Katalog

endımı disıplıne ettun dıyebılmm Gune ıır okuyarak başlarım Ktndı çapımda "şı rbel" ya/miya çabalıyot olabılııım ()/vt ıırsel roınanlaı okumayı ytğkdığım ıçm, oz a/maya çalışıyorum Rom ınl ırıın 200 sav ayı gc<,me/ Romanu ve oykuuderınıı/ın 'eneldc ıı/ıın yazdıklaıını duşunurıım Htın oz I uıkçe hcm de Osmanlıtadan ;elmebozuıkluı kullannıaın tamamen v.ı atmayı ç dı^tıgım kaıaktulciın o/ellıkltrıv e ılıntılıdır ()/ luıkçemı/e sıhıp (.ıkarkuı >turnıuş, Aıapça ve \ ırsıa kokudı so/cuk eı lıedeı eddmenulıdır Egrı ılc d<ı$rı<yu \imgi / yıp hırkırınt na < dkaruttığını \ayfalara âoknnk Ltlabı jılsıfı 1 'nr yuut ^ıhmıyor muHıklısınız Soıııa bu lomındı ktnt sus /olojı ve nııııutısıne o/el gondermelu de v»ar Roman mekanlannın kııakteı adları nın setımındc ortuşmclu vc mesajlar var îlııvcndığım ba/ı cle^tıımenlcr ıltrde kıta bıınla dgılı degeılendırme vapaısa bu nok talar ı n ısıl v ıkla^acaklaunı beıı de merak etmıkttyım Ronıana bır h/tinbul rıztllıLlt dı arta ka lan ytişlı Utanbııloztlltitnı \akı\tuabı\ır mı yız> Istanbul un arka sok ıkl ırı saıoşlaşma ya dııenen ( Kmmlı scmtltn ve taıılıı me kanların konuşl ındığı kuytul ıı gı/tmlı ıyrı dıınyalardır Oralaıı ayıı bıt /ıman tunelıııc kc.nuk.nmışgıbıdır Saygıd<.ğu ınsauatının yurume temposunda bıle bu ııtııellık dıı yumsmır Bu mckanlara lıeı ıığrayışımda rahatlayıveıuıın ()ı ılırının kent romanlaıı na nıuthış mal/cmı olduğuııu duşunurıım Ldıtonım bu noktalaıa bahıp çıkmakla doğ rıı yaptığımı ama başl ıttığim flortu kiba kes ıığımıduşunur Başka bir ipucu G kÜCUk İSKENDER ımhklenn kıstırılması ya da lu zumsuz varolus,ların bır bılınçaltı bınkımınden çok, gorsel detı^ım mekani7malarını haıekete geçı ren tetık vazıfesı yuklenmesı yansıtılan, yansıtdmaya ijalışılınan kanıtların kımı ta manlarda gerı planda kalmas.ını, bu kanıtla nn usdendığı geijicı semptomların hıçbır hastalığa tekabul ctmemebinı yureklendır 1 mıyor muı Herkesın edebıleceğı buyuk laf lar, herkesın bır etıkctmı^çesıne taşıyabıle ccğı vecızelcn, herkesın sahte bır kımlık kağıdı daha yok mur" Dayatdan bır kımlık Sahıplenılmcsı zorunlu olan bır dığer kım lık Benlık suurlannın olustundmasında özun savunulmas.ını htrpaİayan, Rımba ud'nun "Ben bır başkasıdır" tavrıyla tehlı kenın hacmının hcsaplantlığı, ongorulen yaşama bn.uıdeıının soyağacı bcnzen kade rağati dallannda yenıden ^ekülendığını şe kıllendırddığını dıştarıdan ızleme sjanssı^lığı Hangı sosyal sınıftan olursanız olun yaşa m<ınız gerektn bır pohbiye durum si7i yaka layacaktır Bu, bır bakıma Ortadoğu'da ol nıakla, yuzunuzu Batı'ya donerken kıçınızı Doğu'ya dayanıanın kaçındnıazlığı de tanf edılecektır lsımlendırmenın sducılığıdır bu, tanımlanunın, tanımlann sıradanla^tı nlmasının değd Adalet durtubu, uıtıkam kamçibi, bdınmezın analızı, bdmecelerın ta nhsel u/antdarı, bellı belırsız kutuklerdekı ınsanların yaşamlarının otekılerce anlamsız lığı ıfadtbizlıSı bıyolo)ik yorgunluğun asla ardai)dama7 olgunluğu ve butun bunlann u/erlennı orten