Katalog

E İcadından Sicim Teorisine Bilimin 4000 Yıllık Resimli Serüveni”, NTV Yayınları arasından çıktı: Üç bilim tarihçisi John Langone, Bruce Stutz ve Andrea Gianopoulos tarafından yazılmış eseri Duygu Akın dilimize bilim bir kâbustur. İnsan sıcaklığından min açılımıyla üzerinde yaşadığımız dünkazandırmış. uzak resmi tedrisatın önce sizden soğutyanın fiziksel ve biyolojik ne kadar fenoKitaba yakıntuğu, sonra da onu bulamayınca sizi cezameni varsa hepsiyle tekrar barışmanız dan bakınca, landırdığı bilimle aramız genellikle açıkmümkün. Ancak bunun için bir kılavuza sayfalarındaki Ë Ada BAYAZ tır. Bunun sonucu olarak bilimle aramızihtiyaç var, bu da ancak yine bir kitap görsel şölen (ki da kapatılmaz sanılan mesafeler açılmışolabilir. Popüler bilim edebiyatının en vrenin kimi sırları hâlâ gizemini yüzlerce resim İKİLİ SARMAL Kimyatır. Halbuki sırtımızı döndüğümüz biligüzel örneklerinden biri olan “Sayıların korusa da, bizler üstünde yaşadıiçeriyor) insanda sal atom çiftleri ile birbiğımız gezegenin doğası rine bağlı uzun şekeryeniden öğrenme asit ipliklerinden oluşan hakkında artık çok şey hevesi uyandırızarif DNA sarmalı, orgabiliyoruz. Acaba gerçekten biliyor, öte yandan nizmanın kalıtım şifrelerini içeren proteinleri yor muyuz? Bilim Kaf Dağı’nda ortaöğrenimde yaplandırmak için geredeğil, sırça köşkte de oturmuyor, edinilmesi gereken bilgiyi taşır. o hemen yanı başımızda. Bize bir ken bilimin temel elektrik düğmesi kadar yakın. anahtarlarından ne kadar yoksun olduğuOna her an ulaşabilirsiniz. Telemuz da ortaya çıkıyor. fona uzandığınızda, köpeğinizi Bilim henüz âlemin tüm bilinmezlerini aşılattığınızda, arabanızın marşıçözemedi, kimi sırlar hâlâ gizemini koruna bastığınızda, bilgisayarınızı çasa da bizler üstünde yaşadığımız gezegelıştırdığınızda, sazınızı elinize alnin ve onun da ötesindeki evrenin doğası dığınızda bilim emrinizin altına hakkında artık çok şey biliyoruz. Ama girmiş demektir. Hayatımızın her bununla da yetinmiyor ve daha da fazlasıanında ve çoğu zaman farkında nı öğrenmeye çalışıyoruz. bile olmadan hep bilimin biriki EĞLENCE İÇİN MATEMATİK Einstein bir keresinde şöyle demişti: İLK YAZILAR Kil tabletler üstüne baskılaSöz konusu kitap; yıldızlara ve gezegennarak elde edilen piktograflar, antik Sü“Aklımı meşgul edecek belli bir problem bulamadığım zamanlarda, lere, madde ve enerjiye, insan bedenine minden yararlanırız. mer’de kayıt defteri yerine geçiyordu. Çivi süredir bildiğim matematik ve fizik teoremleri için yeni kanıtlar ve davranışlarına, kısacası hayatın kendiBuna karşın ilkortalise ve üni uzun yazısı denen ve çiviyle biçimlendirilmiş bu geliştirmeye bayılırım. Özel bir amacım yoktur, yalnızca düşünmenin sembollerle birlikte ilk yazı dili ortaya çıktı. sine dair bugüne kadar “insanlık” tarafınversite hayatımızda çoğumuz için keyfine varmak için bir fırsattır bu bana göre.” dan üretilmiş ne kadar teori varsa hepsini kapsıyoekonomik gerçekliğini zemin yapmış. yor. “Artık umuttan söz edemez haldeydi. Sanki Her bilimin kendine beklenen son, bir gölge gibi yanında yürüözgü, ilginç bir keşif öyyordu. Nitekim son hayal kırıklığının üzerinküsü var. Antik çağ bilden iki hafta bile geçmeden bir gelerinden, İslamın altın akşamüstü, kararını verdi. Son parasını çıkaçağ mollalarına kadar rıp saydı. Kafasındakini gerçekleştirmeye hepsi bu kitapta resmiyetecekti. Caddenin karşısındaki eczanenin geçit yapıyor: Thales, Pikapısından karalı adımlarla girdi... İki saat sagor, Socrates, Platon, kadar sonraydı. Komşuları tarafından merHipokrat, Öklid, ArşiÇakıral’ın zaman zaman Ë Aysel SAĞIR divenin başında yüzükoyun yere yığılmış met en önde, ardından fıkra etkisi taşıyan, espri ır kökenli insanların şehirlere akınıbir halde bulunmuştu cesedi. İntihar etmek Galileo, da Vinci, Farayönü ağır basan bazı öynın hızlandığı 50’li yıllar, trajik yaüzere aldığı, ancak paketini bile açamadığı bi, Newton, Bacon, İbni külerinde Karadeniz inşamların da sahneye çıktığı yıllardı. ilaçlar, satış fişi, nüfus kâğıdı, aldığı borçları Sina, Descartes, Lavoisisanına özgü, söz konusu yörenin coğrafi şartlaSöz konusu göçlerin kent merkezleyazdığı defter ve tükenmez kalemden başka er, Kepler