Katalog

ertelendi. 19–21 Aralık 2006’da Saakaşvili’nin Türkiye’ye yaptığı resmi ziyaret sırasında, Gürcistan’ın ısrarlarına rağmen Türkiye tarafı 800 milyon metreküpün üzerine çıkamayacağını belirtti. Gürcistan, istediği miktarı alamayınca şantaja başvurdu. İlk önce Gürcistan açısından da çok önemli olan BaküTiflisAhalkelekKars Demiryolu’nun inşaatında sorun çıkarmaya başladı. Daha sonra BaküTiflisCeyhan Petrol Boru Hattı’nın güvenliğine garanti veremeyeceğini bizzat Saakaşvili’nin ağzından ifade etti. Gürcistan’ın Rustavi–2 televizyon kanalının, doğalgaz görüşmelerinin devam ettiği günlerde BaküTiflisErzurum doğalgaz boru hattına saldırı olduğu haberini yayması ise Tiflis’in, Amerikanvari diplomasi anlayışını benimsediğinin göstergesi oldu. Türkiye’nin Gürcistan’a önerdiği miktar, Gürcistan’ın Rusya tekeline son vermesi için yeterli olmamıştı. Çünkü yıllık 1,9 milyar metreküp doğalgaz tüketimi olan Gürcistan, 2007’deki doğalgaz tüketiminin yüzde 70’ni Azerbaycan ve Türkiye’den almayı planlıyordu. Gürcistan’ın, Şahdeniz yatağından transit hakkı olarak 250 milyon metreküp doğalgaz hakkı bulunuyor. Bunun dışında, Türkiye tarafı Gürcistan’a 800 milyon metreküplük doğalgaz garantisini vermişti. Diğer yandan, 25 Aralık 2006’da Nogaideli Bakü’ye yaptığı ziyarette, Azerbaycan’dan uygun fiyattan günlük 1 milyon metreküplük doğalgaz sözü aldı. Sonuçta, Türkiye ve Azerbaycan’ın Gürcistan’a vereceği doğalgaz ve Gürcistan’ın Şahdeniz’deki kendi payının toplamı 1 milyar 415 milyon metreküp ediyor. Dolayısıyla, Gürcistan, Türkiye’den 800 milyon değil, 1 milyar metreküpten fazla doğalgaz istediği için yıllık 1.9 milyar metreküplük doğalgaz ihtiyacının yüzde 70’ni değil, yüzde 80’ni Şahdeniz’den karşılamak istiyor. Yalçın MURGUL ‘G Rusya ise Gürcistan’ı tekrar Rusya’yla doğalgaz anlaşması yapmaya zorlamak için 21 Aralık 2006’ta Gürcistan’ın İtera şirketine olan 6 milyon dolarlık borcunu neden göstererek 6 iline verdiği doğalgazı kesti. Ardından, 22 Aralık 2006’da, Gürcistan doğalgaz şirketleri ile Gazprom arasında 1000 metreküpü 235 dolardan 1.1 milyar metreküplük doğalgaz anlaşması imzalandı. Gürcü yetkililerin yaptığı açıklamaya göre, Rusya ile yapılan yeni doğalgaz anlaşmaları üç aylık süreyi kapsıyor. Yani, Gürcü yetkililere göre anlaşmayla öngörülen doğalgaz miktarı 1,1 Saakaşvili’nin gaz milyar metreküp değil, 350 milyon diplomasisi metreküp oldu. Gazprom ise bunu bir yıllık olumsuz miktarını hesaplayarak 1,1 milyar sonuçlandı... metreküp olduğunu açıkladı. Fakat aradan fazla zaman geçmeden, 27 Aralık 2006’da Gürcistan’ın, Gazprom’la 1000 metreküpü 235 dolardan yeni bir anlaşma imzalaması, Tiflis’in açıklamalarındaki çelişkiyi gözler Diğer yandan, Türkiye Gürcistan’a daha fazla önüne serdi. Fakat Nogaideli’nin sözlerine göre, doğalgaz vermesi durumunda Rusya ile arasında bir Şahdeniz doğalgaz yatağındaki teknik sorun giderilince sürtüşmeye neden olacağını düşünüyor. Ankara, bir Gürcistan, Gazprom’la yaptığı anlaşmasına ya son taraftan Tiflis’e destek verirken diğer yandan Rusya’yı verecek ya da miktarı düşürecek. da küstürmek istemiyor. Çünkü Türkiye, bu defa da Gürcistan muhalefeti ise iktidarın enerji sorununu Rusya’nın iç tüketimi nedeniyle doğalgazı kısması ile çözmek için başlattığı diplomatik görüşmeleri "geç karşı karşıya kalabilirdi. Aslında, Şahdeniz doğalgaz kalınmış çabalar" olarak nitelendiriyor. İktidarın enerji yatağı zamanında kullanılmaya başlanmış olsaydı, bu sorununu çözmek için sadece doğalgaz ve petrol sorunların büyük bir bölümü yaşanmamış olacaktı. arayışlarını sürdürmesinin yanlış olduğunu açıklayan muhalif liderler, Rus doğalgazına değil, fosil kaynaklara ÜRCİSTAN GEÇ KALDI’ alternatif enerji kaynakları bulunması gerektiğini ifade ediyorlar. İran’la uzun dönemli doğalgaz anlaşması Dipnot: imzalayamaması, Türkiye’den istediği miktarı 1 13 Aralık 2006’da Bakü’de, TürkiyeGürcistanAzerbaycan alamaması ve Şahdeniz’deki gecikme, Gürcistan’ı arasında doğalgaz görüşmelerinin devam ettiği tarihte, İran tekrar Rus şirketleri ile doğalgaz