Catalog

4NİSAN1997 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Kamukesiminde toplusözleşmeler • AINKARA (Cumhuriyet Bürosu) - REFAHYOL hükümetı. 500 bınin üzerindeki kamu işçisine Şeker-İş \e Demiryol-lş'in sözleşmesinde öngörülen ücret zammını uygulamak için baskı yapıyor. Hükûmet. Türk-lş'e 41 milyon lira ve daha fazla ücret alanlara. ıki sendikanın sözleşmelerinde olduğçu gibi. yüzde 15"lik iyileştirme üzerine ilk 6 ay içın yüzde 38"lik zam önerirken düşük ücretlilere de kademelı artış öngördü. En düşük brüt çıplak ücret olan 17 milyon 10 bın lira alan işçinin ücreti, yüzde 30'luk iyileştirme üzerine ilk 6 ayda verilecek olan yüzde 38'lik zamla. ancak 30 milyon 515 bın 940 liraya çıkacak. Hükümet. Türk-İş'in ikinci 6 ayın başından ıtibaren 6 aylık enflasyon oranında ücretlerin arttınlması önensini de dikkate almayarak, aylık enflasyon önerdi. Harb-İş'in protestosu • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Harb-lşe üye ışçüer, Şeker-lş ve Demiryol-lş'in düşük ücrete ımza atmasını ve toplusözleşmelerle ilgili yürütülen politikalan protesto ertiler. DSPden sendikalarla ılişkisi olduğu için ihraç edilen Bekir Yurdagül de eyleme katıldı. Harb-lş Genel Başkanı İzzet Çetin. ışçılen joksulluğa ıtenlerin, "sendıkacı görünümündekı işçi sınıfı düşmanlan" olduğunu söylerken, toplusözleşme görüşmelerine yönelik olarak işçileri alanlara ınmeye çağırdı. Çetin. Demiryol-lş Genel Başkanı Enver Toçoğlu'nu "Kamu görevi yaparken ışledıkleri suçtan kurtulmak ısteyenler, ışçı düşmanı bu iktidara boyun eğdiler" dıye suçladı. MESS'ten Demirel'e şikâyet • İstanbul Haber Servisi -Türkiye Metal Sanayicileri Sendik'ası (MESS). hikdtnetfĞSK fonlann» göz dıktığı gerekçesıyle Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e şikâyet etti. MESS. Cumhurbaşkanf na yazdığı mektupta, TBMM "den çıkan ve anayasadaki eşitlik ilkesine aykınolarak nıtelenen "Yurtdışında Bulunanlann Sosyal Güvenlıkleri Hakkındaki Borçlanma Kanunu"na onay vermemesini istedi. Sanayi üretiminde artış • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Sanayi sektöründe üretim. yılın ilk ikı ayında. geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2.6 oranında artış gösterdi. Bu yılın ocak ve şubat aylannda ana sektörler itibanyla üretim. elektrik, gaz v e su sektöründe yüzde 8 ıle en yüksek seviyede artarken imalat sanayinde de yüzde 2.2 yükseldi. Madencilik sektöründe ise üretim yüzde 5.7 azalma gösterdi. tmalat sanayiınde en yüksek üretım artışı yüzde 16.7 ile makine sanayiinde gerçekleşirken bunu yüzde 12.1 ile taş ve topraga dayalı ürünler sanayü. yüzde 8.5 ile metal ana sanayıi, yüzde 0.5 ile mensucat sanayiindeki artışlar izledi. Mart ihracatı 2.3 milyar dolar • Ekonomi Servisi - Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) kayıtlanna göre mart ayı ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 artarak 2.3 milyar dolara ulaştı. TİM Başkanı Okan Oğuz'un \aptigi yazılı açıklamaya göre martta, hazır giyim ve konfeksiyon ihracatındaki artış yüzde 20 oldu En fazla döviz girdisı sağlayan sektörler arasında ikinci sırada yer alan demir ve demir dışı metallerin ihracatında