Katalog

6 Ali KÜLEBİ TUSAM Ulusal Güvenlik Stratejileri Araştırma Merkezi Başkanvekili [email protected] Dış politikasının da birinci önceliği… C S TRATEJİ gereksiniminin büyük boyutları açıkça ortaya çıkmaktadır. Aşağıdaki tabloda yer alan verilerden anlaşılacağı üzere Çin’in elektrik üretimi temel olarak kömür ve hidroelektrik santrallerine dayandırılmıştır. Ancak Çin’de, doğalgazlı santrallerin devreye girmesi çoğaldığı gibi özellikle nükleer santrallerden enerji elde etme konusunda son yıllarda ciddi bir atılım yapmış ve hızla bir dizi yeni nükleer santral inşasına başlamıştır. Çin, elektrik tüketiminde beklenen yıllık yüzde 15’lik artışı karşılamak amacıyla çok çeşitli ve iddialı elektrik santralleri inşasına başlamıştır. Bunlardan Üç Gorges Barajı 2009’da faaliyete geçecek ve 18,2 GW elektrik üretecektir. Yine Sarı Nehri’nin üst kısımlarındaki Şanksi, Kinghai ve Kansu eyaletlerinde toplam güçleri 15,8 GW olan 25 santral inşası planlanmıştır. Ayrıca halen yüzde bir civarında olan doğalgazdan elektrik üretiminin yüzde 5,4’e çıkarılması ve bunu sağlamak için de Avustralya ve Endonezya’dan likit doğalgaz ithalinin arttırılması planlanmıştır. Bu noktada Çin’in önem verdiği konu, hızlı bir şekilde artan elektrik gereksinimini karşılamaktadır. Yine Çin, halen çalışmakta olan 10 ve inşa halinde olan nükleer santral sayısını 4’ten 2020’de 40’a çıkarmayı ve bu bağlamda gerekli uranyumu Avustralya’dan almayı planlamıştır. Gelecekte her halükarda temiz ve alternatif enerji kaynağı olarak nükleer santrallerin çok daha yaygın bir şekilde kullanılacağını düşünen ve bu yönde planlar yapan Çin, inşa etmekte olduğu 1 adet 25 MW.’lık Deneysel Hızlı Reaktör’e çok önem vermekte ve araştırmageliştirme çalışmalarını bu yönde yoğunlaştırmaktadır. Çünkü bu tür reaktörlerde, kullanılmış uranyum yakıttan tekrar askeri ve sivil amaçlarda değerlendirilebilecek plütonyum yakıt elde edilebilmektedir. Bu yönde, daha önce Fransa ve Japonya’nın başaramadığını sağlama D ünya nüfusunun üçte birini oluşturan ve nüfusları artış eğiliminde olan iki ülke, Çin ve Hindistan’ı önümüzdeki on yıldan sonra enerji açısından çok zor günler bekliyor. Nüfus artışının yanı sıra refah düzeyinin de, sürekli artan kalkınma hızına paralel olarak yükselmesi beklenen bu iki ülkede enerji gereksinimlerinin katlanarak artması ihtimali her iki ülke için olduğu kadar bölgesel ve küresel bağlamlarda da son derece önemlidir. Giderek artan enerji gereksinimi konusu, Çin’i ve Hindistan’ı gelecekte bugünden daha çok uğraştıracağa benzer. Zira, önümüzdeki 20 yılda Çin’in petrol gereksinimi yıllık yüzde 7,5; Hindistan’ın ise yaklaşık yüzde 5,5 artış gösterecektir. Kalkınmış ülkelerde bu rakamların yüzde birlerde olduğu göz önüne alınırsa, bunun her iki ülke için, enerjinin, özellikle de petrolün, beklenen sıkıntıların geleceği açısından taşıdığı anlam ve önem dikkat edilmesi gereken bir konudur. Hele ki dünya petrol kaynaklarının giderek tükeneceği bir sürece yaklaşılmış olması, bu sıkıntıları yaşamsal bir sorun haline getirmektedir. Bu nedenle Hindistan ve özellikle Çin’in gelecekteki uluslararası ve askeri ilişkilerini büyük ölçüde enerji ve özellikle petrol sağlamaya yönelik politikaların belirleyeceğini söylemek çok da büyük bir kehanet olmayacaktır. Çin’in enerji ihtiyacı artıyor DÜNYA REZERVLERİ VE ÇİN Dünyanın