natura "Iyı dosdar n, (,A maşm gıbıdır, her zaman yanındadır daha ıyı dostlar prezervatıf gıbıdır, senı daıma korur, daha da ıyı dostlar vıagra gıbıdır, dusenı kaldırır" denuştı bır tanıdığım Ka buk olub,tururken kabııkı kurbanı olmakta ı^uı sırrı Persona'nın arkasındakının dost mu, dub,man mt, katd mı olabdeccğı endışe Mnı tum bır omre yaymak Bu endışeyle rutbelenmek, bu bikıntıyla, bu anksıyetcyle ustunluğun dayattığı antı matematığı bır başarıymışçasına gelecek nesdlere aktarmak Genetık, budur Kromo/omların îbjevı bu nunla kısıtlıdır Basıtlığı karmaşa gıbı gosterc bdme becensı lns>anoğlunu yıyıp bıtıren mu amma, tastamam budur Otopbi Zaman otopsısı Şızofreruyı 'blacklıne'a taşıyan kuş kuculuğun bdımsel açılımı, sulandırdmış bır oryantalı?me tat katan mıstızmın guncele yan sırken kaybetme ribkını berabennde taşıdığı ıddıalarını çurutebdecek yaşanısal ayrıntı, ya şamsal /afıyet Kapalı olanın açılması, acdan dakı birrın total bır 'bdınır'c ı,evrdmesı, sıra danlaştınlması, kabul gondur noktaya çekıl mebi ve ayrıksı ıdeolo)derın/kulturel bırıkım lenn çatışmasından bır ınsankk tarıhı safsatası yaratdması Du§unen canlının zaydlığı değd 1 mıdır? rak yakınlaşmak, imhanın nedenını ve sonıHjîarını ortalama bır zıhınde gorselleştır mektedır Hayatın ınsana, ınsanın hayata dayattığı trajedı, bununla yoğunlaşacaktır Selçuk Altun, roman (yol) boyunca arada bır karşımıza (uyarıcı trafdc) ı^areder(ı) gıbı çıkar Gorunur, gosterır ve koybolur Oyba aynı oranda adı geçen kuçuk Ibkender'e aıt alıntılar ıse kışkırtıu, bedensel ve zıhınscl şıddctı korukleyıu, şırın ruh dcngclcrını a^ağdayıcı konumlardadır Aıda de Bcdır han'ın kısmı ayndığı, Selçuk de tbkcndtr'm de ayndığı te7inı kuvvedendırmektedır, bu radakı aynüık, eylemde değd, eylcmın ıde olojısındedır Ana kahramanlar kışibel doğ runıın temsdcderıyken, yan karakterlerın 1 'sanatc.1 altbaşbğındakı kışısel 'btandart sapma'ları ıkı kumenın olu^umu sağlar 11 kı, her turlu yonlendırdmeye uygun bırey lenn kararlı gorunurken amorfla^maları, ıkıncibi ibe butun amorfluklarına rağmcn çurumeyı onleme uğra^ındakı negatıf verı bankaları Arda'nın "Selçuk Altun'u doner don mez mahcup etmek ıstıyordum " Ya da "Sapdc Selçuk Altun'un babamın matematık ve tarıh tutkubuyla alay ederek ıpucu sunacağı ıçıme doğmıiitu" bozlerı bır sal dın ıçermese de kcndmı kuçuk Iskender'm eserlennc daha yakın hıssetmesı Selçuk Altun'un ibe zamansal bır kopru konu munda olması, Arda'nın gun de hesaplaş mabinda tazlasıyla belırgınleijmeMnuı onu nu açacaktır, ancak bu gıdış gehşlerlc se bep olunan gırdabın ıçıne çckılecek olan yıne Arda'dır Bcdırhan'm kenukleşmı^ kımlığı, Arda'nın yııkbekmış gıbı gorunen ıç dunyasının omurgasıdır çunku tnana bdmış olmanın huzuıu Arda'yı savrultan tastamam budur, bunun gcrçeğe yansıtıla bdmesındcdır "Katlıamabahanc var, bık j kınlığa tesellı yok "Katlıamın bahanesı dcıncı kumede yer alanlann gerekçelerıdır. J Gerekçeler bahane, bahaneler gerekçe ola«|B bddıklerı zaman zarluıda 