Katalog

vrupa’nın 2010 yılı için kültür başkenti seçilmesi önemli bir dönüm noktası. İstanbul, kültür başkenti olması ile birlikte, yalnız turizm açısından değil kültürel ve sanatsal anlamda da çekim merkezi halini alacak. Tabii bu fırsatı iyi değerlendirirsek. Bu projede başta Kültür ve Turizm Bakanlığı olmak üzere birçok kamu kuruluşunun önemli işlevleri olacak. Ama bence, esas rol İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Tayyip Erdoğan’ın belediye başkanlığı döneminden beri süregelen yoğun bir kültür sanat etkinlikleri geleneği var. Her yıl yüzlerce etkinlik yapılıyor. Bu etkinliklerin İstanbul halkına önemli katkısı olduğu kuşkusuz, ama kültür başkenti olmanın getirdiği sorumlulukla bunlara artık evrensel bir boyut kazandırmanın da zamanı. A Metin CELAL Okuduğum Kitaplar bilinen Latin Amerika devrimci katolik düşüncesine katkıları olmuş. Ernesto Cardenal, 2 Şubat’ta, saat 14.00’te Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi’nde Latin Amerika deneyiminden yola çıkarak “Ahlaki Değerler ve Özgürleşme” adıyla bir konuşma yapacak. Arzın Merkezinde Buluşmalar nınan Yunan yönetmen Costas Ferris ile uluslararası birçok ödüle sahip yönetmenimiz Derviş Zaim yerelden evrensele sinema; din felsefesi ve etik çalışmaları ile tanınmış Hans Küng ile dini konuları felsefi tartışma zeminine taşıması ile tanınan Mehmet Aydın ve Türk tasavvufu, dini etik çalışmalarıyla tanınan Kenan Gürsoy küresel ahlak; birçok dünya diline eserleri çevrilmiş şair, denemeci, gezi yazarı Cees Noteboom ile Türk edebiyatının en üretken yazarlarından Enis Batur yazma tutkusu; edebiyat ve kültür teorisi üzerine Marksist bakışla çalışan Terry Eagleton ile bilgi sosyolojisi ve hermonotik üzerine çalışmalarıyla tanınmış Hüsamettin Arslan eleştiri ve ideoloji; dünyaca ünlü İslam felsefecisi, Sufi düşüncenin önemli adlarından William Chittick ile din felsefesi konusunda çalışmalarıyla tanınmış şair, bilim adamı Turan Koç doğunun tini konularında yaptıkları konuşma ve tartışmalar yer alıyor. “Arzın Merkezinde Buluşmalar”ın yayın tarihi Ağustos 2007. Bu tarihten sonra da İstanbul Büyükşehir Belediye İstanbul’a önemli yabancı konuklar geldi. Örneğin, yaşayan en önemli yazarlardan, Nobelli Jose Saramago’nun konuşması da belediyenin daveti ile olmuştu. ya da Orhan Pamuk gibi bir yazarımızla konuşup tartışsaydı yaratılan etki daha büyük olurdu. Projeler isim ve yapı değiştirse de yapılan iş önemli. Ara vermeden dünya yazarları, düşünürleri İstanbul’a gelmeye devam ederlerse, 2010 yılından sonra İstanbul kültür etkinliklerinin vizyonu da yerelden evrensele doğru gelişmiş, genişlemiş olur. Belki o zaman bu etkinliklerden ilham alıp İKSV gibi kültür öncüsü kuruluşlar programlarında yazarlara, düşünürlere yer vermeye başlarlar. İstanbul’un şiir, edebiyat festivalleri olur. 2010’da Madrid’deki gibi İstanbul’da bir medeniyetler buluşması da gerçekleşebilir. ESKİMEYEN İSTANBUL İstanbul’un zaman içinde değişirken nasıl tahrip edildiği, tarihi mirasın ortadan kaldırıldığı en çok konuştuğumuz, tartıştığımız konulardandır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür AŞ’nin yayımladığı “Eskimeyen İstanbul” bu tartışmalar için önemli bir kaynak niteliğinde. Günümüzün moda deyimiyle de ezberleri bozacak bir kitap. İngilizce ve Türkçe yayımlanmış olan kitapta Topkapı Sarayı’nın ikinci kapısı olarak bilinen Babüs Selam’la başlayarak İstanbul’un birçok tarihi mekânının siyahbeyaz illustrasyonları ve fotoğrafları yer alıyor. Dünle bugünün kolayca karşılaştırılabilmesi amacıyla tarihi mekânların aynı açılardan 2007’de çekilen fotoğraflarının üzerine gelecek şekilde yüz yıl öncekiler şeffaf kâğıda (aydıngere) basılmış. Böylelikle yüz yılda neyin değişip neyin değişmediğini kolayca görebiliyorsunuz. Kitabın genel yayın yönetmenliğini üstlenen Kültür AŞ Genel Müdürü Nevzat Bayhan, “Şehirler de canlı varlıklardır. Bu varlıklar da zaman içerisinde çeşitli değişikliğe uğrar. Yapılış tarihini bilemediğimiz gravürler, yüz yıl önce çekilmiş siyah beyaz fotoğraflarla tarihe bir not düşülmüş. Biz de günümüzdeki fotoğraflarını çekerek aslında gelecek için tarihe kayıt düşüyoruz” diyor. Eserlerin günümüzdeki fotoğraflarını mimari fotoğrafçı Gürkan Akay çekmiş. Gerçekten de güç bir işin üstesinden gelmiş. Kentin değişimi ile birlikte görünüm değiştiren yapıları aynı açılardan yakalamak sanıldığı kadar kolay değil. Fotoğrafları tek tek incelediğinizde zamanla