Katalog

Marck Crick ile ‘Kafka’nın Çorbası’ kitabını konuştuk Dünya yazarları mutfağa girerse kazı nasıl pişirir, sosu nasıl karıştırır, biberi nasıl serper, üstüne bir kap edebiyatı nasıl parçalar, deyişleri nasıl rendeler, bilge domatesler, erbap kalem köfteler, soğanlı deneme tadında çeşniler, öykü tadında turtalar, yumurta sarısı kıvamında tiradlar. Bu nitelemelerde bulunmak öyle zevkli ki her an kabak tadı verdirebilir. Londralı fotoğrafçı Mark Crick’in kitabı Kafka’nın Çorbası, ünlü yazarların kaleminden çıktığını iddia ettiği mutfak maceralarından oluşuyor; John Steinbeck’in Büyük Bunalım dönemi risottosu; Marquis de Sade’ın kahramanı Justine’in ağzından, onu tutsak eden adamın hazırladığı kemikli civciv dolması; Jane Austen’ın sakin bilgeliğini yansıtan tarhunlu yumurta; Raymond Chandler’ın asabi bir dille anlattığı kuzu kapama; Gabriel García Márquez’in destansı coq au vin’i; Harold Pinter’ın tek perdelik peynirli tostu; Chaucer’ın nazım formunda yazdığı soğanlı turtası. Mark Crick dünya edebiyatında inanılmaz bir ustalıkla geziniyor, her yazarı kusursuzca “seslendiriyor”. Bununla da yetinmeyip, Andy Warhol, William Hogarth, Jean Cocteau, Vincent van Gogh ve Henry Moore gibi isimleri ti’ye alan kendi çizimlerini de kitaba eklemiş. Bu arada ikinci kitabın İngiltere’de 2011 ilkbaharında yayımlanacağını da belirtelim. Mark Crick ile Kafka’nın Çorbası‘nı hem karıştırdık hem de konuştuk. Afiyet olsun! SAYFA 4 anımsatan kimi tarifler baharatlı, ekşi, tatlı, zarif, klas, sıradan, tok, kaba, vesveseli oluyor. Yazarlar burçlar gibi çeşit çeşit, farklı özellikler, çeşniler, tutamlar, ölçüler söz konusu. İnsanlar tüm bu saydıklarınız konusunda inanılmaz bir tutkuya sahip ve bu tutku tabii ki davranışlarını etkiliyor. Yemek pişirmek politik bir denetim mekanizması gibi yani en azından İngiltere’de böyle bu. İngiltere tarihinde on yedinci yüzyılda bir dönem yemeklerin tadına bakmak yasaklanmıştır. Bu yüzyılda İngiltere’de bir iç savaş yaşandı ve Kral I.Charles’ın başı kesildi ve kısa süreli bir püriten cumhuriyet kuruldu. Afganistan’daki Talibana son derece benzeyen, son derece muhafazakâr, dinci bir yönetimdi. Yemeklerde otları, bitkileri ve baharatları yasakladılar. Yiyeceklerin tadına bakmanız yasaktı, sadece yutabilirdiniz. Çünkü çiğner ya da tadına bakarsanız onlara göre bu duygularınızı azEvde yemek kitapladırabilirdi. “Yaşamak için ye, yemek Ë Gamze AKDEMİR rım da vardı ama bu için yaşama” anlayışıyla hareket ediu yazarların yapıtkadar incelememişyorlardı, yemekten zevk almanız yalarıyla nasıl tanıştıtim doğrusu. Sadece saktı. Tiyatrolar kapatıldı, müzik yanız ve sonrasında malzemeleri okur tasaklandı, kiliselerden orglar kaldırıldı, nasıl incelediniz? rifle öyle pek ilgilenbazı Noel pudingleri yasaklandı. BunOnlara bu açıdan bakma fikri mezdim, ötesi ilgimi lara fazla önem vermenin insanı Tannasıl oluştu? çekmezdi. Bir gün rı’dan uzaklaştırıp kendi kişisel zevk Nefes alma güçlüğü çekiyoİngiltere’de küçük lerine, dünya zevklerine motive ederum, çocukken bu nedenle gecebir yayınevi sahibi ceğini düşünüyorlardı. Vücudu ve vüleri kolay uyuyamazdım. Bunun olan bir arkadaşımla konuşurken belcudun ihtiyaçlarını, doğasını inkâr için