Katalog

10 MART 2006 CUMA bilim/teknikbulmaca YENİ GİNE’DE EL DEĞMEMİŞ YAĞMUR ORMANLARINA RASTLANDI C 17 ‘Kayıp Dünya’ bulundu siyle ünlüdür. Bulunan yeni türlerin içinde en fazla ilgi çekeni Berlepsch’in altı telli cennet kuşudur. Bilim adamları, adını başındaki 6 adet dikenden alan bu kuşun, tamamen yok olduğunu düşünüyorlardı. Daha önce de ölü kuşların incelenmesi sonucu bu kuş tanımlanabilmişti. Kuzey Avustralya ve Yeni Gine’de yaşayan kuş türleri üzerinde uzmanlaşmış olan Dr.Beehler, "Biri dişi diğeri erkek olmak üzere bu cennet kuşlarından ikisini canlı görmek çok heyecan verici. Bugüne dek bunları kimse canlı olarak görmemiş. Erkek kuşun bilim adamlarının gözleri önünde dişe kuşa tüylerini kabartarak kur yapması çok ilginçti" diyor. Endonezya’daki kayıp dünyanın en ilginç kuşlarından biri olan bu bal yiyen, sarkık gerdanlı kuş, bilim ekibinin bölgede ilk keşfettiği kuş oldu. AĞAÇTA YAŞAYAN MANTOLU KANGURU U Bu altın mantolu ağaç kangurusu (Dendrolagus pulcherrimus) dünyadaki keseli hayvanların en güzeli olarak biliniyor. İlginç olan, hayvanların insanlardan korkup kaçmaması.. Bilim adamları ayrıca 20’den bu yüksek kısımlarına bundan luslararası Doğal Hayatı Korufazla kurbağa türü, 4 yeni kelebir önceki bilimsel keşif, evrim ma Örgütü’nün Yeni Gine’nin en bek, 5 yeni palmiye ağacı türü, biyoloğu Jared Diamond taraaz bilinen batı kısmında geçen henüz sınıflandırılamamış çeşitfından 25 yıl önce yapılmıştı . kasım ve aralık aylarında Bruce li bitkiler buldular. Ekipte yer Ancak geçen yılki keşif gezisi Beehler liderliğinde başlattığı alan botanikçiler bütün bunların tam donanımlı ilk bilimsel keşif keşif gezisinde, Foja Dağlarının daha önceki türler ile bir ilgisinin olmadığını belirtiyor. olma özelliğini taşıyor. zirvesine yakın 300.000 hektarYeni Gine’de soyu tükenmek lık ormanlık alanda insan eli üzere olan hayvanlar arasında ÇARDAK KUŞU’NUN değmemiş bir yağmur ormanı sayılan üç kanguru türü de bubulundu. "Dünya üzerinde eğer AŞK DANSI lundu. Kaldı ki türlerden birinin bir Cennet Bahtamamen yeni olduğunu belirtiçesi varsa, biz Bilim heyetinin ilk karşılaştığı liyor. Ormanda yaşayan keseli onu bulduk" diyeni tür, kırmızı yüzlü, sarkık hayvanların en güzellerinden biye konuşan Begerdanlı, bal ile beslenen bir ri olarak bilinen altın mantolu ehler, "Tüm Askuştu. Yeni Gine, barındırdığı kanguru, ağaçta yaşıyor ve sayaPasifik bölkuş türlerinin sayısı açısından yılarının çok az olduğu sanılıyor. gesindeki bu dünyada birinci. Bilim adamları Bütün bunların yanı sıra avlanbozulmamış ayrıca nadir görülen altın göma sonucu soyları tükendiği saekosistemde ğüslü çardak kuşunu (bowernılan çok sayıda memeli ve keyüzlerce olmasa bird) bulduklarını açıkladılar. seli hayvanda keşfedildi. Bilim da düzinelerce Çardak kuşu ilk kez 1825 yılınadamlarının en çok şaşırtan, yeni tür bulduk. da bulunmuştu. Profesör Dihayvanların kendilerinden kaçBu kadar çok amond bu kuşların yaşam alanmaması oldu. Dr.Beehler bu koyeni türün içinlarını 1981 yılında keşfettiğini nuda şöyle konuşuyor: "Vahşi de şaşkınlıktan duyurmuş olsa da, bu son keşif doğada hayvanların çoğu inhangi birine bagezisinde çardak kuşu bir metsanlardan kaçar. Ancak bu öğkacağımızı şarelik dans platformu