yüzde 3. tekstil ve hammaddeleri ihracatında da yüzde 10 oranında artış kaydedildi. Migros Moskova'da • MOSKOYA (AA) - Migros, Rusya'ya giriyor. Rusya'nın en büyük alışveriş merkezi olacak Migros hipermarketi. Enka ve Ram fırmalannın işbirliğiyle Moskovada kurulacak Hükümet, Özelleştirme Yasası'nm bazı maddelerini, incelemeden hemen önce değiştiriyor Anayasa Mahkemesi'ne by-pass • Yerel mahkemelerin Özelleştirme Yasasf ndaki aynı maddelerin iptali için başvurması üzerine hükümet, bu maddeleri değiştirmek için yasa tasansı hazırladı. Yeni yasa tasansında, değer tespit komisyonlannın oluşumu yeniden belirlenirken yetkiler Başbakan'a verildi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Özel- leştirme Yasası'mn ihalelerde değer tespit işlemlerini düzenleyen maddeleri Anayasa Mahkemesi'nde salı günû yapılacak ince- lemeden hemen önce değiştiriliyor. Anaya- sa Mahkemesi, yasada bulunan hükümleri PTT'nin T'sinin satışma ilişkin yasada ip- tal etmişti. Yerel mahkemelerin Özelleştir- me Yasası'ndaki aynı maddelerin iptali için başvurması üzerine hükümet. bu maddele- ri değiştirmek için yasa tasansı hazırladı. Ye- ni yasa tasansında, değer tespit komisyon- lannın oluşumu yeniden belirlenirken, yet- kiler Başbakan'a verildi. Hükümet, yerel mahkemelerin, Özelleş- tirme Yasası'mn, satış işlemlerinde değer tes- pit işlemlerinin Özelleştirme Idaresi Baş- kanlığı'nca yapılmasını öngören maddesi- nin iptali içın Anayasa Mahkemesi'ne baş- vuruda bulunması üzerine, yasa değişik- liği için kollan sıvadı. Anayasa Mahkeme- si'nce Türk Telekom'un satışma ilişkin ya- sadaki aynı madde iptal edilmişti. Anayasa Mahkemesi'nin iptal başvurusunu salı gü- nü esastan inceleyeceğini açıklaması üze- rine, hükümet yeni yasa tasansı hazırladı. Tasanda, Özelleştinne Yasası'ndaki de- ğer tespit yöntemlerini düzenleyen madde- nin değiştinlmesini öngörüldü. TBMM Genel Kurulu'nda dün kabul edi- len yasa taslağı ile Özelleştirme Yasası'nda daha önce Özelleştinne Idaresi Başkanlığı'na verilen değer tespit çalışmalanna ilişkin yetkiler, idare yetkilileri dışında. Sermaye Piyasası Kurulu, Hazine Müsteşarhğı ve il- gili kuruluş yetkililerini de kapsayacak ye- ni birkomisyona verildi. Yasada, komisyo- nun Başbakan tarafından onaylanması hük- me bağlandı. Aynı yasa tasansıyla Özelleş- tirme Yüksek Kurulu'na Başbakan Yardım- cısı'nın da üye olması sağlandı. Özelleştir- me Yasasf na göre, Özelleştirme Yüksek Kurulu, Başbakan, Sanayi ve Ticaret Baka- nı. Maliye Bakanı. biri özelleştırmeden so- rumlu olmak üzere 2 Devlet Bakanı'ndan oluşuyordu. Elektrik santrallannın satışmda yasal denetim mekanizmalan arttırılıyor Yap-işlet-devret modeline iptalANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Anayasa Mahke- mesi, bazı kamu yatınm ve hizmetlerinin yap-işlet-dev- ret (YİD) modeliyle yaptınl- masına ilişkin yasanm, bu sözleşmelerde imtiyaz ince- lemesinin Bakanlar Kuru- lu'nca yapılmasına ilişkin maddesini iptal etti. Sözleş- melerin Danıştay tarafından inceleneceği bildirildi. Da- nıştay'ın elektrik santralla- nnın yap-işlet modeliyle ya- pılmasına ilişkin ihale için yürütmeyi durdurma karan almasının