 3 milyar 520 milyon dolardan 4 milyar 834 milyon dolara ulaştõ. İma- lat sanayi ihracatõ mayõsta geçen yõlõn aynõ ayõna gö- re yüzde 32.8 artõşla 6 milyar 921 milyon dolardan 9 milyar 189 milyon dolara çõktõ. Beş aylõk dönemde yüzde 13.5’lik artõşla 37 milyar 124 milyon dolar- dan 42 milyar 143 milyon dolara çõkan imalat sa- nayi ihracatõnõn beş aylõk dönemde yõllõk artõşõ 5 mil- yar 19 milyon dolar oldu. Mayõsta en fazla ihracat yapõlan ülke Almanya ol- du. Bu ülkeye yapõlan ihracat 2009 Mayõs ayõna gö- re yüzde 10.7 artarak 819 milyon dolar olurdu. İt- halatta ise Rusya Federasyonu ilk sõrada yer aldõ. Ekonomi Servisi - Büyüme rakamlarõna çeşitli kesimlerden farklõ tepkiler geldi. Ekono- mistler baz etkisine dikkat çekerken reel sek- tör temsilcileri, rakamlarõn canlanmanõn işareti olabileceğine vurgu yaptõ. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Top- lumsal Araştõrmalar Merkezi “Çift Haneli Bü- yüme Umut Vermiyor” araştõrma notu ya- yõmladõ. Notta, “Ancak bu büyük artõş, eko- nominin 2010’un ilk çeyreğinde büyüme- sinden değil, geçen senenin ilk çeyreğinde GSYH’nin çok düşük bir seviyede olmasõn- dan kaynaklandõ” denildi. Notta, TÜİK’in mevsim ve takvim etkisinden arõndõrõlmõş GSYH serisine göre 2010’un ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre büyümenin yüzde 0.1 olarak gerçekleştiği kaydedildi. Ekonomistler Platformu İcra Kurulu Başkanõ Oğuz Demir, yüzde 11.7 büyümesinin kriz- den çõkõş açõsõndan önemli bir sinyal oldu- ğunu belirterek, ancak 2010 ilk çeyrek mil- li gelir rakamõnõn, krizin başladõğõ 2008 yõ- lõnõn ilk çeyrek rakamõnõn hâlâ altõnda ol- duğunu vurguladõ. Demir, hõzlõ büyümenin sürdürülebilirliğinin sağlanmasõ için, KOBİ’ler ve imalat sana- yiinin rekabetini arttõracak önlemler alõnmasõ gerekliliğini sözlerine ekledi. İstanbul Sanayi Odasõ Başkanõ Tanõl Küçük, yüz- de 11.7’lik büyümenin geçen yõlõn aynõ dö- nemindeki yüzde 14.5’lik küçülmenin baz et- kisi olsa da, bunun ekonomide toparlanmaya işaret eden bir oran olduğunu dile getirdi. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanõ Ri- fat Hisarcõklõoğlu, ülkenin yeniden, özel sektöre dayalõ, çarpõcõ bir büyüme perfor- mansõ gösterdiğini söyledi. Yõl sonu için yüz- de 6’lõk tahmini muhafaza ettiklerini belirten Hisarcõklõoğlu, büyüme sürecinde en büyük sorunun dõş ticaret alanõnda yaşandõğõnõ, dõş ticaretin ekonomide büyüme ivmesine yeterli desteği vermediğini ifade etti. BÜYÜME CANLANMAYA İŞARET AMA... Yõlmazlar Holding, bir İsrail İcra Mahkemesi’nin 8 Ha- ziran’da şirketin bir kõsõm alacağõ üzerine koyduğu 450 bin dolar ve 2.6 milyon dolarlõk iki tedbir kararõnõ kal- dõrdõğõnõ açõkladõ. Holdingden yapõlan açõklamada ka- rarõn siyasi olduğu vurgulanarak, “16 yõldõr İsrail’de başarõ ile projeler üreten firmamõza açõlmõş bir tek tek- nik dava bulunmamaktadõr. Açõlan bu davanõn tama- men siyasi gerekçelerle açõldõğõ İsrail mahkemelerin- ce de anlaşõlmõş olup bu hukuk dõşõ durum derhal dü- zeltilmiştir. Meselenin İsrail hukuk normlarõ içerisin- de hakkõ ile çözülmüş olmasõ sevindiricidir” denildi. HAKİKİ KOÇ SATILDI İzmir’de kurulan Hakiki Koç firmasõ, çoğunluk his- sesi Metro Turizm’e ait olan Asya Tur’a satõldõ. 