Katalog

‘Cumhuriyetin Göçlerle Dolu 100 Yılı’ Editörlüğünü Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Gazanfer Kaya’nın üstlendiği, 102 yazarlı ve 928 sayfadan oluşan Cumhuriyetin Göçlerle Dolu 100 Yılı (Kolektif / Cem Yayınevi) Cumhuriyetin 100. yılına adanmış geniş kapsamlı bir çalışma. 100 başlıkta göç yazılarına yer verilen kitap, nüfus ve göç çalışmalarının öncü bilim insanlarından Nermin Abadan-Unat ve İlhan Tekeli ile kitap hazırlanma aşamasındayken aramızdan ayrılan kitabın yazarlarından Mümtaz Peker’e ithaf edilmiş. kentleşme ve kentsel mekân üzerin- da, İsveç, Kuzey Kıbrıs ve Suudi Ara- AZİZ ŞEKER deki etkileri, iklim değişikliği ve göç bistan başlıkları altında göç deneyimi bağlamında Türkiye, doğal afet ve ele alınıyor. TARİHSEL, SOSYOEKONOMİK VE SİYASAL göç bölüm içerisindeki diğer konuları “Türkiye’ye Göçler”de ise Bulga- UNSURLARLA GÖÇ OLGUSU! oluşturuyor. ristan, Yugoslavya, Afganistan, Suri- Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılında göç olgusunu, “Göç ve Toplumsal Kurumlar” bö- ye, Irak, İran, Sahra Altı Afrika, Azer- birçok tarihsel, sosyoekonomik ve siyasal unsurlarla bir lümünde ise göç, aile ve evlilik, göç, baycan, Ahıska Türkleri, Orta Asya bütün halinde değerlendirmek gerekir. ekonomi ve işgücü piyasası, göç ve Cumhuriyetleri, Rusya ve Ukrayna ül- Örneğin ulus devlet inşasında mübadele ile başlayan Türk hukuku, göç ve eğitim, dış göç- kelerinden yapılan göçler tartışılıyor. dönemin arkasından, 1950’li yıllardaki tarımsal endüst- ler ve sağlık, göç ve din, göç ve med- rileşmenin topraklarından kopardığı büyük insan kitlele- ‘GÖÇ, KÜLTÜR VE KİMLİK’, ya gibi temalar mercek altına alınıyor. rinin bilhassa İstanbul’a göçü, bu coğrafyanın bir başka ‘KENTLERİN GÖÇ DENEYİMİ’, “Göç ve Nüfus Bileşenleri” adlı bö- göç deneyimidir. ‘SANAT VE EDEBİYATTA GÖÇ’ lümde de uluslararası göçmen çocuk- Ayrıca ekonomik amaçlı yurtdışı göçleri ile Ortadoğu “Göç, Kültür ve Kimlik”te; göç lar, göç ve gençlik, iç göç ve yaşlılık, ve Balkan ülkelerinde yaşanan iç savaşların Türkiye coğ- bağlamında yemek kültürü, bellek, göç ve özel gereksinimli bireyler üze- rafyasına yönelttiği göç olaylarına baktığımızda da Ana- müzecilik, göç ve Aleviler, göç, diyas- rine metinler yer alıyor. dolu coğrafyasının göç hareketliliği üzerinde kurulu ol- pora ve Türkler, İstanbul’daki azınlık- “Göç ve Sosyal Sorunlar” bölümü, duğu görülür. ların etno-dinsel yer seçimi ve göçler sosyal sorunlar ve sosyal politika açı- Günümüzde de göç olgusu, Türkiye’nin karşı karşıya ele alınan konular arasında yer alıyor. sından göç ve yoksulluk, uluslararası kaldığı en önemli sosyal meselelerin başında gelmektedir. “Kentlerin Göç Deneyimi” ismiyle başlayan bölüm, göçmenlerin sosyal dışlanması, refah toplumunda getto- İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Gaziantep, 