önemli petrol rezervlerinin yüzde 6’sının Kuzey Amerika, 9’unun Orta ve Latin Amerika, 2’sinin Avrupa, 4’ünün Asya Pasifik, 7’sinin Afrika ve 6’sının eski Sovyetler Birliği topraklarında olmasına karşın, küresel rezervlerin yüzde 66’sının Ortadoğu ülkelerinde olması, bugün için büyük kullanıcı durumundaki ülkeleri, enerji politikalarında yeni arayışlara yönelttiği gibi, Çin ve Hindistan gibi geleceğin en büyük üç ekonomisinden ikisini de aynı yönde arayışlara sevk etmiştir. Özellikle 2025’lerde dünyada mevcut olacak petrol rezervlerinin yüzde 83’ünün Ortadoğu ülkelerinde bulunacağı olgusu halen ABD’nin Ortadoğu politikalarının geleceğe dönük ipuçlarını vermekteyse de benzeri siyasal yaklaşımlar Çin ve Hindistan için de geçerli olacaktır. Bu bağlamda, her alanda kalkınma atağında olan ve yine bu bağlamda askeri bütçesini 65 milyar dolar seviyesine getirmiş olan Çin, şimdiden Ortadoğu’da daha etkin siyasal arayışlara girmiş ve ABD ve müttefiki ülkelere karşı olan Ortadoğu rejimlerine petrol karşılığı silah satma politikasını hızlandırmıştır. 2006 itibariyle Çin’in bilinen petrol rezervleri 18,3 milyar varil olup, dünya sıralamasında 12. sıradadır. Hindistan’ın ise milli rezervleri 5,8 milyar varildir ve Hindistan da dünya rezerv Enerji üretiminin önemli yöntemlerinden biri, nükleer santraller... Dünyanın büyüyen ekonomisi Çin ve Hindistan’ın önümüzdeki dönemde enerji sorununu daha sıcak bir şekilde yaşayacakları genel kabul görüyor. Özellikle Çin, bu açığını kapatmak amacıyla kaynaklarını Çin’in enerji ihtiyacı ve üretimi çeşitlendirmeye çalışıyor. Çin ile ilgili enerji istatistikleri şu şekildedir; (Amerikan sıralamasında 19. sıradadır. Gelecekte yeni aramalarla Çin’in bugün kanıtlanmış rezervlerine 19 milyar ve Hindistan’ınkine de 3,8 milyar varil daha petrol rezervi ekleneceği tahmin edilmektedir. Yani 2025’lerde bugün itibariyle Çin’in 52 milyar, Hindistan’ın 16 milyar varil civarında petrol rezervine sahip olacağı hesaplanmaktadır. Ancak bu iki ülkenin artan nüfusları ve kalkınma hızları ile ilgili tüketim gereksinimlerinin artacağı olgusu, bu ülkelerin gereksinimlerini kendi kaynaklarından karşılamanın ötesinde, dünya pazarlarından ve özellikle OPEC ülkelerinden giderek daha çok petrol çekecekleri hususunu gündeme getirmektedir. Bu bağlamda Çin’in gelecekte OPEC ülkelerinden günde 8,4 milyon varil çekeceği, halen Avrupa’nın en büyük petrol üreticisi olan Norveç’in günde 3 milyon varil, dünyanın önemli üreticilerinden Meksika’nın da günde 4 milyon varile yakın petrol ürettiği göz önüne alınırsa Çin’in gelecekteki petrol Enerji Bakanlığı, Çin Ülke Analizi, Ağustos 2005) Kanıtlanmış petrol rezervleri Petrol üretimi (2004) Petrol tüketimi (2004) Petrol ithalatı (2004) Doğal gaz rezervleri (2005) Doğal gaz üretimi (2005) Çıkarılabilir kömür rezervi Kömür üretimi (2003) Kömür tüketimi (2003) 18,3 milyar varil 3,62 milyar varil/gün 6,53 milyar varil/gün 2,91 milyar varil/gün 53,3 trilyon kübik feet 1,21 trilyon kübik feet 126,2 milyar ton 1,63 milyar ton 1,53 milyar ton Çin’in elektrik üretimi ve kaynakları: Kömürlü santrallerin üretim kapasitesi 1.542.497 GWh Petrol kullanan santraller 57.596 GWh Doğalgazlı santraller 13.305 GWh Biyokütle santralleri 2.472 GWh Nükleer santraller 43.342 GWh Hidroelektrik santralleri 283.681 GWh Toplam üretim 1.942.893 GWh