Katalog

B İ R K O N U B İ R Y A Z A R İlkesizlik'in tespiti Osman Ulagay "ÖzaVı Aşmak İçln" adını verdiği kitabmda, seslendiği kesimieri memleketi kurtarmaya değil, kendiferini savunmaya çağınyor. Belirli ahlaki değerlere, yasal, siyasal ve ekonomik Hkelere bağlı olan ya da olması gereken bütün kesimtere Ulagay şunu soruyor: "Nerede değerleriniz ve itkeleriniz?" AYŞEBUĞRA ÖZAL'I AŞMAK İÇİNJOsman Ulagay/Afa Yaytnlan/136s. veya "sıjtdın ulma dururnuıulun" sCıe etmcyi pek severler. Aydınların "nydınlık" sohİKti Tiirkiye'de (.oğıı /.aıııaıı bir suclanıaya dönü$ür. Aydınkır aydııılan toplumsal soruınlıılııktannı yerine gelinncınekle suvlarlar. Suv'la>an. ba/en kendini »uvların dı$mda görür, ba^vıı de s.u<,"laına bir kcndini suçlamavı da icerir. Osman Hlagay'ın son ki tabı O/al'ı Aşmak Için u/tıinı ya/ıluıı tarıılıua yiuıılaıınııı çoğundü, kilubııı bu lur bıt ucrvcveyc oıunuldugunu, hu liir bir aydın suciaması olarak deıVrleıuliıildiğiııi yöıuyoıu/ (*). Oysa luıı. kcııdı liı^abıına. kiıabıtı bu vvrceveyi Uîjiığını, ycni bir tlslupla yeni seyler söyledigini düsunilyorıım. Ö/al'ı Aşıııak Ivin'iıı ya/arı kar>:mı/.a bir aydın olarak vıkmıyor. Imanların bir arada yaşamak icin fşcli^tindikleri bir ya sal dıı/ene, belirli bir (kgcılcr sistcnıiıif vc davturıış kuıallanna sayyı göstcrcrck ya^amayı ııgrırıımi> biri olarak çıkıyar. Hcnımscdifii dcpeılerin vc yajnına btçinıiniıı oıııı Lilkc v'oğunltığtıııdan ayıtdığıııı. oııu bir ü/mlıuın paıvusı halinc gclirdigini kabul cııııc>c ha/ır. "İlle loplııın heniın clegerlerifiu göre dii/i'nlrıuin" diyeıı biri deg.il. Yalııı/ca. Ozal iktidan Mrasında •»arsılan kcndi a/ınlık dcğerkrinin yerine ne gibi dcğcrleriıı konulıHıjiıınıı; ekonomik, ahlaki ve yasal bovıılUu ıvtu ÇÜ^IIIV luk laıat'ıııdan betünıscndiği iddia cdilcn ycni diizcnin ne oldııjıınıı anlamaya <;a lışaıı biri. Ö/al'ı Aşınak Uiıı. hcr seydcn OIK'C bu aıılaınu vubasıtını bir ürünü. Kııap boyunca, LJIagay'ın iııtarlı bir ekonomik Mstem, bir hukuk anlayı^ı. bit ahlak goru>iı ararkeo kar>ıla>üklanndan duydııgu >a>kınlıgı, bu ^a^kınlığın ba/.en ü/tinlüyc. ba/un dc kt/gmlığa donı^ıüğiirıll gOrüyoru7. Ya/arın hulün bu dııy gulaıı bir lıiliııısfl ııcsnelJik iddiasıyla gi/,lcmcyc vülı^ıııanıaM, anlaiımındaki içıcnlik vc alçakgrtnıillüliik, hi/i oııa ve kiiaha yaklaşiırıyor. Ele aldıgı burunlartıı kLndi suruııliirımı/. ulduğımu duha iyi lark t'diyur, onuııla birliktc ^a^ırıyor, kızıyor vc çrt/ümlcr diişuııııyorıı/. Bu hap Ianıda, Ulapay'm "«ıkuyucuyla dfrtk'şi'bilrcegi bir orlak frvkuns tulturmu" (s. 10) amaam ba^arıyla gerv*cklc$lirdiği açık. Ulagay. A N A P lıllkuıııciinin libcral bir piyasa ckonumisi kutnıa tddialarınm arduıda, gunlUk çıkarlara vc giınlin ihtiyaı;larına gt>rc durnıadan değişon keyfi uygulamalar butııyoı. A ydııılar genellikle aydınlardan Otman Ulapıy Ulagay (sotda). ANAP tıükümetinin lıberal bir pıyasa