'dırect actıon' ^ hakldık payı elde edecektır j Roman boyunca Selçuk Altun aşağdan maya dcvam eder üyle kı kımı ?aman "Sapık Selçuk Alrun'a beddua ettım'e' kadar varır Ama kotu olan, kotumserlığe asla prım vernıez Esere yayılmi!) olan ıpuçlan, hıç de az dcğıldır Ana ıpuçları tanhsel noktalar gıbı sunulsa da, asrı olanların gu numuz ürtadoğu'sunun populer kulturunden beslenmektedır Tanhsel noktalarda ıse 'olum'un bır anlamda kol gezmesı, ruhanı boyııtları bu populerlığın gızlı sorgusunun da kanıtlarını beı aberınde getırır Selçuk Altun'la kuçuk tskender'ın lanı^ıyor olması ıse, Arda de Bedırhan'ın yuzleşmelennde doruk noktasıdır adcta, 'sokak adaletı'nın kundma aşamasında 'bafların sıklaştınlması' varolu^un yok oluşla dengeledığı dıva lektığı guçlendırecektır, var olmak, yok olmanın bır paıçası değd mıdır^' Yok olma nın kaçındma7İığı değd, varolmanın kaçı ndmazlığıdır tehlıke Baba, devlet kavra mıyla ıç ıçeyken, annenm kurumlaşmanın gostergesı dıye sunulabdmesı vc hatta onun oğretmedığı, oğretemedığı b,arkılarla adlandırdabdecek bu parçalanışın hıkâyesınde bırkaç donemın kımlık portfoyunun kulture, yaşamsal stratejiyc oluuılu/olumsu7 etblen, bıreylenn /amana hukmedış, polıtı kaları açısından çarpıcıdır Sonuç olarak, kaybetmeyı goze alanlann kaybetmeyı bır var oluş mu, yok oluş, mu bıçımınde yorumlayacaklannın, bu rısklı bdınç amelıyatının getıreceklenne katlanmak ıçın ^artbi/ tesiımıyetın bılançobunun postmodern dluzyonlarla da desteklenebıldığının ızlenmebi ıçın okunması, ıncelen mebi, yaşandanlann yenıden bşıye has yontemlerle de sınıflandırılması açısından okurun da başka başka ıpuçlanna ulaşması el zem bır roman Bazı roman kahramanlannın aramızda dolaştığmın alarmı Bununla bırlıkte romantıkler hancuıde zaten kımsenın bır başkasından şarkı oğrenmeye nıye tının olmadığı bır çağda yaşıyoruz Hep bır ağı?dan soylenen şarkdar, marşa donuşur, oyba kımsenın marşa donuşmuş klışelerle kaybedccek vaktı vok Selçuk Altun, bunun farkında, sıra okunın kendısının bır fark olduğunu yakalamasında • K DUŞLERDEKİİSTANBUL 2000 lı yıllann htanhullııuınu bunca a$a$jlayı$tnız neden? konst ınlınopoli!) on bır vu7yd boyunta ycryu/unun megakenrı olmıib., başka hı<,bır metıopol bu konııma ulab.amanııştır Uygar lıklar an s,k yıeısı Bızanb ve ()smanlı merke 7i tstanbul un %60 ı artık gc cckondulaş mış ııulusu lumpenkşmıştıı Cennet kent cennetle cchcnnemın bıılıkte var olduğu mağmaya donmuştuı Rahmetlı Çehk Gu lcrsoy dcrınlığınde bır estctın belcdıye baş kanlığından mahrum kılınan tstanbul yu /undcn, tum ınsanlığa sorıımluyii7 Duşlcr dckı tstanbu lu hak etmedığımız ıçın, onu kmdıını/e uvgun duzeye çckmeye çalışıyo ru/ Ve tum bunlara rağrnen o dunyanın en gi7( mlı kentluı arabindakı yerını nasılsa ko ruyabdmcktedır Yuzar \unıkleyıa romanın nıfc t alışlann da gerçık hılgılcrlı nt rıdeyte acıtnasız bır 1 Turktyc ikştmsıyapıyor Ntdtn' Burta ba\ Latdtbıyatturlerındt dıvamıduekmnı Son bır yıl zarhnda gazetelerde yayımla nan ulke