Catalog

B9j sap çarşıya uymadı. Çünkü Türkiyc'de biitün Kürtler ko- lektif azınlık hakkı istemiyor. îzmir'de, Bur- sa'da, tstanbul'du oturan işini gücü yolunda olan -ki bunlann sayüarı hiç azımsanacak ka- dar az dcğil- Kürtler, Türkiyc Cunıhuriye- ti'nin eşit onurlu birer vatandaşıyken, azınlık kabul edilmeye sıcak bakmıyor. Bu ncdcn- dendir ki, üç beş münferit olay dışında Batı- da ctnik açıdan gcrginlik yaşanmadı. Ancak şöyle bir sıkıntı orlaya çıktı: "Öte- ki" kavramı güçlendi, açılımın konuşulmaya başlandığı tarihten sonra Türkiye'de lıerkes birbirini etnik ve dinsel kimliği ilc sorgulama- ya başladı. Bunda, 2003 teki işgalden sonra sürekli şımartılan ve her istediği yapılan Iraklı Kürtlerin, Türkiye'deki Kürtler üzerindeki propagandası da etkili oldu. Alt kimlikler öne çıkmaya başladı. Onlarca yıldır terör acı- sı çekmiş bir ülke olarak, bu görüntüleri hal- kınıza anlatamazsınız. Oysa AKP'nin planı basitti. Kürtlerin ko- lektif azınlık haklannın tanınmasına giden yıımuşak bir geçiş süreci olacaktı. Once yö- netmelikler sonra yasalar sonra da anayasa değiştirilip, bir ya da iki yıl içinde Irak'takine benzer bir model oluşturulacaktı. Başbakan bizzat açıkladı bunıı, üç aşamalı bir süreç ön- görüyoruz diye... Her ne kadar ılımlı Islam anlayışıyla toplu- mun ulusal reflekslerini büyük ölçüde kaldır- mış olsalar da, demokratik haklar ile terör arasındaki aynmı yapmadıkları için, geniş kit- lelerde büyük tepki oluştu. AKP, bu tepkiyi yok sayıp açılıma devanı edemedi. Diğer taraftan bakuğınızda siyasal ve stra- tejik vaziyet, terör örgütü PKK'nin bu açılım- da istediğini almadan rol üstlenmesini de çok mümkün kdmıyor. PKK, Türkiye'deki Kürt- lerin kolektif azınhk hakları tanınmadan silah bırakıp dağdan inse, Washington'ın elinde hangi Kürt kartı k;dacak, Türkiye'yi nasıl baskı altında tutacak? Yanıtını verdiğinizde, terör örgütünün zaten istediği kazanımlan el- de etmeden dağdan inmeyeceği, silah bırak- mayacağı görülüyor. - Kuzey Irak 'taki bölgesel Kürt hükümeti ile ilişkilere ilişkin cattı enrtu eksik etmeyen Erdoğan 'ın, Gül'iin ABD ziyareti sonrası tel- kinleri ve Holhrookc ayarının ardından ağız değiştirmesi ve "ilişkilere vıinz " cümlesini sarfetmesi de önemliydi... Bu, Türkiye'nin Kürt politikasmda önemli bir açıhma işaret etmekteydi. Gerçi AKl-'-Barzani yakmlasma- ları kısn süre sonra verilen ve kamuoylarmı tepe sersemi eden notalarla sonlanıyor... Ker- kük tartışmalarmm alevlendiği sırada Barza- ni, Türkiye nin Kerkük e müdahale etmesi halinde kendilerinin de Diyarbakır'a ve Tür- kiye'nin güneydoğusıındaki diğer kentlere müdahale edeceklerini söyleyiveriyor mesela.. Açarmısm bu durumu? Işler hep böylemi yürüyor, taktik bu mu? - Evet, bu Iraklı Kürtlerin uygulamakta ol- duğu önenıli bir taktik... Önce ipleri gerip, diplomatik alanda ne kadar manevra yapabi- leceklerine bakıyorlar. Terör örgütü PKK'yi de bir gözdağı unsuru olarak ellerinde tutu- yorlar. Asıl amaçları, Türkiye nezdinde meş- ruiyet kazanmak olduğu için, Türkiye'nin at- tığı her geri adım da onlar için bir kazanç. Adım adım, diplomatik mevzi kazanıyorlar. 2003'ten bugüne bir bakın. Türkiye muha- tap alma ambargosu uygulamaktan başlamış, sonra adım adım en üst düzeyde görüşme yapmaya kadar uzun bir geri adım atmışür Iraklı Kürtler karşısında. Hem de karşılığın- da hemen hiçbir kazanım elde etmeden. Dış- 15leri Bakanı Ahmet Davutoğlu çekincesiz Erbil'de temaslarda bulunmuş, Barzani ile ortak basın toplantısı bile düzenleyebilmiştir. Bunu bir Ingiliz, bir Alman ya da bir Fran- si2 yetkili yaparsa, anlayabilirsiniz ancak, yıl- lardan buyana PKK'yi bir terör örgütü olarak kabul etmemiş olan Barzani'nin ayağına gi- den bir Türk Bakanın hangi yaklaşımla bunu yapüğını anlamakta güçlük çekiyorum. El- bette ki temas kurulmalı, Iraklı Kürtler Tür- kiye'nin diplomatik yörüngesi içine alınmalı ama bunun AKP hükümetinin yaklaşımlany- la olamayacağı da açıkça ortada. Diğer yandan da Barzani'nin ve "Eğer Türkler sadece birkaç bin Türkmen için Ker- kük'e karışırsa, o zaman biz de Türkiye'deki 30 milyon Kürt için harekete geçeriz..." de- mesi, Onadoğu'daki bütün Kürtlere