Katalog

T 16 MART PAZAR ürkçe Günlükleri FEYZA HEPÇ L NG RLER 1. Tarih ve gün yazarken (08 Mart 2011, Salı / salı) gün büyük harfle mi, yoksa küçük harfle mi yazılır? Yanında rakam bulunan ay ve gün adları büyük harfle başlanarak yazılır: 8 Mart 2011, Salı; 8 Mart Salı… 2. Saat yazarken 14:00’da mı, yoksa 14.00’te mi? Okurken sıfırları dikkate almayıp “saat on dörtte” diye okuduğumuza göre, yazarken de dikkate almak gerekmez. Eki, sıfırlara değil, bizim için önemli olan, saate göre getirmemiz uygun olur: saat 14’te, saat 14. 00’te... imi iletilere öncelik vermek gereğini duyuyorum. Canan Aratemur Çimen’in iletisi de bunlardan biri. Capitol Alışveriş Merkezi, Canan Hanım’a bir ebülten göndermiş. Bültenin başlığı: “Capitol Letter”. Yanında umut uyandıran bir numara var: 001. İletiye öncelik vermemin bir nedeni de bu. İlkinde yanlış yaptıklarını düşündürmeyi başarırsak sonrakilerde düzeltme isteği duymalarını sağlarız belki. Canan Hanım, alışveriş merkezine, “Türkçe içerikli bir bülten iletiyorsunuz, dolayısıyla bu bülteni Türkçe okuyup anlayabilen kişilere gönderdiğinizi düşünüyorum. Bununla birlikte başlıkta İngilizce kullanmayı tercih ediyorsunuz. Başlığın İngilizce seçilmesinin nedenini anlamakta zorluk çekiyorum” diyen bir mektup göndermiş. Türkiye’de, Türkçe bilen, Türkçe konuşan kişilere seslenen Türkçe bir mektup niye İngilizce başlık taşısın? Yanlışlık, en başta merkeze verilen adın, “Capitol” olmasından başlıyor. Belki de daha adın verilme aşamasında eleştirmediğimiz için hatalıyız. Hiç değilse “Kapitol” olması sağlanabilirdi. Bir de yeni servis koymuş aynı alışveriş merkezi. İşte bu, başlıkta kullanılan “letter” sözcüğünden daha tehlikeli. Neymiş servisin adı? “Capgetir Servisi”. Daha kötüsü, açıklamada servisin adı “CapGetir” diye yazılmış. Bu yazım biçimine tepki göstermeyi de unuttuk. Nasıl bir yazım bu? İki ayrı sözcük söz konusuysa niye ayrı yazmıyorsunuz? Bileşik sözcük diye düşünmüşseniz sözcüğün ortasındaki o büyük harf nedir? Konuyu dağıtmayı göze alarak bir dizi adına da yer vereceğim. Ayvalık’ta çekildiğinden haberim yoktu. Ayvalık mı, değil mi, derken oturup izledim geçenlerde. Dizinin adı: “Her Şeye Rağmen” diye düşünülmüş; ama kendi dilimizi yazmayı beceremediğimiz için bu ad, “Herşeye Rağmen” de olmuş, “HerŞeye Rağmen” de. “Capgetir”i niye tehlikeli bulduğuma gelince… Açıklamama pek de gerek yok aslında. K’lerimizi c ile yazmaya başlarsak dilimizi içten yıkma konusunda büyük, çok büyük bir adım daha atmış olacağız. “Kap”, “cap” diye yazılıyorsa “kabak, kabuk, kadın…” da ”cabak, cabuk, cadın…” diye mi yazılacak? K 20 MART PAZAR “Ağabey” sözcüğüyle ilgili önce Hüseyin Güney yazdı: “Bundan 50 yıl öncesine değin, Nevşehir yöresinde babaya ağa denirdi, ağabeye de güccağa (küçükağa). (bkz. Nevşehir Folkloru 1) Büyük