ardından, yap-iş- let-devret modeline ilişkin yasanın bazı maddelerinin iptalliyle, özellikle elektrik santrallannın özelleştirilme- sinde yasal denetim meka- nizmalan artacak. Anayasa Mahkemesi'nin karanyla hü- kümetin 19 hidrolik santra- lın satışı izin açılan ihale ip- tal edilecek. Anayasa Mahkemesi, dün- kü oturumunda 116 millet- vekilinin tek maddelik yasa- nın iptali ve yürürlüğün dur- durulması istemiyle açtığı davayı sonuçlandırdı. Yük- sek mahkeme. yasanın yap- işlet-devret modelindeki söz- leşmelerin imtiyaz hakkını düzenleyen "Bu kanunun dördüncû maddesine isti- naden yürürlüğe konulan Bakanlar Kurulu karann- da belirlenen esas ve usul- ler uyannca aktedilen söz- leşmeler" ibaresini oy çok- luğu ile iptal ederken, yü- rürlüğün durdurulması ka- Sekiz özel kuruluş, Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ'ye teklif verdi Dağıtım şebekeleri hediye ediliyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Elektrik Mühendislen Odası (EMO) tarafından 25 dağıtım şebekesinin devrine ilişkin olarak yapılan çalışmada şebekelerin. 30 yıllık kânn yüzde 8"i gıbi düşük bir bedelle satılacağı ortaya çıktı. Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ tarafından açılan ihalede, thlas Holding 5. Uzanlar'ın şirketi Rumeli Holding 4, Cıngıllıoğlu Holding 5, Süzer Holding 4. DoSan Şirketler Grubu 3. Doğuş Hofdıng 2. Koç Holding 2. Ceylan Holding de 3 dağıtım şebekesi için teklif verdi. Çok sayıda bölgesel meslek örgütü ve uluslararası konsorsiyum da ihalede teklif verdi. EMO Başkanı Asım Rasam tarafından dün düzenlenen basın toplantısında. 25 dağıtım şebekesinin 30 yıllığına devrine ilişkin hazırlanan rapor açıklandı. TEDAŞ ve Torkiye Elekmk ' v ' Üretim AŞ (TEAŞ) verilerine göre hazırlanan raporda, 25 elektrik dağıtım şebekesinin yıllık kânnın 1 milyar 48 milyon dolar olduğu bildirildi. 25 şebekenin 30 yıllık kânnın 31 milyar 463 milyon dolar olduğu belirtilen raporda, bu şebekelerin 30 yıllık devri için istenen bedelin yalnızca 2 milyar 625 milyon dolar olduğu kaydedildi. Rapora göre bu şebekeler 30 yıllığına. toplam kârlannın yalnızca yüzde 8'i orandabir bedelle devredilecek. Raporda, dağıtım şebekelerinin ihalesi için yayımlanan ılanlara Enerji-Yapı Yol Sendikasıişyeri işgallerini gündemegetirecek. (Fotoğraf: MEHMET DEMlRKAYA) 'Elektrik birimfiyatıyükselecek' uyarısı İstanbul Haber Servisi- Enerjı-Yapı Yol Sendikası, elektrik üretimı ve dağttımında „ „ yapılmak.istenen özelleştimıe üe, doğalgaada, olduğu gibitfektrik birim fryatının dolar kuruna gore ayarlanarak faturalannın sürekli yükseleceğini belirterek yurttaşlan uyardı. Sendika, işyerlerini sattırmamak içın işyeri işgallerinin gündeme geleceğini de bildirdi. TEAŞ'a bağh 12 termik santral ile TEDAŞ'a bağlı 25 dağıtım şirketinin özelleştirilmesi için açılan ihalenin son gününde Enerji-Yapı Yol Sendikası dün Türkiye genelindeki işyerlerinde uyan eylemi yaptı. Enerji-Yapı Yol Sendikası, TEDAŞa bağlı Istanbul'daki 11 işyerinde basın açıklamalan yapıldı. BEDAŞ'ın Çağlayan Işletme Müdürlüğü önünde basın açıklamasını okuyan Enerji-Yapı Yol Sen İstanbul Şube Sekreteri Giisel Ümit Sever, REFAHYOL iktidanmndeBk bötçe adına Hazine arazilerini, sosyal tesisleri, lımanlan, enerji üretim ve dağıtımını "haraç- mezat" satışa çıkardığını söyledi. 