Katalog

K “Tanbey Veziroğlu’nun anısına” Kurban Bayramı tati2651linde Endülüs’teydik. Yazdıklarından önce yaptıklarıyla gündeme gelen Elif Şafak (E.Ş.) caa’nım Sevilla’da da beni bir süre sinirlendirdi. Mobil telefonumun internet ortamına düşen o haber, sanki başlığından itibaren okuru yanlış yönlendiriyordu: “Elif Şafak’ın “Aşk” romanı IMPAC Uluslararası Edebiyat Ödülü’ne aday gösterildi.” Merkezi İrlandaDublin’de bulunan IMPAC Edebiyat Ödülü, çağdaş dünya edebiyatının en istikrarlı ve en prestijli ödüllerinden biri kabul ediliyor. Ödülün en çarpıcı özelliği adayların dünyanın farklı şehirlerinde bulunan kütüphaneciler tarafından belirlenmesi. Böylece sürekli kitap okuyan, dünya edebiyatını iyi tanıyan ve her yeni çıkan eseri takip eden kütüphaneciler, ödülün kime verileceğinin seçiminde büyük rol oynuyor. Açıklanan 2012 listesi sürpriz romanların yanı sıra tanınmış yazarların ses getiren eserlerini de kapsıyor. Sonuçlar nisan ayında açıklanacak. *** 1) Öncelikle E.Ş. IMPAC ödülüne ancak aday adayı olabilirdi. Çünkü sonbaharda sürece katılan kütüphaneler, seçimleriyle yalnızca longlist (uzunliste veya aday adayı) denilen listeyi oluşturuyorlardı. Nisanda, Dublin’deki bir jüri tarafından, longlist’ten en çok on roman seçiliyordu. Gerçek adaylar (short list) işte o on kitabın yazarıydı; ödülü kazanansa haziranda belli olacaktı. 2) “Aşk”ı Ankara’daki Milli Kütüphane’den başka bir kütüphane öneremezdi ama dönünce kontrol etmeliydim. 3) Gazetelerden “adayadayı ve aday” nüansını yakalayanın çıkacağını sanmıyordum. Oysa bunu geçen yıl KİTAP İÇİN’de “hem de nasıl” yazmıştım. *** a) İstanbul’a dönünce IMPAC’ın resmi sitesinde yaptığım incelemeye göre: Sürece katılan kütüphaneler 147 romanı, aday adayı olarak belirlemişlerdi. E.Ş’nin –sığ Aşk’ını (Forty Rules of Love), Ankara’daki Milli Kütüphane’den başka öneren yoktu. Aday adayı (Longlist) listesinde 3 İrlandalı yazarın da bulunduğu belirtilirken onların toplamda 23 kütüphane tarafından önerildiği vurgulanmıştı. Böylelikle, romanların kendi ülkeleri dışında oy toplamasının önemine dikkat çekilmişti. Gerçek adaylar (shortlist) 12.04.2012, kazanansa 13.06.2012 tarihinde açıklanacaktı. (E.Ş’nin söyleminde ve onun reklamını yapan haberlerdeki “ve” sözcüğünden bile kuşkulanır oldum.) b) Gazeteler kendilerine yollanan haber metnini aynen kullanmış gibiydiler. E.Ş’nin aday olmadığı, onun yalnızca Milli Kütüphane kontenjanından aday adayı olduğu “gerçek” haberine rastlamamıştım. E.Ş’nin kocaSAYFA 10 ? 5 OCAK 2012 itap İçin... CVII SELÇUK ALTUN sanatçı yetiştirdi. Sözde solcu avcılarına boyun eğmedi. Yiğitti, dik kafalıydı, nüktedandı, kadın delisiydi. Kendisi için film çektiğini söylerdi. Yaşamı galib(a) çevirdiği en iyi filmiydi. 2660 Kazan Türkçesinde Atasözleri ve Deyimler’den A.B. Tayman, TDK: Aptıragan ürdek küti blen çumar. (Şaşkın ördek kıçıyla dalar.) Bahtı alga barganın eteçi de kükey sala. (Bahtı ilerleyenin horozu bile yumurtlar.) Cüler katının maktar; akıllı atın maktar. (Budala adam karısını över; akıllı kişi atını över.) İt simirse iyesin kabar. (Köpek semirirse sahibini ısırır.) 2661 Amerikalı çizer Daniel Clowes’un (Doğ. 1961) çizgi romanlarında bir edebi doku olduğunu düşünüyorum. (İngilizce bilen Amazon.com’dan deneyebilir.) 2662 İstanbul’da, aşkta hüsrana uğramışlar için açılacak kafeye ad önerisi: SİTEMBUL. 