Catalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHURİYET 20 ARALIK 2009 PAZAR 18 KÜLTÜR kultur@cumhuriyet.com.tr ‘Eski moda’ Led Zeppelin Kültür Servisi - BBC arşivlerindeki belgelerde, ünlü rock grubu Led Zeppelin’in 1969’da BBC’nin düzenlediği bir seçmeye katõldõğõ ve performanslarõnõn kötü bulunduğu ortaya çõktõ. Seçmelerdeki bir jüri grubun “her zaman çalõnamayacak bir müzik icra ettiğini”, bir diğeri “ikna edici olmadõğõnõ” söylerken bir üye de grubun müziğini “eski moda” bulmuş. Grup, yine de BBC Radyo 1’de birkaç kez çalma imkânõ elde etmiş. Günümüzdeyse Rolling Stone dergisi, Led Zeppelin’i “70’li yõllarõn en büyük grubu” ve “rock tarihinin en uzun soluklu grubu” olarak tanõmlõyor. ‘Yaratık’ın senaristi öldü Kültür Servisi - Korku filmi klasikleri arasõnda yer alan ‘Alien’ (Yaratõk) filminin senaryo yazarõ Dan O’Bannon, 63 yaşõnda hayatõnõ kaybetti. Kariyer hayatõ boyunca ‘Yaşayan Ölülerin Dönüşü’, ‘Screamers’, ‘Yaratõk Predator’a Karşõ’ gibi pek çok gerilim ve korku filmine imza atan O’Bannon, ‘Yaratõk’ serisiyle 1986 yõlõnda en iyi efekt ve ses dallarõnda Oscar kazanmõştõ. ‘Avatar’ yıldız sahibi yaptı Kültür Servisi - Avatar filminin Kanadalõ yönetmeni James Cameron, Hollywood’daki Şöhretler Kaldõrõmõ’nda 2396. yõldõzõn sahibi oldu. Cameron’u, bu önemli anõnda, ilk iki ‘Terminator’ filminde birlikte çalõştõğõ Arnold Schwarzenegger ve 1986’da ‘Yaratõk’ta rol alan Sigourney Weaver yalnõz bõrakmadõ. Avatar filmi, gösterime girdiğinden bu yana sadece ABD’de 3.5 milyon dolar hasõlat yaptõ. ‘Darwin Devrimi: Evrim’ Kültür Servisi - Yapõ Kredi Yayõnlarõ tarafõndan üç ayda bir yayõmlanan düşünce dergisi Cogito, Charles Darwin’in doğumunun 200., ‘Türlerin Kökeni’nin yayõmlanõşõnõn 150. yõldönümünde çift sayõlõk özel bir dosyayla evrim kuramõ ve Darwin’e yer veriyor. Yurtdõşõndan Steven Pinker, Michael Ruse ve Elizabeth Grosz’un, Türkiye’den Selçuk Candansayar, Suavi Aydõn, Ayhan Sol, Ergi Deniz Özsoy, Adnan Ekşigil, Münir Göle gibi yazar, akademisyen ve bilim insanlarõnõn yanõ sõra, “evrim çalõşkanlarõ” ve “evrim çalõşma grubu” üyelerinin katkõda bulunduğu bu sayõda; sosyal Darwincilik, evrim ve etik, evrim kuramõnõn tarihi, cinsel seçilim ve feminizm ilişkisi, evrim kuramõnõn felsefi temelleri, evrimsel psikoloji gibi konulara õşõk tutuluyor. Selma Ağabeyoğlu uğurlandı Kültür Servisi - Beyin kanamasõ sonucu yaşamõnõ yitiren şair ve yazar Selma Ağabeyoğlu (57), önceki gün sevenleri, dostlarõ ve okurlarõnca uğurlandõ. Ağabeyoğlu’nun ilk kitabõ “İnsanõ Ararken Ağlayacaksõn” 1994’te yayõmlandõ. Ağabeyoğlu’nun beş şiir kitabõnõn yanõ sõra Evrensel gazetesindeki köşesindeki yazõlardan derlenen “Beni Senden Sorarlar” adlõ bir de deneme kitabõ var. Ağabeyoğlu’nun şiirleri ve eylemliği üstüne Ankara Kanguru Edebiyat ve Sanatevi’nde bugün bir anma etkinliği düzenlenecek. (0 312 419 77 42) Türk sinemasõnõn önde gelen yönetmenlerinden Zeki Ökten dün yaşamõnõ kaybetti Sinema bir ustasõnõ daha yitirdi Kültür Servisi- Türk sinemasõnõn önemli yönetmenlerinden Zeki Ökten dün hayatõnõ kaybetti. 