12 termik santralın 2 yıllık kârlan karşılığı 20 yıllığına devredildiğini, yanında ocaklann promasyon olarak verildiğini savunan Sever, "TEDAŞ 2 yıllık kârı karşılığı 3 yıllığına devrediliyor. Gün bu yağma ve talana dur deme günüdür" dedi. işyerlerini sattırmamak için ülkenın her yanından haykırdıklarını ve uyardıklannı belırten Sever, TEDAŞ'ı almak içın teklif verenlerin, işyerlerini nasıl devralacaklannı düşünmelerini istedi. göre, bu şebekelere güvence bedeli olarak verilen 1 milyar 384 milyon dolann. devir yapılacak şirkete verileceği bildirildi. Dağıtım şebekelerini alan firma, bu işletmelerin 1 milyar 48 milyon dolara ulaşan 1 yılhk kârlanyla birlikte, 1 milyar 384 milyar lirayı da alacak. Buna göre, devir için öngörülen 2 milyar 625 milyon dolann yansını peşın olarak ödeyecek olan özel sermayeye, vereceği bedelin yaklaşık 2 katı oranında kaynak da hemen aktanlacak. rarı verdi. Yürürlüğün durdurulma- sına ilişkin karann, Resmi Gazete'nin bugünkü sayı- sında yayımlanacağı bildi- rildi. iptal edilen düzenle- me, YİD modeliyle yaptrn- lacak ışlerdeki sözleşmele- rin imtiyaz sözleşmesi olup olmadığı konusundaki kara- n Bakanlar Kurulu'na bıra- kıyordu. .Anayasa Mahkeme- si'nin iptal karanndan sonra, yap-işlet-devret modeliyle yaptınlacak ışlerde sözleş- meler Danıştay denetimın- den geçecek. Yetkililer, iptal karannın, "yasama organınca yapıl- ması gereken düzenleme- nin Bakanlar Kurulu'nca gerçekleştirilmesine olanak tanındığı ve böylelikle TBMM yetkisinin hüküme- te devredildiği"gerekçesi- ne dayandığını bildirdiler. Yüksek Mahkeme, yasa- nın 1. maddesindeki diğer düzenlemelerin iptal istemi- ni ıse reddettı. Yasa. YtD çer- çevesınde yatınm projeleri içın ıdare adına sermaye şir- ketleri ya da yabancı şırket- lere. kamu kurum ve kuru- luşlan ile bağlı ortaklıklan- nın ve mahalli idarelerin sa- tınalacaklan mal ve hizmet bedelleri ile kamu kuruluşla- nnca bu şirketlere taahhüt edilmiş üretim girdılerinin temin edilmemesi durumun- da ilgili sözleşme çerçeve- sinde ortaya çıkabilecek öde- me yükümlükleri için garan- ti vermeye ve garanti koşul- lannı belirlemeye, Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı oldu- ğu bakanı yetkilı kılıyor. Aynca, YİD modeline da- yanan tesisin ve/veya şirket hisselerinin söz konusu pro- jelere ilişkin anlaşmalarda- ki koşullara uygun olarak sa- tın alınması durumunda da, dış kredı borçlannı yüklene- cek kamu kurum ve kuruluş- lan ile bağlı ortaklıklannm ve mahalli idarelerin lehine fi- nansör kuruluşlara garanti vermeye \e garanti koşulla- nnı belirlemeye de Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı oldu- ğu bakana yetkı veriliyor. Ç İ F T Ç İ D O S T U / SADULLAH USUMt TekePin Sigara Fabrikaları Satıkyor Y anlış başlayan işlenn düzeltilme- sı çokzordur. Eğer, yakanızı, par- çanızı bir kere kaptırmışsanız ge- riye dönmek ve kurtulmak artık imkânsız gibidir. Nitekim, Turgut Özal'ın başbakanlığı dönemınde yabancı tütün ve sigara şirketlerine aralanan kapıyı bir daha