Katalog

Ş iir Atlası CEVAT ÇAPAN Konstantin Pavlov/ Şiirler/ Çeviren: Ahmet Emin Atasoy ‘Benim şiirlerimi hiç kimse basmıyor. Okumuyor hiç kimse’ BÜLBÜLLER ÖTÜYOR Batı Park bülbüllerine adanmıştır. Ah, ne de çok bülbül!.. Yürüyor ve dinliyorum, geçiyorum kendimden ve birden soğuk insan cesetlerine köstekleniyorum. Kimdir bunlar? Bu nasıl oldu? Söyleyin bana! Her cesedin üzerinde bir bülbül ötüyor avaz avaz... ve minik köpekbalıklarına benziyorlardı. Paketten döktüğüm supirelerine dokunmadılar, aldırmadılar bile, umursamadılar ekmek kırıklarını. İşte o zaman yakaladım kediyi, yoluk kuyruklu kedisini ev sahibinin ve fırlattım üzerine onların. Gözle kaş arasında zavallı hayvan parçalanıp yutuldu. O günden sonra sevdikleri yemek de buydu. Her akşam onlara ben ahlakdışı şiirler okuyordum (Sonunda ortaya çıkacak olanın söylediği gibi), onlar da büyüyor ve canavarlaşıyorlardı. Her biri gerçek bir köpekbalığı şeklini aldı. Akvaryum dar gelmeye başladı artık ve artık kediler de yetmiyorlardı. Sonrası şimşek hızıyla gelişti ve normaldi aslında: onlara en korkunç bir şiirimi okurken, akvaryum çatırdadı birden ve yanlı yarılıverdi. Köpekbalıkları hızla fırladılar dışarı. Daha uysal olan açtı çenelerini ve yuttu beni. Ötekisi daha beter, eşya dolabını yedi, orda bir muhbir gizleniyormuş meğer. PASTORAL ŞİİR Bundan böyle kinci ve tahrikçi olmayacağım. Seçeceğim araçlarımı da, düşmanlarımı da. Elveda, ey Sofya, bütünleşmeye gidiyorum doğayla! Kurilo’da küçücük bir evim var, sevimli, eski çite bir onarım gerekli yalnız, yaşayıp gideceğim sessiz sedasız. Kış günlerinde boyuna düşüneceğim, bir şeyler yetiştireceğim yaz günlerinde... Sahi ne yetiştireceğim? Yılanlar fırlıyor sadece otlar arasından. Olsun posta güvercini yerine yılan yetiştiririm ben de. Her şeye ulaşmanın tek yoludur iyilik. İnsana çok çabuk bağlanıyormuş yılanlar Düşmanlarımın evlerine göndereceğim onları ayak işleri için. İHTİYAR KÖPEK Hasret kalmış yiten eski gücüne dumanlı bakışı endişe dolu; kıvrılarak kuyruğunun üstüne yatıyor gölgede sessiz, gün boyu. Yaşlılık mıhlamış onu iyice seve seve görev yapması çok zor; fırlamıyor yoldan biri geçince, havlasa da göstermelik havlıyor. Yine de yaşlandı denmesin diye ve hak etmek için verilen yalı kimi saldırarak tüm mertliğiyle ısırıyor masum bir çocucağı. ? SAYFA 23 onstantin Pavlov (19332008), Pernik’e bağlı Vitoşko köyünde dünyaya geldi. Liseyi 1952 yılında bitirdi. Sofya Üniversitesi’nin Hukuk Fakültesi Bölümü’nde okudu. Önce Sofya Radyosu’nda (19571959), daha sonra sırasıyla Bılgarski pisatel (Bulgar Yazarı) yayınevinde (19611962; 19641965), Literaturen front (Edebiyat Cephesi) gazetesinde (1963), “Multfilm”de (Animasyon Film) (19651966) redaktörlük yaptı. Resmi iktidarın yönetim sistemiyle ters düştüğü için yapıtlarına yayın yasağı getirildi (19661975). Yasak kalkınca