îstatıstıklerındcn on tanebinı ro mana serpıştırdığınızde bıle nasıl bır ka osun ıçınde dcbelendığımızı gorebdıyoruz Sığlıktan/vurdumduymazlıktan ulkemızı hak ettığı du?eyt getıremcdık Bu sonuca ulaşabılmck iı,ın, brk yıl boyunca aynı ka bız hdc.rlt.ie onu teslım ertık Kuba dışında hı<,bu ulke aynı lıder(k.r)< kırk yıl taham mul etmemı^tır Sonu(,ta AB duvarlarında daha ^»k uzun sure patına| yapacak vc dort yuz bın nufuslu ulke baijbakanlarından medet umacağı? Ulkı.nu ıyı tanıyor ve sevı yorıım Sanal bır altınde tohuma kaçmamış ya?ar ve şaırleruı tepkı ve onerılcruıı urun leıınde yansıtmaları yerındc olur Bu gorevı ^ınıdtlık en ıyı karıkatur dergı çızerlerı yenne getırıyor Yazmaktan (,ok okuyan bır ki!,ıyun Ara sua k.ıleme aldığım dtnemelcrde de gereklı tepkılerde bulunmaktan kaçınmam Yoksa, ıskdlanmış, yazaı ^ıır sahaf ve kıtaplardan muıckkep ya?ılarla nıtclıklı okur veya okur adaylarını yonlcndırmcyc ^.dışırım Ba^ımı /a nt geldıvsc, kıtap okumamaktan, yanh^ kıtaplaı ukumaktan vonlcndırılmcmekten vcya yanlıij yonkndırılnKktuı gelmemış mı d Annemın Oğretemedığı îjarkılar/ Selçuk hem romanda hcm de hayatta, elde edılmış venlen çokerten bır hacker edasıyla arz ı endam ederler Mekrub'un mecruh'a gon dermesı, aslında Selçuk Altun'un ıfadesının o^ctıdır kaygdanan ıncınccektır Bu, bır re doks değd, tam terbine doğal otomattk gchşımdır Sorgulamaya başlanılanlar, borgu es nasuıda sı/ı sorgulanın kendısıyle bırc bır ortiib.cn bır fonksıyona sokacaktır Roman boyunca katali7or hısbi uyandıran kımı kı taplar, sokaklar, tarıhı mekânlar, şarkdar, kankaturıstler, oyuncular, aslında tek bır bdınenı ışaret ctmekledır 'Her ayrıntı kıla vuzdur' jıkâmını ı,okerten yorgunluk be lırtderı ınsanı ınsanda tuketmeye yonclık safradır lns.an bairalarından kurtuldukç,a geıijeğı bulmaktan c,ok gcrc^eğın kendısıyle tanışır Arda'nın bır Bedırhan olmaması u,ın lnçbır gerekçe bulamazsıni7 Aynanın Arda tarafındakı hıkâyesınde ahlakı <,okun tunun kaçınılmaidıklan, superegoların su nuluş bıçımlerı, bastırdmış saldırganlık gu dulerının entelektuel uzantdarı ve yer de ğib,tırme dıırtusuyle yenılenme/aklanma çabaları bıreyın zayıflıklarının, yaşandanlann bıreyı eğelenıebinın sonu^larını belkı de ay nanın Bedırhan tarafına duşen zahırı pcn> pektıfınde farklı bır algı yontenrune donuş turur Neden sonuı, dışkısının dayattığı gu nah kavraınının yeryımınde 'huzura kavu^ nıası" Selçuk Altun, bu tedırgın edıcı donemeçtc gızlı bır anlatıcıdan kılometre ta b,ından ote, flıı kahraman' olarak tera7inın dengesını bozmaya, bozarkcn kaobu betuıı leycn 'bdmmeyen' kımlıgıne buıunmeyı ıh nıal etmcz Yabancda^tırma saydmamalıdır bu, eğer saydacak olıırba da yabancdaşan metnın kendısı değd, kurgıdandığı varsayı lan travmanın 'damıen' tarafınm 666 tasvı rıdır 6 tane ıpucunun kutballa^tırdmışhğıdır Dvorak'ın 'Annemın Oğrettığı Şarkı lar'ı dınleyenlennde nasd 'oğretılmemış olanın' yaptınmlannı açığa çıkanrsa, kar^ı koymanın karşı çıkabdıyor te/ını one sıır memn tesaduf