Katalog

Talip Apaydın’ın anıları Köy Enstitüsü Yılları 'Köy Enstitüsü Yılları' köy yaşamından gelip, yazıları, şiirleri, öykü ve romanlarıyla evrenselliğe doğru yol alan büyük bir yazarın destansı yolculuğunu anlatıyor. Ë Erdal ATICI 940’larda Avrupa’da kitaplar yakılırken, Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel’in dirençli çalışmalarıyla dünya klasikleri bir bir dilimize çevriliyor, çevrilen yapıtlar ülkemizin dört bir köşesinde okuyuculara ulaşıyordu. Köy Enstitülü öğrencilerin azık çantalarında Sofokles’in “Antigone” adlı yapıtı bulundurmaları Anadolu aydınlanmasının hızla yayılacağının bir işaretiydi. Yine o yıllarda Eşekli Kütüphaneci diye ünlenen Mustafa Güzelgöz Ürgüp köylerine Tolstoy’u, Dostoyevski’yi, Gorki’yi, Istrati’yi taşırken, Enstitü kütüphaneleri arı gibi çalışan öğrencilerle dolup taşıyordu. 1970’li yıllar ülkemizde roman, öykü kitaplarının, dergi ve gazetelerin en çok basıldığı yıllardır. Özellikle toplumun yaşadığı sorunları yazan toplumcu gerçekçi yazarların yapıtları on binlerce basıyordu. Bugün unutturulmaya çalışılan o yazarların yapıtları baskı üstüne baskı yapıp ülkenin her yanına ulaşıyordu. 12 Eylül 1980 darbesinin sonrasında ülkemizin üstüne çöken karanlıktan, aydınlarımız, yazarlarımız, düşünürlerimiz kadar kitaplarımız da üzerine düşen payı aldı. Uzun bir sessizlik döneminin ardından Literatür Yayınları çok önemli bir projeye öncülük etti. Çoktandır kitapçılarda bulunmayan ve yeni baskıları yapılmayan ve genç kuşak okuyucular tarafından tanınmayan Fakir Baykurt, Mahmut Makal, Talip Apaydın gibi büyük yazarların yapıtlarını yeniden basmaya başladı. Bu tasarım sonucunda Fakir Baykurt, Mahmut Makal, Talip Apaydın gibi ülkemizin seçkin yazarları yapıtlarıyla genç kuşak okuyucularla buluşmaya başladı. Yapıtlarını okuyan gençler Apaydın’ı, Makal’ı okullara çağırıyorlar. Sağlıkları elverdiği sürece yeni okuyucularla söyleşilere katılıyorlar, eski okuyucularla haberleşip buluşuyorlar. İmza günlerine gidiyorlar. Seviniyorum onları yeniden anımsıyoruz diye. Seviniyorum yeni kuşaklar onların yapıtlarıyla ülke sorunlarına karşı bilinçlenecekler diye... Literatür Yayınları Talip Apaydın Kitaplığı adını verdiği serinin 7. kitabı olan “Köy Enstitüsü Yılları” yapıtını bastı. Yapıtın Nisan 2009’da basılmasının özel bir önemi var. Bilindiği gibi Köy Enstitüleri 17 Nisan 1940’da açılmıştı. Bu yıl Köy Enstitülerinin kuruluşunun 69. yılını kutluyoruz. “Tamamen Türkiye’ye özgü eğitim kurumları olan Köy Enstitüleri, üzerinde en çok konuşulan, tartışılan kurumlardan biridir. Köylerde çalışacak öğretmenler, tarım ve sağlık görevlileri yetiştirerek köyleri bir an önce kalkındırmak ereği güden, üretime dönük bir eğitim anlayışıyla faaliyet gösteren bu kurumlar, çok partili rejime geçtikten sonra tutucu çevrelerin