Katalog

OKUMA! ÇOCUKGENÇLİK Okyanus macerasına var mısınız? Okurken serüven yaşamak Ë Mavisel YENER Okyanusa yolculuk.... Ë Nilay YILMAZ çık denizlere doğru bir yolculuğa var mısınız? “Okuma!” bölümü bu hafta bizi okyanus yolculuğuna çıkarıyor... Denizlere açılırız da deniz fenerlerine uğramaz mıyız? Rotamızı çocuk ve gençlik kitaplarıyla dolu adalara çeviriyoruz... Ümit Burnu’nu dönünce daha önce karşılaşmadığımız uygarlıklarla buluşuyoruz. Sihirli Değnek, tarih yolculuğuna çıkarıyor bizi; müzelerle ilgili çalışmalarla, okulmüze günleriyle ve festival haberleriyle Müzeler Haftasını kutluyor, Ümit Burnu’ndan ayrılıyoruz... Denizler mektup dalgalarıyla ve çocuk şarkılarıyla renkleniyor... Siz de bu keyifli yolculuğa katılmaya hazır mısınız? Başka bir yolculukta, mavi sevinçlerle dolu kitaplarla buluşmak dileğiyle... (iletişim:[email protected]) A 598 yılındayız, Portekiz kralı sizi huzuruna çağırmış ve bir görev veriyor. Görev Portekiz’in başkenti Lizbon’dan Hindistan’daki Goa limanına kadar yapılacak bir yolculukta filonun kaptanı olmak. Bunun sizden istenmesi büyük bir onur, fakat yolculuk uzun ve tehlikeli. Açık okyanusu ve Ümit Burnu etrafındaki fırtınaları aşmak gerekiyor. Kötü hava koşullarından kaçınmak için zamanlama ve rota önemli. Hindistan’dan Avrupa’ya biber, ipek ve baharat gibi mallar gönderiliyor, sizin göreviniz gemi ile bunları ulaştırmak. Mümkün olduğunca fazla yük taşımanız gerekiyor. Uzun yolculuğu tamamlayabilmek için mürettebat, gıda, su ve gerekli diğer malzemelerden sorumlusunuz. Fırtınalar, balinalar, yasa dışı deniz haydutları ve korsan gemileriyle olası karşılaşmalardan sonra hayatta kalıp, iki okyanus aşarak gemiyi binlerce kilometre öteye götüreceksiniz. Ayrıca mürettebat ve yolcular iyi idare edilmeli, bu görev kaptan olarak sizin. Kralın değerli baharatlarını satın almak için başarıyla pazarlık edilmeli. Gemicilik beceri ve bilgisi gerektiren bu görevi kabul etmeye hazır mısınız? İyi bir kaptan olmak için keşifler çağında gemiciliğin nasıl olduğunu bilmeniz gerekiyor. Denizi ve macerayı seviyorsanız, Okyanus 1 Maceraları sizi bekliyor sevgili çocuklar ve çocuk yürekliler. Kitabın güzel ve renkli resimleri okyanustaki macerayı daha da heyecanlı kılıyor. Şapka iminin kitap boyunca kullanılmaması, özellikle çocuk okurun, sözcükleri edinilmiş söyleyiş kurallarına göre okuyacağı gerçeğini bir kez daha düşündürdü bana. Beşinci sayfadaki “kâr” sözcüğündeki “a”nın şapkası uçuverince bakın nasıl bir anlam vermiş: “Hindistan’dan Avrupa’ya büyük karlarla satılmak üzere…” Düşlem gücü geniş, imge dünyası varsıl olan çocuk okur yağan “kar” ile satışta eklenen “kâr” ı sözlüksel olarak karıştırabilecektir. Şapka imi üzerine sorulan soruların yazılan yazıların sonucunda ortak bir noktaya varılamıyorsa bundan çocuklarımız zarar görmüyor mu? Yazım ile söyleyiş arasında denklik kurmanın yolu inceltme için şapka imi koymaktır (bkz. Dil Derneği Yazım Kılavuzu) Şapka konusu okuma hızımızı kesmişti ama biz yine dönelim o heyecanlı serüvene. Sefere hazırlanmak kolay mı? Tayfaları, miçoları, hizmetlileri seçmek, yeterli yedek malzemeyi almak, erzakı doğru miktarda ve çeşitte almak çok önemli. Mürettebat deyip geçmeyin, en az 400 kişi olmalı böyle bir filoda. İyi bir dümenci, iyi bir tayfa başı, işini iyi bilen marangozlar, fıçıcılar, kayıtları tutacak iyi bir kâtip… Gemide mutlaka bir doktor da olmalı, yanında yeterli tıbbi malzemesi de… Uzun yolculuklarda sorun çıkmaması için iyi bir yönetim şarttır. Mürettebat boş zamanlarında müzik dinleyecek, dans edecek, eğlenmesi için gerekli ortamlara gereksinim duyacaktır. Bu ortamları hazırlamak da kaptanın görevidir. Gemiyi kusursuz düzende tutmak takım işidir, takımdaki herkes görevini bilecek ve yapacaktır. Gemisindeki her ayrıntıyı bilmeyen kaptan olur mu? O halde geminin bütün bölümlerini dolaşalım kitapta. Seren, dümen mili, iskandil, parakete, kalafat, sintine neymiş, çıkabilecek sorunlarla nasıl baş edilirmiş öğrenelim. Kitabın görsel tasarımı ve baskı kalitesinin çocuk okurların hoşuna gideceğini tahmin etmek zor değil. Güzel ve renkli resimleri okyanustaki macerayı daha da heyecanlı kılıyor. Arka kapakta, kitapta kullanılan boya ve kâğıdın AB standartlarına uygunluğu ve sağlık açısından kontrollerden geçirildiği bilgisi yazılmış. Bazı yayınevlerinin büyük olasılıkla maliyeti düşürmek ya da bilmediğimiz başka benzeri nedenlerle kitapların basımında kurallara uymayan sağlığa aykırı boya kullandığını anlıyoruz böylece. Ancak, sağlıklı boya kullanıyor olduğunu umduğumuz nitelikli yayıncıların bunu kitaplarında belirttiklerine pek rastlamamıştık. Belki de belirtmekte yarar var, bu açıdan ilginç bir örnek oldu. Bir simit ederine satılan kimi kalitesiz çocuk kitaplarının metin, resim, ileti açısından taşıdığı sorunların yanı sıra bu tür sorunlar da taşıyor olabileceği akıldan çıkarılmamalı. Okyanus Macerası’nı sevdiysek, aynı yayınevinin Taş Devri Maceraları’nı da seveceğiz demektir. Çünkü Bu kez 20.000 yıl önceye gidiyoruz, dünya buzul çağını yaşıyor. Küçük bir kabilenin şefiyiz. Görevimiz kabiledeki insanları korumak, karınlarını doyurmak ve düzeni sağlamak. Başarılı bir şef olabilmek için taş devri koşullarını iyi bilmemiz gerekiyor… “Yolculuk başlasın,” diyorsanız haydi… iyi okumalar! ? Okyanus Maceraları Julia Bruce/ Türkçeleştiren: Ayser Ali/ Resimleyen: Peter Dennis/ İş Bankası Kültür Yayınları, 29 s./ 2008/ 8+ www.maviselyener.com Hazırlayanlar: Nilay Yılmaz, Aytül Akal, Mavisel Yener, Çiğdem Gündeş, Mustafa Delioğlu. SAYFA 30 CUMHURİYET KİTAP SAYI 954