Katalog

Hiç fındık üretmeyen Almanya’da var, Türkiye’de yok... ‘Fındık borsası kurulsun’ S olan Türkiye’de neden kurulmasın diye düşünüyoruz. Borsa istikrar sağlar mı? Cemil CİĞERİM Tarım ürünleri piyasasının en önemli özelliği, nispeten sürekli ve istikrarlı olan AMSUN Türkiye’de fındık üretimi talep karşısında arzın doğal faktörlere doğrudan veya dolaylı olarak yaklabağlı olarak kesikli ve daha istikrarsız olşık 4 milyon insanı ilgilendiriyor. masıdır. Bu durum, ulusal ve uluslar arası Fındık, yılda 650 milyon dolar döviz piyasalardaki fiyatlar ve çiftçilerin gelirgelirini tek başına sağlayan tarım lerinde önemli dalgalanmalara neden olaürünü. Bu nedenle gerek ülke gerekse Karadebilmektedir. Bu nedenle, gelişmiş veya niz Bölgesi için hayati rol oynayan fındık ile gelişmekte olsun bütün dünya ülkeleri, ilgili politikalar ve sektörün geleceği milyonfarklı yöntem ve seviyelerde, tarım ürünlarca üretici ve ihracatçıyı doğrudan ilgilendileri piyasalarına müdahale ederek, çiftçiriyor. lerinin gelirlerinde istikrar sağlamaya çaKaradeniz Bölgesi ve Türkiye’nin çok lışmaktadırlar. Devletlerin belirtilen neönemli geleneksel ihraç ürünlerinden olan fındenlerle tarım ürünleri piyasalarına müdadık üretimi ve ihracatında son yıllarda farklı halelerde bulunmaları, dünyada yaygınkesitler içeren sorunlar Ondokuz Mayıs Ünilaştırılmaya çalışılan serbest piyasa sisteversitesi (OMÜ) Ziraat Fakültesi tarafından mine aykırı uygulamalar yapan ülkelerin bilimsel etkinliklerle sık sık ele alınıyor, sobaşını ağrıtmakta, bazı ürünlerde fazlalıkrunların aşılmasına yönelik temel politikaların lar bazılarında yetersizlikler yaratırken, oluşturulması için bilimsel veri üretimi amaçözellikle gelişmekte olan ülkelerin bütçelanıyor. Bir bölge üniversitesi olan Ondokuz lerinde önemli sorunlar oluşturabilmekteMayıs Üniversitesi’nde, Ziraat Fakültesi bölge dir. tarımının modernizasyonu için gerekli üretTarıma müdahale gerekir mi? ken teknolojinin bölge tarım sistemlerine akTürkiye’de yaklaşık yirmi yıldan beri tarımı yanında ülke geleceğini ilgilendiren teyoğunlaştırılan serbest piyasa mekanizmel tarım politikalarının oluşturulmasında masına işlerlik kazandırılması çalışmalakatkısı olabilecek bilgileri üretme vizyonunu rı, uluslararası yükümlülükler gibi faktörhedef aldı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziralerin etkisiyle, devletin tarım piyasalarına at Fakültesi’nde Türkiye’de uygulanan fındık yapılan müdahalelerin (destekleme alım19 Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yunus Pınar politikaları ve fındığın geleceği ile Karadeniz ları ve fiyat destekleri, girdi ve kredi sübBölgesinin organik fındık ve çay vansiyonları, özelleştirme yotarımı potansiyeli, konferans ve luyla tarımsal KİT’lerin üretim açık oturumlarla sık sık masaya yave ticaretten çekilmesi gibi öntırıldı. Bilim adamları, konunun lemlerin) kaldırılması yönünde uzmanları sundukları bildirilerinde politikalar izlenmektedir. Bu çözüm önerilerini sundular. kapsamda, devletin piyasadan Fındık için bir başka önemli koçekilmesiyle kalan boşluğun nuda "borsa". Fındık Türkiye’de doldurulabilmesi bakımından; üretiliyor. Türkiye’den ihraç edilitarımsal ürünlerin alt yapısının yor. Fakat Türkiye’de "Fındık Bordüzenlenmesi, piyasada rekabet sası" yok. Dünya fındık ihracatının koşullarının sağlanması, üreticiyüzde 80’i Türkiye’den yapılıyor. lerin ürünlerini gerçek fiyatlarDiğer ülkeler İtalya, Almanya ve dan satabilmesi gerekli görülABD. Almanya fındık üretmediği mektedir. halde, dışardan aldığı fındığı işleBorsa rekabet ortamı sağyerek ihraç ediyor ve bu alanda lar mı? dünyanın 3. ülkesi olabiliyor. BuDünya fındık pazarını elinde fazla insanımızın geçim kaynağı fındığa dayanmaktanun yanı sıra, hiç fındık üretmediği halde "Fındık bulunduran ve piyasayı regüle etme gücü olan Türkidır. Türkiye fındık üretiminin büyük bir kısmı KaraBorsası" da Almanya’da bulunuyor. İşte bu önemli ye’nin, en kısa sürede gerekli görülecek ilde, fındık deniz Bölgesi’ndedir. Karadeniz Bölgesi ve Türkiye konuyu Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yunus Pınar borsasının geliştirilmesiyle ilgili önlemleri alması kaiçin çok önemli bir ürün olan fındığın üretim potansiile konuştuk: çınılmaz görülmektedir. Oluşturulacak fındık borsalayeli tüketim talebinden fazla olmaktadır. Fındıkta birFındık bu bölgede (Karadeniz) üretiliyor, ihraç rında salon sistemi ile çok sayıda alıcı ve satıcının bir çok sorun vardır. Bunlar arasında öncelikli olarak ediliyor. Karadeniz Bölgesi’nde Borsa yok. Bunu araya gelmesiyle, rekabet ortamı sağlanabilecek ve gördüğümüz iki önemli sorundan biri "Türkiye’de nasıl değerlendiriyorsunuz? üreticiler ile alıcılar en uygun fiyatlardan fındık satmaUygulanan Fındık Politikaları" ve Türkiye’de olmaBilindiği gibi; Türkiye, dünya fındık üretiminin alma imkanına kavuşabileceklerdir. Ayrıca, tarım ürünmasının mantığını ve gerekçesini anlayamadığımız yüzde 70’ine sahiptir ve dünya fındık ihracatının yüzlerinin standardize edilmesi, üreticilerin örgütlenmesi‘Fındık Borsası’ konusudur. Dünyada fındık borsası, de 80’ini Türkiye yapmaktadır. Toplam ihracatımızın nin sağlanması, devletin fındığı destekleme yükünün hiç fındık üretmeyen Almanya’da bulunmaktadır. Fınyüzde 4 kadarını fındık oluşturmaktadır. 4 milyondan azaltılabilmesi gibi katkılar da sağlanabilecektir. dık Borsası, dünyada fındığın en fazla üretildiği ülke “Oluşturulacak fındık borsalarında salon sistemi ile çok sayıda alıcı ve satıcının bir araya gelmesiyle, rekabet ortamı sağlanabilecek ve üreticiler ile alıcılar en uygun fiyatlardan fındık satmaalma imkanına kavuşabilecekler.” 26