Katalog

Andaç’ın mektupları Feridun Andaç’ın Genç Meslektaşıma Mektuplar adlı kitabı (Eksik Parça Yayınları), okuma tutkunlarını rahata erdirirken, yazınsal deneyimden yoksun olmalarına karşın şiir-roman-deneme, oyun yazmaya kalkanları onların edebiyat olduğunu sanan gençleri, ne yazdığının bilincinde olmayanları da uyarıcı mektuplardan oluşuyor. “Kalemdaşım” diye başladığı 50 mektupta, yazma arayışları içindeki gençlere bir tür öğretmenlik yapıyor Andaç. Öte yandan rafları dolduran edebiyat, bilim, sanat konularını içeren kitaplardan seçtiği alıntılarla onlara yazmanın yollarını açan da odur. Bu bağlamda kendi deneyimlerinden, seçkin yazarların yazı dünyalarından örnekler vererek, onların da yazı alanında tutunmalarına çalışıyor. YAZIŞMA ğını da açıklıyor: “Yazarak yaşamak ya da yaşayarak yor, bu bağlamda kitap-olay bağlantısının yazarda Feridun Andaç’ın edebiyatçılığının içinde mektubun yazmak düşüncesidir beni bu kıyıya getiren. Yazılan çağrışımlar yarattığını vurgulayarak özetle bir olay- en başta yer aldığına örnek olsun diye bana gönder- mektuplar okuyanadır, kalemi eline alan herkesedir.” dan da söz ediyor: diği 8 Nisan 2021 günlü mektubun girişini buraya ak- “Rousseau’nun İtiraflar’ını okumuştum. Bu kitabı YAZMANIN KAYNAKLARI tararak onun yazınsal dünyasına gireyim: bana İstanbul’da, dönemin bir semtinin namlı ka- Andaç’a göre yazma güdüsünü eyleme sokmanın “Sevgili Adnan Ağabey, badayısı (sonradan mafya lideri) büyük amcamın temel kaynağı yazarların yaşadıklarını, gözlemlerini, Mektubunuzu birkaç kez okudum. Size yazmak yetimhanede büyüyen oğlu, ‘Mutlaka okumalısın!’ düşündüklerini duyumsama incelikleridir. için bugünü bekledim. ‘İnsanın azaldıkça çoğalaca- diyerek armağan etmişti. Bu da klasiğinden başlayıp günümüzde de canlılı- ğına inanırım’ diyorsunuz. Bu düşüncenizi alıp ge- Ona yanaşmamam istense de, yetimhanede bü- ğını sürdüren kitapların yayımlanmasıdır. Sürekli yer zindirdim bir süre... Sizin duygu tınınızı, hissettiğim yüyüp Rousseau okuyan bir ‘kabadayı’yı yıllar yıl- değiştirmek, film izlemek de önemli bir kaynaktır. düşüncelerinizin, yazılarınızın, insanlığınızın yanı- lar sonra salt adını bilip namını işittiğim amcaoğlu- Yazar, okuduğu kitabın düşünsel, duyumsal ör- na koydum. İnsan, sevdiğinde ‘tek’tir. Gönül ve akıl nu keşfetmek duygumun önüne hiçbir şeyin geçe- güsüyle, beğenisini kurgulayan yansıtan üslubu- gözüyle bakar, bağlanır ona. Bizim sizinle dostlu- mediği delifişek çağlarımdı. Onunla geçirdiğimiz bir nun ayrımında olmalıdır. Ernest Hemingway buna ğumuz, kardeşliğimiz de öyledir. yaz ne çok şey öğrenmiştim hayata, ona ve ailemi- şunu da ekliyor: “Önce konuyu bilmeniz gerekiyor, Sen, benim hayatımda ‘Az’ın çoğusun’ diyorsu- ze dair.” sonra da nasıl yazılacağını...” nuz. Ne büyük armağan, ödül bu bana. Varlığınızla “Yaşanmaya değer bir hayat, yazılmaya değerdir. Andaç, eline kalemi alıp yazmaya başlayanlara çoğaldığımı hissederim her daim.(...) Bu duygula- Yazdıklarını okutabileceğin günlerin olsun.” Böyle bir yazının başıyla sonu arasındaki gelişimi göz önün- rımla sizi hep taşıyorum yanı başımda... Kitaplarını- ithaf yazarak bu kitabı bana armağan etmişti. de bulundurmalarını anımsatırken şunu da ekliyor: za, yazdıklarınıza, her döndüğümde o karşılıklı söy- “Bir öykünün / anlatının başlama noktasıyla bitişi leyişimizi, adeta bir agorada bilgi / duygu pınarında ÖNERİLER önceden tasarlanamıyor.” Olay burada bitmiyor, anlatıda, Andaç’ın kitabın karşılaştığımızı hissediyorum.” Yazarın kafasında bir biçim vardır ama bunda özünü yansıtan bir