2663 Küresel Kültürazzi: Benjamin Franklin yetmişini aştığı halde genç bayanlara evlenme teklif etmeyi sürdürüyordu. / Kompozitör Stravinsky (18821971) Rustu; 1934’te Fransız, 1945’te ABD vatandaşlığını seçti. / Xenophon (MÖ V. Yüzyıl) büyük oğlunun savaşta öldüğü haberini alınca ağlamaz, “Onun ölümsüz olmadığını biliyordum” der. / Kompozitör Alexander Scriabin (18721915) paraya dokunması gerekiyorsa önce eldiven takardı. / Ressam Titian (14881576) Venedik’te yaşarken tüm vergilerden muaf tutulmuştu. / Papa II. Julius (14431513) yalnızca Musevi doktorlara güvenirdi. / Brahms Cambridge Üniversitesi’nin fahri doktora payesini iki kez reddetti; Manş Denizi’ni geçmekten korkuyordu. / Schoenberg Stravinsky’ye “Modernsky” diye takılırmış. / Yidişçe yitmek üzere olan bir Musevi dilidir; sözlüğünde “savaş” sözcüğü yoktur diye duydum. / Nabokov, “Don Kişot”un da abartıldığı fikrindeydi. / Piyanosunun yan yüzünü izleyiciye doğru konuşlatarak çalan ilk sanatçı Franz List’tir (18111886). Doğumunun 200. yıldönümüydü. / Bizet’nin Carmen’i bestelerken Prosper Merimee’nin bir romanından etkilendiğini biliyorsunuz. Merimee’nin o roman konusunu Puşkin’in bir düz şiirinden ödünç aldığını biliyor musunuz? / Mucit, entegre yetenek Michael Faraday’ın babası nalbanttı. / En büyük sopranolardan Maria Callas’ın (19231977) külleri Ege Denizi’ne savruldu… 2664 Amasyalı Strabo’ya (MÖ Birinci Yüzyıl) göre ilk nitelikli kişisel kütüphane Aristo’ya (MÖ Dördüncü Yüzyıl) aitti. 445 270 satırdan mürekkep 400 kitabı vardı; onları akademisyen öğrencilerine bıraktı. 2665 Kaç Yıl Oldu? 2011 – Fırat Budacı: Ece Erken, “Köpeğim öldü çok üzüldüm. Bu arada Mahsun Kırmızıgül’ün de babası ölmüş. İkimizin de başı sağ olsun”, diyerek taziyeyi aradan çıkaralı 11 yıl, Bugün yaklaşık 190 bin kişinin ismi olan “Erdal”, oğluna isim arayan İsmet İnönü tarafından yaratılalı 85 yıl, Cüppeli Ahmet Hoca, çocukken kibrit kutusundan cami, çöplerinden de cemaat yapıp onlara namaz kıldırdığını açıklayalı (henüz) 2 yıl olmuş… 2666 Çağdaş sanat tablo satışlarının altıda biri, “güzel sanatları” “günlük sanata” çeviren Andy Warhol’a (19281987) aitmiş. Yılda 200 Warhol yapıtı el değiştirirken bunun çoğunu Kolombiyalı tekstilci Jose Mugrabi (doğ. 1940) topluyor. Mugrabi’nin şimdilik 800 Warhol’u var! 2667 Bu yazılı uyarılar uydurulmadı, inanın var! ABD’de bir sanat merkezi lobisinde: ? ‘İt simirse iyesin kabar’ sının yönettiği Radikal ile Cumhuriyet’te, onun ilk listede yer aldığı bir alt başlıkta not edilmişti. 2652 Geçen yıl aynı ödülde adayadayı sürecinde elenen Ayşe Kulin de (A.K.), aday diye lanse edilmişti. Kendisinin internetteki özgeçmiş bilgi formuna da aday olduğu nakşedilmişti. Onun romanını da öneren Milli Kütüphane’ydi! Ancak A.K.’nin Farewell başlığıyla İngilizceye çevrilen kitabı bir AngloAmerikan yayınevi yerine Türkiye’deki yayınevi tarafından basılmıştı. Romanı, Türkiye dışında bir kitabevinden almak mümkün değildi. Ana nedeni bu olmak üzere, A.K. ile Cumhuriyet Kitap Eki’nde iki kez, “yanıt/yanıta yanıt” düellosu yaptık. Sonunda o, 16.06.11 tarihli yanıtında, “Evet bu ödülün aday adayıydım. Ne yazık ki biz iki Türk yazar, 6 kişilik kısa listeye giremedik” demişti. (Kısa liste 6 değil 10 yazardan oluşuyordu.) 