üzerinde renilmiş bir davranıştır, çünkü şırdık. Şimdilik görüntülendi. bunlar insan ile daha önce kargörebildiklerişılaşmıştır. Oysa Foja’da haymizle yetindik. CENNET KUŞU YENİDEN vanlar bizim varlığımızdan raİlerde daha ayDÜNYA SAHNESİNDE hatsız olmamış gibi duruyor. rıntılı bilgi toplayacağız" diyor. Burada ne yol ne de insan ayaBilim adamları bu yıl bölgeye Bu kuş karşı cinse bir dans riğının geçtiğini gösteren izler var. yeniden bir gezi düzenlemeyi tüeli ile kur yapar. Tüm kuşların Bu da dünyada insanların hala planlıyor. en gelişmişi olarak bilinen erkek keşfetmediği yerlerin olduğuDoğal Hayatı Koruma Örgütü çardak kuşu, dişilerin ilgisini çenun bir kanıtı." ve Endonezya Bilimler Enstitükebilmek için geniş ve parlak sü’n bu ortak keşfi, adanın tür görünümlü yuvalar inşa etmeDerleyen: Reyhan Oksay çeşitliliği açısından dünyanın en zengin bölgesi olarak anılmasına yol açacak. Dağlık alanın yalnızca o bölgeye özel yüzlerce farklı türün evrilmesine olanak tanıdığı düşünülüyor. En yüksek tepesi 2.200 metre olan Foja Dağları, yerli kabilelerin deniz kenarına yakın bölgeleri tercih etmesi nedeniyle meskun değil. Köylere yakın bölgelerde avlanma yaygın. Yerli halkın yüksek tepeleri tırmanıp zirveye yakın bölgelerde avlanma alışkanlığı yok. Eski ormanlık bölgenin 750.000 hektarlık kısmının da çok az Uluslararası bilim ekibinin görüntülemeyi başardığı bu erkek Berziyaret edildiği bililepschs Altı Telli Cennet Kuşunun, bugüne dek soyu tükendiği düşüniyor. nülüyordu. Fosil kuşların incelenmesi sonucu var olduğu bilinen bu Foja Dağlarının kuş, ilk kez yaşam alanında canlı olarak görüntülenmiş oluyor. SOLDAN SAĞA 1. Resimde gördüğünüz, “Birgün Mutlaka”, “Yaşadıklarımda Öğrendiğim Bir Şey Var”, “Aşk İki Kişiliktir” gibi kitaplarıyla tanınmış şairimiz... Mardin yöresine özgü, pirinç ve kuzu etiyle yapılan işkembe dolması. 2. Muğla’nın Yatağan ilçesinde bir kaplıca... Sarp ve ormanlık sıradağlar... Gümüşhane’nin Torul ilçesinde, “tabiat parkı” kapsamına alınan 18 krater gölünün adı. 3. Renk renk parlak tüyleri olan, iri gövdeli bir papağan... Okuyan kimse, okuyucu... Büyük ün kazanmış müzik ve sinema sanatçıları için kullanılan sözcük... Aşağı derece. 4. Değerli şeylerin saklandığı yer... İskambilde koz... “Nerden çıktı bu cenaze, ölen kim/Bu kaçıncı bahçe gördüm ” (C. S. Tarancı). 5. Bir şeyin esas tutulan yüzü... Meşin kesmek için kullanılan araç... “Doktor ”: İlk James Bond filmi... Bir nota... Katılmış, ulanmış parça... Çemberin çevresinin çapına oranını gösteren sayı. 6. Eylemleri olumsuz yapmakta kullanılan ek... Bir renk... Meriç Irmağı’nın deltasında, birçok kuş türünü barındıran ve “tabitı koruma alanı” kapsamına alınan bir göl... Rize ilinde, şelalesiyle de tanınmış bir yayla. 7. Tropikal Amerika’da yetişen ve ağırlığı 4.5 kiloyu bulan, üstü etli dikenlerle kaplı yeşil meyveleri sevilerek yenen bir ağaç... “Dilsiz” anlamında eski sözcük... Kayısı, erik, zerdali gibi meyvelerin kurusu. 8. “Bir garip ölmüş diyeler/ günden sonra duyalar/Soğuk su ile yuyalar/Şöyle garip bencileyin” (Yunus Emre)... Lokmanruhu... Bir nota... Teniste topu rakibi arkasına düşürmeyi amaçlayan vuruş... Derinliğin bittiği yer. 9. Küçük, kırmızı ve acı bir biber... Aklama, temize çıkarma... Kurallara uygun olan. 10. Endonezya’nın plaka imi... Nijerya’da bir kent... Volkanik kökenli doğal cam... “Birleşik Krallık” anlamında İngiltere ve İskoçya krallığını simgeleyen harfler. 