Katalog

PANKOBİRLİK, Avrupa Pancar Üreticileri Konfederasyonu üyesi... Enerji Tarımında Pankobirlik PANKOBİRLİK Şeker pancarı tarımı ve sanayisinin ülkemiz ekonomisine sağladığı yüksek katma değer ve istihdam yanında, karbondioksit tüketerek ekolojiye ve atmosfere katkılarından dolayı yakın gelecekte emisyon ticaretinden ülkemize döviz kazandırabilecek stratejik öneme sahip bir ürünümüzdür. Kyoto İklim Değişikliği Çerçeve Protokolü’ne taraf olan Türkiye’de yakın gelecekte uygulamaya konulacak olan çalışmalarda önemli bir yere sahip olacak şeker pancarı, Dünya ve AB’de de bu yönüyle gündeme oturmuş, atmosfere kazandırdığı oksijen yanında biyoyakıt (Biyoetanol) üretimi konusunda da çok önemli bir konuma gelmiştir. Yenilenebilir Enerji, Yeşil Enerji gibi isimlerde verilen biyoyakıtların üretiminde kullanılacak hammaddedeler içerisinde enerji değeri en yüksek ürün şeker pancarıdır. AB ülkelerinde bu yıldan itibaren benzinli motorlarda yüzde 2.75 oranında kullanılmaya başlanan Biyoetanol 2010 yılında kademeli olarak yüzde 5.75’e seviyelerine çıkartılacaktır. AB’de uygulanan bu kriterlerin ülkemizde de uygulanacağı göz önünde bulundurulduğunda, net petrol ithalatçısı ülkemizin döviz kaybının azaltılması bakımından şeker pancarı üretimi daha da stratejik önem kazanmıştır. Bu kapsamda çalışmalarını sürdüren Pankobirlik, Çumra Fabrikasında şeker pancarından biyoetanol üretimi ile ilgili yatırım çalışmaları devam etmektedir. P ankobirlik; ülkemizin Marmara dışındaki kıyı bölgeleri hariç 64 ilinde pancar ekimi yapan, 1 milyon 700 bine yakın pancar üreticisi ortağı bulunan, 31 pancar kooperatifi yaklaşık 300 şubesi, 4 kooperatif şeker fabrikası,(Amasya, Kayseri, Konya, Çumra) ve 50’nin üzerinde tarımsal amaçlı iştirakiyle, devletten bugüne kadar herhangi bir destek almadan, tamamen üyelerinin kendi imkanlarıyla oluşturduğu sermayeleri ile ortaklarının tarımsal faaliyetlerinde kullandıkları her türlü girdinin teminini, dağıtımını, denetimini ve koordinasyonunu yapan Pancar Kooperatiflerinin üst örgütü ve temsilcisi Genel Müdürlüğü’dür. Pankobirlik; ortaklarının dışa bağımlı olmadan ihtiyaçlarını karşılamak, ürünlerini değerlendirmek ve kooperatiflerin ekonomik bakımdan güçlenmelerini sağlamak amacıyla yeni kuruluşlar oluşturmuş veya kurulmuş tesislere ortak olunması yönünde çalışmalar yapmıştır. İzlenen bu politikalar ve çalışmalar sonucunda Pankobirlik’in bünyesinde 6 adedi şeker fabrikası (Amasya, Kayseri, Konya, Çumra, Adapazarı, Kütahya) olmak üzere toplam 56 iştiraki ile ortaklarına hizmeti ve ekonomiye olan katkılarını aralıksız sürdürmektedir. Pankobirlik; mevcut ekonomik faaliyetleri dışında ortaklarının menfaatleri doğrultusunda dünyadaki gelişmeleri takip etmek ve onların temsili amacıyla, kuruluşundan bugüne kooperatifçilik ve şeker sektörü ile ilgili uluslararası kuruluşlarla ilişkilerini devam ettirmiş, gerekli gördüğü kurum ve kuruşlara üye olmuştur. Bunlar, ICA (Uluslararası Kooperatifler Birliği), IRU (Uluslararası Reiffeisen Kooperatifler Birliği), CIRIEC (Uluslararası Kamu, Sosyal ve Kooperatif Ekonomisi Araştırma ve Danışma Merkezi) ve CIBE (Uluslararası Avrupa Pancar Üreticileri Konfederasyonu) üyeliğidir. Şeker Kurumunun Bakanlık emrinde olması; Sektörde faaliyet gösteren firmaların; izleme, denetim ve cezai müeyyide uygulamaları tarafsız olarak yapılamayacak, çeşitli baskı ve tercihler ağırlığını hissettirmesi kaçınılmaz olabilecektir. Nişasta bazlı şeker sektöründe sağlıklı denetim yapılamamasına bağlı olarak bu grubun üretimi kısa sürede artacak ve pancar şekeri üretimi azalacaktır. AB müzakerelerinde son beş yılın üretim değerlerinin esas alınması nedeni ile de, gelecekteki ülke pancar şekeri kotası düşük olarak tespit edilecektir. Sonuçta NBŞ üreticilerinin kullandığı transgenik mısır ithalatı artacak, döviz kaybının yanı sıra, pancar şekeri kotasının büyük bir kısmı yasal hileyle NBŞ gruplarına devredilmiş olacaktır. Kuruma mali kaynak AB 2004 ilerleme