oranı, çelib,kderdcn sıyrdmı^, duru duru^ bıçımlenne taşıyacağı 'hep bır alternatıf fıkn, okuyanı (yanı yaşayanı) ne kadar dın olduğu konusunda ışkdlendıre cektır de, sozcuklenn harflerını hapseden kımı parantezler onlara yenı anlamlar ka tarken boylesı basıt bır durumun boylesı sert tepkılerle anlatımı yonlendırmesı, mudahalenın dı^ardan değd de ıçerdcn geldı ğının kanıtı olus,anın buçla gorecelı ızduşumu veyahut daha seyreltdmış halıyle ı;are sızlığı altdıle çekdmesı esnasındakı surtun me katsayısıdır "Hayır, No, Neın, Non" bırbınnden farklıysa da, aynıdır, tıpkı Arda ıle Bedırhan gıbı Farklı yazdsalar da aynı anlama gelırler Sonuç elde ctme mecbun yetı "On uç perdehk oyun", on uç bolumluk bır romana donuşur, konu^an kışı (kı kım olduğu onemsızdır) eğlendığını dde geün>e de, finale yaklaşırken ONUÇÇÇ'te "ışleme konması gereken bır cinayet" panoramasını ıtıraf etınekten de kaçınmayacakur Cına yet(ler)ın eğlencelı olnıası, kışı(ler)ın fızyo lojdc gercksıruııdeı ı alt etmış olmaM de ko şuttur Alt eden de alt eddenın /aman 7a man yer değıştırmesı, bır anlamda bağb bu lunulan koklere yonelık saldırdarın (orne ğın Arda'nın babası Mun>el trgenckon'un oldurulmebi) bertaraf eddmeye ı,alı§dınır ken yuzleşılen kaçınılmaz amoralızmın acı masızlığıyla değer kazanır, "mudak' ıyı nın, "mutlak" kotunun tabıatta olniayışı, bu "yok"luğun modern de çatışmabi, "Bc cerebdırscm babamın yaşamoykubunu yaz mak yoksa yazdırmak ıstıyorum" cumlesıy le can bulur, bu cumle romandakı orgunun dışında cıddı bır ınsanı ^ablonun gosterge bidır de Kendı tardıını onemseycmenıibin tardıını yazmak yoksa yazdırmak, bozulma yı, ekbik bırakmayı, eksdtırken yer yer ya ndtma olaMİığını duşunmemek, bağlı bulu nulan koklere gerekbinun duymak, gcç mış'e bağımlddc, bır tur "pasttımemanıe" muptezellığıyle doğrudan dib,kı kurabıbne, nesnelleştırdrnı^e bır suje değd nesne ola Doğada fosd kadar urkutucu ne vardır başka?' Rontgencdığın zamanuı gensıne Çekddığını, olu dokulartn bılgı formatıyla zevk verıcı kdındığını, değı^ken zamanın afrodızyak etkısı taşıdığı detışım ağlan ve gende kalanla/bııakılanla kurulmaya çalı şanın futunzmı baltaladığını bıle bde gormezden gelmek Kendını 'olaylann akı^ı'na bırakmak Gonınmeyene teslım olmak Selçuk Altun, "Annemın Oğretmedığt Şarkdar"da, babasının 'bincap' dıye çağır dığı Arda'ya, (kı nereye ddolmıştır bu <,u buk, bır metronomda mıdır, bır guneb, sa atinde mı, bır flamada mıdır, ortalama bır penıs mıdır) bu bılınmc7i, bu aurayı 'sert bır tevu gıbı', ıçı sırlarla dolu bıı olay or gusu gıbı sunacaktır Kurumsallaşmadan kurtulanıayanlann 'tutunamayanlar'a evn nunın tra)edısıdır, ade kurumıı ya da dın kurumu farklı murşıtlenyle yonlendıncı, heves brıcı ama hcr şeyden onte aldatıcıdır 'L\ Mekrub' sıfatıyla bıçımlendınlme nın koordınatlan, yorungcsı yoktur Iler kesın Cl Mekrub' olma fıısatı yaratılacak tır Ruh kanserojenı kımı aldatıcı gerçekler, Al/un/SelYayıncılık/ 176s C U M H U R İ Y E T KİTAP SAY I 783 SAYFA 5