Katalog

T Ö 12 MAYIS SALI ürkçe Günlükleri FEYZA HEPÇİLİNGİRLER nceliği en çok beklettiğim öykü kitaplarına vermek zorundayım. Kemal Ateş’in “Bir Şarkıyı Dinlerken” (İmge Kitabevi) adlı öykü kitabı 1995’te Pen Yazarlar Derneği’nin verdiği Orhan Kemal Öykü Ödülü’nü almıştı. 3. baskıyı yapmış. Öykü kitaplarının yeni basımları beni nedense romanların yeni basımlarından daha çok sevindirir. Bir başka ödüllü kitap “Tambur Ağıtları”. Vicdan Efe’nin 2005 Orhan Kemal mansiyon ödülünü kazanan kitabının yayınevi Şenocak Yayınları. Yılmaz Uçar’ın “Yıkım” adı altında topladığı öyküleri ise Sone Yayınları tarafından yayımlanmış. Usta Adnan Özyalçıner ile onun çekicinin izinden giden, Aslı Solakoğlu’nun “İÇ” yolculuklarını içeren öyküleri “İç” adıyla, küçük, sevimli bir kitap olarak basıldı (Daktylos Yayınları). İlyas Halil’in Ürün Yayınları’nca yayımlanan kitabı ise “Chagall Yıllarım” adını taşıyor. aramanoğlu Mehmet Bey, tam 732 yıl önce, 13 Mayıs K 1277’de “Bugünden sonra, divanda, dergâhta, bargâhta (yüce divan), mecliste, meydanda Türkçeden başka bir dil konuşulmaya!” diye ünlü fermanını yayımlamıştı. O yıllarda Selçuklular edebiyatta Farsçayı, devlet işlerinde Arapçayı yeğlerlermiş. Mevlana, ünlü Mesnevi’sini baştan sona Farsça yazmıştı. Bugün de romanlarını İngilizce yazan romancılarımız var. Öyleyse ne değişti? Farsça ve Arapçanın yerine Fransızca ve İngilizceyi geçirmemiz mi? Bunca yılda bir arpa boyu yol alamamış mıyız? u “yiyos, içiyos, geziyos” diyen, söyleyişi de yazımı da bozan kötü niyetli reklamı bir süre televizyonlarda görŞ mesem hemen yayından kaldırıldığı umuduna kapılıyorum. Ama sevinmeye kalmadan yeniden çıkıyor karşıma. Olcay Akkent “Türkçem Benim Ses Bayrağım” başlığıyla yaptığı, bu reklamı konu alan eleştirisini, tanıdığı tanıma 13 MAYIS ÇARŞAMBA 15 MAYIS CUMA dığı herkes okusun diye internet aracılığıyla ulaşabildiği her yere göndermiş. Hak veren, “Doğru diyorsunuz, haklısınız” diyen çıkmış mı? Ne gezer? Yalnızca üç kişiden yanıt gelmiş. Biri gülüp geçtiğini söylemiş. Öteki, reklamı pek beğendiğini bildirmiş. Üçüncüsü de alay eder gibi, “Buralarda geziyos, tozuyos, sizi bekliyos, adios…” diyerek Olcay Hanım’ı da çağırmış gezmeye. ECA Elginkan Anadolu Lisesi’nde 115 öğrenciye uygulanan bir ankette, “Türkçesi varken neden yabancı sözcük kullanıyorsunuz?” diye sorulmuş öğrencilere. “Bilerek, isteyerek yapıyorum.” diyen iki, “Daha etkileyici olduğunu düşünüyorum.” diyen dört kişi çıkmış. 32 kişi “Türkçesini bilmiyorum.” demiş. Çoğunluğu oluşturan 66 kişinin yanıtı ise “Böyle bir ayırımı düşünmeden yapıyorum.” olmuş. “Cadde ve sokaklarda Türkçenin bozulmasına neden olan yabancı dildeki yazılar, afişler ve tabelalar sizi rahatsız ediyor mu?” sorusunun sonuçları da ilginç. Öğrenciler arasında, “Hayır. Böylesi daha güzel.” diyen çıkmamış. 12 kişi, “Hiç düşünmedim.” demiş, 10 kişi de “Fark etmez.” seçeneğini işaretlemiş. 88 kişi ise, “Evet. Bu konuda mutlaka önlem alınmalı.” diye düşünmekteymiş. Tamam, okul anketidir, kendilerinden ne söylemelerinin beklendiğini sezmiş; ona göre yanıtlar vermiş olabilir öğrenciler; ama yine de bir şeyleri göstermiyor mu bu sonuçlar? Aynı anket büyüklere uygulandığında da benzer sonuçlar alınmayacak mıdır? Pek bir şeyleri umursamıyoruz; birileri çıkıp gösterdiğinde de bizim yerimize düzeltecek kişilerin çıkmasını beklemeye koyuluyoruz. Oysa iş başa düşmüştür. En küçük; ama en önemli adımı atmaya ne dersiniz? İlk adım, kendi harflerimizi egemen kılmaktan geçiyor. Yani en küçük; ama en önemli adım şu: Hangi dilde yapılmış olursa olsun bütün kısaltmaları Türkçeye göre okumak! Ti Vi değil, Te Ve; eM eS eN değil, Me Se Ne, eS eM eS değil, Se Me Se; eF eM değil, Fe Me… “Manyetik Rezonans” kısaltması olan MR’yi niye eM aR diye okuyoruz? “Automatic Teller Machine” sözcüklerinin kısaltması olan ATM’yi A Te Me