102 YAZARLI, 928 SAYFALIK KAPSAMLI ÇALIŞMA! Rinkeby’de Türkler, göç, sosyal politika, sosyal hizmet- Samsun, Diyarbakır, Hatay, Mersin Adana, Kilis ve Editörlüğünü Dokuz Eylül Üniversitesi Öğretim Üye- ler bağlamında metinleri içeriyor. Suriyeliler göçünü konu alan metinleri kapsıyor. “Sanat si Gazanfer Kaya’nın üstlendiği, 102 yazarlı ve 928 say- ‘GÖÇ VE SİYASET’ ve Edebiyatta Göç” bölümü ise sanat, sinema, belgesel fadan oluşan Cumhuriyetin Göçlerle Dolu 100 Yılı (Ko- Kitapta önemli bir yer tutan “Göç ve Siyaset” bölü- sinema, müzik ve edebiyata göç temelinde yaklaşan ya- lektif / Cem Yayınevi) kitabı da Cumhuriyetin 100. yılına münde şu konular irdeleniyor: zarlara ayrılmış. adanmış geniş kapsamlı bir çalışma. “Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi. Göç İdaresi Baş- Kitabın giriş yazısı, göç çalışmalarının duayen bilim ‘GÖÇ ARAŞTIRMALARI VE ARAŞTIRMACILARI’ kanlığı. Günümüzde eleştirilerin odağında yer alan insanı İlhan Tekeli tarafından kaleme alındı. Son bölüm “Göç Araştırmaları ve Araştırmacıları”nda; Türkiye’de göç yönetimi. Tekeli, “Cumhuriyetin 100 Yıllık Tarihinde Göç Olgusu- göç çalışmalarının önemli isimlerinden Mübeccel Kıray, Uluslararası göç bağlamında yerel yönetimler ve sivil nun Niteliği Nasıl Değişti?” başlıklı yazısında, 100 yıllık İbrahim Yasa, İlhan Tekeli, Ruşen Keleş, Nermin Abadan toplum kuruluşları. Kırsal göç ve kırsal kalkınma bağla- Cumhuriyeti, nüfus sorunu ve bu sorun içinde göçün yük- Unat’ın çalışmalarında göç olgusunun nasıl ele alındığı- mında uluslararası göçmenler. lendiği rol bakımından dört döneme ayırarak analiz ediyor. nın yanı sıra Türk sosyoloji tarihinde göç araştırmaları, Avrupa Birliği ve Türkiye ilişkilerinde göç. Birleş- göç çalışmaları ve toplumsal cinsiyet, kadın göçü araştır- ‘GÖÇ KAVRAMLARI VE TÜRLERİ miş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ve Türkiye. BAĞLAMINDA TÜRKİYE’… maları ve üniversite göç araştırmaları merkezlerini işle- Uluslararası göç ve uydu kentler. “Göç Kavramları ve Türleri Bağlamında Türkiye” adlı yen metinleri bir arada okumak olanaklı. Hükümet programlarında göç (1960-2023). Kalkınma plan- Özetle, Cumhuriyetin 100 yıllık göç deneyimini yakın- ilk bölümde; iç göç, tarımda mevsimlik işçi göçü, ulusla- larında göç. Zorunlu ve kitlesel bir göç olarak Türkiye’de rarası öğrenci göçü, beyin göçü, mekik göçü, tersine göç- dan görmek isteyenler için temel bir başvuru kaynağı ni- iskân. Cumhuriyet’in Dersim tahayyülünde göç ve iskân. teliğindeki bu yapıtın, aynı zamanda göç literatürüne kat- Almanya’dan dönen göçmenler, Türkiye’de uluslarara- Uluslararası sivil toplum kuruluşları ve göç. Türkiye’de sı emek göçü, kadın ticareti ve düzensiz göç, göçmen ka- kı sağlayacağının altını çizmek gerekir. zorunlu göç ve toplumsal uyum. Suriyeli göçmen çocukla- çakçılığı