68 yaşõndaki Ökten önceki gün Amerikan Hastane- si’nde geçirdiği kalp ameliyatõnõn ar- dõndan yoğun bakõma kaldõrõlmõştõ. Zeki Ökten yarõn saat 10.30’da Beyoğ- lu Sinemasõ’nda düzenlenecek tören- den sonra Teşvikiye Camii’nde kõlõna- cak öğlen namazõnõn ardõndan Zincirli- kuyu Mezarlõğõ’na defnedilecek. 1941’de İstanbul’da doğan Zeki Ök- ten, Haydarpaşa Lisesi’ni bitirdikten sonra bir süre amatör tiyatroculuk yap- tõ. 1961’de Nişan Hançer’in yönettiği “Acı Zeytin” filmindeki yönetmen yardõmcõlõğõyla Yeşilçam’a ilk adõmõnõ attõktan sonra, Lütfi Ö. Akad, Halit Refiğ, Memduh Ün ve ağõrlõklõ olarak da Atıf Yılmaz gibi ustalarõn yönet- men yardõmcõlõğõnõ üstlendi. İlk yönetmenlik denemesi, 1963’te “Ölüm Pazarı” ile oldu. 1972’de “Kadın Yapar”õ, 1974’te “Askerin Dönüşü”nü çekti. 1976’da “Kapıcılar Kralı” adlõ komedide yakaladõğõ yalõn, akõcõ anlatõmla büyük bir başarõ elde etti. Başrolünü Kemal Sunal’õn üst- lendiği “Kapıcılar Kralı”yla 1977’deki 14. Antalya Altõn Portakal Film Festivali’nde En İyi Yönetmen ödülünü aldõ. “Çöpçüler Kralı” (1977) ve “Faize Hücum” (1982) gibi toplumsal eleştiriye yönelen güldürü filmleriyle geniş bir seyirci kitlesine seslenecek, yalõn ve gerçekçi anlatõ- mõyla banker iflaslarõnõn getirdiği çö- küntüyü anlatan “Faize Hücum” 20. Antalya Festivali’nde ona En İyi Film ve En İyi Yönetmen ödüllerini kazan- dõracaktõ. 1978’de Yılmaz Güney’in senaryosundan çektiği “Sürü”, destansõ ve ritimli an- latõmõyla yurtiçinde ve yurtdõşõnda bü- yük yankõ uyandõrdõ. Tarık Akan, Melike Demirağ, Tuncel Kurtiz, Meral Niron ve Yaman Okay’õn oy- nadõklarõ “Sürü” birçok önemli ödül aldõ: 32. Locarno Film Şenliği En İyi Film ödülü, 29. Berlin Film Şenliği Protestan Film Jürisi ve Katolik Film Organizasyonu ödülleri, SİYAD En İyi Film ve En İyi Yönetmen ödülleri, Belçika Kraliyet Film Arşivi ödülü, 10. Antwerp Film Şenliği ve Londra Film Şenliği En İyi Film ödülleri. Ökten’in 1979’da yine Gü- ney’in senaryo- sundan çektiği “Düşman”, 1980’de 30. Berlin Film Şenliği’nde iki özel ödül kazandõ. Ökten, “Pehlivan”da (1984 7. Palermo Spor Film- leri Şenliği En İyi Film, Kültür Bakanlõğõ Başarõ, 1985 SİYAD En İyi Film, 1986 Fransa Spor Filmleri Şenli- ği Olimpiyat Komitesi ödülleri) işsiz- likten ata mesleği pehlivanlõğa yöne- len köy delikanlõsõnõn dramõnõ, “Ses”te (1986) hapisten yeni çõkmõş bir siyasal mahkûmun işkencecisiyle hesaplaşmasõnõ, “Düttürü Dünya”da (1988) bir pavyon çalgõcõsõnõn yoksul- luk yüzünden aklõnõ yitirmesini ele alarak hep toplumsal sorunlarõ beyaz- perdeye getirdi. Uzun bir aradan sonra çektiği “Güle Güle” (1999), ertesi yõl 37. Antalya Altõn Portakal Film Festivali’nde En İyi Film seçildi. 