Bulgar Sinematografisi’nde göreve alındı (1975). Çeyrek yüzyıla yakın bir aradan sonra şiirlerini Literaturen forum (Edebiyat Forumu) gazetesinde yayımladı (1989). Bulgar şiirinin kara mizah dalında yetiştirdiği en büyük adlardan biri olan Konstantin Pavlov’un yıldızı totaliter rejimin yaşam felsefesiyle asla barışmadı. Derin bir düşünce yoğunluğu ve alışılmışın dışında imgelerle dikkat çeken şiiriyle o, zaman ve mekân kavramlarının bilinen sınırlarını allak bullak edip kendine özgü soyut bir dünya yarattığı için, sıradan okuyuculardan çok “seçkin” ve “entelektüel” bir okuyucu kitlesine yöneldi. Lirik duygularla satirik yaklaşımın ilginç bir birleşimini oluşturan bu şiir, doğal olarak resmi ideolojinin ve otoriter yönetimin bekçiliğini yapan güdümlü edebiyatçıların huzurunu kaçırdı. Bu nedenle, toplumun sosyal ve etik sorunlarını büyük bir medeni cesaretle ele alarak yergi konusu haline getiren şair, iktidardaki güçler ve onların yandaşlarınca sürekli olarak izlenmeye alındı. Yapıtları İngilizce, İspanyolca, Almanca, Lehçe, Rusça, Sırpça, Macarca gibi birçok dile çevrilen şair, Avrupa’da en çok okunan ve sevilen çağdaş Bulgar şairlerinden biridir. Şairliğinin yanında çok başarılı bir dramaturg ve senaryo yazarı da olan Konstantin Pavlov’un şiir kitapları şunlardır: Satiralar (1960), Şiirler (1965), Eski Şeyler (1983), Ey Tatlı Can Çekişmek (1991), Uyuyan Bir Adamı Öldürmek (1992). K Susun, bülbüller! Melun bülbüller! Susun ki, bu susku anında tek bir karga dile gelir de, belki gerçeği söyler bana. Korkunç gerçeği! ŞİİRDEKİ GÜZELLİK ya da DEKORATİF BALIKLARIN ÖZVERİSİ Benim şiirlerimi hiç kimse basmıyor. Okumuyor hiç kimse. Tehlikeli benim şiirlerim adi içgüdüleri kabartan, ruhu baştan çıkartan. (Sonunda ortaya çıkacak olanın söylediği gibi.) Hele çocuklar için çok zararlılar. Ve de yaşlılar için. Dostlarımın hepsi terk etti beni. Kızların hepsi vazgeçti benden. İblise benzediğimi söyledi dul kadının biri. Yapayalnız olmamam için üç küçük balık aldım, kırmızı. Cam kavanozda. Supireleriyle besliyordum onları ve suyunu tazeliyordum sık sık. Bir gün ev sahibinin yoluk kuyruklu kedisi, yokluğumdan yararlanıp, aşırdı balıkların en yaramazını, en gözdesini. Öteki ikisi dehşete düşüyorlardı kedinin sesini duyduklarında. Ama ben ciddiydim onları koruma konusunda Yağmurlu bir akşamda hüzünden mi, yalnızlıktan mı ben de bilmiyorum neden o gün yazdığım bir şiiri sesli okumak geldi içimden. Kendimle dalga geçercesine saygıyla selam verip balıklar meclisine dedim ki: İzninizle, bir şiir okuyabilir miyim size? Müstehcen bir şiir okudum onlara, toplum kurallarına aykırı bir şiir. (Sonunda ortaya çıkacak olanın söylediği gibi.) Sonra, onlara baktığımda, yüzüm taşlaşıverdi birden, hayretten gri siyah olmuştu balıkların rengi; kocaman çeneleriyle keskin dişleri vardı CUMHURİYET KİTAP SAYI 1017