değerlendirmesi de var. Feridun Andaç’ın kalemdaşlarına gönderdiği seçilen sözcüklerin, kurulan tümcelerin birbirini ta- mektupların çoğu bu havadadır. Kanım odur ki, salt bu olay anlatıldığı için, ki- mamlaması da önemlidir. tap tutkunları, yazmaya yönelim gösterenler, yaz- YAZI ORTAMI Genelldiğimiz bu gerçeği, Albert Camus şu açı- ma konusunda çok yönlü bilgi edinmek gereksinimi Andaç, “Yazarak Hayatı Karşılamak” başlıklı sunuş dan da önemsiyor: duyanlar; kitaplardan, önermelerden oluşan kav- yazısında, okuma-yazma konusunda bulunduğumuz “Bir insanın yapıtları, çoğu kez, onun özlediği, he- ramların içeriği konusunda bilgi edinmek istiyorlar- insan manzarasını çizdikten sonra, gerekçe olarak veslendiği şeylerin öyküsüdür. Ama yapıtınız hiçbir sa gün geçirmeden Andaç’ın Genç Meslektaşlarıma eğitim ortamının yetersizliğini öne sürüyor: zaman kendi öykünüz değildir, hele yaşamöykünüz Mektuplar’ını edinip onu başucu kitabı yapsınlar. “On sekiz milyonu bulan öğrencisiyle Türkiye’de olduğu savındaki yapıtlarda. Hiçbir insan, hiçbir za- Özeti okurken, gözümün önünde Gabriel Garcia okuma yazma sorunumuzdan söz ediyorsak eğer, man, kendini olduğu gibi anlatmayı göze alamaz. Her Marquez’in Yüzyıllık Yalnızlık’ta anlattığı olaylar sı- demek ki eğitimde iyi gitmeyen, oturmayan bir şey- sanatçı, kendi doğrusunun peşindedir.” ralandı. Gönül ister ki Andaç da “semtinin o namlı ler var. (...) Çağı yakalamak, tüketim kültürünün kabadayısı”nın “yaşanmaya değer” bulduğu haya- alanlarını genişletmekle olmaz. Bunun aynası eği- KONU ALANLARI tını yazarak anlatı dünyamıza şafak yıldızı gibi par- timdir. Bunda başarılı olunmadığında başkaları ge- Feridun Andaç, kendi yazı dünyasına ağırlık ver- lak bir roman katsın... n lip öteki alanları kolaylıkla dolduracaktır. Nitekim ül- diği “Yazınca Görülen” başlıklı 37.-50. arası mek- kenin bugün geldiği nokta burasıdır.” tuplarda, çeşitli yazarlardan aktardıklarının yanında Genç Meslektaşıma Mektuplar / Feridun Bu bağlamda böyle bir kitabı hangi amaçla yazdı- okuduğu kitaplarda ilgisini çeken kavramları açıklı- Andaç / Eksik Parça Yayınları / 224 s. MEHMET SAMSAKÇI’DAN ‘TANPINAR’IN EŞİĞİNDE: AHMET HAMDİ TANPINAR VE ESERLERİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER’ talarından birisinde, 20. yüzyılın hemen başında kendisini kültürümü- “Hayatımın hangi devrinde edebiyatçı olmaya karar verdim? zün, edebiyatımızın içerisinde bulmuştur. Her bilinçli aydın gibi Tan- Bunu pek söyleyemeyeceğim. Hatta böyle bir karar verdiğimi de pek pınar da edebi, tarihi, felsefi ve sosyolojik kavramları; kişilikleri ve hatırlamıyorum. Daha iyisi şöyle düşünelim: Günün birinde kendimi yapıtları büyük uygarlık sorunları etrafında incelemiş, bunları çok çe- edebiyattan başka bir işe yaramaz buldum. Ama o günün tarihini şitli nedenlerin doğurduğu birer sonuç ama aynı zamanda başlı başına, benden isteme. Hususi istidatlara inananlardan değilim. Hatta insanın kendi başına birer değer olarak kabul etmiştir. biraz da şartlarının esiri veya mahsulü olduğuna kaniim. Benim Mehmet Samsakçı, Tanpınar’ın Eşiğinde: Ahmet Hamdi Tanpınar şartlarım beni edebiyata götürdü.” ve Eserleri Üzerine Düşünceler (Bilge Kültür Sanat Yayınları) adlı in- Ahmet Hamdi Tanpınar... celemesinde Tanpınar’ın Türk kültür ve uygarlığını, sanatını, yaşamı- hmet Hamdi Tanpınar hangi nedenle olursa olsun Türk edebiya- nı ve bunların yapıcı unsuru olan “insan”ını mesele yapan çok yönlü A tının belki de en hareketli, en karmaşık, en önemli kırılma nok- yapıtlarının kaynaklarına iniyor. n 26 Ekim 2023 34