raporu ve tavsiye metninde "Yeni düzenleyici kurumların oluşturulduğu alanlarda bu kurumların özerklikleri teminat altına alınmalı ve yeterli personel ve mali kaynak sağlanmalıdır" denilmektedir. Söz konusu metinde düzenleyici ve denetleyici kurumların özerk yapılarının korunması ve geliştirilmesi istenmekte iken, Şeker Kurumunun görev süresinin sona erdirilmesi, sözkonusu metnin özüyle de tam bir tezat oluşturmaktadır. Kanun değişikliği içerisinde yer alan diğer önemli bir husus ise; kanunda Bakanlar Kurulu’na verilen NBŞ kotasının yüzde 50 artırma ve azaltma yetkisiyle ilgili değişikliktir. Tasarıda, Bakanlar Kurulu’na verilen azaltma yetkisinin NBŞ’lerin önünü görmesi gerekçesiyle kaldırılması, artırma yetkisinin ise korunması hükümetin sektöre bakış açısının adeta bir göstergesi gibidir. Geçmiş 3 pazarlama döneminde her yıl 300 ila 400 bin ton A kotası pancar şekeri stokta bulunmasına rağmen, Bakanlar Kurulunun tercihini azaltma yönünde değil de, devamlı artırma yönünde kullanması da bu yaklaşımın bir ispatı şeklinde de değerlendirilebilir. Tasarıdaki önemli bir değişiklik de, özelleştirilen fabrikaya ekstra yüzde 10 kota tahsis edilmesidir. Ülke şeker üretim kotasının ve fabrikaların üreteceği pancar şekeri kotasının belirli olmasına rağmen, bu değişiklik ile ülke şeker rejiminin bozulması söz konusu olacaktır. Şeker Kanunu değişikliği Bilindiği üzere Resmi Gazete’nin 31.12.2004 Cuma günü 25687 sayılı 3 ncü mükerrer sayısında yayımlanan, 27.12.2004 gün ve 2004/8330 Sayılı Kararname Eki 1 nci Maddesi ile, Şeker Kurumu ve Hizmet Birimlerinin görev süresi sürpriz bir şekilde 31.12.2004 tarihi itibarıyla sona erdirilmişti. Kamuoyunda ses getiren kararname sonrası açıklama yapan, Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun da, Bakanlar Kurulu Kararında Şeker Kurumunun ve Şeker Kurulun görev sürelerinin sehven sona erdirildiği ve bu hatanın yakında çıkarılacak Şeker Kanunu Değişikliği ile düzeltileceği ifade edilmişti. Ancak Başbakanlık tarafından 30.05.2005 tarihinde T.B.M.M.’ne sevk edilen "Şeker Kanununda Değişiklik yapılması Hakkında Kanun Tasarısı"nda, beklenilen düzeltme yapılmamış, kurum ve hizmet birimlerinin Bakanlık bünyesinde ve emrinde faaliyetlerine devam etmesi yer almıştır. Tasarı bu haliyle yasalaşırsa; Kota tahsisleri her ne kadar Kurul tarafından belirlense de, tespit edilen kotalara Bakanlık tarafından onay şartı getirilmesi, uygulamanın bir şekilde Bakanlık emrinde olması anlamını taşımaktadır. Bu yeni yapılaşma, çok yönlü lobi faaliyetleri ile kotalarını artırma gayretindeki çok uluslu Nişasta Bazlı Şeker (NBŞ) şirketlerinin çıkarlarına olacaktır. Pankobirlik AB’de 12 Mayıs 2005 tarihinde İrlanda’nın Tullow kentinde yapılan ve 21 ülkenin temsilcilerinin katıldığı CİBE’nin Genel Kurulunda, Pankobirlik’in üyeliği oybirliği ile kabul edilmiştir. Pankobirlik’in CİBE’ye üyeliği pancar üreticilerini temsil eden birliklerin, diğer uluslar arası kuruluşlarla ve özellikle de AB ülkelerindeki birliklerle işbirliğinin sağlanması ve AB’deki gelişmelerin yakından takip edilmesi açısından önem taşımaktadır. Üyeliğin getirdiği bir diğer kazanım ise; DTÖ kararları ve AB üyelik müzakereleri öncesi sektörle ilgili mevzuat ve diğer konularla ilgili gelişmelerin takibi yanında AB üyesi ve AB üyesi olmayan ülke birlikleri ile işbirliği yapılarak onların geçiş sürecindeki deneyimlerinden istifade etmek olacaktır. Boşluk giderilmeli Sonuç olarak, şeker kotası uygulamaları konusunda son 35 yıldır hiçbir taviz vermeyen AB, kota dağılımında; pancar şekerinde yüzde 97, Nişasta Bazlı Şekerde yüzde 2 ve inülün şurubunda ise yüzde 1 oranlarında ki dengeyi değiştirmemiştir. Ülkemizde Şeker Kurumu’nun faaliyete geçmesiyle 4 yıldır istikrara kavuşan şeker sektörünün; Şeker Kurumu’nun ortadan kalkması ya da özerk yapısının kaldırılarak bakanlık bünyesinde faaliyetlerine devam etmesi halinde, umut etmemekle beraber bir boşluğun içine girmesi kaçınılmaz olacaktır. 27