Katalog

Türkçe Günlükleri 8 Mart Pazar uma günü, C Özgür Pencere Edebiyat ve Sanat Derneği’nin açtığı Kadın Öyküleri Yarışmasının, Bursa TED Koleji’ndeki ödül töreni vardı; dün de Bursa Kitap Fuarı’nda söyleşim ve imzam. Bursa Kitap Fuarı’na damgasını vuran Mustafa Balbay oldu. Varlığıyla değil, yokluğuyla. Bütün Cumhuriyet yazarları Bursa’daydı. Balbay’ın yerine, onun kitaplarını imzaladılar; konuşma saatinde coşkulu alkışlarla karşılanan konuşmalar yaptılar. Mustafa Balbay, kitap fuarının baş konuğuydu. FEYZA HEPÇİLİNGİRLER 11 Mart Çarşamba etin Turan’ın M genel yayın yönetmeni olduğu “folklor / edebiyat”ın her sayısı, büyük boy ve kalın bir kitap olarak çıkıyor. 55. sayıda Cengiz Aytmatov anılırken, Osmanlı toplumunda modernleşme ve eğitimin ideolojik dönüşümüne dair gözlemlere yer verilmiş. Mem u Zîn’de epik kurallara eğilinirken halk masallarını yeniden anlatma üzerinde düşünülmüş; Anadolu bağlamasına ait çoğul anlam havuzunun çözümlemesi yapılmış ve Çocuk Kültürü özel bölümü hazırlanmış. 2008’in son sayısı olan 56. sayı da dopdoluydu. Türkiye’de Yazılı Dil Kullanımının Görünümü’nden, Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Şiirlerindeki Elleri Okuma’ya, Gözetim Toplumu Olma Sürecinde Mahremiyet Yoksunluğu’ndan Türk Romanında Bürokrasinin Konumu’na, Halk Hekimliğinde Ocaklar ve Şamanizm’e varıncaya kadar pek çok konu ele alınmış, işlenmiş. KIBATEK Uluslararası Türk Kültüründe Deniz ve Deniz Edebiyatı Sempozyumu bildirileri Metin Turan ve Mustafa Oral tarafından yayına hazırlanmış ve aynı adla yayımlanmış: “Türk Kültüründe Deniz ve Deniz Edebiyatı”. İsmail Bozkurt’un “Sunuş” yazısından öğreniyoruz ki bu çalışma, Türk edebiyatında bu konuda yapılan ilk ve özel çalışmadır. Bir başka büyük kitap da “Köylerde Rönesans Kita bın Kırsala Yolculuğu (YayPa Yayınları). Kitap Rasime Recai Şeyhoğlu Kütüphaneler Zincirinin öyküsünü anlatıyor. Dile kolay! 22 köy kütüphanesi kurdu bu ana oğul. Ben bu yazıyı yazarken 23.’sünün hazırlıklarını sürdürüyorlardır belki de bitirmek üzerelerdir. Kutlanası bir çaba! Devlete düşen görevi, kimsenin onlardan böyle bir talebi olmadan kendi öz görevleri sayıp yıllarca uğraşmak… Başkaları için. Köylere ışık gitsin, kitap gitsin, köyler karanlığa teslim olmasın, aydınlansın diye. Bir büyük kitap da Alfa Yayınları’ndan: “Resimli Dünya Tarihi”, “Big bang’den üçüncü milenyuma” bütün bir insanlık tarihini anlatıyor; “2000’den fazla harita, illüstrasyon, fotoğraf ve gündelik yaşama dair gerçekçi resimlerden oluşan kitap, dünyamızı şekillendiren olaylar, savaşlar ve sonuçlara geniş bir perspektiften bakmamızı sağlıyor.” izim “güle 13 Mart Cuma güle”mize ne oldu? Niye herkes “hoşça kal” diyor birbirine? Yalnız dizi filmlerde değil, dikkat ediyorum, günlük yaşam içinde, çevremdeki insanlar, kalana da, gidene de “hoşça kal” der oldular. Niye, diye soruyorum; ama nedenini bilmiyor muyum aslında? Bu da Amerikan taklidi, bu da İngilizceden geldi. Amerikan filmlerinde gidenin de kalanın da “Bye!” demesi, Türkçeye “hoşça kal” diye çevrilince böyle oldu. Oysa “gülerek git, hep gül” anlamında ne güzel bir dilektir “güle güle”. B “kazımak, yontmak, düzeltmek” anlamındaki “teraşi”den geliyor. Dolayısıyla doğru yazımı “tıraş” olmalı. “Heykeltıraş” da “tıraş” ile yapılmış bir bileşik sözcük olduğu için, “heykeltıraş” diye yazılması doğru. “MakinA mühendisi makinE mühendisi” ve “yüksek ziraat mühendisi ziraat yüksek mühendisi” tartışmasını da anımsatıyor Namık Kemal Bey. Bu konularda daha önce de yazmıştım; olsun, yinelemekten zarar gelmez. “Makine” “makina” sözcükleri arasındaki karmaşa sürüyor. Bütün yazım kılavuzları sözcüğün doğru yazımının “makine” olması gerektiğinde birleşirken “makineciler” kendi mesleklerini belirtirken genellikle “makina” sözcüğünü yeğliyorlar. “Makina” sözcüğü, daha