Katalog

‘Kadın var’ dediğimde, Cumhuriyet! Hem bir asrı devirdi insanlığın en hızlı değiştiği çağda hem de dünyanın yaşı yanında daha gencecik Cumhuriyetimiz, Sezer’in de dediği gibi, bir çınarsa 100 yaşında, hiç de azımsanmaz heybeti! da çocuklar için kaleme alınmış bir şiir kitabı olma- EMEK YURDAKUL nın yanında konunun üzerinden tertemiz bir akış- la geçilip üzerine sohbet edilmesini sağlayacak bir angi yıldı yok belleğimde, günü biliyorum: 8 etüt metni niteliğinde. Mart. Ankara’dayım. Dil Derneği’nin emekçi- H lerinden o zaman, canım Arzu, beni bir söy- ŞAİR KADINLAR VAR! leşiye götürdü. Üç kişi vardı masada, bana bir Şiirle ilişkim derin, uzun ve çeşitliydi. Belli bir yaş- “dost”… Simsiyah saçları, net anlatımıyla, hevesle tan sonra yeni insanları hanesine almayı tercih et- dinlediğim Çiğdem Sezer; şair kadınlar rafımda bir meyişinden söz edilir ya insanın, şiirle ilişkim ora- tanıdık daha, o günden sonra… ya evrildi epeydir. Şiir bir keşiften çok yakın bir ar- Sezer’in eksiltme ustalığına, bir hikâyeyi şiir formun- kadaşlık şimdi. Yaşanana, hissedilene da döşeyebilmesinden tanığız, Aklımla göre açılıp okunan şairler… Aramda Mavi Bir Şey Var Ferda’da. 59 Bir duyguyu tanımlarken bağlamlar, başlıkla yapılandırılmış, tek bir hikâyeyi fazlalıklar yüzleşmekten kaçınmanın, katmanlı sunar. konudan sapmanın tatlı suyuysa o de- Olay ve durum şiirciliği denseydi kav- ğil aradığı cesurların bence. ramsal olarak bugün, bu yapılanmaya Duyguyu hafifletmeden, yalınlığıyla ikisinin iç içe geçtiği bir türü denebilir- görmek eksiltmede usta şairlerin des- di. Her şey sıralı mıdır, onu okur bilir; te- teğiyle kolaylaşıyor. melde bir kronolojik akış yer alırken, us- Ve şairiniz hüznünü umutla, direnç- talıktan gelen “diktenin sıfır noktası”nı le bütünlüyorsa yüzleştiğiniz duyguda Ferda’da keyifle yaşarız. boğulmaya terk etmiyor sizi. Yüz Yaşında Bir Çınar da, Ferda’yla Hüznü veya kederi yazarken, haliy- benzer yapıda. Tarihsel gerçekliğimi- le hissederken, yaşama yüzü dönük ol- zi aktarırken durum duygusuyla akışa maya, kadınların anlatımında rastlamak yan yollar çiziyor. Kurtuluş mücadele- daha olası hem daha tanıdık bir yerden. mizin olay örgüsünün içine Atatürk’ün Yani şair erkekler direncini, hayata tutunmasını ge- düşünce biçimine, bakış açısına dair, yetişkinlik- nelde mücadeleci bir tavırla yansıtırken, şair kadınlar te bildiğimiz ancak çocuklar için önemli ufak doku- nahif, yeşerten bir yerden bağlıyor. nuşlar ekliyor. meyi, adaleti seçti. Edebiyatta da çoğu sözcüğün ka- Tam da bu nedenle Cumhuriyet 100 yaşında diye Uzun, çoğunlukla gereksiz ayrıntılarla boğuşup düşününce Atatürk’e hep ettiğimiz teşekkür…Mü- dınların kaleminden çıkışı, bu yolla mümkün oldu. anafikri kaçırdığımız okul kitapları hem belleğimizde n cadelesini gördü, görünür kıldı kadınların. hem de güncel olarak müfredatta yaşıyor. Yüz Yaşında Bir Çınar / Çiğdem Sezer / Re- Gereğinden fazla ayrıntının meselenin özünü Hukuki eşitlik, var olmanın yasal hakkı insan olarak, simleyen: Mustafa Delioğlu / Günışığı Kitaplığı / kadına saygıyla verildi. Atatürk lütfetmedi hiçbir tav- unutmadaki etkisini de yadsıyamayacağımızdan, Yüz Yaşında Bir Çınar, kurtuluş mücadelesi hakkın- rıyla; insan olarak doğrusunu yaptı; gelişmişliği, ilerle- 72 s. / 10+ / 2023. ‘CUMHURİYETİN İLK SAYIMI-1927 NÜFUS TAHRİRİ: HAZIRLIKLAR, SAYIM GÜNÜ, SONUÇLAR VE YORUMLAR’ “…imtihanlar vardır ki, bir milletin medeni idareye ekonomi ve kültür alanlarındaki yenileşme hareketi ne derece layık olduğunu, demokrasi yani halk idaresi için de kritik önemdeydi. hususundaki iktidarının ne kadar ilerlemiş bulunduğu- Prof. Dr. Şevket Pamuk’un katkısı ve sunuş yazısıyla Ya- yımlanan Cumhuriyetin İlk Sayımı-1927 Nüfus Tahriri: Ha- nu gösterir. Yarınki tahrir-i nüfus Türk milleti için böyle bir imtihan günüdür.” Kitaptan... zırlıklar, Sayım Günü, Sonuçlar ve Yorumlar (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları) adlı çalışmada, 1927 sayımın- Cumhuriyetin ilk nüfus sayımı (tahrir-i nüfus), Hazi- dan sonra yayımlanan veriler orijinal haliyle yer alıyor. ran 1926’da TBMM’de kabul edilen kanun çerçevesinde Kitapta sayım hazırlıkları, sayım günü ve sonrasın- 28 Ekim 1927 tarihinde yapıldı. da toplumun bu faaliyete katılımına ilişkin dönem ba- Ülke nüfusunu, toplumsal ve iktisadi özelliklerini mo- sınında yer alan yazı, fotoğraf, karikatür ve belgeler dern yöntemlerle sayabilmek ve izleyebilmek için gü- de sunuluyor. n venilir verilere ihtiyaç duyan yeni devlet, okuryazarlık- tan anadile, cinsiyetten mesleklere kadar pek çok bil- Cumhuriyetin İlk Sayımı-1927 Nüfus Tahriri: Hazırlık- ginin toplanarak bir araya getirilmesini sağladı. lar, Sayım Günü, Sonuçlar ve Yorumlar / Kolektif / İlk nüfus sayımı, yasama, yargı, eğitim, sağlık, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / 272 s. / 2023. 26 Ekim 2023 68 Desen: MUSTAFA DELİOĞLU