Katalog

R adoy Ralin (1923 2004) Sliven’de (Bulgaristan) dünyaya geldi. Liseyi doğduğu kentte bitirdi (1941). Sofya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Bölümün’den mezun oldu (1945). Devrimci gençlerle birlikte solcu basında yazılar ve şiirler yazdı. Antifaşist davranışlarından dolayı tutuklandı (1942). II. Dünya Savaşı’nın son aşamasına gönüllü olarak katıldı (19441945). Slavyanı (Islavlar) dergisinde redaktörlük yaptı (19451947). Gönüllü işçi olarak Yugoslavya’da bulundu (1947). Fokus adlı belgesel satirik film dizisini başlattı (1953). Blgarski pisatel (Bulgar Yazarı) yayınevinde (19671968), Bulgaristan Sinematografısi’nde (19761987), Literaturen Front (Edebiyat Cephesi) gazetesinde (19871990) redaktör olarak çalıştı. Ştastlivets (Mutlu Adam) dergisini iki arkadaşıyla birlikte yayımladı (19922004). Hem yazdıkları, hem toplumsal etkinlikleri, hem de totalitarizm karşıtı şaşırtıcı çıkışlarıyla bir demokrasi havarisi, insan haklarının cesur koruyucusu ve özellikle azınlıkların en güvenilir savunucusu olarak bilinen Radoy Ralin son nefesine değin yılmadan, dürüstçe mücadele etti ve Sofya’da öldü. İlk şiiri, o henüz 8 yaşındayken, Sliven’de çıkan İzgrev (Gündoğumu) gazetesinde yayımlandı (1931). İlk güldürü yapıtlarıysa 19391940 yıllarında Burgaski far (Burgas Feneri) gazetesinde yer aldı. Fakat o, gerçek sanatçı kimliğini cephede yazmış olduğu şiirlerle ortaya koydu. Çağdaş Bulgar edebiyatını gerçek fenomenlerinden biri olan Radoy Ralin’in en ilginç yanı şiir dünyasında lirizimle kara mizahı bir arada götürebilmiş olmasıdır. Lirik şiirde Atanas Dalçev çizgisine daha yakın görünen şair, mizah ve kara mizah alanında, çok büyük bir mesafe kat ederek, tüm okurlarının adeta efsaneleştirdiği (1968’de Acı Biberler adlı epigramalar kitabı, toplatılarak ateşe verildi) büyük ustalardan biri olarak ün yaptı. Yapıtları birçok yabancı dile çevrildi. Radoy Ralin’in şiir kitapları şunlardır: Şiirler (1949), On Dört Gün (1950), Dağ Böyle Çöktü (1954), Asker Defteri (1955), Çok Gizli (1956), Öngörülmedik Duygular (1959), Lirik (1965), Özel İlişki (1965), Koşullar (1973), Her Şey Dile Gelmiş (1975), Ekmek ve Portakallar (1975), Apostroflar (1980), Son Pazartesi (1988), Koilo Okşanmış Otum Benim (1989) ? 890. sayımızda yayımladığımız ‘Şiir Atlası’ndaki Alman şairin soyadı Löwenstein olarak çıkmıştır. Şair’in adı ve soyadı Hilde Domin’dir, düzeltir okurlarımızdan özür dileriz. Cevat ÇAPAN Şiir Atlası Radoy RALIN / Şiirler/ Çeviren: Ahmet Emin Atasoy “Taşlara mı çarptı yaşam hızımız?” DİKENLER Sonbaharın en son böğürtlenleri! Olgunlaşma takatinden yoksunlar. Açılmış da mavi göğe elleri biraz ışık için yırtınıyorlar. Yürekleri beklentisi içinde gelip koparacak birilerinin. Sona kalma vehmindeler yine de tanığı olarak bu ıssız yerin. Etraftaki yemişlerden her biri çiçek açmış, meyve vermiş tastamam. Ne yazık onların ham ürünleri tohum vermeyecek, yarına kalan. Yine de mağrurlar. Korkmuyor onlar ne yaklaşan kıştan, ne soğuklardan. Ve dikenleri sanki sertleşiyorlar güç alarak belli bir intikamdan DÖNÜŞ Yenik dönüyorsun doğduğun kente yaşlılık yüküyle omuzlarında. Bu kent, eski inanç ısısı ile yaşamayı biliyor mu acaba? Mavi tepelerin ardında yine sönüyor mu güneş hep öyle şirin, ? SAYFA 30 CUMHURİYET KİTAP SAYI 891