Katalog

B U L M A C A fcJCBt MUMCUOftU Türkçe Cünlükleri Feyza Hepçilingirler 2Şubatsalı evzad Sııdi'nin ( ya da A. Nevzad Odyakınaz) "Küllük Aınları" hakkında birçok yazı gördüğümü anımsıyorum. Ilk baskısı 1987 tarihini taijiyor zaten; benim elimdeki kitap Eylül 2001 tarihli üçüncii baskısı (Mcphisto Yayınları). Dcmek epeyce gecikerek okuyonım kirabı. Univcrsıtc yıllarımda Küllük'ten söz ediliıdi; ancak o zamanlar sezinlediğim, sjnuli Ncvzad Sııdi'nin kitabındaıı ög rcndiklcrimlc dogrııladıgım gibi, cski, görkemli günlerini çoktan gcrilcrdc bırakmış, bir yerdi Küllük. Erkck arkadaşlarıınızdan gidenler oldııgunu anımsıyoruııı; anıa ben hiç gitmedim. Zaten Ncvzad Sııdi, Küllük'üıı Kiillük olduğu (ve bcniııı lıcnüz dünyada hıılıınmadığım) 1939 1945 yılları arasındaki döncnıi anlatırkcn, on saylalık dizinde adı gcc.cn crkck şair ve yazarlara karşın, arada bir ıığrayanlar da dahil, Küllük'c gclcn ka dın yazarların adlanııı bir ç.ırpıda sayıvcriyor: Suat Derviş,, Ncriman Hikmct, Giizin Dino, Mııazzcz Kapiatuığlıı, Ca lıiı Uı;uk... Kiillük'iin bir kalıvchane oldııgu düsjiinülürse bıında yadırgaııacak bir şcy yok aslında. Ancak Kiillük, yalnız kalıvchanc dcğil. tek s ayı çıkmış da olsa aynı adla yayıınlannu^ bir dcrgisi de var. Edebiyatçıların yazdı^ı anı kitaplannın cn güzcl yanı, adları flsancleşmiş ya zar vc ^airlcri yaşamın sıcaklı^ı içindc sunması. Iştc "Kiillük Anıları "nda "şapka" ccrçcvcsindc anınısunanlar: "Oktay Akbal'ın geniş kcnarlı, tötr şapkası vardı. Giyince yüzü kü(,'ülür, sol gu.nlas.ir, boyıumda atkısıyla, paltosııyla oldııfiundan yaşlı göstcrirdi onıı. Sait l'aik dar kcnarlı, tcpcsi basık, yııvarlak olarak kalıplaııuıı^ bir şapka giyrrdi. Enscsinc doğru kaydırdığı şapka sıyla, kısa, bııruşuk yağmuıluğuyla, c\ lcri pantolon ccplcriıulc, aylakllk sımgcsi gibi clola ijirdı ortalıkta. Şapka, Sabahattin Kudıet'e, 1 lasan Izzcttin Dinamo'ya rcsıııi bir kişi gc>rü ııüşii kazandırırdı. Salâlı Birsel'in avuç iı^i lıüyükliiğündcki şapkası, daha ıla beltrgin leştirinli lop yanaklarını, kart (,ap kınlara özgü siiz gün bakışlarını. (...) Ayrıca Zalıiı Sıtkı (îüvcmli, ()zdcmir Asaf vb. bcıv giycrlcrdi. Bcrc, kimilcı ine görc çaftcılla^ma, kimilcrine görc ziippclik bclir lisi, kimilcrine görc de sanat«,ı başlığı sayılırdı." (s. 120 121) Kcndisıni, "I fiç bcccrcmcdinı sokaklarda koşnıayı, arsalarda lop kovalaıııayı. Saklambaı,'. körcbc oynaınayı, ııçuıtma u^unııayı. Arkadaşlanm gibi bağıra bağıra konuşmayı, türkü söylcmcyi, ıslık çalmayı çok istcrdim. Dövüsjmeyi bile." (s. 6) diye aıılatırken nc kadar içtensc Küllük'e gelenlerlc ilgili izlcnimlcrini anlatırkcn, ç.ocuklıık anılaıından söz eder kcn dc o kadar ic.tendir Ncvzad Sudi. Pertevniyal Ortaokulu'ndaki tarih coğ N Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay eizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlanndaki sayılara göre bu harfleri bıılmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüg'ün alttaki satırın başına sarktığtnı gösterir.) Bulmaca taınamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözciiklerin ilk harfleri yııkandan aşağıya doğru Mesut Aşkın'ın "Üç Aym Kırk Ayini" adlı şiir kitabındaki bir şiirin adını oluştııracak; bulmaca karelerindeyse, aynı şiirden dizeler ortaya çıkacaktır. Tammtar ve sözcüklerJnit: A. "Hanende Nedim Bey ki, gençlig'inde Bogaziçi'nin ... en sevgili kulu iken aıtık onun da ihtiyarlamaya, sesinin bozulmaya başladığı söylenirdi." (Abdülhak ŞinasiHisar). G. Bir şeye işaret koyma. 12 18 24 8 40 61 39 56 55 77 H . " Ancak bugün anlıyoruz ki Mithat Pasjadan beri o kırk yıllık davada beyhu 10 48 30 42 38 21 46 de çekmişiz." (Yahya Kemal Beyat B. Bir konunun incelenmesi ve eleştirilmesi gerekcn bütün yönlerini birer birer inceleme, araştırma. 