ve Faraday girından kaynaklı etkiler göze çarpsa da, anlatırini de aşarak yurt sınırlarının dışına taşmasıyla bir şey çıkmamıştı üstünden...” bi daha niceleri geliyor. lan yaşamlar, bir halkın, ezilmiş insanların hidramın son perdesi de tamamlanmış oldu. GeHer bölümün içindeki kâyesi olarak daha çok öne çıkıyor. Toprak KoSERT, TAVİZSİZ KADINLAR çindikleri topraktan, küçük dükkânlarından makaleler, teorideki ve kan İnsanlar’daki öykülerinde yöre insanlarıYer yer toplumcu gerçekçi anlatımların ağır görünmez bir el insanları çekip alıyor, bilmebiyolojik ve fizik dünyanın yaşamından yola çıkan Çakıral, özgül kobastığı Çakıral’ın öykülerini biçimleyen özgül dikleri bir yaşama doğru fırlatıyordu. Dışa banın kavranışındaki döşullarıyla anlattığı insan yaşamlarından evrenkültürel koşullar ana tema olsa da çok öne çıkğımlı ekonominin çarpık kapitalist yapısı en nüm noktalarını anlaşılır sel insanı da yakalamayı başarmış. mamış. Anlatımlarında çevre betimlemelerine çok da yaşamlarını artık başka dünyalarda sürbir dille doyurucu olarak fazlasıyla yer veren yazarın, aynı oranda insandürmek zorunda kalan insanları parçaladı. açıklıyor. Bilimsel süreGOGOL’ÜN PALTO’SU larla ilgili sergilediği psikolojik ayrıntılar da Coğrafi atmosferin her yerinden merkezlere cin lokomotifi sayılabileÖykülerinde sıradan halk yaşamlarını anlaonu evrensel ölçülere yaklaştırmış. Öykülerintoplanan insanların yaşamöykülerini Orhan cek cihazlar, aletler ve tan Çakıral, Her Zaman Griydi Karadeniz ’de de kadınların trajedisini bir ayrıntı olarak suKemal’le tanıdık. Kuşkusuz ki, bunda Ketekniklerden örnekler de göze çarpan ‘Fil İlyas’, ‘Şanssız Adam’ hikâyenan yazar, özellikle Karadeniz yaşamına özgü mal’in Güney insanlarının içinden gelmesinin sunuyor. Bilgi kutuları, lerinde olduğu kadın gerçeğine duyarlı bir yaklaşım sergide büyük rolü vardı. Aynı oranda Karadeniz biyografik ve tarihsel zagibi birçok ‘Pallemiş. Çakıral, yer yer tavizsiz bir sertlik insanları da hikâyenin aynı düzleminde yer alıMuhammet man çizelgeleri önemli to’ öyküsü anÇakıral abidesi olarak tanıştığımız kadınlarla biryordu. Öykülerinde Karadeniz insanlarının sıolayları ve gelişmeleri inlatmış. Palto’yu likte, kadınlık değeri çalışma performansıradan yaşamlarını, söz konusu yaşamların arsanı ürkütmeden aydın1840’larda yana göre ölçü alınan kadınların öne çıktığı dında yatan hüznü açık ederek anlatan Mulatıyor. Bu kitap emin zan Gogol’ün öykülerinde göç gerçeğini de baz alarak, hammet Çakıral, Toprak Kokan İnsanlar’da da olun sizi bilimle yeniden küçük zavallı para kazanmaya giden kocaları tarafından daha önceki kitaplarında anlattığı hikâyelerine barıştıracak. Bilhassa fen memurunu çağunutulan kadınlar gibi birçok acılı yaşam yenilerini eklemiş. Anlatımlarında ağırlıklı oladerslerinden ürken öğrıştıran insanlaörneğini sergilemiş. İnce bir hüznün eşlik rak çocukluğunun ve ilkgençliğinin geçtiği rencilere hararetle tavsirın adeta bir deettiği Çakıral’ın öyküleri, ideolojik bir maTrabzon’u merkez alan Çakıral, dar bir yaye olunur.? vamı niteliğinde nipülasyonun uzantı bir tanımlaması olaşamsal betimlemeyle sınırlı kalmamış, gezdiği, karşılaştığımız rak dayatılan ‘komik Laz fıkraları’nın algördüğü, izlediği diğer yaşamlara da dokunyaşam örnekletında yatan acıtıcı gerçeklerle tanıştırıyor muş. Ama öncelikle, okuyucusunu bir kültürle Sayıların İcadından Siriyle keskin okuyucusunu. Anlatılan her bir hikâyeden tanıştırması dikkat çekiyor Çakıral’ın. Yazarın, cim Teorisine Bilimin noktalara dokusüzülen renkli yaşam ‘bizim insanımız’ı bir önceki yılda (2006) basımı yapılan Şami4000 Yıllık Resimli Senan yazar, yokanlatıyor. ? ram’ın Ustaları ve Her Zaman Griydi Karaderüveni/ John Langone, sulluğun etkisi niz’de yer alan öykülerinde gözlemlediğimiz Bruce Stutz, Andrea Giayaşamları ustalıkla anlatışında içinden geldiği altındaki küçük Toprak Kokan İnsanlar/ Muhammet nopoulos/ Türkçesi: Duygu Akın/ NTV Yayınları kültürün etkisini göz ardı etmemek gerekiyor. insanların sosÇakıral/ Heyamola Yayınları, 2007/ 120 s. 2008/ 408 s. ¥ Kısa Kısa... Kısa Kısa... Kısa Kısa... Bilimin 4000 Yıllık Resimli Serüveni Toprak Kokan İnsanlar K SAYFA 22 CUMHURİYET KİTAP SAYI 956