11. Orta Afrika’ya özgü, manyok bitkisinin kökünden yapılan çok sert bir içki... Bağ ya da bahçe kulübesi... Tütün dizmek, kurutmak ve işlemek için kullanılan üstü kapalı sergi... Kişinin öz benliği. 12. Dört Halife’nin ikincisi... Halk adına, halka karşın devrimci girişimlerde bulunan kimse... Büyük yankı uyandıran, utanç verici ya da küçük düşürücü olay. 13. İslam inancına göre, ölüleri mezarında sorguya çekecek olan iki melekten biri... Şerit biçiminde levhalardan yapılan, bir tür pencere kapama düzeni... Adları sıfat yapan bir yapım eki... Sodyum elementinin simgesi. 14. Türkiye’nin plaka imi... Türk müziğinde bir makam... Maden eşya üzerine vurulan bir cins cila. 15. Gemi demirinin zinciri... Gelenek. 16. “Bağırsaklar” anlamında eski sözcük... Güney Anadolu’da bir dağ... Metrekarede 1 kandelaya eşdeğer ışıltı birimi. 17. Çerkezlerin ulusal destanı... “başlar doğarken saltanatı sultaniyegâhın” (Attilâ İlhan)... Cengiz Han’ın dördüncü oğlu olup babasının ölümünden sonra Moğol ülkesinin başına geçmiş hükümdar. 18. Yahudilerin üç yazı dilinden biri olan ve “Yahudi Almancası” da denilen dil... Hatay ilinde bir ırmak... İtalya’nın kuzey kesiminde turistik bir göl.. 19 Öbür dünyada verilecek olan ceza... “Ülfet belalı şey fakat sıkıntılı/Bilmem nasıl geçirmeliyim son beş on yılı” (Yahya Kemal). 20. Kırılmış taş döşenip silindir geçirilerek yapılan yol... “Kötü, sevimsiz” anlamında argo sözcük. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. “Türk Filmleri Sözlüğü”, “Türk Film Yönetmenleri Sözlüğü”, “Türk Sineması Sansür Dosyası”, “Türk Sinemasında İlkler” gibi yapıtlarıyla tanınmış sinema yazarımız... Periyodik sistemde “111” sıra numarasıyla gösterilen ve simgesi “Rg” olan en yeni element. 2. Zorba hükümdar... Çok sarp ve dik yamaçlı yer... Yunan ulusal dansı. 3. Belirtiler... Anadolu halklarının en eski ana tanrıçası... Kuzu ağılı... Mezopotamya dininde, Babil’in koruyucu tanrısı. 4. Kemiklerin yuvalak ucu... Piston Afrika’da yaşayan bir antilop... Vietnam’a özgü, armut biçiminde ve ipek telli bir tür lavta. 5. Bir Afrika ülkesinin para birimi... “Eskiler” anlamında eski sözcük... Güzel çiçekli bir süs bitkisi... Ahi kuruluşlarına girenlerin törenle bellerine bağlanan kuşak. 6. Karabibere benzeyen bir tür baharat... Japonya’nın, kutsal da sayılan en yüksek dağı... Uzaklık işareti. 7. “Avrupa Radyo Yayın Birliği”nin simgesi... Bir kenara atma... Bir etkinliğin geçici olarak durdurulduğu süre... Hititlerin akıl ve bilgelik tanrısı. 8. Genellikle kıldan dokunan büyük çuval... Halk dilinde ayrana verilen ad... Gece... “İnönü’e iki kılıç karşı karşıya/Aşkolsun birinciye vere kılıçcıya” (Cahit Külebi). 9. Lübnan’ın plaka imi... Çöplerin bilimsel yollarla incelenip sınıflandırılması... Kişinin dış dünyayla ilişkiyi reddederek kendi iç dünyasına kapanması. 10. Vurgun yiyen bir dalgıcın, iyileşebilmesi için tekrar indirilmesi gereken ayını su derinliği... Konya’nın Beyşehir ilçesinde önemli bir höyük... Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın bir şiir kitabı... Bir nota. 11. Donuk renkli... İspanyolların sevinç ünlemi... Tohumluk küçük soğan, arpacık soğanı... Bir şiirde şarkı olarak söylenmek üzere yapılmış beste. 12. Dürüst, iyi ahlaklı... El dokuması yünden yapılan üst giyeceği...Türkiye'nin ilk işçi milletvekili. 13. Sergen... “Bir güzel bilirim bir daha bilmem/Onda gör cilve nedir nedir” (C. S. Tarancı)... Zina eden kadın, fahişe. 14. Lantan elementinin simgesi... Aşının tutması için yinelenmesi.... Soyaçekim, kalıtım... Doğu Karadeniz dağlarının yüksek kesimlerinde yaygın olan geçici kırsal yerleşme tipi. 15. Pakistan’ın resmi dili... Azot ve hidrojen bileşimi olan, keskin kokulu bir gaz. 16. Bir yapının tabanını oturtmak için kazılan çukur... İki yılda bir düzenlenen gösteri. 17. İzmir’in Seferihisar ilçesinde bir kaplıca... Çinko elementinin simgesi... Nikel elementinin simgesi. 18. Avrupa’da büyük bir yarımada... Burmalı çivi... “ Harris”: ABD’li aktör. 19. Avcı ya da bekçi kulübesi... Divan şiirinde meyhaneci, tasavvufta ise tarikat şeyhi anlamında kullanılan sözcük. 20. Rize’nin Çamlıhemşin ilçesinde bir yayla... Küçük taneli bir fındık türü. Kök hücrelerin tedavisi Buzun altıdaki göller merikalı bilim insanları kilometrelerce kalınlıktaki Antarktik buzunun altında daha önce bilinmeyen iki göl saptadılar. Bugüne kadar gizli kalmış göller, Vostok gölüne komşu. Gölleri bulan Robil Bell ve Michael Studinger (Columbia Üniversitesi), göllerin 35 milyon yıldır (günümüzde) 35km’yi bulan buzun altında kaldığını ve içeri tek damla kirli suyun veya havanın sızmamış olduğunu söylüyorlar. İ lginç bulgu Whitehead Biyotıp Araştırmaları Enstitüsü bilim insanlarına ait. Normalde deli dana gibi hastalıklardan sorumlu tutulan prionlar, etraflarındaki proteinlerin biçimini ve işlevini değiştirebilen protein grubudur ve tüm memelilerin bedeninde yaşarlar. Bugüne kadar prionların henüz anlaşılmamış bir süreçle deforme edildikleri ve BSE ve diğer hastalıklara yol açtıkları biliniyordu. Amerikalı bilim insanları şimdi kemik iliğindeki yetişkin kök hücrelerin, prion olmadığı zaman yenilenme yetisini adım adım kaybettiğini saptadılar. Andrew Steele ve Cheng Cheng Zhang, genetik değişimden geçirilen farelerdeki kemik iliğini azaltmak için radyoaktif ışın uygulamış. Fareler prion üretmeyecek şekilde değişimden geçirilmişti. Farelerin kemik iliği ilk başta çok hızlı yenilenmesine rağmen bu yeti daha sonra yavaşlayarak yok olmuş. Kemik iliği normal farelere aşılandığında da yenilenme yetisi yok oldu diyor bilim insanları. Susan Lindquist, New Scientist dergisindeki yazıda, evrimin bu proteini neden kalıcı kıldığı ve ne gibi pozitif bir rolü olduğu bilinmiyordu diyor. A Göllerden biri boylam derecesine göre "90 Derece Doğu" diğeri ise Rusların araştırma istasyonu "Sowetskaja"ya göre isimlendirildi. Sowetskaja istasyonu tam da bu gölün üzerindeki buz tabakası üzerinde kurulu. Bu gölün büyüklüğü yaklaşık olarak 1600 km kare. Araştırmacılar, iki gölün en az Vostok gölü kadar egzotik olabileceğini ve güneş ışığı görmeyen mikroorganizmalardan birçoğunun öldüğünü tahmin ediyorlar. Hâlâ hayatta olabilecek mikrop türlerinin ise milyonlarca yıl önceki bakteri köklerinin geçmişine bir bakış açısı sunması beklenmekte.