Btonomtsi kurma iddıalannın aıdmda. gunluk çıkarlara ve günün Ihtiyaçlartna gure durmadan değiçen keyfl uygulamalar buluyor Kurıılınak isıenen ekonomik du/eııin niuliği lüikkıııdaki sorularıııa, "Allah kısmet edcrsc....". "Allahın iııayeliyle..." diyc başlayan cevaplar altyor. Ckunomik sistcmle yasal sistcm arasıııdaki ili^kiyi soıgulaıkcn. bir ganimei bölü^mc faaliyetinc vc bu Taaliyctc "maksal, işler yürüsün" ya da "maksal, memlekrlr dövı> eelsin" ynlunda gerekvck'rk* goz yuıtıulu^uııa lastlıyor. Hukuk kavrammı içcriğindcn bo^altacak rahaılık ve sıklıkla kcyfi uygulamalara zcmin ha/ıılayaıı yasa değt^iklikleriiK gidildiğiıü. lıuiia "çoi'ltııdi1 ttılan, hukuk sislemiyie jjilıi ıı>nur" lüıundc bir anlayışın savunulduğıınu gonlyor. Aradıjı ahlaki değerlcr sisieıni yerine. insanlarm kiiisvl gkarlannı ı/lcrnc cğıtimlcrinc sonuriü kadar cevaz vcrcn bir bireycilik aniayışınm yaııı sıra kolckıil ideoloji olitıak tslamı öuc suı up duruıı kaıı^ık bir stiyleınlc kur$ıla$ıyor. Cii.ltnck.sci polııikacı burokraı eliti/mini eleşıirîp halka yakın olmakla rtvünen yeni iktidar salıiplerinin ekstirdikltri cliı davranış ııormlannuı yerine koyduklan davranış norm lannı ararkcn, karşısında Turgut Ö/al'ııi askeri birlik dcncilcrkçn giydiği yakasi acık ti$oriü ve Yusuf Özal'ın kcndisiyle gorü^mcye Relcn ga/eıetilcrin hurnuna u/attığt v'iplak ayaklarıttı buluyor. Ulagay'ın Ö ı a l döııcıııiyk' ilgili olarak yaptığı bütüıı bu gö/Icrnlcrin orıak paydaşını olu^turan uıısııı, ilkesi/Jik. Bu ilkcsi/liğijı doğal ÜOIIUCU da, loplumdu yaratılun son.su/ bir dcgcrlcr bu^lugu. Bu nokıada Ulagay'tn ayduılara bir soru yo neltıiği doğru. Anıa sorustı yalnı/ onla ra değil. Belirtî ahlaki değcrlcrı., yasal, siyasal vv ekonomik ilkclurc baglı olan ya da diması gereken biııiın kesinılerc, orııegiıı bürokratlara, sendikacıkıra vc buı juva eliıine Ulagay >unu soruyor: Nerede değcrlerini/ ve ilkelcrini/'.' Neden onları savunmadınız? Yani. neden kendinizi sa vunmadını/? Bu, tiLııcc, alısiıgımı/ ıuıdııı aydın soruınlulugu (aıtı^nıalarmın öıesinde bir soru. Ulapay, seslendiği kcsimlcri memleketi kurıarmaya dcğil, kendik'iini savunmaya ca|ınyor. Anıa bu çagrının mcmlckcı a^'isından, Turkıyc'de dcmokraıik sıırccirı ve çagdaslajma sürednin peleceği aoıvıııdaıı da anlamlı olduğıı kuskusu/. Ulagay'ın cağrısı anlamlı, çünkll a/ınlığın, hukuk düzeninin vc dcğcrler sisıeminiıı sarsılması pahasına cogunluga uyup stiruktcnmesi fikrini iceren bir demokrasi Özal'ı Aşmak j ç j n aıılayısı v'ok anlanılt dopii. (,'unku helirli bir küllür vc bilgi birikuıııne sahip insanlarını marjiııallcstıren. oııların dcğcrlerini pervası^ca ciğney^n bir loplumun vaftdaş dunyada keııdinc saygın bir kontım edinmc iddıaları 1,0k anlamlı değil. '• . [') Örneflın Ç. K«yd«r, "Aydınların 'Ihaneii'" ve D. Gökçe. "Sorun Aydınlaı mıv; Cumhurıyet 1 Hazıran 1989. s 5 14 Ç E R Ç E V I Eylül 1969