anlaşması imzalamak Türkiye’ye verdiği doğalgazı önce teknik nedenlerle kesti ve daha zorunda bıraktı. sonra "iç tüketimdeki artış nedeniyle" miktarını 27 milyon m3’den 15 milyon m3’e kadar düşürdü. Türkiye, doğalgaz GürcistanAzerbaycanTürkiye arasında devam sıkıntısını aşmak için Mavi Akım’dan günlük 27 milyon metre küp eden doğalgaz görüşmelerini yakından takip eden aldığı doğal gaz miktarını, 32 milyon metre küpe çıkardı. C S TRATEJİ 11 Türk dostuydu… T üm bilim camiası bilir ki, Stanford Shaw Türkiye ve Osmanlı tarihi üzerine çalışan en kıdemli tarihçilerdendir. Batı’daki Osmanlı araştırmaları söz konusu olduğunda ise adeta bir milattır. Hurafelerin cirit attığı bir dönemde Osmanlı Tarihi’ni sağlam bir metodolojiyle ana kaynaklara inerek inceleyen öncü tarihçidir Stanford Shaw. Justin McCharty, Heath Lowry, Carter Findley ve Donald Quaetert’in de aralarında yer aldığı bir kuşağa ilham kaynağı olmuştu çalışmalarıyla. Bugün ABD’de Türkiye Tarihi üzerine ciddi çalışmalar yapan bir camia varsa Stanford Shaw bunun sağlayıcılarındandır. Stanford Shaw her şeyden önce bir bilim adamıydı. Bilim adamı denen şahsın nasıl olması gerektiğini ben bu büyük tarihçinin kişiliğinde görmüştüm. Shaw tevazu, bilgelik ve babalığı bir bedende eriten eşsiz bir insandı. Türk büyükelçilerinin teker teker Ermeni teröristlerce öldürüldüğü bir dönemde baskılara direnerek bildiklerini söyleyecek kadar da ahlaklı bir bilimadamı ve cesaretli bir aydındı. Tek hedefi bilimsel çalışmalar yapmak değil, aynı zamanda nitelikli insanlar yetiştirmekti. Stanford Shaw bütün öğrencilerinin babasıydı. Bu yönüyle Türk meslektaşlarının kendisinden çok şey öğreneceği bir kişilikti. Stanford Shaw insancıl tarihçiydi; fanatizme ve kavim merkezciliğe karşı her zaman tavır almıştı. Bilimsel sorunların politik amaçlar doğrultusunda manipülasyonuna asla rıza göstermemişti. Medeniyetler çatışması ve Ermeni Soykırımı gibi tezlerin aslında bilimi kullanarak milletleri birbirine düşürmeyi amaçlayan tezler olduğunun farkındaydı. İşte Türk dostu olmasının belki de en önemli sebebi Shaw, Osmanlı Tarihi’ni sağlam bir metodolojiye oturtan, Ermeni iddialarına sağduyulu yaklaşan, Atatürk Devrimi’ne ilişkin yorumlarıyla dikkat çekmişti. insanlık düşmanı tarihçiliğe olan tepkisi ve gerçeklere dayanan bilimsel bakışının arkasında sapasağlam durmasıydı. Tarihe sahip çıkmanın en önemli koşullarından biri de tarihçiye sahip çıkmaktır. 19. yüzyıldan sonrası söz konusu olduğunda Stanford Shaw en önemli Osmanlı tarihçisidir. Ben Arabistanlı Lawrence’tan Osmanlı’nın halifeliğine kadar birçok efsanenin asılsızlığını Stanford Shaw ile yaptığım konuşmalarda öğrenmiştim. Atatürk Devrimi’nin Dünya Tarihi açısından önemini en isabetli şekilde Stanford Shaw’un ölümü değerlendiren Batılı aydınlardan biri olduğuna da şahit olmuştum. Aslında Atilla Yayla gibilerinin profesör olarak dolaştığı bir ülkede de bilimsel yeterliliğe dair kriterlerin gözden geçirilmesi gerekliliğini de ortaya koyuyor bu durum. Ama asıl vahim olanı, yurtsever tepkilerin bu kadar sık dile getirildiği bir dönemde bu büyük tarihçinin öldüğü hafta layık olduğu bir biçimde yad edilmemesi. Ulusalcı sloganların kol gezdiği bir dönemde böyle büyük bir tarihçiye sahip çıkılmaması gerçekte şu anki milli tepkinin sağlam bir zemin üzerinde olmadığının en önemli göstergesi. Zaten anılarıyla ve bildikleriyle "yaşayan tarih" özelliğini taşıyan Shaw’dan son 7 yılını geçirdiği Türkiye’de ne kadar yararlanılmıştı ki? Tüm bunlarla beraber biliyorum ki bu ülkede bir gün Stanford Shaw gibi bilim emekçilerinin kitapları başucu kitabı olacak ve ülkenin en ücra köşesinde dahi okunacak. Bu böyle olacak, çünkü önümüzdeki dönemin siyasi gelişmeleri bu ihtiyacı ortaya çıkaracak; slogana dayalı yurtseverliğin yerini bilimsel temeller üzerine oturmuş bir vatanseverlik anlayışı alacak. Not: Onu son yıllarında tanıma şerefine sahip bir insan olarak söyleyebilirim ki, adına yaraşır bir Stanford Shaw Kütüphanesi’nin kurulması onun anısına ithaf edilecek en büyük armağan olacaktır. Shaw