47 yõl önce Mehmet Niyazoğlu tarafõndan temelleri atõlan şirketin tüm altyapõsõ ve terminalleri Asya Tur’a geçti. Fiyat konusunda bilgi verilmezken, önü- müzdeki dönemde Asya Tur markasõnõn lağvedilip tüm otobüsleri ve alt- yapõsõ ile Metro’yu büyütmek için kullanõlabileceği ileri sürüldü. DÜZELTME VE CEVAP METNİ “Kuruluşumuz 2006/10865 sayõlõ Bakanlar Kurulu Kararõ ile fõndõk pi- yasalarõnõn üretici aleyhine seyretmesi nedeniyle üretici mağduriyetine se- bebiyet verilmemesi nedeniyle fõndõk alõmlarõnda görevlendirilmiştir. Ta- rafõmõzca 2006- 2007-2008 alõm dö- nemlerinde toplam 694 bin ton fõn- dõk alõmõ yapõlmõş ve alõmla oluşan stoklarõn 262 bin tonluk kõsmõnõ çe- şitli şekillerde değerlendirmiştir. Bununla birlikte, 2008 yõlõnda pi- yasaya 15 bin ton ve Fiskobirlik’çe 30 bin ton kabuklu fõndõk, 2009 yõ- lõnda ise piyasaya 49 bin ton kabuk- lu fõndõk ile sektörün talepleri doğ- rultusunda 5 bin ton 13-15 mm. na- türel iç fõndõk satõşõ yapõlmõştõr. Pi- yasaya sunulan mamul haldeki ürün- lerin tamamõ, piyasaya sürülmeden önce analize tabi tutulan ve TSE ile Türk Gõda Kodeksi’ne uygun olarak üretilmiş sağlõklõ ve kaliteli ürünler- den oluşmaktadõr. Piyasaya yapõlan toptan natürel iç ve kabuklu fõndõk satõşlarõna, 2009/10 hasat döneminin başlamasõ nedeniyle 14 Ağustos 2009 tari- hinde son verilmiş olup üreticiler- den piyasaya ürün arzõ devam et- tiği sürece satõş yapõlmayacaktõr. Tanõtõm amaçlõ yapõlan perakende ürün satõşlarõna ise devam edil- mektedir. TMO, bir taraftan tüketimi artõ- rõcõ ve tanõtõcõ uygulamalar yap- makta, diğer taraftan da kaliteyi ön planda tutmaktadõr. Ülkemizin yaklaşõk 450-500 bin ton olan kabuklu fõndõk karşõlõğõ ih- racatõ, ihracatçõ birliklerine üye olan ve ihraç ettikleri ürünlerin bütün so- rumluluğunu taşõyan ihracatçõlar ta- rafõndan gerçekleştirilmektedir. Kuruluşumuzca, fõndõk piyasasõna ilişkin iddialarõn maksatlõ olarak pi- yasalarõ manipüle etme amacõyla or- taya atõldõğõ değerlendirilmektedir. Konuyu kamuoyunun takdirine arz ederiz.” Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Vekili Av. Saliha AKSOY En güvenli yol lira ile satış Fortune 500’de lider yine TÜPRAŞ Ekonomi Servisi - Fortune Türkiye dergisi ta- rafõndan bu yõl üçüncüsü yapõlan Türkiye’nin en bü- yük 500 şirketinin belirlendiği “Fortune 500” araş- tõrmasõna göre Tüpraş, 2009’da net satõşlarõ petrol fiyatlarõndaki gerilemenin etkisiyle yüzde 33.1 düşmesine rağmen, 20 milyar 389 milyon 883 bin lira net satõş geliriyle ilk sõradaki yerini korudu. For- tune’nin Finar D&B’nin katkõlarõyla hazõrladõğõ araş- tõrmaya göre, TÜPRAŞ’õ 19 milyar 542 milyon 588 bin 830 lira ile Türkiye Elektrik Dağõtõm, 18 mil- yar 326 milyon 416 bin 65 lira ile Botaş Boru Hat- larõ ile Petrol Taşõma izledi. Fortune 500 şirketlerinin net satõşlarõ 2008’e gö- re yüzde 10 azalarak 353.5 milyar liraya geriledi. Şirketlerin net kârlarõ yüzde 62 artõşla 21 milyar li- raya ulaştõ. 2008’de 94.7 milyar liralõk ihracatlarõ 2009’da 77.1 milyar liraya geriledi. Fortune 500 net satõş gelirlerinde sektörlerin aldõğõ paya bakõldõğõnda yüzde 13.73 ile en yüksek payõ petrol ve türevleri üretim ve dağõtõm sektörü aldõ. Ancak petrol şir- ketlerinin payõ geçen yõla göre geriledi. Listede yer alan şirketlerden 429’u kâr, 71’i zarar açõkladõ. . 