Katalog

B İ R $ 1İ R K İ T A B I NICOLAS GUILLEN'İN 'KÖBA ŞARKILARI' YAYIMLANDI Düş değil, hıçkırık filiziydi şiirleri. "Şalr Nlkotas Gilyen Havana'ya döndü çoktan I yıliarca Avrupa ve Asya otellerlnin lobilerinde oturup içtikti yudum yudum şehirlerimizln hasretini / iki şey var ancak ötümle unutulur / anamızın yüzüyle şehrtmlzln yüzü" Nazım Hikmet REFİK DURBAŞ KÖBA ŞARKILARI I Nicolas Gulllen / Çeviren: özdemir in ce "Şalr NJkolas Gilyen Havana'ya döndü coklun / yıllarcu Avrupa ve Asya olellerinin lobilerinde oturıi|> ictikii yudum yudum şchirlerimirin hasrelini / ikl ysy var ancak ölıimlc unuiulur / anamı/ın yüzüyle şcbrimifliı yiuii." ölümündcn iki yıl öııcc, 1961 yilında yazdıgı "Saman Sansı" adh şiirindc Nftxım llikmcl böyle aııtuiıyor Nicolas Ciulllrn ile nlan maccrasını... Yıliarca Avrupa vc Asya otcllcıiniıı lobilerinde birlikıe oıunıp yudum yudum sehirlerinin hasretini içmek... Hiri Istanbul'uıı bclki, ölcki Havarıa'nın... Dogrusu ben Guillcn'in şiirlcrini okumadan dnee ilk kc/ Nâ/ım'ın bu şiirinden ttğrcndim adını. Ama Guillcn'in %\\rini ilk kc/. Mrlih Cevılel Anday Turkçcye çevirmiş. 1950 öncesindc "Yaprak" dcrgisinde... Şiiri gibi ya^aınını da merak etıiğim Guillcn'in şiirtylc lürk okuru ancak 1976 yılında ıanı>abikiı: O/demir Ince'nin cevirisiylc "Kiiba Şarkıları" (Cetn Yayinevi). 1985 yılı mııllu hir tarih olaruk unılnıalı. Çllnku bıı yıl iki kiiabı bırdcn yayıınlandı Uuillen'iıı. Ali ('«ngfekan'ın çcvirisiylc Adam Kdeıı Sö/lcr (Ku/cy Vayııtları) vc Kliba ^arkılan'ııın ikinci baskısı (Dc Yayıncvi). Uu kitapların dı$ında Gürkan Itckan ve IJIkti Tamcr'in adlatım da anımsamah (juillen'in yaşamı da Nâ/ını gihi sılrgunlerde geçmiş. Şili. Brczilya. Çin. Meksika. Frnma, Snvycılcr Birliği. Uııney Anıerika'yı ııercdeysc boydan boya dola^ıııii. Biı aıılarnda bir dünya gczgini. Aına Niuım'daıı ciyrıldığı bir nokıa var. O. hıv olma/su yaşamının soıı duncnıtcrindc ülkcsinc döııınliş, hir omılr buyu savaşım vcrdiği ulkcsiııiıı ınutluiıığıınıı dİAlcrıııc dokcbiltniş. Nâ/ım'ınsa olumu bik' Kasreılik ıcirıdc halıı. Bıı sıırpiiıı bclki dc $iinııi fili/.lcıulircn. Nrruda'da, Alh^rll'dc oldugu jiibı duııya >iiciııirı ana damarları bu üttrgündc fi\\t vcriyor belki dc... Kobtrl Marqııv/ vc ]>avld Anhur McMurray "Adaııı lidcn Sö/.lcr"in başma ya/dıklan "Suııuş"ta Guillcn'in >iirini şAylc aıılalıyorlar: "^iiirlerlc birlik dulııı İH'rruk »l|>ıl»nmaklıı, istrklrr «iııtıa M>[Dutla>ınuktu \t >ureklilik ttım duıı>uyu duyurulmukludır. Itıı >otlu uıılar ulıısa\ m«rş. ilahftcr, duular, ycminkr, seııdiku türküleri, halia dinüvl ve polilik uraEykıl 1989 ı Amerikan edebıyatındaki Slyah Şlir' akımının en buyuk, en elklli şairl kabul »dilen Guillen'ın şıirını ilk kez Mellh Cevdei Anday Türkçeye çavirdl. Şılr. Yaprak Oereisi'nde yayımlanmışlı loryolun ictnc alan bir büyiik ailenin (»ftelerf olınukladırlnr." Bu yü/.dcn şiirleri "ca(>ına Isımkhk t l m«"nin bclgclcıi... Bu yü/.dcn ulusal olmanın yanı sıra, sö/u cvrcnscl bir kanala dükcbılıııcnin usta işleri... Bu ytl/dcn ^iiri bi?im jiir ikliminc yakın. Atua bu iiirin bi/inı okurıınuiı'.ca ycterincc uııla^ılütgı da biı a/ ıı/ak. Bir iotojtrafisi tlahi yuk >iiriıu' kcnar stisü olsun. Guillcn "büyük" yu>anıı$, bu ya$antıdan "bttyiik" jiirler ctkarnıı^ bir ku>uğın son birkav ıcııısilı.