10. 71 63 19 13 50 64 74 9 58 28 26 60 82 83 72 15 23 54 52 51 33 I."... Öcü" (Fakir Baykurt'un bir romanı). C. "Rodop"un ünsüzleri. 41 80 67 D. Erkek eşin kansına yanaşmaması için yemin etmesi. 45 29 4 22 78 16 5 44 66 56 J. Kanama, Yeni Kuşbakışı ve Ölü Kitap adlı şiir kitaplarını da yaratan şair. 81 37 62 E. Sıra ile yapılan görev, keşik. 43 47 3 79 1 35 36 11 7 14 20 73 57 69 32 K. îngilizce "roman". F. Vazgeçiriliş. 53 17 68 76 27 84 75 65 31 70 781. sayının çözümü A. Yiiz Liraya, B. Ürgiip, C. Cuşis,, D. Ekol, E. Lm, F. Kağızmanlı, G. Ahmed, H. Yeşim, I. Irıpların Çalkantısında, J. Roger Moore, K. Ayet, L. Nubuk. 49 2 6 34 25 Şiir: "güneş lıenüz yok, ıslak gün/ nemli toprak bulaşıyor parçalarıma/ aldırmıyorum nicedir uzaklaştığım yere" rafya öğrctmeni Rcşat likıeııı Kocu'nıın, çocııkları sevdiğini; anıa delikanlılıga doğru gidiştc boylarının uzamasıyla lcıs orantılı olarak sevgisinin a/.aklığmı söy lcdiklcn sonra, "Reşat Hkrem Koçıı, bu tutumuyla öğrcncilcrin üzcrinılc olıımsuz bir ctki bırakıyor, sayılan, sevilcn bir öğretmen olma niteligini nc yazık ki yiti riyordu." (s. 31) tlcınekten kaçmmıyor. Yazarın yorumlan kadar, yorıım yapmadan anlartı^ı öicki ögrctmcnlcrinin tııtıımu clıı ilgimi ı,ckli. Sözgclimi, aynı okulda müzik ögrctmcni Mcsııt (.cıııil. Mesut C.cmil, saygısızlık ctlcn bir ögrcnciye kızıp üı, yıl lıie. ders yapmıyor, bütün öğrencilerc on üzcrindcn bcş vcrc rck sınıf gcçiriyor (s. 132). Hayriye l.isc si'ndcki ccbir lıendesc öğrcrmcni Talha Kenıal Çilcsiz, çiir yazdığını öğıcııdigin tle, "Abdüllıak 1 lamit'i imtihan ctınck nc haddinıc!" diyc alay edcrck sılır vcriyor vc onunctı sınıf öğrcncisi Ncvzad Sııdi'nin okııl dcğiijtirmcsinc ncdcn olıı yor(s. 141). "îjimdi dc öylc nıidir, görmcdim, bil miyorum." dcnıcsinden de anlaşılacagı gibi, bu anılar yazıldi^ında hayattadır Salâh Rirscl (amların yazılma tarilıi: 1981). Oylcykcn sözünü esirgemez Nevzad Sudi. "Yazarlıgını, çarpıcı anla^mı, efendiliğini" yadsıyanıayacagını, "yazın dünyasına kazantlırdığı yapıtlarını gör mezlikten, anlamazlıktan " gclcmcycccği ni söylcdiği (s. 53) Salâh Birscl i^iıı, "Bil gili görünnıenin, ılolayısıyla kcndini satmanın yolıınu, yöniemini çok iyi bilir, uygulardl Salâh." (s. 48) deyivcriyor. Olumsuz anı vc i/lenimlcre ycr vcrmcnin belli bir ccsarct gcrcktirdijii açık. Bir başka ccsarcti de alışılnıadık, yadırganacak (ve zatcn yadırganmış) sözcük kııllanmakta göstcriyor yazar. Anlamını cıkarabildiklcrimin yanına ayraç açarak sözgclimi "sürnıccc " (tclrika) gilii yazmayı düşündüyscm dc nc kadar azını anladığımın ortaya çıkıuasından <,vkindiğim i(,'in, 50 sö/ cükliik bir tcsi olarak bırakıyorum aşağıdaki listcyi. Anlamını kcstircbildiğiniz her sözcük iijin 2 pııan hcsabıyla 100 üzcriııdcn kaı,' alacağınızı öğrcnmck istcmcz misiniz? "klyıncl, di/cç, üzgü, bıılııcuk, variîjlı, duyultu, sürmcce, kapılgı, satkınlık, çcvrcl, kök lcijik, giilcncck, ııtanca, yagı, karmac,, sağpay, salınıca, cginik, yıkkın, bcnzclı,i, i^leııgc, gö rünçliik, bilirimli, bczcmsiz, ası, düijuıni, artagan, sücl, sayrılıklı, susuntu, yabaıısı mak, yiycsilendirmek, ayralsız, scvilgcn, giyimcil, özleyin, yegnik, ynzıncak, 1)Dİ km, sürcıdurunıcu, gündüşkünü, giztlü zcnci, gülüntüçizimci, güliiıuübctiııı, oı ılııgiidütnscl, dü^yıkınıı, yazıboya, gönül koydıırmazlık, sürcdizinscl, sağistcm" • [email protected] Aclres: Yılılız Tfkııik Universitcsi I ürk üili Biilümü Çukursaray liinası Knt: 2 Burbnros BulvarıYıldız 8Ü75U / tst. SAYFA 39 TI C U M H U R İ Y E T K İ T A P SA YI 7 83