Katalog

B İ R A N I K İ T A BI sözcüğlınü değiştirerek önerdigim adı bcnimscdi. Ama ben, nasıl bilcbilırdim, bıı kitabının yayıınlanışıyla, Te/.cr'in, bu kcz, gerçektcn yaşamın ucuna dogru yolculuga çıkacagını? V./ Berlin. 19 Kasım 1982 günlü notunda jöyle diyor: "Unulma: Dostlann hep yazarlardı. Oyle de kalacaklftr." Aşklann da diycbilirdi. Yayamın tcuna Yolculuk, tilümsonrası ya da ölüme karşı (posthııme) Uç aşk öyküsü değilse nedir? Svevo. Kafku. Pavesc, Gönül verdiği, ya da gonlünll gerçektcn kaptırdıgı yazarlardi bunlar, Onların çektiği acıya, yalnızlıga başkalrlırıyordu. Kcndi çektiği aeılara, kaılandıgı yalnızlıklara. baskılara karşı başkaldırdığı gibi. Svcvo'nun Trieste'dc; Kafka'nın Prag'da; Pavese'nin Stcfano Belbo'da, Torîno'da îzlerini sürdü. Bu yazarların roınanlan, öykülcri, günlOkleri, mektupları yclmiyordu ona. Yaşadıkları, soluk aldıkları ve öldlikleri ycrleri yaşamak, oralarda soluk alıp vcrmck istcdi. Yoşamın l'cuna Yolculuk, işte böyicsi bir solumanın kitabıdır. Burda da sınırları zorladı: Gönül verdigi, büyük bir tutkuyla bağlandığı bu üç yazarı yalnı/ca hirer yazar olarak görmek istemcdi. (Bunun için kiıapları yetertiydî. Ama o...) Yorumlarını aradı bulamayacagmı bile bilc. Geceıtin Ikuna Yolculuk'un bcnzcrsizligi de bundart kaynaklanıyor. Bir acıma duygusuyla yaklaşmıyordu bu yazarlara. Kafka'mn ikıidarsızlıjı, Pavese'nin eşunsel yalnızlığı degildi Tezer'i çeken. Onların yapıılarında dile gelen. çaresizlige, saçmalığa, hcm kendi adına, hem onlar adına karjı çıkıyordu. Coşkuyla. aşkla, başkaldınyia dolu, dopdolu bu genç iıısan, bu yuzarlarda, garipiir, bir bcnzerini bıılııyordu. Sanki kcndindc, onlara (ve onlar gibilerc) sunabilcccgi bir yaşam iksiri buluııduguna inanmıştı, TUm acılara karjı, tunı yalnızlıklara karşı bir pan/chir. İCendi yalnızlığını, kendi acılannı sagıltamayan bir panzehir. Yolıına çıkan, erkek, kadın lüm çoresi2İere sunmak istcdiği buydu. Tüm yazdıkları, Ya$amın Ucuna Yolculuk gibi, ardında bıraktıgt bu notlar, al'orizmalar, parçalar, bunun kanıtıdır. Kuskusuz, bir yazarın, hiçbir zamaıı, hiçbir kanıta gercksinimi yoktur. Yazdıkları, ya ya$amla rtrrüsılr, ya da du&krle. Ya da her ikisiyle. Burda, yaşamta öriüşen sözcüklerlc karşi karşıyayız. Vl./ En korktuğu, en tiksindigi scy baskıydı. Her (Ür baskı. Her (Ur baskının insanın özünü yok clıiğine inannuşlı. Bir dOneminde y«şadıgt clck(ro$oklar da bir baskıydı. Tüm baskıcıları la^ısi olarak niteliyor. Bu nedcnlc, elckıroşokçulaı dalıil. Haksız mı? (Baskıya başkaldıran her zaman haklıdır.) Onun yaşamı ve yapıtıyla jlgili bafka ne diyebilirim? Onun burda yazdıklarmdan bafka? Kendi ılsluııdcki giysinin rtrgtısıinu sökcıı ve yazdıklannda kendi gerçegini çınlçıptak okuruna sunmak isıcycn, bu anlamda korkuvuz, endcr yazarlardan biriydi. ölünıün kokusunu (korkusunu değil) çok genç yaşlarda içine çekmijti. Bu nedcnlc olsa gerek, yaşanıakla yazmak arasıııdaki sinırı silmek is(emi$ti. Genç ya;ta ölecegini bilircesine, yılları dejil, anları seçmişti yaşam stlrecinin birirııi olarak. l$tc Ornekler: " B t n bendim. /umun yuyuııımş /anıandı. Birkaç ya^Hnmamif f>ün de eklenmişti bu zamana. Kcmerle ba^anmı$lım. Acılarıın vardı..." Acılarından kalanlardir bu kiıapıa ükuyacaklarınız. F.E. Şubat 1989 (") Tezer'in, sonradan kcndi izniylc Ya$aının l'cuna Yolculuk baflığını alatı kiiabın di/gi ve baskısı sırasında yundı$ıııdaydırn. Bu baskı, Oylcsinc yanlışlarla doluydu ki lümü StKA'ya kâğıt lıamuru oltnaya gonderildi. Böykcc Zono ile birliklc yayımlanamadı. Yaşamın l'cunn Yolcululc'ıın "ilk" baskıst, aslında ikinci baskıdır. KİTAPTAN BİR BÖLÜM Cümleler Bir şcym dcfiişmvsindcn vc hiçbir değişmemesindeıı korkuyoruın. Kiç kirmeyle yaslanmak istemiyorurn. kendimlc bilc. Safilıkli kalnıak için ko^amaın. Soluk alayım yeier. Olaylar vedUjUncclcr, karaınııı icîndc sUrckli acılar olarak birikli. Cirtl kıyısında ytı/unü güne^c verrniy SDİp.unltığu »n yılfık bir ihtiyarlar cvi beyu/lıgıııdan gcliynr. 