Katalog

Hazırlayanlar: Nilay Yılmaz, Aytül Akal, Mavisel Yener, Çiğdem Gündeş, Mustafa Delioğlu. ÇOCUKGENÇLİK OKUMA Bu kitapta tuhaf şeyler oluyor Nazlı Eray, yetişkinlere seslendiği otuz yapıtının ardından yazdığı çocuk kitabıyla, çocuklar için edebiyatın “ciddi” iş olduğunu vurguluyor. Ë Mavisel YENER ızıltoprak’ta, eski, ahşap bir köşkteyiz. Hayal gücü sonsuz olan küçük Naz ve masallar anlatmayı seven babaannesi, dünyalarına buyur ediyorlar bizi. Ayva hoşafı, irmik helvası, kavrulmuş fıstık, tarçın kokuları buram buram yükseliyor sayfalardan. Babaannenin anlattığı “Tıngır Mıngır Tencerecik” masalıyla çıktığımız yolculuk, babaannenin torununa büyük bir sır vermesiyle, nefes kesen, fantastik bir serüvene dönüşüyor. Pesent Hanım, kedi Zertop, hallaç, hallaçın çırağı ve Hızır, tanışmanın ilk anında okurla sıkı bağlar kuruyorlar. Köşkün “merdiven altı”, masal hazinesi saklayan, düş insanlarının yaşadığı bir mekân; düşle gerçek arasında, tuhaf bir iletişim merkezi gibi. Naz’ın “merdiven altı”nda karşılaştığı, “uzun boylu, yeşil takım elbiseli, nefti kravatlı, esmer” adam kim dersiniz? Bahçedeki Dut Ağacı’nın ko K nuşmalarını yalnızca bu adam ve Naz duyabiliyor. Dut Ağacı neler biliyor, neler… Babaannenin kabul gününde onun arkadaşlarıyla da tanışıyoruz: Hafız Hala, Münire Hanım, Seza Hanım, Maide Hanım, Duşize Abla, Belkıs Hala, Nilüfer Hanım… Kabul günü olur da, güllü lokum ikram edilmez mi, kahveler pişmez mi, çiçekli fincanların içinde gümüş tepsiyle sunulmaz mı? Ya, fincanlar kapatılmaz mı? Fal için herkes sıraya girmez mi? Bütün bunlara yanıtımız “evet” ama, sonrası büyük sürpriz! Elbette anlatacak değilim olanları… Naz ve Köşteki Vampir’de tanışacağımız pek çok ilginç karakter var. Romanya’dan gelen, adının “Hasan” olduğunu iddia eden garip yabancı, Tahitili Morita, gövdesinin yarısı olmayan tuhaf Boris, yakışıklı heykel adam Fabio, Gül Perisi Rose, çocuk okurlarda izler bırakacak renkli ve sürprizlerle dolu kahramanlar. Köşkteki konukları ısıran vampir kim dersiniz? Çocuklar, bütün ciltlerini su içer gibi okudukları Alacakaranlık Dizisi’ndeki yakışıklı, centilmen, yüz sekiz yaşındaki, vejeteryan, iyi kalpli vampirden sonra, Köşkteki Vampir’in özelliklerini de merak edecekler. Romanın anlatıcısı Naz, Nazlı Eray’dan başkası değil. Kitap, Eray’ın ilk çocuk romanı. Şimdiye kadar yazdığı yetişkin kitapları, çocuk kitapları için yaptığı bir hazırlık sanki. Çocuklar için yazanlara en çok sorulan soru şudur: “Eee, ne zaman başlıyorsun yetişkinlere yazmaya?” Bunu soranlar çocuğu ve edebiyatını küçümsediklerini ortaya koyarlar aslında. Nazlı Eray, otuz kitabın ardından yazdığı çocuk kitabıyla çocuklar için edebiyatın “ciddi” iş olduğunu vurguluyor bir anlamda. Öğretici olmadan, tadını çıkararak, düş kapısını ardına kadar açarak, deneyimini alçakgönüllü bir dille aktararak çocuk okurların kapısını çalıyor. Kültürümüze ait öğelerle fantastik kurgu öğelerini başarıyla harmanlamış. En kısa zamanda, kitabın dünya çocuklarıyla da buluşmasını dilerim. Çocuklar içtenlikle yazılmış metinleri fark ederler; onların, içtenlikle yazan Nazlı Eray’ın sadık