kapatmak mümkün olamadı. Daha da kötüsü aralanan kapı, giderek ardına kadar açıldı. Çok uluslu tütün ve sigara şirketlerinin çoğu Türkiye'ye adımını attı ve yerleşti. Artık, tütün pazartarımız ta- mamen onların elinde ve emrınde... Tü- tün piyasasında 50'ye yakın ihracatçımız- dan ayakta kalabilenlerin şayısı iki veya üçü geçmiyor!.. Sigara pazarlarımızda da durum pek farklı sayılmaz. Çok uluslu şirketler fabri- kalannı kurdukları tarihten bu yana siga- ra pazarlarımızdaki paylarını her yıl biraz daha arttırıyorlar!.. Tekel yabancı şirketlerin ürettiği sigara- larla rekabet edebilmek ve ayakta kala- bilmek için mücadele veriyor. Ama, gücü yetmiyor. Zira, hükümet Tekel'in yabancı şirketlerle yarış edebilecek bir sisteme kavuşabilmesi için yardımcı olmuyor.Ya- bancı şirketler gibi ticari bir anlayışla ha- reket edebilmesi için gereken ortamı ha- zırlamıyor. Bu nedenle, dünyanın en bü- yük tütün ve sigara şirketleri ile kıyasıya rekabet halinde olan Tekel ne yazık ki, hâ- lâ Osmanlı'dan kalma usullerle çalışmak- tan kurtulamıyor. Yabancı şirketler sigara satışlarını art- tırabilmek için market ve bakkallara ka- dar servis yaparak, ikramiye ve primler da- ğıtırken Tekel kendı bünyesi içinde feda- kâr bazı yöneticileri ile kolu, kanadı kırık kuşlargibi çırpınıyor... Her türlü kötü koşullara rağmen, ya- bancı şirketlerin Türk tütün ve sigara pa- zarını tamamen ellerine geçirmelerine en büyük engel gene de Tekel... Bu nedenle yabancı şirketler Türkiye'ye adım attıkları günden beri, Tekel'i yok et- mek içın her çareye başvurdular. Tekel'in özelleştirilmesi gündeme geldi. Özelleş- tirme için yasal engeller vardı. Meclis arit- metıği içinde bu yasaları değiştirmek çok zordu. Ustelik, milyonlarca üretici ve bi- linçli halkımızın tepkisinden korkuluyordu. hatta, özelleştirme konusu duyulduktan Yabancı şirketlerin talebi Türk tütününe darbe vuracak. sonratütün bölgelerinde büyük çapta hareketler başlamıştı. Ege tütün platfor- munun ve Tek Gıda-lş Sendikası'na ge- nel merkez ve şubeleri ile birlikte özelleş- tirmeye karşı oluşan tepkilere destek ver- mesi de ürkütücü oldu. Tepkiler üzerine, özelleştirme çalışma- lan buzdolabına kondu. Hatta, bazı bakan- lar artık sigara fabrikalarımızın satışından vazgeçildiğini açıkladılar. Ama sonradan bu tutumun bir uyutma polıtıkası olduğu ve bu arada satışlarla ilgili çalışmaların gizlı gizli yürütuldüğü anlaşıldı. Venihayet...Akhisar sigara fabrikasının satışı ile ilgili bir Ingilız firması ıle sürdü- rülen pazarhklar sona erdi. Bize göre "sa- tış", hükümet çevrelenne göre "ortaklık" anlaşması bir protokole bağlandı. Iş hü- kümetin onayına kaldı. Işin en acı yanı da vanlan anlaşmaya göre Akhisar sigara fabrikasının yüzde 51 'inin Ingıliz şirketine devredilecek olması. Tekel de yüzde 49 hisse kalacak. Aynca Yeni Harman ve Samsun sigaralannın isım hakkı da 49 yıllığına tngiliz şirketine devredilecek. Böylesine bir alışverışe ortaklık demek yanlış olur. Bu bir satıştır ve yasalarımıza da aykırıdır. Zira, bir işletmenın yüzde 51 hıssesini ele geçiren bir firma onun sahı- bi demektir... Istediği gibi yönetecektir... Ürünlerini istediği gibi