43 bin kişi işsiz kaldı Satõşlarõn yüzde 10 düştüğü, net kârlarõn yüzde 62 arttõğõ 2009’da şirketler önemli oranda istihdam azalttõlar. Fortune 500 şirketleri 2009’da 43 bin 333 çalõşanõnõn işine son verdi. Türk Telekom, 34 bin kişi ile çalõşan sayõsõ en yüksek şirket olurken, En- ka İnşaat 26 bin 232 kişi ile ikinci, Arçelik de 16 bin 775 çalõşan ile üçüncü sõrasõnda yer aldõ. THY’nin uçuş yaptõğõ her yere ihracatõn yüzde 5-20 arttõğõnõ söyleyen Büyükekşi, pariteden korunmanõn en iyi yolunun da TL ile satõş yapmak olduğunu belirtti. ŞEHRİBAN KIRAÇ ERBİL - Türkiye İhracatçõlar Meclisi (TİM) Başkanõ Mehmet Büyükekşi, “pariteden en iyi korunmanın yolu şu anda Türk parası ile satmak. Rusya ile konuşulan oydu. Onların bize ruble ile satması, bizim onlara TL ile satmamız” açõklamasõnda bulundu. Erbil’de düzenlenen Türk-Irak İş Forumu sonrasõnda basõn mensuplarõnõn sorularõnõ ya- nõtlayan Büyükekşi, foruma 300 Türk, 300 Kürt işadamõ olmak üzere 600’e yakõn işadamõnõn katõldõğõnõ söyledi. Büyükekşi, Erbil’de önümüzdeki dönemde yeni bir alõşveriş merkezi açõlacağõnõ, bu alõş- veriş merkezinde aralarõnda Ramsey, LCW, De- facto, Mado ve Flo gibi markalarõn bulundu- ğu 50 Türk markasõ yer alacağõnõ kaydetti. Uçuş yapõlan yerlere ticaretin yüzde 5 ile yüz- de 20 arasõnda değiştiğini anlatan Büyükekşi, “THY 1 Temmuz’da Karadağ’a, 5 Tem- muz’da İran’ın Şiraz kentine, 15 Tem- muz’da da Gana’nın başkentine uçacak. THY’nin ilk uçuşu olan yerlere biz de TİM olarak işadamı heyeti götüreceğiz” dedi. . Yeni kapı açılsın Forumda konuşan Kuzey Irak Bölgesel Yö- netimi Sanayi Bakanõ Sinan Çelebi de emni- yet olmazsa ticaretin olmayacağõnõ belirterek “Bizim emniyetimiz bölgenin emniyeti, böl- genin emniyeti bizim emniyetimiz” diye konuştu. Irak Bölgesel Yönetimi Planlama Bakanõ Ali Sindi de bankacõlõk, elektrik, inşaat ve altya- põ alanlarõnda Türk şirketlerinin daha aktif ol- masõnõ beklediklerini kaydetti. Erbil Ticaret Odasõ Başkanõ Darical Hayat da Halil İbrahim sõnõr kapõsõnda TIR’larõn uzun kuyruklarda beklediğini belirterek yeni ka- põnõn bir an önce açõlmasõnõ istedi. Düşüş telafi edilemedi İlk çeyrekte en fazla büyü- me gösteren sektör, top- tan ve perakende ticaret oldu. 2009’un ilk çeyre- ğinde yüzde 26.2 oranõn- da daralan toptan ve pe- rakende ticaret bu yõlõn aynõ döneminde yüzde 22.4 büyüme gösterdi. Daralan sektörler de var 2010 yõlõnõn ilk üç ayõnda ta- rõm, avcõlõk ve ormancõlõkta yüzde 3.8 ile oteller ve lo- kantalarda yüzde 2.1 oranla- rõnda daralma görüldü. Aynõ dönemde balõkçõlõk yüzde 4.7, madencilik ve taşocakçõ- lõğõ yüzde 6.1, elektrik, gaz, sõcak su üretimi ve dağõtõmõ yüzde 2.4 büyüdü. HİLTON GDANSK HİZMETE SUNULDU İSRAİL, YILMAZLAR’DAN TEDBİRİ KALDIRDITHY ABD’DE PİLOT YETİŞTİRECEK Türk Hava Yollarõ (THY) ile Florida Ins- titude of Technology Aviation arasõnda pilot adaylarõnõn eğitimi için anlaşma yapõldõ. Anlaşma ile Florida Institude of Tecnology Aviation, THY’nin 2. pi- lot ihtiyacõnõn karşõlanmasõ amacõyla, ABD’nin Florida eyaletinde bulunan eğitim tesislerinde, seçilen pilot aday- larõnõn eğitimini gerçekleştirecek. Aygaz’a yüksek not Türkiye’de Sermaye Piyasasõ Kurulu lisansõ ile İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi’nde yer alacak şir- ketlerin kurumsal yönetim derecelendirme faaliyet- lerini yürüten Saha Kurumsal Yönetim ve Kredi De- recelendirme Hizmetleri, Aygaz için Kurumsal Yö- netim Derecelendirme notunu 8.46 olarak açõkladõ. Hilton, Polonya’nõn Gdansk kentinde ortaçağ mimarisiyle çağdaş mimariyi buluşturarak tasarlanan oteli hizmete sundu. Polonyalõ mimar Prof. Stefan Kurlylowicz tarafõndan tasarlanan Hil- ton Gdansk, Gdansk Hilton, Hilton Var- şova Oteli ve Kongre Merkezi ile Po- lonya’da 2007’den beri var olan Hil- ton’un Polonya’daki ikinci oteli oldu. Hilton Gdansk, eski şehrin kalbinde, “Turna” anlamõna gelen ve 15. yüzyõla ait bir gezi alanõ olan Zuraw’da yer alõ- yor. Otel rõhtõmdan Motlawa Nehri’ne ba- kõyor ve 150 oda ve suite sahip. Cari açık beş ayda yüzde 115 arttı