geceleri sürekli kitap okurdum. ki dünyanın ünlü yazarları yemek yapeden koyu dinci bir anlayıştı. Yiyecek Nefes alamayan bir çocuk en azından sa ve tarif verse işte o yemek kitabını üzerinden insanları kontrol ettiler bir ben öyleydim ya okur ya resim çizer. zevkle okurdum dedim. Fikir aklıma süre. Kuşkusuz işkence gibiydi. TarifBen sürekli okurdum. Kitaptaki yaböyle düştü ve ciddi ciddi düşünmeye leri kullanmak fikrimin oluşmasında zarların kimisini çocukken kimisini de başladım. Doha’dan döndükten sonra buna herkesin ne kadar yatkın ve aşitabii ilerleyen yaşlarımda okudum. da evimdeki yemek kitaplarını tekrar na olduğunu da düşünmemde etkili Okumak benim için alternatif bir evve bu sefer daha farklı bir gözle inceoldu. Suyu kaynat, patatesi doğra, rende yaşamak gibiydi hâlâ da öyle. lemeye başladım. Yazarların yapıtlarısebzeleri at içine, eti çevir falan iyi ya Bir de kitapları tekrar tekrar okumayı nı tekrar okudum, yaşamöykülerini da kötü aşçı olsun bunlar hemen herseverim, kitaptaki yazarların yapıtlarıinceledim ve kiminle hangi içerik, kesin hayatında kimbilir kaç kez yapnı da tekrar tekrar okudum. malzeme, baharat, et türü örtüşür ditığı işlemlerdir. Yemek pişirmek insaKitap fikri ise şöyle oluştu; emirin ye irdelemeye ve hayal etmeye başlanı bir düzene sokan, bir talimatı geyeğeninin İslam sanatı koleksiyonunu dım. liştirerek izlemesini, hatta yaratıcı olfotoğraflamak üzere bir süre Katar’da masını teşvik eden bir olay da. TarifKAFKA TANTANA SEVMEZ! yaşadım. Bu arada koleksiyonda birleri de yazarların seslerine, biçemleri Yemek ritüel olarak hayatı, kişilikçok İznik çinisi olduğunu da belirtne, tarzlarına, orijinlerine, memleketleri, toplumun kurallarını, ahlaki kaymeliyim. Doha şehrinde yapacak öyle lerine, psikolojilerine, yarattıkları kagıları, kuralları nitelemede ironik bir fazla bir şey yoktu, kalan zamanlarda rakterlerin genel özelliklerine göre beenstrüman... otelde yemek yerken kültürler, yelirlemeye çalıştım. Kimi kaygısız, kimi Kesinlikle kimi yemek, sahibini mekler hakkında epey konuşuyorduk. kontrol hastası, kimi kolay, kimi karmaşık oldu bu nedenle. İngiltere’de akşam yemeği partileri ünlüdür ve adeta ev sahibi için zorlu bir jüri karşısında verilen zorlu bir sınav gibidir. Tabii ki nazik olmak adına yüzlerine karşı asla söylenmese de arkalarından konuşulur, yargılanır, not verilir. Herkes de bunu bilir. Hatta daha da zoru bu sadece yemekler için yapılmaz, evin yerinden tavanına her köşesi için ayrı bir sınav verilir. Mesela bu noktada Kafka’nın saplantısı daha iyi anlaşılabilir. Üstüne bir de Kafka’nın nasıl göründüğünü anımsayın, çelimsiz, kemikli bir adamdır, yemekle pek işi yoktur yani. Kafka fantezilerinden birinin bir bodrumda yaşamak olduğunu ve bir çorbanın fazlası değil bir çorbanın kapı altından verilmesinin kendisi için yeterli olduğunu söylemiş birisi. Dolayısıyla kitaptaki fazla iddialı ve tantanalı olmayan çorba tarifi Mark Crick, yazarların yapıtlarını tekrar tekrar okumuş, yaşamöykülerini incelemiş ve kiminle hangi malze¥ tam da ona göre bence. me, baharat, et türü örtüşür diye hayal etmeye başlamış kitabını yazarken. ‘Yemek pişirmek politik bir denetim mekanizması gibi’ B CUMHURİYET KİTAP SAYI 1084