çıkaracak ve sata- caktır... Üstelik, yüzde 49 hisse sahibı Te- kel gibi güçlü bir kuruluş, yüzde 51 hıs- selerin sahibi yabancı şin\ete destek ver- mek zorunda kalacaktır... Akhisar sigara fabrikasına biçilen değer 280 milyon dolar... Tekel yüzde 49 hısse- sine karşılık 55 milyon dolar değerindekı fabrikayı, 53 milyon dolar değerindeki Ye- ni Harman ve Samsun sigaralarını ortak- lığa devredecek. Kalan farkı da tütün ve- rerek kapatacak... Ingiliz firması ise 150 milyon dolarlık yatınm yapacak ve fabri- kayı işler hale getirecek... İkinci hedef Samsun sigara fabrikası Satış içın ikinci hedef de 12 trilyon 700 milyar liralık yatırımla 19 mayısta açılaca- ğı ilan edilen Samsun Ballıca sigara fab- rikası... Önümüzdeki günlerdeTürkiye'den Fransa'ya gidecek bir heyet, Paris'te bir Fransız firması ile masaya oturacak ve pazariık başlayacak... Henüz koşullan bel- lı değil. En modern teknoloji ile kurulan Samsun Ballıca sigara fabrikasının yüz- de kaçı Fransız fırmasına verilecek, yüz- de kaçı Tekel'de kalacak... Paris'tekı pa- zariık masasmdadosyalaraçılmadan bu- nu bilmeye imkân yok. Ancak, Ingiliz fir- masına olduğu gibi yüzde 50'den fazla his- senin Fransız firmasına da verileceği kuş- kusuvar.... Önümüzdeki günlerdebupa- zarlığın sonuçlarını da öğreneceğiz. Ancak, şunu söyleyebilırız. Hükümet, Samsun Ballıca ve Akhisar gibi tütün ve sigara sanayiinin umudu olan fabrikalannın yüzde 50'den fazla hissesini Ingiliz ve Fransız firmalarına devri ıle ilgili anlaşma- yı onayladığı andaTürkıye'nın en güçlü ku- ruluşu olan Tekel artık bittı demektir. Çünkü, Tekel 4 milyon Türk tütün üre- ticisini destekleyen ve hayat veren tek kuruluş. Tekel'i ayakta tutan sigara satış- larıdır. Sigara sanayü elinden çıktığı anda Tekel zarar etmeye başlayacak ve görev- lerıni yerıne getiremeyecektir. Aynca, Te- kel'i satmak veya ortaklık haline getinmek içın hiçbir haklı neden yoktur. Zira, Tekel 1994 yılında 10 trilyon 500 milyar lira. 1995 yılında 13 trilyon 500 milyar lira, 1996 yılında ise 5 trilyon lira kâr etmiştir. Aynca, Tekel'in Türk ekonomisine yüzler- ce trilyon lira katkısı vardır. Daha da önemlisi Tekel'in 1995 yılında- ki hasılatı 116 trilyon liradır. Bunun yüzde 76.3'ü sigara sanayünden gelmıştir. Aşa- ğı yukarı 88 trilyon lira. 1996'da ise hası- latı 232 trilyon liraya ulaşmıştır. Bunun da yüzde 73'ü, yani 160 milyon liraya yakını gene sigara satışlanndan saâianmış. 1996'i örnek alırsak, sigara fabriKaları Tekel'in can damarıdır. Tekel'in yönetiminden çık- tığı anda yüzlerce trilyonluk hasılat ve onun sağladığı kâr bir anda yok olup gi- decektir. Tabiı Ballıca ve Akhisar fabrika- lannın ardından diğer sigara fabrikalanmı- zın da yabancı firmalarla ortaklığı günde- me gelecek ve onlar da elden gidecektir. Tekel'in başına böylesine birfelaketgel- diğı zaman, 4 milyondan fazla tütün üre- tıcisi, diğer sigara fabrıkalarında çalışan 40 bin işçi yabancı şirketlerin kölesı hali- ne gelecektir. Işsizlik ve fakirlik daha da artacak ve belki de çoğu aç kalacaktır... Hükümet üyelerimiz sigara fabrikalan- nın satılmayacağı konusunda halkımıza gü- vence verirken, meğer pazarlıklar sürüp gidıyormuş... Böylece, ilgili bakanlarımızın da halkımıza yanlış bilgi verdiklerı ortaya çıkmışoldu... Çok yazık!..