erkek kardeş, baba yarısı idi; o nedenle küçükağa idi. Ağabey de bu gerekçeyle türetilmiş olmalı.” Benim, “Dil, halkın malıdır. Halk, sözcüğü, çoktan ‘abi’ yapmışsa doğrusu ağabey’dir demekten vazgeçmeli mi artık?” soruma Aziz Naci Doğan ise kesin olarak, “Hayır!” diyor. “‘Ağabey’ yazımından vazgeçilemez; bu, söz konusu bile edilemez.” Ekşi Sözlük’ten alıntı yapmama da çok sinirlendiği belli Aziz Naci Bey’in. “‘Türkçe Günlükleri’nin değerli satırları arasına bu itirazımın da yerleştirilmesini saygılarımla dilerim.” demiş iletisinde. Elbette. Aşağıya alıyorum satırlarını: “Ne o buram buram sokak ağzı kokan ‘abi’, ‘az ve öz’dür; ne devlet dairesi kimliğini taşıyan şimdiki Türk Dil Kurumu’nun bir dil yetkeliği (otoriteliği) söz konusudur; ne ‘ağabey’ sözcüğünün derebeylik sistemiyle uzaktan yakından ilgisi vardır ve ne de halk bilgeliği, sevecenliği ve estetiğiyle dolu o güzelim ağabey sözcüğü için ‘Hakkında okunduğu gibi yazıldığı söylenen bir dilin foyasını meydana çıkartmakta kullanılabilir’ zırvası söylenebilir. Hele, ses bayrağımız Türkçemiz için o düşük mü düşük ‘foya’ terimini hakaret içeren bir içerikte kullanmak da ne oluyor? Ekşi Sözlük’ün o bilinmeyen ‘yazar’ının bu bağışlanmaz terbiyesizliğini lütfen burada gömelim, kimseler işitmesin!” 23 MART ÇARŞAMBA İmzalı kitapları okumakta gecikince daha derin bir suçluluk duyuyorum. Sözgelimi, Aslı E. Perker’in Çınar Yayınları arasında çıkmış iki romanı uzun zaman okunmayı bekledi. İsa, Hamit, Lütfü, Fuat adlarındaki dört erkeğin yollarının birbirileriyle kesişmesini anlattığı romanın adı: “Cellat Mezarlığı”. Daha önce yayımlanan “Başkalarının Kokusu”nun arka kapağına Meral Okay, “Yazarın öykü olarak kurduğu metnin romana geçişini, geniş plan baktığı 17 MART PERŞEMBE Hannover’den, yıllar önce harika bir okumasöyleşi akşamı yaptığımız ARKADAŞ adlı dernekten Öğretmen Sevinç Ezbük’ün sorularını yanıtlayıp göndermiştim; ama ileti geri geldi. Bir de buradan yanıtlamak, Ezbük’ün yanında başkalarına ulaşma şansı da verebilir. nızda da sinemaya göz kırptığını, hatta sanki gizli hedefinin bu olduğunu anladım” dedikten sonra “yalın, sade, çarpıcı, süratli” bulduğu metnin “usta işi” olduğunu belirtiyor. Necmiye Alpay’ın, “Zamana meydan okunuyor çünkü bu şiirlerde, tıpkı Selim İleri’nin diğer yapıtlarındaki gibi” dediği şiirler, Selim İleri’nin uzun zamandır aranan kitabı “Ayışığı”nda (Everest Yayınları) yer alıyor. Erdem Katırcıoğlu’nun, “Ruhlar gerçekten var mı? Varsa nasıl şeyler? Onlarla iletişim mümkün mü? Ölüm ötesinden bize haber verirler mi? Reenkarnasyon var mı? Varsa nereye kadar?” sorularına yanıt aradığı romanının adı: “Ruhlar Çağırıyor” (e yayınları). Hürriyet Yaşar bir vefa örneği göstermiş, Ahmet Naim’in dergilerde kalan öykülerini derlemiş, “Kuduz Düğünü” ile birleştirip “Ateşnefes” (Can Yayınları) adlı tek kitapta toplamış. Şair Nurullah Can, kitapların “bilgisayar ekranlarının soğuk sayfalarına” aktarılacağı günlerden önce, şiir dışında yazdıklarını, kendisiyle yapılmış söyleşileri ve hakkında yazılmış yazıları, şiirler, öyküler, anılarla birleştirip yayımlamış: “Uykusuz Kedi” (Cep Varlık yayınları). Alişan Birlik, arka kapağında “İnsan anayurdunda bir hücredeymiş gibi yaşar mı? / O zaman esaret zinciri ağır gelmez mi cana?” diye sorduğu “At Hırsızı” (Avcıol Basım Yayın) adlı romanını Tüyap Kitap Fuarı’nda imzalayıp vermişti. “İnanna” adlı romanını çok beğendiğim Murat Tuncel ise “Göçmenlerin, mültecilerin dünyasından paramparça edilmiş zamanı yeniden harmanlayarak okura bir yapboz sun”duğu öykülerini topladığı son kitabı “Wilma’nın Sandığı”nı (Varlık Yayınları) da TÜYAP’tan dönüşte, otobüste, imzalamıştı. Ne kadar gecikmişim sözünü etmekte! [email protected] [email protected] BULMACA Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru bir edebiyat dergisinin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı dergide yayımlanan bir şiirden alıntı ve şairin adı ortaya çıkacaktır. 10 Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU 1 B 2 G 3 E 4 C 5 J 6 B 7 A 8 J 9 L 64 22 60 52 23 L 11 F 12 E 13 K 14 E 15 L 16 G 17 E 18 E 19 A 20 L 21 B 22 I 23 I 24 25 E 26 C 27 B 28 H 29 D 30 H 62 33 76 59 24 J. “... Yasar” (Ölü Kitap ve Yeni Kuşbakışı adlı şiir kitaplarını da yaratan şair). 31 K 32 F 33 I 34 K 35 C 36 L 37 B 38 H 39 E 40 B 41 H 42 L 43 F 44 C 45 J 46 B 47 H 48 L 49 J 50 A 49 45 8 5 78 K. Akışkan (yalnız ünsüz harflerini yazacaksınız). 51 L 52 I 53 B 54 D 55 L 56 B 57 L 58 D 59 I 60 I 61 A Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Heykeltıraşlıkta başı, göğsü, bazen de omuzları içine alan sanat ürünü. 62 I 63 B 64 I 65 B 66 L 67 G 68 C 69 L 70 L 71 B 34 72 31 13 L. Tennessee Williams’ın bir oyunu. 72 K 73 H 74 G 75 L 76 I 77 L 78 J 79 G 80 C 20 48 77 42 70 57 75 55 36 19 7 61 50 B. Lev Tolstoy’un bir romanı. G. Kopya. 54 29 58 E. Yağı alınmış sütten yapılan peynir. 9 15 66 59 51 10 67 2 79 74 16 1 37 6 40 56 46 21 65 53 27 63 71 H. “Ben yalnız bir kovboyum” diyerek yeni serüvenlere doğru at koşturan çizgi roman kahramanı. 1101. sayının çözümü: A. YIKIM, B. AY C. “... belirlemek” (sınırı çizmek). 25 3 18 12 14 17 39 F. Yunan mimarlığının üç biçeminden biri. 28 38 41 47 30 73 4 34 26 44 68 80 D. Sabır (yalnız ünsüz harflerini yazacaksınız). 11 32 43 I. İlhan Berk’in bir şiir kitabı. 31 TEN’Dİ, C. NHY, D. AP, E. RİLKE, F. DUYU, G. ABİYE, H. Ğ, I. IRMAK, J. NESİMİ, K. AYÇA, L. LOŞ, M. TOY, N. IRKİ, O. NİHİLİST, P. DÖKME, R. AKŞAMDIR. Metin: “Hayatını kurtarmak için neden bir şey yapmış olayım ki ölmek istiyorduysa hakkı değil miydi?” CUMHURİYET K TAP SAYI 1102 MART 2011 SAYFA 31