Katalog

M Ü R E K K E B İ çoluk çocuga kan$an ve sonunda Karacaahmet'te yerini alan, niccnice Frenkler gibiydi bu uatnvay da. Çilnkiı şelıir, e&kimi} bünyesi ilc onu kendine ııymaga da /orluyordu. Yukarıdaki sür. dar ve tenha sokaklarla haslıyor ya. Tramvay, sokaklarda işleme/di. Ana caddclerdcn geçerdi. Fakaı dilnkll lstanbul'da, ana caddeler, Avrupanın (ve bugünkü Jstanbul'un) ancak yan sokakları kadar gcnijtilcr. Donemcv'lcr de çoktu. O yiı/den, Batıda cctvelle açılmiş bulvarlarda luz yapmak üzcre icad oluııan bu araçlar, ^âresi/., Isıanbul'un kendi kan dolaşıınının hızına ayak uyduruyorlardı. Ancak akşamları, geceye doğru. n "VI Jiynk çekilincr" vııtmanlnr v'* " çanlarına b.isıp. biıa/ MIUIIİI gilıııı; zevkini tadabiliyorlardı. Soııra, iliral eımeli ki, ıramvay denen aracııı kendisi de, başlarda romantik görünü>lüydu. Tabii ki, aı ve Okiiz 3, jbalarının ağaçtan, boyalı ve aliın yaldızlı yapısına oranla. tramvay, eok "asrî", "mckiinik ve meialik" bir ııı.'sneydi, ama ahşap tstanbul'aepeyceyakışmı^olaji İ9. yüzyıi Avrupu lipi binalatı ve sarayları gibi. gencl reüme o da "intibak" etmiş(i. Daha sonraki dnnemlerin hiliün romaniizmini kaybetmij icadlanna, yani binalarda beton mal/.erncyc ve seri, dttz surata, ıılaşımd.ı da, TIR dnsi aznıan taşıtlara görc, taş oymalı suslü Frcnk binası bir yandaıı ve dar cephcli, camlı, açık ferah pencerdi, vançanlı ıramvay öbür yandan, romantik icadlardı. < Helc tahinî vagonların yani ikinci tncvkileriıı, iyice hü/UnlQ ve ta$ıdıkları yokMil yok'iı kitleii gibi, alçak gönüllu ve nıuııis bir havaları vardı. Iç dflşemcleri dc lahtaydı onların. Tramvay iyice uy K U R U M A D A N kalı vocuklar. Harika bir topluluk ve her yerde bulunma?. bir kompozisyon. Bu alay, eski ba»ktMilin bir bayram yeri, bir cambuzlıane gösıcrisi gibi, rtkiı/ arabasıtıdan sadccc biraz daha I112I1 bir seyalıat iv'inde, dünkü ıcnha ve sakin velıte, datıa da bir renk, neşe ve harckci kaBi/ ona ycıişmcdik. Ama resiıtılı'r vc anlaıılanlar, bu "keyfi" yeterincc yarısıııyor. Keyiilcre oldum olası yatkın ve baygın olan Osmanlı ba$kenti. clhâsıl. bu Balı aracını da pek sevmiş. Vocuklann halı tt/erfnde pe7dirdikleri oyııncaklan gibi, tstanlmrıın bir süsu t o h l t i ı k o l . ı y n ^.iıılıi', l ı . ı ı ı i v ı i y ılıi Tramvaylaı kiiabı bu cHıygusal sayf'alarla kalmıyor, doğal olarak. Yukarıda dftkümUnü verdigimiz bölümler, ügili olduklan konuları en gerıiş vc aymııılı biçimiyle okuyucuya ileliyorlar. Her bolünıde dOnemin yazarlarının, konuyla ilgili olarak, roıııan, hikâye, şiir ve hiriv lürUııdcki yapıılarından alınnıış çok guzel alıniılar var. 1930 yıllarında hamerie olan tramvaylardan biri (RıtDÛral Selahattln Glz) mu$tu Utanbul'a. Hayattmızın bir parçası olmuşıu. HUtilıı bu yiudıklaıııtı, benim kendi çocukiuk ve gen<;lik yıllanmın amlan ve izlenimieri. Tramvayın tam hikâycsi, ondan da eski. Elekırikle hız kazamşı, benim onu tanıyısım tarihine göre, en v'ok 1520 yıllıktı dcmiftim, başlarda. Ama vagontarın bu kctıtin sahncsinde ilk "aı/ı cndâın" etmeicri, ondan cok gerilere gidiyor. Bir 50 yıl daha geriye. Bu ilk ıranıvay, alla çckildiğiudcıı, Ismnbul'ıın keyfine daha çok ccvap vcrcn bir fcyıniş. En rtndc eli borazanlı bir adam, ha babam koşuyor zavallı. Sonra, yerinc görc 1 vcya 2 aıın çckmeye çatıaladığı. çoğu kısmı ahşapiarı, gıcırdayan bir vagon, pencerelcrdc, kupılarda perdeler. Snhanlıkla sanklıfcsli clcndilcr. ( a m kenarında »eın^iyeli, l'vrâccli hanımlar ve rengârenk zıbınlt, hırBöylece "Tramvay Istanbul'da" kiiabı, eski kentin sokaklannda y(l/ yıl sllrcyle dolaşmı$ olan bu (aşıtın, sadecc teknigini ve bilimsel yaııını değil, şehirdc uyandtrdığı bilıiın duyguları, dalgalanmalan, i/leninılcri dc berabcr veriyor. Kitabın çok /eııgiıı bir ıcsiın içeriği de var. Tablo röprodüksiyonlarmdan ba$ka, dOnemin fuloftralları, hatta karika(ilrleri dc gcniş şckildc yer almiş. H TruıvayUr / Cclik Gulersoy / Turkiye Turıng ve Otomobıi Kurumu Yaymları AK fflllNIAHI Y A Y I N L A R I K Ü L T Ü R V E S A N A T K İ T A P L A R I Cengiz Köseoğlu'nun Topkapı Sarayı Imparatorluk Hazinesi (Hazinei Hümayun) Osmanlı Hazinesi... Hazinei HümayunUan. Hazinei Hassayı îşahane'ye Osmanlı Hazinesi... Bu kitapta, 19. yüzyıi ortalarına dek bir sır olarak kalmış Osmanlı Hazinesi, Sultan I. Osman (12991324 )'dan Sultan II. Mahmui (lHOHVa kadar, adım adım anlatılıyor. Padi^ahlan, yan birimleri ve geçirdigi evrelerle... CENGİZ KÖSEOĞLtJ. yıllar siıren araştırmalan sonucu İmparatorluk Hazinesi'ni akıcı bir dille aktanyor sizlere... Jiami Güner'in degerli foto^rarlanyta... Büyük boy 107 sayfa Türkçc ve İngilizce olarak iki ayrı kitap. "Küllıir lli/muik'rinclede" AKBAIMK Hyaii: Türkçt 17.000 TL (KDV dahil) lıiRİlizce 20.000 Tl (KDV dahil) <rt;nı*l Dajjıtım: Özgür Yayın Daftıtım Ankara Cad. 31. 2 Gıguloglu İstanhul Tel; S26 2513