• YORUM OZTIN AKGUÇ Ekonominin Büyüme Hm Devlet Istatistik Enstitüsü (DİE), GSMH'nin (Gayri Safi Milli Hasıla) 1996 yılı dördüncû döne- mine ve yıllık toplamına ilişkin sonuçları açıkladı. Buna göre, 1996 yılında Türkiye'nin GSMH'si yüzde 7.9 oranında artarak, cari fiyatlarla 15.125 trilyon TL'ye ulaşırken, 1987 fiyatları ile de yakla- şık 107.0 trilyon TL olmaktadır. DİE tahminine göre üçer aylık dönemler itiba- nyla, GSMH artış hızı, bir önceki yılın eş dönem- lerine göre, sırasıyla yüzde 10.3, yüzde 8.2, yüz- de 5.8 ve yüzde 8.8 olmuştur. Yıl içinde yavaşla- ma gösteren büyüme hızı, yılın son üç aylık dö- neminde birden sıçrama göstermiştir. Alt sektörler itibarıyla yıllık büyüme hızlan, DİE tarafından, tarımda yüzde 5.2, sanayide yüzde 7.1, inşaatta yüzde 4.8, ticarette yüzde 8.7, ulaş- tırma ve haberleşmede yüzde 8.4, sert>est mes- lek ve hizmetlerde yüzde 6.8 olarak tahmin edil- miştir. 1996 yılında bir önceki yıla göre gerileme gösteren yalnız devlet hizmetleri olmuş, devlet hizmetleri binde 3 oranında gerilemiştir. Hızlı büyüme tahmini, kişi başına GSMH so- nuçlarını da etkilemiş, 1996 yılında kişi başına GSMH'nin reel olarak yüzde 6 oranında artarak cari fiyatlarla 241.2 milyon TL'ye yükseldiği he- saplanmıştır. USD olarak kişi başına GSMH'nin ulaştığı boyut 2.928 USD'dir. Son ıki yılda kişi başına gelir üst üste yüzde 6.1 oranında artmak- ta, USD bazında artış ise yüzde 32.0'ı aşmakta- dır. 1996 yılında dış âlemden, diğer ülkelerden ge- len net faktör gelirierinin reel olarak yüzde 17.9 oranında artması, GSMH ile Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) oranında önemli sayılabilecek bir fark yaratmış, GSMH yüzde 7.9 oranında artar- ken, GSYlH'de artış yüzde 7.2 düzeyinde olmuş- tur. Ithalat vergisinde artış, yurtiçinde üretilen re- el mal ve hizmet artışını yansıtmadığından, itha- lat vergisi artışının payı çıkarıldığında, GSYİH'de- ki artış oranı yüzde 6.6'ya inmektedir. Geçen yıl bu denli bir büyümeyi, hele hele yılın son üç aylık döneminde yüzde 8.8'lik büyümeyi haklı göste- recek, destekleyecek bir gösterge bulunmamak- tadır. Kapasite kullanım oranının yükselmediği, temel mallarda belirgin üretim artışının olmadığı, dışsatım artışının yavaşladığı, devletin gerçek mal ve hizmet alımlarının azaldığı, en azından değişmediği bir dönemde bu denli bir büyüme hızı gerçekçi gözükmemektedir. Parasal bazı göstergeler de hızlı büyümeyi desteklememektedir. 1996 yılında banka krediıe- rinde artış hızı, bir önceki yıla göre yavaşlamış, özel kesimın çıkarmış olduğu menkul kıymetler bir öncakı yıla göre, yalnız reel olarak değil cari fiyatlarla dahi azalmış, yüzde 7.1 oranında gerile- yerek 174.5 trilyon TL'den 162.2 trilyon TL'ye düşmüştür. Açıklanan bilanço ve gelir tablolarına göre, reel kâr ve satış artışları sınırlı ölçüler için- de kalmakta hatta bazı önemli kuruluşlarda reel gerilemeler gözlenmektedir. 