değişen, tahrip edilen, amacı dışında kullanılan yerleri görüyorsunuz. Bu zaten beklenen bir şey... Ama şaşırtıcı olan bazı tarihi eserlerin eskisine göre daha güzel görünmesi. Sultanahmet örneğinde olduğu gibi iyi bakılmış, korunmuş olmalarının, çevrelerinde yapılmış yeşillendirmenin etkisi var sanırım. Eskimeyen İstanbul, eskimeyecek Ernesto bir kitap. ? Cardenal KİTAP SAYI 937 Başta İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı (İKSV) olmak üzere birçok kuruluş müzik, tiyatro, sinema, plastik sanatlar, fotoğraf gibi sanat dallarında önemli işler başarıyor. Edebiyattan, şiirden ise ısrarla uzak duruyorlar. Örneğin İKSV’nin İstanbul’da yapılmış tek bir edebiyat ya da şiir etkinliği yok. İstanbul Kitap Fuarı olmasa İstanbul yabancı şair ve yazarlara hasret kalacak. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin geçen yıl başlattığı “Arzın Merkezinde Buluşmalar” adlı proje bu açıdan özellikle ilgimi çekiyor. Proje kapsamında kendi alanında uzman, dünyanın önde gelen entelektüelleri Türk yazarlar ve düşünürlerle İstanbul’da buluşup, tartıştı. Ortadoğu sorunundan çağdaş romana, DoğuBatı çatışmasından modern şiire kadar pek çok konu hakkında dünyanın ve ülkemizin önde gelen isimleri konuştu, bir diyalog oluştu. Böylelikle İstanbul, yerli ve yabancı basının gündemine de girdi. “Arzın Merkezinde Buluşmalar”ın 2007’de yapılan toplantıları kitap haline getirilmiş. Sözün uçması engellenmiş, yazıya geçirip kalıcılaştırılmış. Kitabın girişindeki sunuş yazısında İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, “Doğu Roma İmparatorluğu döneminde İstanbul´un sakinleri, Sultanahmet’te Yerebatan Sarnıcı´nın hemen yanında bulunan Million Taşı’nı dünyanın merkezi kabul ederlerdi. Biz de bu inanca gönderme yaparak, söz konusu toplantıların adını ´Arzın Merkezinde Buluşmalar´ koyduk” diyor. Türkçeİngilizce yayımlanmış kitapta İslamArap düşüncesinin önemli düşünürlerinden Muhammed Âbid ElCâbirî ile İslam düşüncesinin yeniden inşası üzerine yazdığı eserleriyle tanınan İhsan Eliaçık Endülüsİstanbul köprüsü; çağdaş eleştirinin en önemli adlarından İtalyan yazar Claudio Magris ile “edebiyatımızın cumhurbaşkanı” Doğan Hızlan modern eleştiriedebiyatta sınırlar; çağdaş dünya şiirinin önemli adlarından Oswald Lewinter ile Türk şiirinin ustalarından İlhan Berk evrensel şiir düşüncesi; Rembetiko filmiyle dünya çapında taSAYFA 12 ERNESTO CARDENAL Boğaziçi Atölyesi’nin ilk konuğu Nikaragualı Ernesto Cardenal, bizim kuşağın efsane şairlerinden. ABD emperyalizmine karşı bir destan niteliğindeki “Saat 0” adlı uzun şiiri hâlâ belleklerimizde. Beat Kuşağı’nın en iyi şekilde yorumlaması kabul edilen “Marilyn Monroe İçin Söylev” adlı şiiri de çok yankı yapmış. Kozmik Şarkı adlı 600 sayfalık şiir kitabıyla mistik şiirin doruklarına çıktığı belirtiliyor. Cardenal, iyi bir şair olmasının yanında siyasi mücadelesi ile de tanınıyor. Sandinist Ulusal Özgürlük Cephesi’nin önemli adlarından. Yaşamının yaklaşık 40 yılını ülkesindeki diktatörlük ile mücadeleye adamış. 1954 yılında silahlı ayaklanmaya katılanlar arasında o da varmış. Sandinistler yönetime geldiğinde Kültür Bakanı olarak görev almış. Cardenal, iyi bir şair, eylemci bir siyasetçi olmasının yanında din adamı olarak da tanınıyor. Papaz olarak görev yapmasının yanında din üzerine yazdığı eserlerle de önemsenmiş. Sosyalizm ile katolisizmi birleştiren bir düşünce sistemini kurmaya çalıştığı Solentiname İncili’ni yayımlamış. Özgürlük Teolojisi olarak BOĞAZİÇİ ATÖLYESİ İstanbul Büyükşehir Belediyesi bu yıl Bospohorus Workshop (Boğaziçi Atölyesi) adı altında dünya yazarlarını ve düşünürlerini ağırlamaya devam edecek. Yaşayan en önemli şairlerden Ernesto Cardenal, düşünür Muhammed Arkoun, dünyaca ünlü yazar ve editör Hans Magnus Enzesberger, sinemanın büyük ustası Theo Angelopulos proje kapsamında İstanbul’a gelip konferanslar verecek. “Arzın Merkezinde Buluşmalar” gibi önemli ve çekici bir projenin neden noktalandığını ya da isim ve içerik değiştirdiğini doğrusu anlayamadım. Çünkü buluşmalarla dünya ve Türk yazarları, sanatçıları, düşünürleri görüş alışverişinde bulunuyordu. Diyalog yaratılıyordu. Dünya yazarlarını ve düşünürlerinin İstanbul’a gelmeleri, konferanslar vermeleri de tabii ki önemli ama onları Türk meslektaşlarıyla buluşturunca işin heyecanı daha da artıyor. Örneğin, geçen yıl gelen ve büyük ilgi toplayan Jose Saramago tek başına konuşmak yerine Yaşar Kemal CUMHURİYET