0/lımın içindeyiıu >imdi. Ama ö/lcmeye gcnc dc dvvurıı ediyorıım. AnıınMyorum, yaşamı aradıgıın /a manlarda olacak. hapishane gibi bir i*tasyon konııklamu cvindc guceyi gccirdiScnirılc yaıarkcn aldatınıyorum scni. Hu bıltr çok dcğil nıi'.' Çocdklugunıu/ lı/crint; kfibm gibi v'tkcn eski ku>aklar, bilinçli yıllarımt/ı da elimi/dcn «ılmayı Ivıvıranıayauık. Ui/ mutlu isck, mutlu olmayı istcdiğimi/ ve htııııın içırı caba lıarcudıfiımı/ için nıııllııyu/. Yu^adığım anların, tınları yavııkcrı unıya donuvluğunu algılar, ortları ya^urkcn <tnılu>i)iııdırn. Soııra buıııı cn gu/tl hi çiındc Savinio'da «kııdıım: "Yavanan an da anı otaciik." Şunu oğrcnmclisin: Scn hiçbir i>c ya ruıııa/. dcğiKin. Scni vcndcıı çalan top< lumdur. Kullüı bir >cyc cesuıcl cdcbilmc Noruııudur. Okumayu ucsareı cdebilnıc, bir goııiic ınanmayîı ccsarci «Jchilnıo, gârU)lcrini açtkbyabilmv Nisan 1989 bir dildf «grvııııitfyi ba$aramadıın. Mfylıaııclfrdc ıınuıtsu/ bir bckleyif vardıt. kcndi keııdicıi bckkyi^. Insanııı kcndi dtlnyası dışında vavuyacagı bir dtmya yoktur Insanın hasjkalanna scVykdiklcri U'iuli üııvmak isU'diklcrridır. Yu/dıkliin, ı«kıı nıak ıstcdikti'ridir. SevmeVı. sıvılnıeyt isıcdıgi biçintdediiHııh;ıııei bir ycrdc. lıerhangi bir /a ruaııdîi viişaııııııı bıııi. Uilıııi"<nııtıt. IUIVdc, ııc /aın.ın. Vc Mc o hiııiği ycrdc başladı. Acının sııııımda. Aci ile. Bcgcııdiğiııı insiiıılar: l.iHİosia lvıvı ;ij.'nnuy;mlaı. Insaııdrjımııni) biliııciudc olııuıyanlar. Her smtHt ynpıııııı ayııı biçinı u iiyııı lu yvrm'k yiyenleı. Kurı vcyu ktn.*:ı.sıtuı havTaıılık tlııyaıılar. Kcııdllcı iııc hâkinı olnınları gcıvk liğiiıt NiiiHiulıır, «Mr tm Alman dostlanyia Oüç vc korkıı her xaman yaıı yaııudır. Bcn. bclli bir ıılkesi nlnıayuıı insunlardanım. İnsanın iiııadilirıi yılırttıcsi, nıcrkc/ ki>ilij>inii) yıkılııiüM dcmckiır. Son bircyc kadar sdv.ı^nıak, kcııdiııı lcda cimcs, yjırılış bir kahranıaıılıklır. Öy:lcnı dtıygusu bcndc {•idi'rck oluyııı. Ancak çok sık {(nrduğutııii ya da olcıılcri O/Jüynrıım. (icnc 1>cı >cy bcnim oldıı. (icvclcriınc, trcrılurinıc, lılllüıı inuınKırınıa donduın. KDliür, rnsanlıfiın ııgru^ının usl yapısı dcftil, icmclidiı. Cicııc bırakıyorıı/ pecc bi/i ba>laıı çıkarsın. (,'aiılaı yoıisnıdckı gıvlgclcnn <ırdında uçık rvıık bir tldlgk. £İhi dıııııyoıdıı gccc. A^k ucı.st çckıııi'dim lıiç. çiinkıi dııııyu nın verdiği acı Itcr /aıııan yliçlüydıl. Dımyaıu» atısı olııiiisaydı ut/.v yc$il yiiprııklar ti/criıulıki giııiL^ ı^ııtliinııııı uııliimı oiniiiAİı. I l/iiıuhgııııdii her >cy ll/crinıc yığıklı. litvanu kadat UAIIUIII çini sobu. dııvaı ku Sılları, kcıılk'r. YOIKUIIIIIII. (İLVV, |ııııdtı/ı)ıı dovunıı dcpilılir. AsakI vc liılİK tlt ıijtilı kiivnnul.ııı hiç t/ ctlcnlcr, ii bir juıııiık, İKılı.ııı^i Nr yabaııcıııııı .ıvakk.ıl'tlaıııtt niiHİ;ıy;ı ııv^ıııt btılııp bu koııııda koıııı.>atıhıı. Diriylc yaııp, oııa iyilik ciıiklcıiııi s.ıııaıılaı. koıuılıır UAI inı kn fikılc. (V/cl yasiatnlaıııurii/ti itııııuıbın gcıvklijiıui >.;ıııi|V luı konıuht lıiç stt/ ı'lııiı.'yi'iılcı, Ycmcklcr vc nıııH'ak UAMÎIIC knııu fiırkcn, s;ıııki biı ;ıxkcı i ıkııKtlcıı so/ cdor Kİbi liıyccuMİuıiiinluı. Arjık «IIIIKM. «Uıııır boyıı sımvi'k ı's lcıiııı hnldııklarını N.ııı;mlaı. ÇERÇEVE