1996 yılında dışalımın artışı harcamalarda bir hareketlenme getirmiş, özel tüketim harcamalan ve yatınm harcamalan artmıştır. Ancak dışalım GSMH ve GSYİH'ye dahil değildir. Dışalım artı- şıyla, yurtiçinde üretilmeyen mal ve hizmet alı- mıyla, hızlı büyümek olanaklı değildir. Tersine dışsatım artışıyla fonlanmayan dışalım artışı, iç üretim yerine dışalımı ikame ederek, uzun sürede GSYİH artışı ve büyüme hızı üzerinde olumsuz etki yaratır. Inşaat sektöründe yılın son üç aylık dönemi için yüzde 9.5, tüm yıl için ise yüzde 4.8'lik bir büyüme hızı tahmini yapılmıştır. Inşaat izin bel- gelerinin (inşaat ruhsatnamelerinin) yüzölçümü olarak yüzde 8.5, sayı olarak da yüzde 10.0 ara- sında azaldığı bir dönemde bu denli hızlı büyüme olanaklı değildir. Kanımızca, yılın son üç aylık dönemine ilişkin, tarımda yüzde 14.4'e, inşaatta yüzde 9.5'e ve ti- carette yüzde 9.1'e ulaşan büyüme tahminleri, 1996 yılı için büyüme hızını abartmıştır. Resmi rakamlara göre, kişi başına ulusal gelir son iki yılda yüzde 12.0'ın üstünde artarken, USD ola- rak yaklaşık 1.000 USD artmıştır. Türkiye de bu denli bir zenginlik, refah artışı gözleniyor mu? Kâğıt üzerinde büyümek, son iki yılda USD bazında ortalama kişisel geliri yaklaşık üçte bir oranında arttırmak iyi de bunu gerçek yaşama geçirmek zor. Sanal ekonomi, sanal büyüme, sanal refah artışı, bakalım sanallıktan gerçeğe ne zaman geçeceğız. Polis maaşına ikinci ek zam ANKARA (Cumhurhet Bürosu) - Maaşlara ek zam konusunda hükümet ortaklan arasındaki gerginlik, pohslerin aylıklanna >iizde 10 oranında ikinci bir artış daha yapılmasıyla çözüldü. Kararname. Resmi Gazete'nin dünkü mükerrer sayısında yayımlandı. Hükümetin maaşlara ek zam yapılması konusunda yetki aldığı yasanın geçerli olduğu son günde kararnamedeki imzalar tamamlandı. Hükümetin. sözleşmeli personel ile SSK ve Bağ- Kur emeklilerinin açıklanan maaş zamlannı 15 nisanda alabilmeleri içın 1 hafta içinde gereken Yüksek Planlama Kurulu karannı çıkartması gerekıyor. Başbakan Yardımcısı Tansu Çiller'in, polis maaşlanna 25 ocakta verilen ek artışın ardından yüzde 10 düzeyinde ikinci bir iyileştirme daha yapılması yönündeki istemi nedeniyle kararnameyi ımzalamadığı. düzenlemenin de dün karamameye yerleştirildiği kaydedildi. Hükümetin RP kanadının ise. polis maaşlanna verilecek ikinci ıyileştirmeyi yüzde 5 düzeyinde tutmak istediği kaydedildi. Kararname çerçevesinde, aralık maaşlanna vaizlerde yüzde 44; profesörler, valiler, hâkimler ve ka>Tnakamlarda yüzde 40. öğretmenlerde yüzde 18 düzeyine denk gelecek mıktarda ek zam yapıldı. Kararnamede son anda yapılan bir değışiklikle de. 25 ocakta yüzde 20 düzeyinde iyileştirme yapılan polis maaşlanna yüzde 10 düzeyinde ikmci bir zam daha verildi. Kararnameyle geçmışe yönelik düzenleme yapılmayacağı için, maaşlara 1 ocaktan geçerli olacağı açıklanan zamla oluşan 3.5 aylık fark, 15 nisanda ikramiye olarak verilecek. Karamamede. özellikle RP'nin bazı üst düzey görevi ere yerleştirdiği, ancak memuriyet süresi yetmediği için vekâleten atananlann aylıklanna getirilen sınırlamalar da kaldınldı. Çalışma ve Sos>al Güvenlik Bakanı Necati Çelik, emeklilere maaşlannın bayramdan önce ödeneceğinı belirtirken. yapılan zammın bu ödemelere yetiştirilip yetiştirilemeyeceğini bilmediğini söyledi.