2653 Geçen yıl kısa listeye giremeyen diğer yazarımız Orhan Pamuk’tu. Onu önerenler Alman, Çek ve Yunanlı kütüphanelerdi. Nobelist bir yazarımızın başyapıt şiddetindeki (Masumiyet Müzesi) romanı dururken, Milli Kütüphane’nin bir A.K. çoksatarını yeğlemesi düşündürücüdür. Milli Kütüphane IMPAC’a adayadayı bildirmeye devam edecekse, yerli yazar(lar) seçiminde edebi kriterlere öncelik vermeli, listesine yabancı yazar da eklemelidir. (Üçe kadar aday gösterme izni var.) 2654 Esmahan Aykol’un 2011’de Hotel Bosphorus başlığıyla ABD’de yayımlanan polisiyesi, Uluslararası Polisiye Yazarlar Derneği Kuzey Amerika Bölümü tarafından, “Yılın Nitelikli Çeviri Polisiye Romanları” arasında yer aldı. Bu “gerçek başarı haberine” bir gazete veya dergide rastlayanınız oldu mu? 2655 14.11.2011! Türk(iye) dostu; şair ve çevirmen Prof. Dr. Sidney Wade’den elektronik posta var. Bir arkadaşı, bir festivale davet etmek için Elif Şafak’ın elektronik adresini istiyormuş. Bir başka festival için, İngilizceye çevrilen bir Türk kadın romancısı önerebilir miymişim? Doğan Kitap’tan edinir edinmez E.Ş’nin koordinatlarını Sidney’e ilettim. Diğer festival için Esmahan Aykol’u (doğ. 1970) önerdim. (Son iki romanının küresel düzeyde oldu “O ye Meks nızca üy Maca “Günün Mikro vanları k Bir A sunda: “ A.B.D sonların fen müd ? 2668kan, Yas Efil (ilk Sahaf kısa c bir ka John Huston ile Ernst Hemingway senaryo tartışmasında (1954). ğunu düşündüğüm Ayfer Tunç’un henüz İngilizceye çevrilmemiş olması bir edebi eksikliktir.) 2656 Ekimde 3444. kitabını yayımlayan YKY’nin 1000. edebiyat kitabı, Thomas Bernhard’tan DÜZELTİ. (Yakışmış.) İkon yazarım Thomas Bernhard’ın külliyesini çeviren Sezer Duru’ya bu vesileyle yeniden teşekkür ediyorum. DÜZELTİ’nin ilk cümlesi 122 sözcükten mürekkep. (Thomas Bernhard (19311989) yaşasaydı 80 yaşında olacaktı. Müzik eğitimi almıştı. Bir gazetede adliye muhabirliği yapmıştı. Sonra şiir yazdı ve uzun süre kurtulamaz tanısıyla hastanede yattı. Ne müthiş bir alt yapı!) 2657 B. Traven (1882(?) – 1969(?)): Nazilerden kaçıp Meksika’ya sığınan bir Alman olduğu varsayılıyordu. On iki kitabı yayımlandı ama onu “pek” gören olmadı. Edebiyat ajanı(?) veya sekreteri(?) kanalıyla irtibat kuruyordu. Amerikalı film yönetmeni John Huston 1948’de onun başyapıtı Sierra Madre Hazineleri’ni çevirmek üzere Meksika’ya gitti. Traven’in sekreteri yardımcı olmak üzere zaman zaman film setine uğruyordu. Bilahare, sekreterin aslında B. Traven olduğu anlaşılacaktı. Sosyalist ve anarşistti. Ölüm yılı ve mezarının yeri de bilinmemektedir. Mirasçı ve bir fotoğraf dahi bırakmamıştır. 2658 Söyleşi yapmaz, kitapları dışında yazısına rastlanmaz, hakkında haber çıkmaz. Fotoğrafını göreniniz oldu mu? Türk edebiyatının B. Traven’i kimdir derseniz, sözcüklere fısıldayan yazar Barış Bıçakçı’yı (doğ. 1966) tek geçerim. 2659 Önemli yönetmen John Huston (19061987) ortaokul mezunuydu ama kitapçokseverdi. Çevirdiği 37 filmden 34’ü, roman, öykü ve tiyatro oyunlarından derlemeydi. Truman Capote, Arthur Miller, Christopher Isherwood, Tennessee Williams, Ernest Hemingway hatta JeanPaul Sartre ile birlikte çalışmıştı. Gizemli ama nemrut bir estetti. James Joyce öyküsü Ölü’yü filme çekerken ölmek üzere olduğunu biliyordu. Humprey Bogart başta olmak üzere, nice 2669Düzel Duru), Y Bora; Fo Baskı) / Anadolu G.Ç. Gü Uyanır – kâyeleri Yiğit Öz Ferit Ed Kitap / B Carver ( Kendine Kardelen (Karde demisye Eken’de Arka k “Güneyd koşullar eder. ‘K irdeliyor Derik’in bu ilk ro bir safar varsıl bir dengbej LeylaMe Ruken K Bibliyofillerin pirî, Aristo. 2670katılmam düzenle düzyazın nımefen yapılaca Davet bil salon ğiştirmiş Salcan i nım’a gö beni Ley ni öptüm duğumu celiğini g CUMHURİYET KİTAP SAYI 1142 CUMH