ve Demokrat Parti’nin yoğun eleştirileriyle karşılaştı. Ve eğitim programları, önce klasik ilköğretmen okullarının programlarıyla birleştirilen Köy Enstitüleri, sonunda tümüyle kapatıldı.” Talip Apaydın: “1926'da Ankara Polatlı'ya bağlı Ömerler köyünde doğdu. Çifteler Köy Enstitüsü ve Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü Güzel Sanatlar Bölümü’nü bitirdi. Bu arada şiirler, öyküler yazmaya başladı. 1946’dan bu yana yazın ve düşün dergilerinde sürekli yazdı. Ülkemizin çeşitli yerlerinde otuz yıl öğretmenlik yaptı. 1979 yılında Kültür Bakanlığı danışmanlığından emekli oldu” “Köy Enstitüsü Yılları” Çifteler Köy Enstitüsü ve Hasanoğlan Köy Enstitüsünde yetişen yazar Talip Apaydın’ın öğrencilik yıllarına ilişkin kaleme aldığı anılarından oluşuyor. Apaydın yapıtın girişinde; “Bu kitabımı ‘Tonguç Baba’nın’ saygıTalip Apaydın değer anısına sunuyorum. Son görüşmemizde ‘Enstitü’ye nasıl girdiniz, nasıl okudunuz, bu duruma nasıl geldiniz, biriniz bunu anlatın’ demişti. Geç de olsa, ben bu görevi yerine getiriyorum.” diyor. Apaydın’ın bu yapıtıyla Köy Enstitülerinin kuruluşunu, eğitim ilkelerini, öğretmenlerini, arkadaşlarını ve enstitüdeki yaşantıyı anlatıyor. O dönemin birinci el tanıklığı bu. Enstitülerde mucizevî işlerin nasıl başarıldığını anlatıyor Apaydın yalın ve akıcı bir dille. “Köy Enstitüsü Yılları” ilkel köy yaşamından gelip, yazıları, şiirleri, öykü ve romanlarıyla evrenselliğe doğru yol alan büyük bir yazarın destansı yolculuğunu da anlatıyor aynı zamanda… Talip Apaydın’ın yapıtını Köy Enstitüleri gerçeğini doğru olarak anlamak isteyenlere özellikle de öğretmenlerimize ve Eğitim Fakültesi öğrencilerine şiddetle öneriyorum. ? Köy Enstitüsü Yılları/ Talip Apaydın/ Literatür Yayınları/ Nisan 2009, 202 s. 1 BABAM NEREYE GİTTİ? Sevgi Saygı (GLW|U Müren Beykan Çocuk Roman 6HQDULVW\D]DU 6HYJL6D\JÔ¶GDQ JL]HPGROXELUURPDQ 6HQDULVWYH\D]DU6HYJL6D\JÔEXLONoRFXN URPDQÔQGDRNXUODUÔQÔJHUoHNVW|òHOHUYH JL]HPOH|UOKH\HFDQOÔELUPDFHUD\DGDYHW HGL\RU6ROXNVX]ELUGHGHNWLIOLN|\NVQQ WDGÔQÔWDóÔ\DQURPDQJoONXUJXVXLQDQGÔUÔFÔ NDKUDPDQODUÔ\ODoRFXNHGHEL\DWÔPÔ]DQLWHOLNOLHVHUOHU ND]DQGÔUDFDN\HQLELU\D]DUÔQGDPMGHVLQLYHUL\RU 0HPR¶QXQEDEDVÔ\ÔOODU|QFHRUWDGDQND\EROPXóQHUHGH\VH EXKDUROXSXoPXóWXU%DóÔQGDQJHoHQOHULGóQFHOHULQL JQOò\OHSD\ODóDQ0HPRE\GNoHEDEDVÔQÔGDKDoRN PHUDNHWPH\HRQGDQNDODQHó\D\ÔDUDóWÔUPD\DEDóODU 6DQGÔNWDEXOGXòXHVNLILOPNDPHUDVÔRQXEDEDVÔQD\DNODóWÔUÔU VDQNL$QFDNDQQHVLQLQHYOHQPH\HNDONÔóPDVÔYHRNXOGD SHóLQHGóHQoHWH0HPR¶\D\DóDPÔGDUHGHU1H\VHNL DUNDGDóÔ'HULQVX¶QXQFLQILNLUOHULYDUGÔU *QÔóÔòÔ.LWDSOÔòÔ¶QGDQVÔUODUYHVUSUL]OHUOHGROXPDFHUDODU <H¿LP$UPXWDN Gülsevin Kıral 7ROJD*P¿D\ www.gunisigikitapligi.com Profilo Plaza, Cemal Sahir Sok. 26/28 B3, Mecidiyeköy 34387 İstanbul T: 0212 212 99 73 F: 0212 217 91 74 E: [email protected] CUMHURİYET KİTAP SAYI 1003 SAYFA 19