okuru olacaklarını şimdiden söylemek zor değil. Naz ve Köşkteki Vampir’deki üst gerçeklik, fantastik romanın bir ayağını yere bastıran önemli bir kurmaca başarısı. Yazarın, Farklı Rüyalar Sokağı adlı yapıtında yer alan “Dünya, insanlar beyinlerinde onu nasıl algılarlarsa, öylece gelişip, gidiyordu” cümlesi, Naz ve Köşkteki Vampir için söylenmiş gibi… Naz’ın beyninde yarattığı dünya öylece gelişip gidiyor çünkü… Nazlı Eray’ın, Aşkı Giyinen Adam (Can Yayınları 2001) adlı romanında tarot kartlarının içinden canlanarak çıkan olağanüstü kahramanlar, çocuk romanında kahve falının içinden canlanarak çıkan kahramanlar olarak karşımıza geliyor. Aşkı Giyinen Adam, Köşkteki Vampir’in tuhaf bir ön habercisi belki de… Fallardan çıkıp ete kemiğe bürünen insanları öylesine inandırıcı anlatıyor ki Eray, fantastik kurgu içinde olduğunuzu zaman zaman unutabiliyorsunuz. “Bütün Düşler Nazlı’dır’’ adlı kitabında Attila Şenkon, Eray’ı “düş ustası” olarak niteliyordu; ona tüm yüre ğimle katılıyorum. Düş ustası, düşlerini iyi ki çocuklarla buluşturdu, iyi ki renkli dünyasını onlara açtı… Romanın alt okumalarında pek çok farklı ileti ve göndermeyle de karşılaşıyoruz. Örneğin canlanan heykel, yakışıklı Fabio’nun kolundaki saat, çocuk okuru “zaman” konusunda düşündürüyor. Fabio, saate bakmayı bilmiyor, ne işe yaradığını anlamaya çalışıyor. Zaman yok onun için çünkü. Peki, zaman kimin için var? Çocuklar bu sorularla minik bir felsefe yolculuğuna çıkarken, kahkahalarını da duyabiliyoruz. Romalı heykelin “Armani” kokusu, son model güneş gözlüğü ile ne komik olduğunu düşünün! Romandaki bir başka gönderme de “ses”lere… Ahşap köşkü dolduran sesler arasında piyano tuşlarından yükselen notalar, Elvis Presley’in unutulmaz şarkıları, Hafız Burhan’ın etkileyici sesi, Gershwin’in büyüleyici müziği, soprano mor salkım ve niceleri var. O sesler ki, düş ve gerçeği birbirine harmanlıyor… Kitap yapmak bir takım işi. İstediğiniz kadar güzel yazın, niteliksiz bir editörün, başarısız bir ressamın elinde kitabınız tanınmaz hale gelebilir. Nazlı ve Köşkteki Vampir bu açıdan da şanslı bir kitap. Senem Kale’nin özenli editöryal çalışması, Serap Deliorman’ın metni destekleyen, başarılı resimleri, kitabın baskı kalitesi ile, çocuklara gülümseyen bir yapıt bu. Diyeceğim o ki, saydam kanatları ay ışığında pırıldayan bir gül perisi ile karşılaşabilirsiniz her an; bir dut ağacı kahkaha atabilir… Elvis Presley kasetin içinden hoop diye dışarı atlayabilir, kahve fincanının içinden beklenmedik sürprizler çıkabilir, bir heykel hareket etmeye başlayabilir, helikopter gibi uçan bir Yusufçuk ağzında bir “son dakika notu” ile size doğru gelebilir… alternatif gerçekliklerle doludur evren. Nazlı Eray, çocuk edebiyatına hoş geldi, ne iyi etti de geldi; düşleriyle, gülücükleriyle geldi… ? www.maviselyener.com *Naz ve Köşkteki Vampir/ Nazlı Eray/ resimleyen: Serap Deliorman/ Genç Turkuvaz/ s.152/ 2009 / 8+ Nilay Yılmaz İstanbul Bilgi Üniversitesi İnönü Cad. No: 28 Kuştepe/ İstanbul Tel: 0216 381 17 50 www.nilayyilmaz.com c [email protected] SAYFA 24 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1026