Katalog

O kuduğum Kitaplar MET N CELÂL aile ve iş yaşamından ince gözlemlerle yansıtırken bu hali yaşayan bizim gibi toplumlara da bir örnek sunmuş oluyor. Edebi tadıyla, işlediği konuyu veriş biçimiyle, sade görüntüsünün ardındaki güçlü anlatımıyla Dağın Sesi gerçek bir başyapıt. Philip Roth Philip Roth, Yasunari Kavabata ve André Gide üç farklı yazar, üç farklı anlayış. Son günlerde üç yazarın birer kitabı yayımlandı Türkçe’de. İlgi ile okuyacağınız kitaplar bunlar. Yasunari Kavabata hilip Roth Sokaktaki Adam’da (Şubat 2011, çev. Kaya Genç, Yapı Kredi Yay.), bir erkeğin hastalık, yaşlılık ve ölüm karşısındaki halini anlatıyor. Roman, bir cenaze töreninde başlıyor. Toprağa verilen kişi romanın kahramanıdır. Onu gömmeye gelenleri tanıdıkça kahramanın kimliği, kişiliği yavaş yavaş belirmeye başlıyor. Ressamlık hayalini bir reklam ajansındaki sanat yönetmenliği görevi için terk etmiş, dışarıdan bakıldığında iyi bir hayat yaşamıştır. Kahramanın çocukluktan başlayarak yaşadığı sağlık sorunlarını izleyerek hayatının hiç de göründüğü gibi geçmediğini anlarız. Hayallerinin peşinden koşmak yerine güvenli ve kazançlı bir hayatı tercih etmesinin yanında başarısız evlilikleri, çocuklarıyla kuramadığı ilişkileri, ona destek veren insanlara yaptığı vefasızlıklar başka bir görüntü ortaya koymaktadır. Bir emekliler kasabasında yaşlılara resim dersi vererek günlerini geçirirken ne kadar yalnız biri olduğunu fark eder. Üstelik bu duruma gelmesinin tek nedeni kendisi, insanlarla kurduğu ilişkilerdeki tavrıdır. İşte ve aşkta başarıya ulaşmak için herkesi üzmekten, kırmaktan, kıskanmaktan, kendine düşman etmekten çekinmemiş, bu tavırları üzerine durup bir an bile düşünmemiştir. Tüm evlilikleri bir süre sonra kendi tavırları ya da eylemleri nedeniyle sona ermiştir. Bunda yanlış seçimler yapması kadar, yeni bir aşk bulduğunda geride ne bıraktığına bakmadan onun peşine düşmesinin de payı vardır. Kendisini çok seven ikinci karısını, hayatında doğru kişiyi bulduğunu düşündüğü tek insanı bile bir gönül macerası için terk etmiştir. Bu evlilikten doğan kızı belki de hayattaki tek bağıdır. Ama onunla da doğru bir ilişki kuramamıştır. Tıpkı kendisini çok seven ve güvenen ağabeyinin başarılı ve zengin biri olmasını kıskanıp, ilişkilerini bozması gibi... İlk evliliğinden olan iki oğlu ile arasında da hiçbir bağ yoktur. Ölümün kapıda olduğunu anladığında girdiği hesaplaşma hayatını boşa harcadığını, geriye ne iyi bir şey ne de hoş bir anı bırakmayacağını fark etmesini sağlar. Kaya Genç başarılı bir çevirmen, kitabı keyifle, Türkçesine, anlatımına takılmadan okuyoruz. Beni tek düşündüren seçilen isim oldu. Orijinali “Everyman” adıyla yayımlanmış, Sokaktaki Adam yerine “Herhangi biri” demek daha doğru olurmuş gibi geliyor. Philip Roth 1933 doğumlu. Sokaktaki Adam’ı 72 yaşındayken kaleme almış. Romanda anlatılanlarla Roth’un hayatı arasında bazı benzerlikler de bulmak mümkün. Ama Roth’un hayat 2011 Sokaktaki Adam P hikâyesinin peşine düşmesek de, edebiyat tarihine, başka eserlere ne gibi göndermeler yaptığını sorgulamasak da Sokaktaki Adam herhangi bir adamın sıradan görünen hayatının, yaşlanmasının ve ölümünün gerçekte nasıl bir öyküsü olduğunu anlatıyor. Sıradan bir hayat öyküsü çevresinde aile, aşk, cinsellik, yaşlılık, sağlık, din gibi konuları bir kez daha tartışıyor. André Gide DAĞIN SESİ Yasunari Kavabata Dağın Sesi’nde (Kasım 2010, çev. Dost Körpe, Doğan Kitap) yaşlı bir adamın gözünden bir ailenin öyküsünü anlatıyor. Bir işadamı olan Ogata Şingo, karısı, oğlu ve gelini ile birlikte yaşamaktadır. Yeni yeni başlayan unutkanlık, küçük hafıza kayıpları hayatının sonuna geldiğini düşündürmektedir. Tüm hayatını, kurup korumaya adadığı ailesinin görüntüsü ise pek içaçıcı değildir. Sıradan bir ev kadını olan karısıyla aralarında bir sorun yoktur ama genel olarak ondan pek memnun değildir. Birlikte yaşadıkları onlarca yıl yanlış bir evlilik yaptığını düşündürmektedir. Çocuklarının iyi birer evlat olarak yetişmemesinin nedeni olarak da karısını görmektedir. Kızı küçük yaşta