diye okuyorsak ADSL’yi niye A De Se Le diye okumayalım? Dilimize sahip çıkmak harflerimize sahip çıkmaktan başlıyorsa Cumhuriyet okurları böyle bir kampanyayı başlatamaz mı? Bizi İngilizce kısaltmanın İngilizceye göre okunması için zorlayan bir kural yok. Üstelik hangi kısaltmanın hangi dilde yapıldığını nereden bileceğiz? İşte, televizyonda “İtalyan işi” diye tanıtılan otogaz sisteminin markası BRC, İtalyancaya göre “bi erre çi” diye değil “Be Re Ce” diye okunabiliyor ve pek güzel oluyor. Peki, “TTM Mobile D 100” derken kısaltmanın yarısını İngilizceye göre “Ti Ti eM Mobayl” diye okuyup öteki yarısını “De yüz” diye okumak nedir? Başka bir televizyon reklamında LFK kısaltmasının eL eF Ka diye okunması hangi dile uydurularak yapılmış olabilir? İlk harfler İngilizceye göreyse K, niye Ka? Görüldüğü gibi, kısaltmaların okunmasında ipin ucu iyice kaçmış durumda. Bu saçma durumdan kurtulmanın tek yolu var: Hangi dilde yapılmış olursa olsun harf harf okunan kısaltmaları Türkçede harflerimizi nasıl okuyorsak öyle okumak; hece oluşturan kısaltmaları da yine Türkçenin kuralına uydurarak hece biçiminde; yani HIV kısaltmasını “eyç ay vi” değil, “hiv” diye; VIP kısaltmasını “vi ay pi” değil, “vip” biçiminde okumak. Yapamaz mıyız bunu? Kaç bin Cumhuriyet okuru var; biz başlatsak arkamızdan gelecek olanlar çıkmaz mı? Bu saçmalığa “Yeter artık!” demenin zamanı gelmedi mi? ir anıt kadın… “Tek başıma ben ne yapabilirim ki!” diye umutsuzluğa kapılanlara bir kişinin isterse neler B yapabileceğini kanıtlamış bir büyük insan: Türkân Saylan. “Öldü.” diyorlar. Belki de asıl şimdi yaşamaya başlamıştır. Kaderlerini değiştirdiği genç kızların, genç erkeklerin yüreğinde başka hiçbir şeyin dolduramayacağı bir yer edinmek, asla unutulmayacak olmak yaşamak değilse yaşamak nedir? ? www.feyzahepcilingirler.com [email protected] Yıldız Teknik Üniversitesi, Türk Dili Bölümü Çukursaray Binası Kat: 2, Barbaros Bulvarı34349 Yıldız / İst. 18 MAYIS PAZARTESİ B U L M A C A 1 G 2 H 3 F 4 H 5 B 6 D 7 J 8 B 9 G Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU 5 28 23 76 53 10 A 11 D 12 H 13 L 14 I 15 I 16 C 17 D 18 E 19 J 20 K 58 61 8 45 51 70 24 71 12 4 68 2 27 64 39 C. “... e tecrübedir nilk ü bed nedir bilmez” (Nabil). I. “... Böyle Yazdı” (Ece Ayhan’ın tanınmış bir şiiri). 21 C 22 D 23 B 24 H 25 E 26 I 27 H 28 B 29 J 30 L 31 E 32 I 33 E 34 J 35 A 36 K 37 D 38 G 39 H 40 C 41 C 41 40 16 21 77 D. Etik Üzerine Dersler, Pratik Usun Eleştirisi ve Arı Usun Eleştirisi adlı yapıtları da olan felsefeci. 32 15 14 72 80 26 J. Pierre Loti’nin bir romanı. 42 A 43 L 44 J 45 B 46 D 47 L 48 G 49 L 50 D 51 B 7 60 29 44 52 34 19 K. Türk alfabesinin 9. harfi (Üç kere yazacaksınız). 52 J 53 B 54 L 55 D 56 F 57 D 58 B 59 D 60 J 61 B 62 L 59 22 37 57 55 81 17 11 63 A 64 H 65 A 66 L 67 D 68 H 69 G 70 H 71 H 72 I 6 50 67 46 E. “... Mahfuz” (Miramar ve Midak Sokağı adlı romanları da olan Mısırlı yazar). 79 36 20 L. “Gideceksin ... çalkantısında / Balıklar çıkacak yoluna karşıcı / Sevineceksin.” (Orhan Veli Kanık). 73 G 74 L 75 E 76 B 77 F 78 F 79 K 80 I 81 D Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru Sefa Kaplan’ın. Öyküler Seni Söyler adlı kitabındaki bir öykünün adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı öyküden bir alıntı ortaya çıkacaktır. 75 33 18 31 25 F. Şifre. 54 49 66 13 47 43 30 74 62 1005. sayının çözümü: A. DVRS, B. İNÖNÜ, C. GÜLTEN AKIN, D. RESNELİ NİYAZİ BEY, E. AHÇI, F. FRİBORD, G. YEZİDİ, H. ADASI, I. YÖRESEL, J. IMMANUEL KANT, K. NİKOS. Şiir: “İnsanlar son kertede bir sınıfın, bir söylemin üyesi olarak gündelik hayatın içinde – Yavuz Özdem” SAYFA 31 Tanımlar ve sözcükleriniz: A. “Sami ...” (tanınmış gazeteci). 63 10 42 35 65 B. Yılkı Atı’nın yazarı. 3 78 56 G. Büyük erkek kardeş. 48 73 69 9 38 1 H. İzmir’de yaşayan tanınmış şairimiz. CUMHURİYET KİTAP SAYI 1006