bir me- sajdır. Yani asbnda Türkiye'nin gözünün içi- ne baka baka "Bütün Kürtlerim hamisiyim. Istersem, senin ülkeni çok rahat karıştırabili- rim" mesajı veriyor. Unutmamalı ki, Irak'ın kuzeyindeki res- men ilan edilmemiş bu devlet Türkiye için stratejik bir sorundur. PKK ise bu stratejik sorunun her ;uı uygulamaya konulabilecek taktik bir unsumdur. llişkilcr bugün güllük gülistiuılık gösterilmeye çalışılsa da, Barza- ni'nin Irak'ta elde ettiği siyasal kazanımlar, bir süre sonra Türkiye'ye de yansıyacaktır. O yüzdendir ki, PKK'nin siyasal kolu ol- duğunu saklamayan ve bu nedenle de Anaya- sa Malıkemesi'nce kapatılan DTP'nin yöneti- cileri sıkça Erbil'i ziyaret ederek, Barzani'nin talimatlarını alnıaktaydı. Yine o yüzdendir ki, DTP kapatıldığı zaman, Barzani Türkiye'nin içişlerine karışma cesaretini gösternıiş ve yük- sek mahkemenin aldığı karan eleştirebilmiş- tir. Acı tarafı, Barzani'nin Türkiye'nin içişleri karışmasına ne AKP hükümetinden de Vekâ- leti Hariciye'den bir tepki gelmiştir. Hatta, Irak'ın kuzeyindeki Kürt yönetiminin "Ba§- kanlık Türk Anayasa Mahkemesi'nin Demo- kratik Toplum Partisi'ni yasadışı ilan etmesi- ne olan kızgınlığını ifade eder" yönündeki açıklamasından birkaç gün sonra içişleri Ba- kanı Beşir Atalay, Erbil'de hiçbir şey olma- mış gibi Barzani ile görüşebilmiştir. Kimsenin aklına, "Kim oluyorsun da de- mokratik bir ülkenin bağımsız yargısının ka- rannı eleştirebiliyorsun" ya da "Türkiye'de Kürt ayaklanması değil, terör var. Sözünü ge- ri al" demek gelmemiştir! SITKI SIYRILAN ABD! - ABD, Künleri Türkiye'ye tercih ediyor etmesine ama sonuna kadar değil... Kendince rövanşını ilerde almak üzere geri adım attığı da oldu... Anlatır mısın bu nadiranı? Ve Türkive'nin Kürt açıhmıyla eşzamanh olarak Washington da kendi Kürt politikasmda na- sıl bir ince ayaryaptı? - ABD yönctimi, Irak işgali ve sonrası sü- reçte Kürtlerin bu kadar şımaracağını hesap etmcmişti. Barzani, işgalin en önemli gerek- çesi gösterilen hidrokarbon yani petrol yasa- sının çıkmasını engelleyip, Washington'daki oyun kurucuların sinirlerini iyice germiştir mesela. Aslında Kürtlerin, bir yandan ABD'nin kendilerine olan gereksinimini kullanacağı diğer yandan da uzun vadeli gündemleri için uygun koşullar yaratacağını düşundükleri, iş- galin hemen öncesinde belliydi. Özellikle Barzani, ABD askerlerine destek sağlamak için, Irak'ın federal sisteme dönüştürülmesi- ni, otonomilerinin güvence altına alınmasını Bush'a önkoşul olarak sunmuştu. ABD işgali başlamadan önce de bu koşulun kabul edil- mesini sağlamıştı. Bu da ABD'nin Türkiye ile sağlamaya çalıştığı dengeyi, Kürtler lehine bozmuş, Washington diplomasisinin Ankara ayağı sıkıntıya girmişti. Bu süreçte ikinci bir sıkıntıya daha neden oldu Kürtler. Birinci tezkere kazasından son- ra kendini affettirmek isteyen AKP hüküme- ti, ikinci tezkere ile Irak'a asker göndermek istemiş ancak bu da merkezi hükümette etkin konuma gelmiş olan Kürtlerin engellemesiyle karşılaşmıştı. Doğal olarak bu da ABD'nin Irak iş yükünün hafiflemesinin önüne geç- mişti. Bu ömekleri, Sünnilerin Irak'taki siyasal sisteme eklemleme çabalanndan, egemenliği tartışmab bölgeler konusuna, seçim yasalan- nın çıkmasından, üçüncü ülkelerle ilişkilere kadar birçok örnekle çoğaltmak olası. Bu başhkların tamamında ABD Iraklı Kürtlerle ciddi anlaşrrmzhğa düşmüştür. Öyle ki, Was- hington'daki karar alıcılar, işin artık Barzani ile yürümeyeceği, yerine yeğeni Neçirvan'ın getirilmesini bile düşünmeye başlamışlardır.* gamzeakdemir@cumhuriyetcoin.tt AKP'nin Kürt Açmazı /Bahadır Selim Dilek/ Cumhuriyet Yayınlan/ 435 s. Bunalımın Kökenlcrinc Dogru,.. Ekonomi Politiğin Insanı kim"dir? fe DEBIN ^1 '/AmtM'i bunalımı dünün hangi kırılmalarında, hangi kopuşlarında gizli? e^konomf politiğin kökenlerlne, felsefesine doğru bir yolculukla bunlann izini sürmek... ulunen ipuçlanndan yola çıkarak yeni çıkış yolları aramak. jfeniden çıkmaziarda kaybolmamak... Istanbul: Remzi Kltabevl-Nezlh Kitabevi-D&R-Alkım-Kabalcı-istlkla! Ankara: Dost Kıtabevi-Slyasal Kltabevi Msrsln, Adana, izmlr: KiUpsan C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 4 1 SAYFA 17