2002’de “Gülüm” adlõ filmi gerçekleştiren Ökten’in son filmi “Çinliler Geliyor” (2006) idi. Cumhurbaşkanõ Abdullah Gül, Ökten’in yaşamõnõ yitirmesi nedeniy- le bir mesaj yayõmladõ. Cumhurbaş- kanõ Gül mesajõnda, “Türk sinema- sının gelişmesine değerli katkılarda bulunan, yurtiçinde ve dışında önemli ödüller kazanan Zeki Ök- ten, her zaman sevgi ve saygıyla hatırlanacaktır” dedi. Z eki Ökten, “Kapõcõlar Kralõ”, “Çöpçüler Kralõ”, “Faize Hücum” gibi Kemal Sunal’lõ filmleriyle toplumsal güldürünün başyapõtlarõnõ vermişti. Yõlmaz Güney’in senaryolarõndan çektiği “Sürü” ve “Düşman” ile Türk sinemasõna yurtdõşõnda saygõnlõk kazandõran Ökten, “Pehlivan” ve “Ses” gibi filmlerinde de hep toplumsal sorunlarõ perdeye yansõtmõştõ. YILDIZ KENTER: Sinemaya büyük sevgisi ve saygõsõ olan bir insandõ. Kendini çok iyi yetiştirdi. Ustalarõndan hep en iyiyi, en doğruyu öğrenmeye çalõştõ. Öncelik- le dürüst bir yönetmendi. Çok üzgünüm onu kaybet- tiğimiz için çünkü çok erken bir ölüm oldu onunkisi. Ben ölümü çok yaşamõş birisiyim ama ne diyeceğimi bilemiyorum. Ona, filmleri için teşekkür ediyorum, yaptõklarõndan dolayõ kutluyorum ve ‘güle güle’ di- yorum tõpkõ birlikte çalõştõğõmõz filmdeki gibi. CÜNEYT TÜREL: Son filmi “Çinliler Geliyor”da beraber çalõşmõştõk; yakõn dostumdu. En son dört gün önce görm- üştüm. Son dönemde az çalõşõyordu ama sinema üzeri- ne çok düşünüyordu. Biraz da sinema dünyasõna küs- kün ve uzak duruyordu. Çünkü onun artõk kenara çe- kilmesi gerektiğini düşünenler vardõ ama bence hâlâ çok gençti ve genç öldü. Şiirsel gerçekçilik adõna Türk si- nemasõnda yapõlabilecek en iyi şeyleri yaptõ. MELİKE DEMİRAĞ: Zeki Ökten benim için çok önem- li bir insandõ. Çok iyi, çok saf biriydi. “Sürü” filminde oynadõğõmda bana inanõlmaz destek verdi. “Sürü” fil- mini Siirt’in 1800 metrelik bir dağõnda çekmiştik. Ora- da göçebe bir kõzõ canlandõrmak benim için çok zor- du. Ayrõca İstanbul’da büyüyen, Anadolu’yu bilmeyen biri olarak göçebe bir kõzõ canlandõrmak ve o koşullarda çalõşmak benim için çok zordu. Ancak o bana her an- lamda destek verdi. Filmde Yılmaz Güney’in senar- yosunu da olağanüstü bir şekilde perdeye yansõttõ. Di- ğer filmlerine de kendi sõcaklõğõnõ, samimiyetini yan- sõtmõştõ. Yeri doldurulamayacak bir yönetmen. RUTKAY AZİZ: Yaşamõmõ derinden etkileyen bir yol arkadaşõmõ kaybettim. Zeki Ökten hem insan olarak hem de Türk sinemasõ açõsõndan dibi olmayan, de- rinlemesine bir kuyu idi. ARİF KESKİNER: Ülkemiz en iyi yönetmenlerinden biri- ni, güzel bir insanõ kaybetti. Dost, arkadaş, kendini si- nemaya adamõş, aşkla çalõşan bir arkadaşõmõzõ yitirdik. SUNGU ÇAPAN: Alçakgönüllü, suskun yönetmen tav- rõyla gerçekleştirdiği, sinemamõzõn gelişmesine dam- gasõnõ vurmuş filmleri ve özellikle senaryolarõnõ Yõlmaz Güney’in yazdõğõ “Sürü” ve “Düşman” gibi iki baş- yapõtõyla Türk sinemasõnõn son 40 yõllõk gelişim süre- cinde önemli bir yere sahip olan Zeki Ökten’in ölümü kuşkusuz sinemamõzõn beklenmedik bir kaybõ oldu. ALPER TURGUT: Günümüz yönetmenlerinden Ze- ki Demirkubuz’un ‘Ustam’ dediği, Ömer Lütfi Akad, Yõlmaz Güney, Halit Refiğ, Atıf Yılmaz ve Memduh Ün’ün yanõnda sinemayõ öğrenen, Ke- mal Sunal’lõ filmlerin büyük yönetmeni Zeki Ök- ten’in ölümü, Türk sinemasõ için büyük bir kayõp- tõr. Yõlmaz Güney’in senaryosunu yazdõğõ ‘Düş- man’ ve “Sürü” filmi; Genco Erkal’õn harikalar yarattõğõ “Faize Hücum”; “Düttürü Dünya”, “Çöpçüler Kralı” ve “Kapıcılar Kralı” gibi sos- yal mesajlarõ olan filmler yaratan yönetmen Ök- ten’in eksikliğini sinemamõz hissedecektir. ‘GÜLE GÜLE’ ZEKİ ÖKTEN Sürü