Katalog

ERDOĞAN AYDIN tki Yeni Kitap Anadolu'nun en yerti inanç kültürü otmasına rağmen süreğen olarak ezilen Alevîtik, son dönemlerde artan bir ';, gerilim ve tartışmaya I konu oluyor. v: Bu kitabında İ Erdoğan Aydın, öncelikle * Alevîlik ve onun İslâmiyet ile Uişkisfnin ne otduğuna aydınhk getiriyor. İAlevîliğin tarih içinde nasıl oluştuğunu ve bu otuşumun onun teolojik bjçimlenişinde nasıl belirleyici etki yaptığinı •gösteriyor. Bu açıhmlan »takiben, Alevî sorununun fcözümü ve otanaklanyla şmemizi sağhyor. j Bu bağlamda Erdoğan Ayd^^BHHiğin tarih ve güncel ~sorunları özgülünde kapsamlı Bifflonamm ve çözüm sürecinde iyi düzenlenmiş bir yol haritasi edinilmesini sağlıyor. Mahmut Makal Elli beşinci yılında 'Bizim Köy' tim ve kültür devrimi söz konusudur. Köy Enstitüleri vc halkcvleriııin top lumsal bilinci uyandırma çubaları, tüm yokluk ve yoksurıluğa kaı^ın, Türk. halkı tarafından büyük bir i^talıla kaı^ılık görmüijtür. Mahmut Makal böyle bir döncmde okıımıi!;, yazmış, kültür devriminin mimarları arasında yerini almıştır. Yaijamöyküsü, o dönemdeki zor yaşam şartlarının keskin hatlarıyla örülmiıştür. 19ÎO'da yoksul bir çobanın oğlu olarak Aksarav'ın Demirci Köyü'nde (loğmuştur. Ivriz K<iy Enstıtüsü yaşamında bir dönüm noktasıdır Köy öğretmcnliği sırusında bir yandan da yazmaya devam etmiştir. Kğitim müfetti^liği yapnıı^tır. f Iğretmeıılik yaptıgı bölgcde ııihanlaıın ya^ayışlannı, birbirlcriylc iliijkilcuni, inanıs,, (Jii^ü ni'nj ve eyleyi^ biçimlcrini gö/.leyerek bu gözlemlerini kâgıda geçiınıi^tir. Bu anlamda, ulusal Türk va/ınıncla toplumcugcMçekçi üriınlerin ortaya konmasına öncülük ctnıiştir. Köy nütusıı nun Türkiye'nin üçte ikisi dcmek olduğıı bir dönemde köy gerçeklerini tüm çıplakhğıyla yansıtması bakımından eserleri yıırtıçinde ve dışında dikkatleri ü/erıne çekmıştır ()zellikle, ülkedeki sosyal, ekonomık dıırumun açığa çıkmasından hoşlanmayan çevreler bu durumu fırsat bilmi^lerdir. Mahmut Makal, köyün ekonomik ve sosyal ya pısını kötü gösterdiği gerekçesiyle 1949'da gözaltına alınmı^tır. Deıuokrat Parti'nin gazabından kurtulamamış, birçok toplumcu aydın gibi tehlikeli görülerck ya^am alanı kısıtlaıunak suretiyle cezalandırılmıştır. Köy Fnstitüleri'nin kapatılması bu sürecin devamıdır. İÇERDEN BİRİ... Bilinçli bir politika olarak, son dönem Osmanlı'nın îstanbul merkezli yönetim biçimi, halk kitlclerinin cahil kalmasını öngörmekteydi. Cıımhuriyet ile birlikte Anadoltı'ya taşınan merkez, aynı zamanda halkın bağrında yenıden yeşeren yeni bir toplumsal kurulumun habercisiydi. Bu süreç, kültürel anlamda Köy Enstitüleri'nin ktıruluşu ile hız kazanmıştır. Kcndi aydımnı yctıştiren Anadolu insanı, kendi gerçek soıunlarını bclirleme, çözüm önerileri geli^ti rip sonuca ulaşnıa yolunda büyük bir şans sahibi olmuijtur. "Bizim Köy", böylesirıe bir mücadelenin, cski ile yeninin, ezen ile ezilenin, cahil ile bilgi sahibinin, aydınlık ile karanlığın diyalektiğini köylünün/halkın içinden siislü lafların ardına sığınmadan anlatmaktadır. Ağaların, şeyhlerin, müritlerin, kurnazların, saf köy insanlarının dünyasına ilk defa içeriden, köyün içinden birisi tarafından ışık tutulması önemlidir. Bilindiği gibi Osmanlı'nın son döneminde, Nabizade Nazım'ın "tbibik" (1890) isimli uzun öyküsii sayesinde köy gerçeldiği keşfedilmiştir. Ömer K İ T A P SAYI 78i l; Uzun yıtlardan berı Türkiye, demokratikleşme ağırlığı attında yaşıyor. ' Kurutuşunun üzerinden 81 yıl i geçtiği halde hala niye » demokratikleşemediği, hangi soruntarda tıkandığı ve dış 5 dinamiklerin bu süreçte niye belirleyici olabildiği gibi p: sorularla karşı kaışıyayız. / Böylesi bir realitedfe tarih ve teoloji alamndjj çarpıcı kitaplarından ;if: j$ tamdığımız Erdoğan Aydm, •'•"' bu kitabında, Türkiye'de erî çok gereksinim duyulan işe yani demokrasiyi kazanma mucadelesine siyasal ve " entelektüet düzeyde anlamUt t bir katkida bulunuyor. ,'J"a~ ' ERDOĞAH AVDIN DEMCKRASININ DAYANILMAZ . AĞIRLIĞI Varlık Yayınları tarafından yapılan MahmutMakalın Bizim Köy isimli anıöykü kitabı Türk yazını açısından toplumcu gerçekçi bir anlatımın en önemli örneklerinden biri olmuştur. Güldikeni Yayınları tarafından yapılan ellinci yıl baskısının arka kapağında Fransız basınından Alman basınına, dönemin en önemli Türk aydınlarının övgü dolu sözleri yer almaktadır. n AlperSEZENER ilk baskısı 1950 yılında T NOKTA ITAP www. noktakitap.com [email protected] 0212 243 43 03 (pbx) "Bazen bir. 0 TA farkyaratır..." iirk yazını açısından bir sınıtlandırma yapıldığında, ıılusalcı, toplumcu, halkçı, köyliicü anlatımın hu sınıflandırmada önemli bir yer kapladığı görüliir. Ru (,erçevede, toplumcu gerçekçi öykiicülüğün ve romancılığın, Türk yazınının kciıdi kültürel köklerini bulması, ken di teınelJcrini sağlamlaştırması açısın dan önemi büyüktür. Toplumcu ger çckçi öykiicülük dendiğinde ise ilk ak la gclen yazarlar arasında Mahmut Makal bulunmaktadır. Cîerek yurtiçindcn gcrcksc yurtdışından birçok yazar ve eleştirmen Mahmut Makal'ın "Bizim Köy" isimli anıöykü kitabını hem Türk yazınının kendi tabanını bulması, hem de toplumcugcrçckçi yazının ciddi örneklerinden biri olması ile ilişkili görmektedir. Bilindiği gibi, Hasan Âli Yücel, lsmail Hakkı Tonguç'lu yıllarda bir eği SAYFA 18 C U M H U R İ Y E T