ve sınır güvenli ele alınan başlıca konular. Editör olarak Gazanfer Kaya, göç alanında birçok ese- rın toplumsal bütünleşmesi.” “Göç, Yerleşim ve Dönüşümler” bölümü, gecekon- rin altına imza atmış bilim insanlarına kitapta yer vere- du alanındaki çalışmalarıyla ön plana çıkan Tahire ‘TÜRKİYE’DEN GÖÇLER’, ‘TÜRKİYE’YE GÖÇLER’ rek, yukarıda kısaca değindiğimiz konular açısından göç “Türkiye’den Göçler”de; Almanya, Hollanda, Fransa, meselesinin çok yönlü tartışılmasına önemli bir katkı Erman’ın “Göç ve Gecekondu” yazısıyla başlıyor. Ayrıca göç, konut ve kentsel dönüşüm, iç göçlerin Belçika, Avusturya, İngiltere, Avustralya, ABD, Kana- sağlamıştır. n ‘100. YAŞINDA İZMİR KADINLAR KONGRESİ’ 00 yıl önce, Gazi Mustafa Kemal Paşa tarafından 2 Şu- ikinci yüzyılına ışık tutmuşlardır. bat 1923’te düzenlenen Kadınlar Kongresi’nin anısına BASİ- Öğleden sonraki ikinci bölümde; İktisat ve Kadın Kongresi’nin ne- 1 FED tarafından İzmir Büyükşehir Belediyesi, TÜRKONFED den ve nasıl hazırlandığı, 100 yıl önceki kongre ve kongreye giden ve Folkart’ın desteği ile yeniden gerçekleştirilen Kadın ve İktisat sürecin ağırlık merkezleri ile İktisat ve Kadın; Demokrasi ve İktisat; Kongresi’nin kitabı 100 yıl sonra yayımlandı. Ekoloji; İnovasyon; Toplumsal Cinsiyet Eşitliği panelleri ile birlikte Editörlüğünü Serdar Şahinkaya ve C. Coşkun Küçüközmen’in yap- yazar Buket Uzuner ve UNDP temsilcisi Mert Fırat’ın kapanış konuş- tığı 100. Yaşında İzmir Kadınlar Kongresi adlı çalışma, kadim kent maları ile sona ermiştir. İzmir’de 2 Şubat 1923 günü Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın çok sa- Bu bölümde söz alan uzman konuklar, görüşlerini daha çok 21. yıda kadınla buluştuğu ve 6 saate yakın sürdüğü kayıtlardan öğreni- yüzyılla, bir anlamda, Cumhuriyetin İkinci Yüzyılı ile ilişkilendire- len toplantının, diğer bir ifade ile Kadınlar Kongresi’nin 100 yıl son- rek, toplumun yeni ufuklara doğru açacakları yelkenler için adeta ye- ra hatırlanarak yine İzmir’de 2 Şubat 2023’toplanan Kadın ve İktisat ni rotalar çizmişlerdir. Kongresi’nin bir anlamda “kongre zabıtları”dır. İzmir ve İzmir’e Kongreye gelen iş insanları, yine kendi kaderine Kongre, iki oturum halinde tasarlanmış, planlanmış ve icra edilmiş- razı olan insan tipi sosyolojisini 100 yıl önce nasıl değiştirdi ise şimdi tir. İlk oturum aynı zamanda klasik anlamda bir forumdur. Anado- de yeni değişimler için kapılar açmaktadır. lu coğrafyasında hayata, üretime ilişkin görüşü olan ve sayıları 50’yi Gazi Mustafa Kemal Paşa, 100 yıl önce 2 Şubat 1923’te İzmir Ka- aşan üretici / yaratıcı / girişimci kadın bu forumda yöre ve ülkeye ait dınlar Kongresi’nde ne diyordu? “Şuna kani olmak lazımdır ki dünya gözlem ve tespitlerini seslendirerek / paylaşarak Cumhuriyetimizin yüzünde gördüğünüz her şey kadının eseridir”. n 38 26 Ekim 2023