sert, mesleğin özelliklerine daha uygun görülüyor olmalı. Benim okulumda da “makine fakültesi – makina bölümü” gibi karışıklıklar sürüyor. “Yüksek ziraat mühendisi” mi, “ziraat yüksek mühendisi” mi konusu da yılan hikâyesi gibi... Belirtisiz ad tamlamasının arasına sıfat girmez; doğrusu “yüksek makine mühendisi”dir, diye kim bilir kaç kez yazdım; ama “yüksek” sözcüğünü “makine”nin önüne koyarsak “makine”nin yüksek olduğu anlamı çıkar, biçimindeki kaygıdan kurtulunmasını sağlayamadım. “Yüksek Seçim Kurulu” dendiğinde kimse “seçim”in yüksek olduğunu, “Yüksek Adalet Divanı” dendiğinde kimse “adalet”in yüksek olduğunu anlamazken, “yüksek ziraat mühendisi” dendiğinde “ziraat”in yüksek olduğu niye anlaşılsın? Namık Kemal Nomak’ın bir notu daha var: “Öldürülen öğretim üyelerinin titrleri isimlerinin önüne konmazken heykeli yapan öğretim üyelerinin titrleri “Prof., Doç., hatta Yard. Doç. diye konmuştu, garipsedim. Hiçbir titrin önüne Dr. unvanı yazılmamıştı.” Heykeltıraşlara, ressamlara “profesör” unvanı YÖK tarafından, 12 Eylül 1980 darbesinden sonra armağan edilmiştir. “Dr.” unvanını yazmamalarının nedeni doktoraları olmadığı içindir. 16 Mart Pazartesi ahar geldi; ama gelin gibi B süslenmiş ağaç 15 Mart Pazar amık Kemal N Nomak’ın soruları ilginçti. Be şiktaş Abbasağa Parkı’nda Beşiktaş Belediyesi’nce yaptırılıp açılan “Demokrasi Kahramanları” heykellerinde, “HEYKELTIRAŞ” diye yazıldığını görünce merak etmiş N. K. Nomak. Doğrusu “”heykeltraş” mı, “heykeltıraş” mı? “Tıraş” sözcüğü, Fransızcadan geldiği sanılarak, çoğu zaman “traş” biçiminde yazılıyor; oysa sözcük, Farsça, lar, parti bayraklarından, renkli bezlerden, bıyıklı adam fotoğraflarından, ilanlardan, afişlerden oluşan seçim kargaşasını bastırıp kendilerini gösteremiyor. Bu kargaşada bahar kutlamak garip; ama herkesin baharı kutlu olsun. Mutlu baharlar…? www.feyzahepcilingirler.com [email protected] Yıldız Teknik Üniversitesi, Türk Dili Bölümü Çukursaray Binası Kat: 2, Barbaros Bulvarı34349 Yıldız / İst. B U L M A C A 1 D 2 D 3 H 4 D 5 F 6 A 7 G 8 D 9 K 10 D 11 E Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU C. “Perihan ...” (yazar). H. Neodimin simgesi. 12 B 13 C 14 G 15 D 16 G 17 K 18 E 19 D 20 J 21 K 67 76 13 63 79 42 D. Susanna Tamaro’nun ünlü yapıtı. 3 71 I. Letonya para birimi. 22 I 23 D 24 L 25 A 26 L 27 D 28 A 29 D 30 I 31 D 32 G 33 B 34 G 35 D 36 J 37 J 38 D 39 D 40 D 41 D 42 C 27 58 29 19 40 69 35 74 57 44 30 22 J. “... İpekçi” (öldürülen gezeteci). 43 E 44 I 45 L 46 L 47 G 48 K 49 G 50 G 51 B 52 B 53 D 38 39 23 41 53 8 2 10 61 54 E 55 E 56 E 57 D 58 D 59 K 60 F 61 D 62 K 63 C 64 D 15 4 31 64 1 66 78 37 20 36 72 K. “Edmond ...” (Cyrano de Bergerac adlı oyunu yataran Fransız yazar). 65 F 66 D 67 C 68 L 69 D 70 G 71 H 72 J 73 G 74 D 75 G 76 C 77 A 78 D 79 C 80 A 81 G 82 F 83 K 84 L 85 F E. “Tam bir düşünce denemezdi buna. Sakız gibi uzayan, ... bir düş gibiydi bunlar” (Oktay Rifat). 17 9 59 83 21 62 48 L. Hafif ışık. 54 55 11 43 18 56 Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru Yitik Anlam Peşinde adlı şiir kitabının çıktığı yayınevinin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı şiir kitabından dizeler ve şairin adı ortaya çıkacaktır. F. Yutma işi. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Zorlu, katlı, şiddetli. 77 28 25 6 80 B. Bestecinin, besteleniş sırasına göre numaralanmış müzik yapıtı. 24 68 46 84 45 26 996. sayının çözümü: A. BÜLBÜLÜ, 65 85 60 82 5 G. Pratik Usun Eleştirisi adlı yapıtı olan Alman filozof. 34 81 70 49 14 16 73 51 52 12 33 75 32 47 50 B. İRDELEME, C. RDP, D. İLA, E. NÖBET, F. CAYDIRILIŞ, G. İŞARETLEME, H. AKINTIYA KÜREK, I. YILANLARIN, J. İZZET YASAR, K. NOVEL. Şiir: “tozla ve rabbin telaşıyla kaldırılırken ölüler bir yüzün tercümesine takılıp yaşamayı denediler” CUMHURİYET KİTAP SAYI 997 SAYFA 31