ısıııdcıı biriydi. !jiirlcri dc ya^adıklarıuın ınirusı... Yüztı arıık anasının yu/ll gibi... Ycryüztt anasının... Şiirleri yaşadıgı şchirlcrin... Bilıün ya Portre Nıcoias (Batısia) Gulllen 10 Ternmu21902 de Carnaguey tie (Kuba) doOdu 1920 lurin sonuyla 1930larda yaygınlıkkazanan AfrikaKüba hareketının uoderlefindendir Top luıtısıil tid.ılete ve ftayamsm.ıya dennden bağlılığıyla Afnka kokeolı Kubalılaıuı swcusu. Av rııpa VE Lalın Aıııenka (leurımcılennın Kahramjm ya'ya gttti Etaana'da (1937. Ispanya) topladıflı $lirlet bu d<iMeyıınını yansıtır Gtjitlân, Cumhıırıyeicilerın yenilgisi üzerine Kuba'ya dânüukten soııra Kubu Korımıııst Partısı ıgndc etkın bir rol usliendı fylemlen ve snrlcriylB loplumsal ve slyiisal (elarmlaı ıcın çalı$ınayı surdurdu Bııcok vleşlıımerı ı.imfiıırian Ispanynl Amerikan crtebıyatındalfi poesia negra (siyah şiır) akııımıııı ım bıiyiık ve eıı elkılı ştıın kabul edıl dl Ama. sanatçı ve sıyasei Adamı kısılıkton arasında kurduöu dengenm. La palotna de vue»opo#ular(1959. Halk licusunun Gııvcır.ıniı adh yapılında bozulriııflıı ön« sımıluf Sıınrakı yapıtları ıiiiismtlct. El granıoo i\%i. Buyuü Hiiyvanat B . I M M ) Antologia clave (1971. Temel Antolupıt vt: Summa poettca (1976. Şııtsel Senlez) vaıdıı AlrıkaKuba Araslnmaları Dcrneflı'nı kuran Guıllen'ın korumaya çalışlıfl) uzgun AlrıkaKüba nıiıası, şıırlerıııın çeşıtli dillere çevrılmesıyle uluslararası duzeydeflenlşbir okuyucu kıtlesıne ul.ışnn'jti' Guillen'ın sınlcrmden secmeler. Türkçede Kdba $artııları (1976.1983} ve ftdam Eden Soıieı (Versu Yaymian. Kud no 03 005. 1985) adları altında yayımlanmıştır Nıyiıak: Ana Brilannica olmusmr $adıklannın... Ülünıüıı dtğil, ama Ulkrsinin bellcaindc adı arlık. Ve siirin elbciie .. Cl Gmltön, Alrıkalı VL> Avrupalı karışımı bir ailflden gclıyordıı Resıiıı »Oılım oörmflmesıne karşın. genclıuıröc Ispanyoi vo Ispanyoi Amenkan ode üıyiilından bırcoh yapıt okuriıı Afnka kAkenli Kubalıların konuçtnn tııgmlen. elsdiıelcrı. çaıkılan ve ton'larma (halk danslan) ılı^tın deneylmlBnni» geteneksel «deblyaı bllglslyİB bırlsştırdijı İlk şılr kitabı Mottvos da ton (1930: Sun Motıllorı), ktsa suımie ba^y.uııl «ıMıı v» lııırok ncn/fifi yazıldı. GuıllAn. sanrakı yıllarda dafid acık bir siyasal tu(um lakındı Yaksul ve ezilen insanlann oünluk y»samını betimlemekle yeiimneyıp onlat ıçın savaşınayd bıi^l.ıüı Cantos para soldados y u M t para üırlslas (1937. Askeiier lcııı !>arkılar vc îurıstleı lcııı Son'laı) <idlı y.i|>ılııutakı $iırier hıı tutunıunu yansıtır Aym yıl Ispanya Iç Savaşı'nda Cumhuriyetçllenn yanında savasmak uzeıe Ispan Ç E R Ç I V E