serseri bir adamla yanlış bir evlilik yapmıştır. Aynı işyerinde çalıştıkları oğlunun ise aklı fikri başka kadınlardadır. Şingo’nun güzelliği, iyiliği ve zerafetiyle beğenip taktir ettiği gelinini ihmal etmekte, eve gece geç saatte sarhoş olarak dönmektedir. Ailenin huzurlu görünen yaşamı Şingo’nun oğlunun çocuklu bir dulla ilişkisi olduğunu öğrenmesi ve kızının kocasını terk edip çocuklarıyla baba evine dönmesi ile kırılma noktasına gelir. Şingo uykusuz gecelerde dağın sesini dinlerken ölümün yakında olduğunu hatırlayıp kendiyle hesaplaşır. Çocuklarının mutlu evlilikler yapamamasından kendini sorumlu tutar. Birlikte olmaktan huzur duyduğu, görünce keyfinin yerine geldiği tek insan gelinidir. Oğlunun evliliğinin kurtulmasını da sadece gelininin evden ayrılmamasını sağlamak için ister. Kocasının kendisini aldattığını öğrendiğinde evi terk edip karnındaki bebeği aldıran gelininin eve dönmesini de o sağlayacak ve gelini de “siz aramasaydınız dönmezdim” diyecektir. Kavabata’nın çok sade bir anlatımı var. Minmalist bir anlatım. Bu sade anlatımla, kısa cümlelerle büyülü ama son derece gerçekçi bir ortam yaratıyor. Aile hayatı ile doğadaki değişimlerin birbirini tamamlaması anlatıma farklı bir tad katıyor. Küçük fırça darbeleriyle tabloyu oluştururken bir yandan yaşlı bir adamla genç bir kadın arasında her an tutkulu ve cinsellik de içeren bir aşka dönüşebilecek hissi veren bir ilişki ve güçlü bir bağ gelişirken, diğer yandan bir ailenin çözülüp dağılmasını izliyoruz. Kavabata geleneksel değerlerini geride bırakıp modernleşen Japon toplumunu Şingo’nun KADINLAR OKULU Kadınlar Okulu, André Gide’nin Türkçeye en çok çevrilen eserlerinden. Kadınlar Okulu’nda (Mart 2011, çev. Tahsin Yücel, Can yay.) Gide, 1894 1936 yılları arasında bir ailenin yaşadıklarını üç ayrı bakış açısından anlatırken aile kavramını da sorguluyor, tartışıyor. İlk bölümde bir evlilik hikâyesi okuyoruz. Bir günlükten parçaların yer aldığı bu bölümde genç kız hayran olduğu varlıklı ve kültürlü gençle evleniyor. Kendisinden daha üst konumda gördüğü erkeğin seviyesine ulaşmak için kendini eğitmeye çalışıyor. Aradan yıllar geçtikçe adamın idealize ettiği gibi biri olmadığını anlıyor. Adamın ne kendisine duyduğunu söylediği aşk ne de yaptıkları, insanlarla kurduğu ilişkileri “gerçek” değildir. O daha çok insanlara yaranmak, onlar tarafından taktir edilmek için rol yapar, ideal bir insan, âşık bir erkek gibi görünmeye çalışır, tüm davranışları ve sözleri sahtedir. Kadının sevgisinin yerini artık nefret almıştır. Evliliği tutsaklık olarak algılamaktadır. Kocasını terk etmeye kendine yeni bir hayat kurmaya karar verir. İkinci bölümde, günlükte kendine yöneltilen suçlamalar üzerine adam sözü alır ve bazı açıklamalar yapar. Kendince haklı olduğunu anlatmaya çalışır. Ama bu açıklamaların satır aralarındaki duygu ve bakış açısı aslında kadının hislerinin ne kadar doğru olduğunu gösterir. Üçüncü bölümde ise bu çiftin kızlarının bakış açısından olayları bir kez daha okuruz. Genevieve, babasını annesine göre çok daha erken değerlendirmiş, nasıl biri olduğunu anlamıştır. Babasını annesine hiç yakıştıramaz, bu evliliğin yanlış olduğunu düşünür. Anne babasının ilişkisinden yola çıkarak aileyi, evliliği sorgular, kendince ve dönemine göre çok ileri görüşlere varır. Bekâr bir kadının çocuk yapmak için evlenmeye ihtiyacı olmadığını, iki kişinin evlenmeden de ilişki kurabileceklerini ve birlikte yaşayabileceklerini düşünür. Gide Kadınlar Okulu’nun üç bölümünü 1929, 1930 ve 1936’da üç ayrı öykü olarak yayımlamış, sonradan tek bir kitapta bir araya getirmiş. Her parça ayrı ayrı okunabilecek ve o halleriyle farklı algılar yaratacak yapıda bağımsız birer öykü olarak da değerlendirilebilir ama bir araya gelince daha modern ve çok yönlü bir eser çıkmış ortaya. Üç öykü de olaylardan çok çeşitli tavırların, durumların tartışılması şeklinde gelişiyor. Gide, aileyi oluşturan anne, baba ve çocuğun bakış açılarından evlilik kurumunu tartışıyor. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1102 SAYFA 12 31 MART CUMH